Morgunblaðið - 16.09.1961, Qupperneq 1
24 síður
48. árgangur
209. tbl. — Laugardagur 16. september 1961
Prentsmiðja Morgurblaðsina
Borizt af hðrku í Kutungu
Hundruð
manna hafa
fallið og
særzt
Frakkár og Bret-
ar gagnrýoa að-
gerðir SÞ
í liatanga
15. sept. — Einkaskeyti til Mbl.
frá AP. (NTB/Reuter)
SEGJA MÁ, að styrjaldar á-
stand ríki nú í Elisabethville.
Bardagar hafa staðið látlaust
í allan dag og farið harðn-
andi — og mikið mannfall
orðið. Yfiímaður herliðs SÞ.
telur, að af liði Katangahers
séu 200 faUnir en 500 særðir
a. m. k. og úr herliði SÞ í Elisa
bethville 7 fallnir og 27 særð-
ir. Auk þess áttu 150 írskir
hermenn úr liði SÞ í vök að
verjast í dag gegn hermönn-
um Katanga, sem beittu m. a.
orrustuflugvél gegn þeim. —
Herma síðustu óstaðfestar
fregnir, að írarnir hafi gefizt
upp, er þeir höfðu misst 50
fallna.
í kvöld voru á leiðinni til
Elisabethville sænskir, ind-
verskir og malayískir her-
menn SÞ, vel búnir þunga-
vopnum. Útgöngubann var
sett í Elisabethville í dag.
Talsmenn utanríkisráðu-
neyta Frakklands og Bret-
lands hafa lýst ugg sínum
vegna ástandsins í Katanga
og gagnrýnt harðlega aðgerð-
ir SÞ þar.
Framh. á bls. 23
Meðfylgjandi mynd er frá fysta degi átakanna í ElisabethviIIe. — Þá var grjótkast látið nægja.
Moskva fær
málið
London, 15. september. —
Einkaskeyti til Mbl. frá AP.
Moskvuútvarpið skýrði frá því
í kvöld, að Bandaríkjamenn
hefðu hafið kjarnorkuspreng-
ingar neðanjarðar. Ekki var
minnst orði á önnur atriði í
tilkynningu Kennedys, for-
seta. Hvorki útvarp né nokk-|
ur dagblöð í Sovétríkjunum
hafa, enn sem komið er,
minnzt einu orði á kjarnorku-
sprengingar Rússa.
Kjarnorkusprenging
neöanjarðar
Bandaríkj amenn hefja tilraunir á ny
Washington, London,
15. sept. — Einkaskeyti frá AP.
(NTB/Reuter)
BANDARfKJAMENN hafa nú
ai'tur hafið tilraunir með kjarn-
orkpuvopn. Kennedy, Banda-
ríkjaforseti, tilkynnti síðdegis í
dag, að kjarnorkusprengja af
smærri gerð hefði verið
Bprengd neðanjarðar í Nevada-
auðninm í dag. Segir forsetinn
enga geislunarhættu stafa af
aprengingunni.
í tilkynningu forsetans segir
m.a., að Bandarík j amenn sjái
eér ekki annað fært en að hefja
elíkar tilraunir að nýju, þrátt
fyrir mergra ára viðleitni til
þess að koma á banni við til-
raunum með kjarnorkuvopn.
Sprengja þessi verður hin
fyrsta í tilraunaáætlun, sem
miðar að því að styrkja varnar-
mátt hins frjálsa heims. Verða
jafnframt gerðar tilraunir til
friðsamlegrar notkunar kjarn-
orkunnar í tengslum við
spreng j utilr aunir.
Forsetinn tilkynnti einnig, að
blaðamönnum yrði ekki leyft
að fylgjast með kjarnorkutil-
raunum í næstu framtíð og
ekki væri víst að alltaf yrði
frá þeim skýrt.
Hinsvegar leggur Kennedy
áherzlu á, að Bandaríkin séu,
hvenær sem er rciðubúin til við
ræðna við Sovétríkin um bann
við tilraunum með kjamorku-
Framhald á bls. 23.
Fjórtán dæmdir
til hengingar
Istanbul, 15. september.
(NTB/Reuter)
I D A G voru kveðnir upp
dómar í máli fyrrverandi
Adnan Menderes
stjórnar Tyrklands, sem
Gursel hershöfðingi velti úr
sessi. Fimmtán forystumenn
stjórnarinnar voru dæmdir
til hengingar, þeirra á meðal
Adnan Menderes, fyrrum
forsætisráðherra, og Celal
Bayar, fyrrum forseti.
Um þrjátíu manns fengu lífs-
tíðarfangelsi, 418 voru dæmdir
£ tveggja til fimmtán ára fang-
elsi, en 123 sýknaðir. — Auk
dauðadóms var Menderes gert
að greiða fjórar milljónir tyrk-
neskra punda til ríkissjóðs, en
það fé var hann sakaður um
að hafa dregið sér til .eigin
þarfa.
• Menderes veikur?
Menderes var ekki í réttar-
SÍÐUSTU FREGNIR frá AP
herma, að þjóðlega einingar-
ráðið undir forsæti Gursels
hershöfðingja, hafi staðfest
dauðadómana yfir Menderes,
Zorlu og Polatkan, en breytt
dómi Bayars, fyrrum forseta,
í ævilangt fangelsi, með tilliti
til aldurs hans.
Talið er að Zorlu og Polatk-
an verði hengdir á morgun, en
Menderes síðar, „er heilsufar
hans hefur batnað,“ eins og
segir í yfirlýsingu ráðsins.
salnum, þegar dómurinn var
kveðinn upp. Sterkur orðrómur
er um, að hann hafi fengið
taugaáfall. Hins vegar herma
fregnir frá sjúkrahúsi í Istan-
bul, að Menderes hafi tekið of
Framh. á bls. 23
Ríkisstjórn íslands gefur
SÞ nýjan fundarhamar
Gerður af Ásmundi Sveinssyni
KRISTJÁí: ALBERTSON, rit-
höfundur, sem verður einn af
fulltrúum Islands á þingi Sam-
einuðu þjóðanna, er hefst n.k.
mánudag, flýgur í kvöld vestur
til New York. Þegar hann leit
inn á blaðið í gær, spurði Mbl.
hann að því, hvað liði nýjum
hamri lianda Sameinuðu þjóðun
um, í staff þess, sem Boland hinn
írski braut á síðasta þingi. Krist-
ján komst þá að orði á þessa
leið.
„Það var minnisverður dagur,
þegar Boland braut hamarinn.
Fauk mjög í hann við rúmensk-
an ræðumann sem var að tala.
svo hann sló hamrinum með því
heljarafli í borðið að hausinn
flaug í háaloft. Þetta var annar
hamarinn, sem ísland hafði gef
ið, og sá þeirra, sem var eftir Ás
mund Sveinsson. Var þegar í
stað ákveðið að gefa Sameinuðu
þjóðunum annan hamar í stað
hins brotna og Ásmundur Sveins
son fenginn til að gera hann.
Hinn nýi hamar Ásmundar er
talsvert líkur þeim, sem brotn-
aði en öllu traustari og dálítið
gildari um hálsinn, og er það vel
farið, því forsetar slá oft, eink-
um ef þeim sinnast við ræðu-
Framhald á bls. 23.