Morgunblaðið - 21.09.1961, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 21. sept. 1961
Þetta leiðir af sér falskar á-
kærur og allskyns Ijósfælin at-
hæfi.
Eftir að búið var að senda mér
tilkynninguna, bað hr. Ehrlich
mig að koma til skrifstofu sinn-
ar. Hann hafði skoðað kæruna
gegn mér. Maðurinn, sem hafði
stjórnað handtökunni, var hinn
frægi George H. White, ofursti,
sem talinn var snjallasti rann-
sóknarmaður eiturlyfjalögregl-
unnar. Ég hafði heyrt getið um
hann. Ehrlich spurði mig, hvort
ég hefði séð þann mann nokkurn
tíma áður.
„Ég er nú hrædd um það,“
svaraði ég.
„Hvar?“ spurði hann.
„Á Café Society Uptown, sitj-
andi við borð ásamt John Levy.“
Ehrlich hoppaði. Ég held hann
hafi ekki trúað mér í fyrstunni.
Ég sagði honum, að ég gæti sann
að þetta. John var einn af þeim
mönnum, sem ekki geta stillt
sig um að láta taka mynd af
sér. með hvaða fræga manni, sem
þeir komast nálægt. Ég var viss
um að stelpan, sem tók myndir
i klúbbnum, ætti eina af honum
og White ofursta saman. Ehrlich
rannsakaði málið og hún fannst.
Og þarna var það svart á hvítu,
White ofursti og hr. Levy sitj-
andi við sama borð yfir glösum.
Að sjálfsögðu færi ofurstinn
ekki að eyða tímanum á Levy
mema hann væri að fá upplýs-
ingar.
Ég býst við, að hr. Ehrlich hafi
álitið, að þetta mundi koma fyrir
mig vitinu hvað John Levy
snerti, og þar hafði hann rétt
fyrir sér. Ef Ehrlich hafði rétt
fyrir sér, gaf John Levy upp-
lýsingar um annað fólk og
stærði sig af. Hvað átti að hindra
hann í að ákæra mig? Hann
hafði hlaupið til New York og
ég hafði ekki heyrt meira frá
honum. Þetta sannfærði mig um
að Ehrlich hafði rétt fyrir sér,
að ég yrði að mæta fyrir réttin-
um, ganga upp í vitnastúkuna
og segja frá.
■— Sjálfsagt Markús, ég skal
láta það berast að mig vanti hrein
dýr í dýragarðinn minn . . . En
Ég varð að lifa mánuðum sam-
an með öxina reidda að höfði
mér og bíða eftir að hún félli.
Réttarhöldin hófust 30. maí.
Ehrlich hafði nóg að gera við
að velja kviðdómendurna. Hann
spurði hvern mann, hvort hann
hefði eitthvað á móti negrum.
Ein kona var send aftur, vegna
þess arna. Á endanum voru í
kviðdómnum sex konur og sex
karlmenn og ég var einungis
hraedd við einn þeirra. Ég var
viss um að hann mundi leggja
til að ég yrði hengd.
Ég hafði enga hugmynd um,
hverjir andstæðingar okkar
voru, en Ehrlich sagði mér, að
bæði ákærandinn og dómarinn
væru þeir beztu, sem völ væri
á, og hann átti að vita það.
Fyrsta vitnið var White of-
ursti. Hann sagði sögu sína vel
og nákvæmlega.
Síðan kom að mér að ganga
í vitnastúkuna.
Hvað skyldi ég oft hafa verið
fyrir rétti á ævinni? Það byrjaði
þegar ég var tíu ára, næst þegar
ég var fjórtán ára og seinna hef-
ur það komið tvisvar fyrir, en
ég hef ekki sagt frá því enn. í
annað skiptið, ég vann þá á 52.
götu, kom saumakona með ódýr-
an kjól, reyndi að selja mér
hann dýrara en hann átti að
kosta. Við rifumst. Hún kallaði
mig óþverra nafni og ég reiddist
svo að ég tróð hausnum á henni
niður í salernisskál og skolaði
niður. Málið fór fyrir rétt og
hún sagði að ég hefði reynt að
drekkja sér. Dómarinn hlustaði
á, leit síðan á mig og spurði
hana, hvort hún ætlaðist til að
nokkur ' tryði að fræg söng-
stjarna eins og ég mundi láta
sér detta svoleiðis nokkuð í hug.
Og þannig endaði það.
í hitt skiptið vann ég á 52.
götu rétt eftir stríðið, að sjóliðs-
foringi frá Suðurríkjunum kall-
aði mig þessu gamla nafni við
barinn. Ég greip bjórflösku,
braut hana við barinn og bauð
honum upp á einvígi úti á göt-
hvernig getur það orðið þér að
liði við að handsama þjófinn?
— Eg bíð við hreindýragirðing
arnar í Týnda skógi . . . Og í
unni. Út af þessu varð heilmikið
þras. En ég vann.
Svo komu þessi réttarhöld í
Philadelphiu, sem voru í raun-
inni engin réttarhöld. Nú var ég
ennþá komin fyrir rétt, farin að
segja ævisögu mína, og ennþá
dauðhrædd.
Þarna komu læknarnir frá
sjúkrahúsinu í San Francisco,
Ákærandinn reyndi að segja að
framburður þeirra skipti engu
máli, því að ekki væri verið að
ræða um, hvort ég neytti eitur-
lyfja eða ekki, hið eina sem máli
skipti væri hvort þau hefðu
fundizt á mér. En ég held að
það hafi haft góð áhrif á kvið-
dóminn, að ég skyldi hafa haft
svona mikið fyrir að sanna að
ég væri laus við eiturlyfin. En
ég vissi, að þeir myndu vilja
heyra það frá mér líka, svo að
ég sagði þeim bara alla söguna.
„Ég hef átt í erfiðleikum áður.
Fyrir tveimur árum bauðst ég
til að láta lækna mig af eitur-
lyfjanotkun. Það var ekki ópíum.
Síðan hef ég engin eiturlyf not-
að. Ég kom aftur og þjóðfélagið
tók við mér. Guði sé lof að ég
fékk annað tækifæri."
Brátt var öllu lokið nema því
mikilvægasta. Kviðdómurinn fór
til að ráða ráðum sínum og við
urðum að bíða í um það bil
klukkutíma í forsalnum. Við
reyktum, töluðum við frétta-
mennina og myndir voru teknar
af mér.
Þegar kviðdómurinn kom aft-
ur, sagði formaður hans „sak-
laus“. Maður skyldi hafa haldið
að ég væri að Ijúka hljómleik-
um. Fólk hrópaði húrra og klapp
aði og hópaðist í kringum mig,
rétt eins og eftir frumsýningu.
Sá strákurinn í kviðdómnum,
sem ég hafði verið hrædd við og
haldið að vildi láta hengja mig,
kom meira að segja til mín.
Hann leit beint í augu mér og
sagði. „Þú veizt nú ekki hvernig
þetta gekk í ráun og veru, er
það?“
Ég sagði nei.
Við fyrstu atkvæðagreiðsluna
hafði kviðdómurinn greitt níu
atkvæði á móti þremur um að
ég væri saklaus. Við næstu at-
kvæðagreiðslu urðu þeir sam-
mála.
Og hver haldið þið að hafi ver
ið fyrsti maðurinn, sem hringdi
til mín og sagði: „Mikið er ég
ánægður þín vegna, elskan“?
Hr. John Levy.
Ég átti ekki fyrir fargjaldinu
heim, því síður fyrir launum
lögfræðingsins. Hann rukkaði
mig um hundrað og sextíu þús-
und, að mig minnir. John Levy
hafði borgað honum eitthvað
sextíu þúsund áður en hann fór.
John Levy bauðst til að senda
mér peninga til þess að komast
aftur til New York. Ég neitaði.
Nokkrum árum seinna komst ég
að því, að John Levy hafði enn-
þá ekki borgað Ehrlich. Ehrlich
sagði, að sér þætti þetta leitt mín
vegna, og að ég væri kjáni, en
hann vildi nú fá peningana sína.
Þá var John Levy víðs fjarri
og Ehrlich var aðeins einn af
þetta sinn mun hann ekki sleppa!
Seinna:
— Mér líkar ekki að þú skul-
ir vera einn að reyna að ná þjófn
ótal mönnum, sem ég skuldaði,
og ég samdi við hann um að
borga tiuttugu þúsund á viku.
Blessaður karlinn hann Joe
Tenner lét mig hafa peninga til
að komast aftur til New York.
Hann var mér góður og hafði
reynzt mér sannur vinur. Ég
kom aftur til New York á sama
hátt og svo oft áður, jafn fátæk
og þegar ég fæddist.
Lítilmótlegustu sorpblöðin
mega róta í réttarhöldunum í
San Francisco eins lengi og þau
vilja, mér er sama. Fyrir nokkru
kom eitthvert þeirra með
nokkrar gamlar myndir af mér
í fangelsinu í Philadelphia, Jake
Ehrlich við réttarhöld í San
Francisco og White ofursta að
rannsaka glæpi á öðrum stað með
einhverrj þingnefnd. Með þessu
fylgdi löng saga. Ég las hana og
sama gerðu flestir nábúa minna.
Síðtn báðu þeir mig um að segja
sér söguna af því sem raunveru-
lega gerðist bak við tjöldin. Ég
vildi að ég vissi það sjálf.
22
Ég verð að fá
þennan mann
Maður getur farið heiman að
að morgni dags og komið heim
sama kvöldið, syngjandi og blístr
andi, og komizt að því að enginn
er til að taka á móti honum. Þtnn
ig hef ég skilið við tvo menn.
En John Levy hafði tak á mér.
Ég var bundin ótal böndum.
Hann gat alltaf kært mig, látið
henda mér inn, slegið mig eða
eitthvað. Hann hafði ráðið mig
á ýmsum stöðum og var búinn
að undirskrifa samninga fyrir
vikur og mánuði fyrirfram. Þó
ég hefði getað rifið mig lausa,
hefði ég fengið yfir mig skriðu
af málaferlum vegna rofinna
samninga og það hefði getað rið-
ið listaferli mínum að fullu.
Þess vegna varð ég að reyna að
gæta mín og losa mig smátt og
smátt, skjóta mér undan fleiri
ráðningum og halda honum á-
nægðum svo að hann ekki stein-
dræpi mig.
Ég varð að bjarga mér sjálf,
enginn gat hjálpað mér.
Það var mörgum vikum seinna,
að ég var bæði óheppin og hepp-
in senn, þegar ég var að syngja
í Brown Derby í Washington
D. C. Klúbburinn fór á hausinn,
meðan ég söng þar, og þegar að
skiladögum kom, gátu þeir ekki
borgað bæði hljómsveitinni og
mér.
Þetta var hart. Ég þarfnaðist
þessara áttatíu þúsunda, ef til
vill meira en nokkurra annarra
vikulauna. Þetta var lausnar-
gjald mitt. En ég gat ekki tekið
við því og skilið strákana í hljóm
sveitinni eftir skítblanka. Þess
vegna sagði ég framkvæmda-
stjóranum að borga hljómsveit-
inni. Þeir létu mig svo hafa ávís-
un, sem gengur milli manna enn
um Markús . .. Hvers vegna færð
þú ekki Berta í brunastöðinni þér
til aðstoðar?
þann dag í dag. Engum hefur tek
izt að fá peninga út á hana.
Hr. Levy hafði sagzt þurfa að
fara til New York í viðskiptaer-
indum og svo hafði hann farið.
En ég gat ekki verið viss um að
hann skyti ekki upp kollinum
allt í einu í forsal Charles hót-
elsins í Washington.
Það var kalt og yfir höfuð-
borginni lá klofdjúpur snjór. Ég
átti áttatíu þúsund í peninga-
skáp hótelsins niðri en ég þorði
ekki að snerta við þeim. Ég var
viss um, að einhver myndi til-
kynna hr. Levy, ef ég gerði það.
Hann hafði læst þá inni, þar sem
ég gat ekki snert þá. Hann hafðí
gert aðra ráðstöfun til að halda
mér fanginni. Hann hafði tekið
minkapclsinn minn og falið
hann undir dýnunni. Hann var
viss um, að ég mundi ekki fara
án hans.
En ég fann pelsinn, fór í hann,
stakk síðustu krónunum í vesk-
ið, tók hundinn undir handlegg-
inn og klifraði berfætt niður
brunastigann á Charles hótelinu.
Ég hafði ekkert með, nema það
sem ég stóð í, og svo blessaða
ávísunina. Ég hraðaði mér til
New York með hundinn í fang-
inu.
ffiíltvarpiö
Fimmtudagur 21. september
8:00 Morgunútvarp (Bæn. — 8:05 Tón
leikar. — 8:30 Fréttir. — 8:35 Tón
leikar. — 10:10 Veðurfregnir).
12:00 Hádegisútvarp (Tónleikar - 12:25
Fréttir og tilk.)#
12:55 „Á frívaktinni", sjómannaþáttur
(Kristín Anna Þórarinsdóttir).
15:00 Miðdegisútvarp (Fréttir. — 15:05
Tónleikar. — 16:00 Fréttir og
tilk. — 16:05 Tónleikar. — 16:30
Veðurfr.).
18:30 Lög úr óperum.
18:55 Tilkynningar.
19:20 Veðurfregnir.
19:30 Fréttir.
20:CA Tónleikar: Tveir valsar, ,,Le3
Patineurs'* op. 183 og „Mon
Réve“ op. 151, eftir Waldteufel
(Philharmonia Promenade hljóm
sveitin leikur; Henry Krips stj.)_
20:20 Erindi: Borgarastyrjöldin á Spánl
(Vilhjálmur í>. Gíslason útvarps
stjóri).
20:45 Einsöngur: Norma Procter syng«
ur brezk þjóðlög.
21:00 Ferðaþáttur: Vordagur í Vín
(Anna Snorradóttir).
21:25 Tónleikar: Suite Bergmansque
eftir Debussy (Rudolf Firkusny
leikur á píanó).
21:40 Erlend rö(Jd: Övinurinn í okk*
ar eigin herbúðum grein um aug*
lýsingaveldið á Madison Avenue
eftir Arnold Toynbee sagnfræð-*
ing (Halldór Þorsteinsson bóka*
vörður).
22:00 Fréttir og veðurfregnir.
22:10 Kvöldsagan: „Smyglarinn** eftií
Arthur Omre; XI. (Ingólfur Krist
jánsson rithöfundur),
22:30 Sinfónískir tónleikar: Sinfónía
nr. 40 í g-moll (K550) eftir
Mozart (Sinfóníuhljómsveit su5«
ur-þýzka útvarpsins leikur; Carl
Schuricht stjórnar),
22:55 Dagskrárlok.
Föstudagur 22. september
8:00 Morgunútvarp (Bæn. — 8:05 Tón
leikar. — 8:30 Fréttir. — 8:35
Tónleikar. — 10:10 Veðuirfr.).
12:00 Hádegisútvarp. (Tónl. — 12:25
Fréttir, tilk. og tónl.).
13:15 Lesin dagskrá næstu viku,
13:25 „Við vinnuna**: Tónleikar.
15:00 Miðdegisútvarp (Fréttir. — 15:05
Tónleikar. — 16:00 Fréttir og
tilk. — 16:05 Tónleikar. — 16:30
Veðurfregnir).
18:30 Tónleikar: Þjóðlög frá ýmsum
löndum.
18:50 Tilkynningar.
19:20 Veðurfregnir.
19:30 Fréttir..
20:00 Tónleikar: Píanósónata nr. 2 eft*
ir Ned Rorem (Julius Katchen
leikur).
20:15 Efst á baugi (Björgvin Guð«
mundsson og Tómas Karlsson),
20:45 Tónleikar: Lög úr óperettunnl
„Friederike" eftir Lehár (Erik
Köth og Rudolf Schock syngja)#
21:00 Upplestur: Ásmundur Jónsson
frá Skúfsstöðum les kvæðið
„Stórasand" eftir Einar Bene«
diktsson.
21:15 Tónleikar: „Leonora**, forleikuí
nr. 3 eftir Beethoven (Hljóm*
sveitin Philharmonia í Lundún-*
um leikur; Herbert von Karajan
•stjómar).
21:30 Útvarpssagan: „Gyðjan og ux-*
inn“ eftir Kristmann Guðmunds
son; XIII. (Höfundur les),
22:00 Fréttir og veðurfregnir.
22:10 Kvöldsagan: „Smyglarinn'* „eftiir
Arthur Omre; XII. (Ingólfur
Kristjánsson rithöfundur).
22:30 I léttum tón: Eric Winstone og
hljómsveit hans leika.
23:00 Dagskrárlok.
(VT 4LFLUTNIN GSSTOl' A
Einar B. Guðmundsson
Guðlaugur Þorláksson
Guðmundur Pétursson
Aðalstræti 6, 111. hæO.
— Næsti, gerið svo vel!
m
a
L
/
u