Morgunblaðið - 22.09.1961, Page 12
12
MORCVWTtr 4 Ð1Ð
Föstudagur 22. sept. 1961
JMmttisiIftifrUt
0tgefandi: H.f Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson. ^
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, simi 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
I lausasölu kr. 3.00 eintakið.
VIÐREISNIN OG LÍFSKJÖRIN
1 LLT frá því viðreisnar-
ráðstafanir ríkisstjórnar-
innar komu til framkvæmda
í febrúar 1960, hefur það
verið höfuðröksemd stjórnar
andstöðunnar gegn_ þeim, að
þær yllu stórfelldri lífskjara
skerðingu almennings. —
Stundum hefur jafnvel helzt
verið svo á þeim að skilja, að
einhverjar „sadistískar“ til-
hneigingar hafi knúið stjórn
arflokkana til að grípa til
þessara réðstafana, en þeim
áróðri hefur þó verið haldið
enn meira á loft eftir viður-
kenningu ríkisstjórnarinnar
á gengisfellingunni, sem
kommúnistar og framsóknar-
menn komu til leiðar með
verkfallsbaráttu sinni á sl.
sumri.
En hver hafa áhrif við-
reisnarráðstafananna á lífs-
kjörin raunverulega verið?
Því verður ekki á móti
mælt, að gengisbreytingin
1960 hafði í för með sér tals-
verða hækkun á verðlagi
innanlands, sem vafalaust
hefði valdið hér verulegri
lífskjaraskerðingu, ef ekkert
hefði verið að gert til mót-
vægis. En þar með er ekki
öll sagan sögð, þótt stjórn-
arandstæð’ingar strandi raun
ar oftast, þegar hér er komið.
Til þess að vega á móti
verðlagshækkuninni beitti
ríkisstjómin sér m. a. fyrir
setningu löggjafar, sem fól í
sér, að tekjuskattur var al-
gjörlega afnuminn á almenn
um launatekjum og útsvör
lækkuð stórlega. Þá voru
fjölskyldubætur hækkaðar til
muna, sömuleiðis elli- og
örorkulífeyrir og aðrar bæt-
ur almannatrygginga og nið
urgreiðslur hækkuðu feiki-
lega á fyrsta viðreisnarár-
inu.
Þegar þær ráðstafanir, sem
gátu valdið nokkurri lífskjara
skerðingu eru bornar saman
við þær ráðstafanir, sem
ætlað var að vega þar á
móti, kemur allt annað í ljós
um áhrif viðreisnarinnar á
lífskjörin en stjórnarandstæð
ingar hafa haldið fram. Að
vísu hækkaði framfærsluvísi
talan um 5% og rýrnaði
kaupmáttur tímakaupsins
sem þeirri hækkun nam, en
hins vegar hækkuðu meðal-
tekjur verkamanna, sjó-
manna og iðnaðarmanna, þ.e.
þeirra stétta, sem stjórnar-
andstaðan hefur haldið fram,
að færu verst út úr viðreisn
inni, um 6% á árinu 1960
samkvæmt framtölum þeirra
sjálfra. Þegar allt kemur til
alls versnuðu því lífskjörin
ekki árið 1960, heldur bein-
línis bötnuðu þau.
HVERS VEGNA
EFTIRUT?
A fvopnunarmálin eru enn
einu sinni mjög á dag-
skrá og nú vegna hinnar
sameiginlegu yfirlýsingar
Bandaríkjanna og Ráðstjórn-
arríkjanna í fyrradag um
grundvallaratriði frekari við-
ræðna um þessi mál. Það er
kunnara en frá þurfi að
segja, að fram að þessu hafa
allar viðræður um afvopn-
unarmál strandað á tregðu
kommúnistaríkjanna til að
fallast á framkvæmanlegt
eftirlit með því, að samn-
ingur um allsherjarafvopnun
yrði haldinn.
En hvers vegna leggja
Vesturveldin megináherzlu á
slíkt eftirlit?
Svarið við þessari spurn-
ingu er einfalt. Frá valda-
töku kommúnista í Ráð-
stjórnarríkjunum hafa leið-
togar þeirra gengið á bak
meira en 700 alþjóðlegum
samningum og yfir 100 gagn
kvæmum samningum við
önnur ríki. Getur nokkur
furðað sig á því, þótt lýð-
ræðisþjóðirnar vilji hafa
eitthvað meira en tóm orð
slíkra samningsrofa fyrir
því, að svo mikilvægt sam-
komulag yrði haldið?
Óhugnanlegustu dæmin um
brigðmælgi Ráðstjórnarleið-
toganna eru tvímælalaust
brot þeirra á Yalta- og
Potsdam-samningunum, sem
kváðu á um sjálfsákvörðun-
arrétt þjóðanna í Austur-
Evrópu. Hvert mannsbarn
veit, hve’rnig þeir samningar
hafa verið „haldnir".
Nýlegra dæmi og mönnum
ferskara í minni er sjálfsagt
hið glæpsamlega hátterni
Moskvúherranna í ungversku
byltingunni 1956. 30. októ-
ber 1956 lýsti stjórn Ráð-
stjórnarríkjanna yfir: „Með
hliðsjón af því, að frekari
dvöl herafla Ráðstjómarríkj-
anna á höfuðborg okkar í
þjónað sem átylla til þess að
gera ástandið enn alvarlegra,
hafa Ráðstjórnarríkin gefið
hernaðaryfirvöldum sínum í
Ungverjalandi skipun um að
flytja herafla sinn frá Búda-
pest svo skjótt s’em ung-
verska ríkisstjórnin telur
nauðsynlegt“.
Fjórum dögum síðar lýsti
svo Imre Nagy, forsætisráð-
herra Ungverjalands, því,
hvernig „staðið var við“
þessa yfirlýsingu: „Snemma
Fulltrúar á þingi SÞ heiðra minningu Hammarskjölds
í morgun (4. nóvember) réð
ust herfylki Ráðstjómarríkj-
anna á höfuðborg okkar í
þeim augljósa tilgangi að
steypa löglegri og lýðræðis-
legri stjórn Ungverjalands“.
Og það leið ekki á löngu áð-
ur en Imre Nagy fékk að
reyna það í annað skipti,
hvers virði drengskaparorð
kommúnista eru. — Hinn 22.
nóvember hét Kadarstjómin
því, að hann skyldi óáreitt-
ur fá að yfirgefa sendiráð
Júgóslavíu í Belgrad, þar
sem hann hafði leitað hælis,
og fara frjáls allra sinna
ferða. í þeirri sömu andrá og
hann steig út á götuna fyrir
utan sendiráðið var hann
handtekinn, fluttur til
Rúmeníu og síðan tekinn af
lífi.
Öll þessi reynsla hefur
fært lýðræðisþjóðunum heim
sanninn um, að drengskapar
orð Ráðstjórnarleiðtoganna
ein eru verri en engin trygg-
ing fyrir því, að þeir hygg-
ist halda orð sín. Það gefur
því ekkert tilefni til bjart-
sýni, þótt Ráðstjórnarríkin
hafi enn einu sinni lýst sig
reiðubúin til samningavið-
ræðna. Engu að síður verð-
um við að vera undir það
versta búin.
Hver fyllir skarð
Hammarskjölds?
sætum og standa í eina mínútu
í þögn til minningar um
Hammarskjöld og aðra þá
starfsmenn S.Þ. er fórust með
honum í flugslysinu. Skyldi
fundi síðan frestað.
Allir fulltrúar risu úr sæt-
um og stóðu þöglir — margir
drúptu höfði, en ýmsum varð
litið til sovézku fulltrúanna,
er stóðu stífir og störðu fram
fyrir sig. Var þeim einnig
ALLSHERJARÞING Samein-
uðu Þjóðanna var, sem kunn-
ugt er, sett sl. þriðjudag og
fyrsti fundur þingsins á haust-
inu hinn stytzti í sögu samtak-
anna — stóð aðeins örfáar mín
útur.
Frederick Boland var í for-
sæti, en við hlið hans stóð auð
ur stóll Dags Hammarskjölds
framkvæmdastjóra. Öllum við
stöddum var ljóst, að framtíð
samtakanna er undir því kom-
in, hvort tekst að finna ein-
hvern, er fyllt geti það skarð.
Fundurinn hófst með harmur 1 huga?
tveggja mínútna þögn svo sem ■—★—
venja er. Síðan sagði Boland: Örlög Sameinuðu Þjóðanna
— Við komum hér saman í eru undir því komin, að ein-
skugga mikils harmleiks, í hver finnist, er fyllt geti skarð
djúpri og sárri sorg, er nær Hammarskjölds. Þessi stgjð-
til milljóna manna og kvenna reynd er efst í huga fulltrúa
um allan heim. Nú er ekki allsherjarþingsins þessa daga
stund til þess að ræða um það og þeir ræða saman af kappi,
tjón, er við höfðum orðið fyrir bera fram tillögur, vega og
eða telja fram hina frábæru meta. Langflestir virðast þeirr
eiginleika, sem veittu hinum ar skoðunar að fina beri einn
látna svo óskoraða aðdáun mann, er taki við embættinu
okkar, tnaust og virðingu. —- þótt slíkur maður verði aug-
Bað Boland fulltrúa að rísa úr Framh. á bls. 15.