Morgunblaðið - 23.09.1961, Blaðsíða 15

Laugardagur 23. sept. 1961
MORGUNBLAÐIÐ
15
Berlín reynir að
tiylja ótta sinn
Berlín, 31. ágúst.
EINS Og rakarar hvarvetna í
heiminum, tala rakararnir í Vest-
ur-Berlín um veðrið. Leigubíl-
stjórarnir vita allt um vínstúkur
Og veitingahús. Blaðamennirnir
rabba um síðustu slúðursögu eða
heimsókn enn eins mikilmennis-
ins. Stjórnmálamennirnir sinna
sínum stjórnmálum í skugga
borgarstjóra. Og alltaí virðist sem
svo, að menn forðist að ræða það
mál, sem þeim er efst í huga.
Þetta mál er auðvitað örlög
borgar þeirra, örlög þeirra sjálfra
en menn geta lítið um það sagt
og þeim mun minna gert. Borg-
arbúar virðast lifa í trúnni, en
um leið í uppgjöf, sér þess með-
vitandi, að endalokin séu yfir-
VofandL
Menn líta á þetta mál svörtum
eugum. Borgin er nú í miklum
blóma, og skattalöggjöfin er
miskunnsamari en í Vestur-
Þýzkalandi. En allt hráefni verð-
ur að flytja frá Vestur-Þýzka-
landi, og nærri öll framleiðsla
kemur þaðan — Og allt fer þetta
um og yfir óvinaland. Jafnvel
væri hugsanlegt að Rússar og
Austur-Þjóðverjar þvertækju fyr
ir að þyrma flugvélum, sem þang
að /ljúga.
Það fæst allt í Vestur-Berlin,
Cg þar er allt hægt að gera, nema
aka í langferð út í náttúruna. En
hópar Austur-Þjóðverja, sem eitt
sinn heimsóttu borgina í hrönn-
um, eru nú fyrir bí. Borgin er
hræðilega einmana, og Austur-
Þjóðverjar og Rússar gætu rofið
þau tengsl, sem liggja milli borg-
arinnar og Vesturs jafnauðveld-
lega og garðyrkjumaður klippir
hlom af stöngli.
Menn, sem búa utan Þýzka-
lands, skilja naumast tilfinning-
una að baki þessa vandamáls,
skilja ekki átakanleikann. Borg-
in hefur ekki unnið hylli heims-
ins í sögunni, og einmitt sagan
sýnir þetta ljóslega.
Það þýðir ekki að skírskota til
Vesturlandabúa með því að
hampa hinni „lífsglöðu litlu
Berlín“. Ef hún á hylli utanað-
komandi, á sú hylli sér dýpri
rætur.
Auðvitað er tilhugsunin um að
snúa baki við tveimur milljónum
borgara, sem kosið hafa frelsið
©g haldið því, bæði lítilsvirðandi
og ólíkleg. Andstæðurnar milli
borgarhlutanna tveggja nægja til
jþess að sýna fram á þetta. Og
nú hafa Austur-Þjóðverjar aukið
á andlega eymdarstöðu borgar-
búa með því að sína þeim tenn-
lirnar stjórnmálalega.
En sú staðreynd verður alltaf
eugljós, að réttarstaða Vestur-
veldanna er þarna í veði. Það
Berjaferð
í Bjarnarfjörð
GJÖGRI, 21. sept. — Skipið
Askja tók 1400 pakka af salt-
Jiski í gær hjá h.f. Djúpavík
©g Kaupfélagi Strandamanna.
Kvenfélag Arnesshrepps fór i
gær í berjaferð til Bjarnarfjarð
ar á Ströndum með flóabátnum
Guðrúnu, Eyri. Fékk ferðafólkið
bezta veður, og tíndi það mikið
af berjum. Hefur fólkið aldrei
6éð annað eins magn af berjum
cg í Bjamarfirði í gær. Þar eru
stórar breiður af aðalbláberjum,
bláberjum og krækiberjum. —
Eigendur flóabátsins buðu kven
félaginu í þessa ferð.
— Regína.
verður að viðurkenna, að réttur
þeirra er nú úreltur, ef svo mætti
segja, leifar löngu liðinnar styrj-
aldar. En það má ekki láta af
rétti sínum, þar eð það gæti haft
alvarlegar afleiðingar í för með
sér. Vandamál Vesturveldanna er
það, að réttarstaða peirra stend-
ur ekki styrkum fótum, en Berlín
er orðið þeim sterkur stjórnmála-
legur punktur. Þessvegna halda
Vesturveldin fast við sinn rétt
og reyna þannig að tryggja borg-
irm frjálsa framtíð.
Ef mönnum tekst að leysa
Berlínardeiluna, hiýtur það að
verða til þess að stuðla að lausn
Þýzkalandsvandamálsins. Vegna
þessa eru Berlínarbúar þolin-
móðir og þöglir sem gröfin. Borg-
in sjálf á ekki annars úrkosti en
kalla á hjálp. Hún getur sjálf
ekki breytt ástandinu. Hún get-
ur sjálf ekki bjargað sér úr þess-
um vanda. örlög borgarinnar
hvíla einvörðungu á getu samn-
ingamanna í Washington, Lond-
on og París.
Eins Og málum er háttað, má
það furðu sæta, að slík ró hvíli
yíir borginni, sem raun ber vitni.
Borgarbúar hafa ekki hamstrað,
tæmt bankana, flúið frá heimil-
um sínum, enda þótt nokkrir hafi
sent burt dýrmætustu eigur sín-
ar. Það eru útlendingarnir í borg-
inni, sem eru hvað mest yggj-
andi um framtíð Berlínar. Ul-
bricht hefur lýst því yfir, að
hann muni ekkert aðhafast, fyrr
en hann fái eigin friðarsáttmála
við Rússland — og verður það
að líkindum í lok þessa árs. Eftir
eru um 120 dagar.
Ef til er lausn á Berlínarvanda-
málinu, myndu Berlínarbúar lík-
lega skýra hana þannig:
Hvergi á að láta undan gagn-
vart Austur-Þjóðverjum né Rúss-
um, nema þeir gefi sig á svipað-
an hátt — og óyggjandi hátt.
Vesturveldin mega ekki láta í
minni pokann. Berlínarbúar telja
það fullvíst, að Rússar hafi ekki
styrjöld í hyggju.
Ef Rússland veitir Austur-
Þýzkalandi sérstakan friðarsátt-
mála og fullt vald yfir „leiðum“
Vesturveldanna til Berlínar,
hljóta Vesturveldin þá að taka
til sinna ráða (þ. e. styrjaldar),
ef þessum leiðum verður lokað.
Berlínarbúar segja ennfremur,
að Krúsjeff myndi aldrei láta
Austur-Þjóðverja flækja sig í
styrjöld, og ennfremur, að Ul-
bricht myndi aldrei grípa til þess
að loka þessum „leiðum“, enda
þótt það liti svo út, sem hann
tæki þær ákvarðanir á eigin spýt-
ui.
Ef látið er undan einræðis-
stjórn — og það ættu þeir bezt að
vita — yrði það til þess að sí-
fellt yrði að láta undan. Ef þeir
eiga að lifa, verðui ákvörðun
Vesturveldanna að vera stöðug og
óbifanleg.
Einungis með því að viður-
kenna möguleikann á tilkomu
styrjaldar geta menn komið í
veg fyrir styrjöld og bjargað
Berlín.
Þetta er hugsun borgarbúa, sem
eiga yfir höfði sér ömurleg örlog.
fbúar Vestur-Berlínar fyrirlíta
Ulbricht og forsmá á alla lund.
Þeir hafa ekki hrifizt af hinum
hernaðarlegu-vísindalegu fram-
förum Sovétríkjanna eins Og
umheimurinn. Þeir treysta í einu
og öllu á Bandaríkin. Þeir trúa
því, að eitthvað sé hægt að gera
og verði gert. En að rökræða og
deila um þetta mál sé það sama
og láta í ljós efa.
Lítið iitn ú Laugaveg 26
Húsgögn frá Húsbúnaði
OPNUM I DAG
HúsSnínaður mun tryggja gæðin
munið húsgögnin frá Húsbúnaði
Áskorun á stjórn og jbing:
Kísilgúrverksmiðju
í Mývatnssveit
AKUREYRI, 21. september. Hinn
19. þ.m. var að tilhlutan bæjar-
stjórnar Húsavíkur haldinn fund
ur í Mývatnssveit þar sem mættu
bæjarstjórn Húsavíkur og bæjar
stjóri, hreppsnefnd Skútustaða-
hrepps og sýslumaður Þingeyjar
sýslu. Umræðuefnið á þessum
fundi var um stofnun kísilgúr
verksmiðju í Mývatnssveit. AUir
fundiarmenn samþykktu tillögu
þar sem skorað er á rikisstjórn
og Alþingi að hlutast til um að
nú þegar verði unnið að stofnun
kísilgúrverksmiðju í Mývatns-
pveit. í stuttu samtali við bæjar
stjórann á Húsavík skýrði hann
svo frá, að slík verksmiðja, sem
hér um ræðir mundi kosta rúmar
100 milljónir króna. Við hana
mundu vinna um 70 manna allan
ársins hring og útflutningsverð-
mæti frá verksmiðjunni mundi
nema um 30 milljónum króna
á ári.
Mjög almennur áhugi ríkir fyr
ir þessu máli í héraðinu.
Stúdentar reknir
BERLÍN, 21. sept. ("NTB/Reuter)
— Stúdentasamband Vestur-
Þýzkalands hefir tilkynnt, að 38
austur-þýzkir stúdentar hafi ver
ið reknir úr háskólum sínum fyr
ir þær sakir, að þeir hafi ekki
viljað gefa sg fram sem sjálf-
boðaliða í a.-þýzka herinn.