Morgunblaðið - 03.10.1961, Blaðsíða 10

10
MORCVN II LAÐIÐ
Þriðjudagur okt. 1961
Legstaður Leifs
heppna fundinn

M E RK A R fornleifar hafa
fundizt á Grænlandi. Fyrir
stökustu tilviljun hafa forn-
leifafræðingar fundið leifar
kirkju þeirrar, er Þjóðhildur
kristna trú og svo gerðu fleiri, 8H
en Eiríkur var alia æfi heiðinn
maður.
Þjóðhildur ákvað að reisa
kirkju, en til þess að skaprauna
ekki manni sínum valdi hún
henni stað nokkuð fjarri sjálfu
setrinu að Brattahlíð og er sú
ástaeðan fyrir því, að rústir
kirkjunnar hafa ekki fundizt
fynr.
Brattahlíð. — Örin bendir á strðinn þar sem leifar Þjóðhildarkirkju fundust.
og leifar Þ jóðhilda rkirkju í Grænlandi
Ehíkur rauði. — Melgaard forn-
leifafræðingur hefur kastað til
hans beini.
kona Eiríks rauða lét reisa
við Brattahlíð er hún hafði
tekið kristna trú. Ennfrem-
ur hefur fúndizt með kirkju-
leifunum grafreitur, sem ef-
laust hefur að geyma bæði
bein Þjóðhildar og sonar
hennar Leifs hins heppna,
auk margra annarra fornra
íbúa Brattahlíðar. Alls munu
þar vera bein um hundrað
manna.
Fornleifafræðingar hafa um
langt skeið leitað rústa Þjóðhild-
arkirkju, því að hennar er getið
í Hauksbók. Árið 999—1000 dvald
ist Leifur Eiríksson með Noregs-
konungi og fór af hans fundi
með fyrirmæli um að kristna
Grænland.
Á skipinu heim hafði Leifur
með sér kristinn prest. Sú saga
er viðkunn, er segir frá hafvillu
Leifs og hvernig hann fann það
land, er talið hefur verið Ame-
ríka, en Leifur sjálfur nefndi
Vínland hið góða. Þegar heim til
Brattahlíðar kom sögðu þeir fé-
lagar frá sinni för og taldi faðir
hans mega rekja vandræði þeirra
öll til hins kristna vandræða-
aaanns, prestsins.
Kona Eiríks, Þjóðhildur tók
• „Kindur hans“ — | alla vinnu og sendi boð til næsta ! kirkjunnar er einnig hin rétta.i
Eins og svo oft er um forn- J flugvallar — hinum megin fjarð j Leifarnar sýna að þarna hefur
leifafundi, greip tilviljunin hér í arins og þá vildi svo heppilega J verið rétthyrnd bygging með
taumana. Hinn 1. september sl. til, að þar var staddur N. O. I þykkum torfveggjum, en trégafli
var byrjað að grafa grunn fyrir Christensen, skrifstofustjóri í að vestan. Er stærð gaflsins fimm
nýjum heimavistarskóla í Qu-! Grænlandsmálaráðuneytinu og sinnum sex metrar.
Blaðamaður Politiken spurði
Melgaard, hvernig únnt væri að
segja með vissu, hvort bein sjálfs
Leifs væru meðal annarra í
kirkjugarðinum og svaraði forn-j
leifafræðingurinn því til að slíkt!
yrði ekki óumdeilanlegt nema
rúnaristir legsteinar finnist er
sagt g&ti til um það. Hins vegar
eru fyrir því mjög sterkar líkur, |
að bæði bein Leifs og móður
hans séu þar. Kirkjan var reist
árið 1001 eða 1002 og talið er, að

Leifarnar við uppgröftinm.
qssiarssuk í Júlíane haab-héraði
og kom þá hauskúpa í skóflu
eins verkamannanna. Sá gerði
sér lítið fyrir og kastaði haus-
kúpunni í burtu með einu orði
— kindarhaus. En í þann mund
bar að Larz nokkurn Motzfeld,
grænlenzkan kennara og prest.
Hann greip þegar hauskúpuna og
sagði — nei þetta er ekki kind-
arhaus, þetta er mannskúpa. Og
um leið flaug í huga hans, að ef
til vill héldi hann á kúpu ein-
hvers hinna fornnorrænu land-
námsmanna í Brattahlíð.
Motzfeld stöðvaði þegar í stað

Jörgen Melgaard með hauskúpuna er fyrst fannst.
beið hann flugferðar heim til
Kaupmannahafnar. Christensen
kom þegar á vettvang, athugaði
staðinn og verksumerki og tók
hauskúpuna með sér til Hafnar,
hann hélt rakleiðis á Þjóðminja-
safnið.
Er þangað kom var Christensen
heldur betur fagnað. Þjóðminja
verðir gerðu sér þegar í stað ljóst
hversu mikilvægur fornleifafund
ur þessi kynni að ver« og var
þegar fenginn mannfræðingur til
þess að segja til um hvort haus-
kúpan væri af norrænum manni
eða hvort hún væri e. t. v. af
Grænlenzkum manni, sem gat
verið. Og Balslev Jörgensen var
fljótur að kveða upp úrskurðinn.
— Norrænn maður.
• Eiríkur rauði tók fyrstur
við beinunum.
Jörgen Melgaard fornleifa-
fræðingur hélt flugleiðis til Græn
lands og uppgröftur var hafinn.
Hann fann auk leifa kirkjunnar,
lítinn kirkjugarð og í fljótu
bragði gat hann grafið upp
sekstán beinagrindur — en telur
sð þær muni alls um hundrað.
Sl. föstudag kom Melgaard aftur
til Danmer^kur, mjög ánægður
með árangur ferðarinnar. í við-
tali við Politiken, sagði Melgaard,
að Ijóslega væru fundnar leifar
fyrstu kristnu kirkjunnar og bein
þeirra manna er fyrstir voru
grafnir í kristnum grafreit Vest-
an hafs. Beinin lágu í gröfunum
frá austri til vesturs eins og vera
'ber í kristnum gröfum og stefna
.. Æ
ws
. ■'.■.'VvVtMri-- •

Larz Morzfeld, kennari og prest
ur — sá þetta var ekki kind-
arhaus.
Vínlandsleiðangrar hafi hafizt
um 1002. Vitað er, að Leifur
heppni dó í Grænlandi fyrir árið
1025. Telur Melgaard líklegt að
a. m. k. ein kynslóð hafi vaxið
úr grasi áður en teknar höfðu
verið þær hundrað grafir, sem
virðast nú fundnar í kirkjugarði
Þjóðhildarkirkju. Melgaard segir
í viðtalinu Við Politiken að hann
hafi haft samband við Kristján
Eldjárn, þjóðminjavöi.'ð á íslandi,
á heimleiðinni, og hafi hann ekki
verið í váfa um, að þarna 'væru
bein Leifs heppna.
Áður en Melgaard fór frá
Brattahlíð lét hann byrgja yfir
leifarnar en á næsta ári verður
gerður út leiðangur til þess að
fullgera uppgröftinn. — Finnist
ekki rúnaristur er isegi til um
bein Leifs, verðum við að láta
okkur nægja að vita með nokk-
urri vissu, að bein hans eru meðal
beina hinna hundrað. Segir
MelgaardT — Þess skal að lokum
getið úr viðtali Melgaards við
Politiken, að sá er fyrstur tók
við beinum úr kirkjugarðinum,
er Melgaard hóf gröftinn ber
nafnið Eiríkur Rauði. Þegar Poul
Nörlund gróf upp leifar höfðing-
setursins að Brattahlíð árið 1932
ákvað Grænlendingur einn er
bjó þar í nágrenninu að skíra
nýfæddan son sinn eftir Eiríki
rauða.
Á eftir Eiríki þessum. sem nú-
er fulltíða maður, bar þar að
nýgift hjón — og mér kom í hug
hið fyrsta brúðkaup er gert var
í Grænlandi að kristnum sið, seg-
ir Melgaard — það var brúðkaup
hins nafntogaða Þorfinns karls.
efnis og Guðríðar, grænlenzkrar
konu hans. Þau voru gefin sam-
an í Þjóðhildarkirkju árið 1002,
Kaupið ódýrt
Þvottaduft 2Vt kff- 29,00
Þvottaduft 5 kg. 57.00
Þvottsdögur % kr. 15.00
(2 kr. Ödýrar þegar flöskunni er skilað aftur)
..•MIIMIMIIimillinMIMIHMMIHIMIMimilMOIOMfMHM.
.iiiMHnmiimiuiimniiinniniiiiiiiinmiuiinmiiuiiiinini.
.Mimtiiiifii jH|HHiiiiiiiiiiii|iiiiiMiiiifM^HHHiiiiiiimim.
tmiMiiMiiiul ^^^Hujmiimimmuiimu^^^^HiiiiimimiM.
miimuiHiul ^■HH| ■HHHH||^^^Hihhihhmhim
11111111111111111] |^^^^^^^^^iiHii*llilllMii
mhmimmmiihI ai r ...............
MMIMIHmuul ■ k.W LW I W\ L
MHiiHiiiHiiuhHbAtonteA ignMI
•i M1111111 1111 JPPPPPPPW
‘UHHIIihih^^^^Bihhhihhhiiiuuiihh
'MllllllllllVHNIVHllMIUMIIIIIIIHMIHmr
"■.MMM.MmiimmmimimiMmmmmiiimiimmM.'
HHMHHIHIIH
HHIMIIIHHHI
IHIHIHIIIIHII
IMMMMIIMM'
IHH HHIHH'
•1111111111'
HRINGUNUM.
C/Í(JU),/WÍAC€