Morgunblaðið - 13.10.1961, Page 10
10
MORGUNVLAÐIÐ
Föstudagur 13. okt. 1961
Frétta-
maður
IVIbl. til
• •
Oskju
EINN af fréttamönnum Mbl.,
Elín Pálmadóttir, lagði af stað
í leiðangur frá Akureyri í
gær með Sigurði Þórarinssyni,
jarðfræðingi, til öskju. Munu
lesendur blaðsins því geta
fylgst með því í Mbl., sem
þarna er að gerast, frá sjónar-
votti. Áður en fréttamaður
blaðsins lagði af stað í leið-
angurinn, sendi hann blaðinu
lýsingu á því, sem fyrir augu
bar, er hann flaug með Birni
Pálssyni Og Sigurði Þórárins-
syni yfir Öskju í gærmorgun.
" Akureyri, 12. október.
— Það er eitthvað á seyði,
Á þessari mynd sést yfir Öskjuvatn. Krossinn lengra til vinstri á myndinni, sýnir hvar gufugosið er, en krossinn nær vatn-
inu, er þar sem Víti er. I austri (lengst til vinstri á myndinnijsést hvar Herðubreið rís upp úr auðninni. (Ljósm. Bj. P.)
er eitthvað á seyfli,
• #
sagði Sigurður Þórarinsson, er hann flaug yfir Oskju
Það
varð Sigurði Þórarinssyni að
orði, er flugvél Björns Páls-
sonar flaug yfir Öskju í morg-
un.
Grár leðjupollur blasti við
í framanverðum fjallahringn-
um kringum vatnið, skammt
norðan við Víti, og þar stóðu
Björn Pálsson tók þessa mynd af Víti í gær. Á myndinni má sjá, hvar ólgar í vatninu miðju,
en efst virðist vera krap í vatninu, svo sennilega hefur skafið ofan í gýginn. — Takið eftir
vængnum á flugvél Björns, senf hefur flogið mjög nærri gýgbörmunum. — Efst í vinstra
horni myndarinnar sést í Öskjuvatn.
gufubólstrar upp úr á þrem-
ur stöðum.
— Eg gæti ímyndað mér, að
þarna myndáðist sprunga milli
gufuholanna, sem eru í beinni
stefnu, og komi hraun upp um,
hélt Sigurður áfram, er þetta
hafði verið skoðað.
Lækur rann norðan úr poll-
inum. Gígurinn Stóra-Víti
virðist hafa skipt um lit, að
dómi Sigurðar og Björns.
Hann er vanur að vera rjóma-
gulur, en nú er vatnið dekkra,
grænleitt, og dökki liturinn
ekki búinn að breiða sig yfir
allan pollinn. Ekki virðist þó
hiti þarna, því að íshröngl var
við ainn barminn.
Fréttamaður Mbl. var með í
flugferðinni, er lagt var af
stað frá Reykjavík um tíuleyt-
ið að morgni. Það var létt-
skýjað á Grímsstöðum og
Möðrudal, en engar fregnir
höfðu borizt af hálendinu.
— Ef við verðum sérlega ó-
heppin, þá getur verið kúfur
á Öskju, sögðu menn. Er kom-
ið var upp yfir miðjan Kjöl,
var landið þakið snjó, sem
sennilega hefur fallið í nótt,
og náði hann norður af og nið
ur í miðjar hlíðar við Eyja-
fjörð. Annars segir Björn Páls
son að snjóað hafi í fjalla-
toppa í hverri viku í allt sum-
ar inni á hálendinu.
Brátt sáust Dyngjufjöll og
Herðubreið í austri, og
skömmu seinna bar Dyngju-
fjöllin yfir Hofsjökul. Þau
voru þokulaus. Ekki sást nokk
ur reykur, og fór því að læð-
ast grunur að sumum farþeg-
unum: Var þetta plat?
— Sigurður, þú átt ekkert
erindi í Öskju í dag.
— Jú, svaraði Sigurður, ég
fer þangað, Og ef Jón og Morg-
unblaðið, hafa platað mig, þá
skal Jón að minnsta kosti fá
að éta það allt ofan í sig á
staðnum.
Er nær dró Öskju, sást
dökki pollurinn greinilega og
gufustrókarnir þar upp af.
Þeir voru ekki mjög miklir,
en það er aldrei að vita, hvað
gerist. Það tók Öskju rúmt ár
að ná upp dampinum 1874,
eins og getið var í frásögn í
blaðinu í gær.
Sigurður hallar sér út að
glugganum Og er fullur af á-
huga að sjá þessa fyrstu byrj-
un, ef um gos væri að ræða.
Hann og Jón Sigurgeirsson á
Akureyri ætla ásamt nokkr-
um fleirum á staðinn. — E. Pá.
Þeir lögðu upp frá Akur-
eyri í tveim jeppum kl. 2 og
fréttamaður Mbl. slóst í för
með þeim. Ætlunin er að fara
upp hjá Hrossaborgum og í
Herðubreiðarlindir, ef tök
yrðu á að komast það í dag.
En Sigurður sagðist vilja fara
alla leið, þó það tæki eitthvað
fram á nóttina. — St. E. Sig.
S. Þóraránsdóttir
frá Ingjaldshóli
F. 6. júlí 1891. D. 12. scpt. 1961.
Hún réðst með hrífu sína
og reiddan miðdagsverð
um refilstigu grýtta, var harla
skjót í ferð,
því einn var pabbi að heyja
á engjateignum grænum
frá ómegð þeirra hjóna og
þernulausum bænum.
Það tilheyrir bráðum löngu
liðnum dögum sú tíð, þegar hús-
freyjan stökk á engjarnar milli
mála, lét yngsta barnið liggja í
lautarskorningi meðan hún skar-
aði saman ljánni, og flýtti sér síð-
an heim til mjaltanna á kvöldin.
Þetta var þó kannski hún
mamma eða amma, einmitt sama
konan, sem bar heim móinn á
bakinu, reif upp lúsalyngið
fram í móunum, eða svældi hálf-
blautu þangi undir pottinn á
hlóðunum, þar sem hún sat
daglengis í reyk og svælu.
Hve undarlega fjærri þeirri
konu, sem nú snýr sínum raf-
töppum og raðar diskum sínum í
uppþvottavélina, veit ekki hvað
á að snúa upp eða niður á hríf-
unni og hefur aldrei heyrt lúsa-
lyng eða þang nefnt.
En undarlegast af öllu er það,
að ósýnt þykir, hvor konan er
hamingjusamari. Það er ekki hið
ytra, sem skapar og eftir mann-
lega hamingju heldur sú tilfinn-
ing ástar og öryggis, sem í hjart-
anu býr, en þar virðist hlóða- (
konan hafa verið eins auðug og j
sú, sem snýr öllum sínum raf-
töppum eftir kúnstarinnar regl-
um.
Hún Petrún Þórarinsdóttir
þekkti vel hlutskipti hinnar fyrr
nefndu og hafði raunar síðustu1
árin kynnzt þægindum tækninn
ar á véla- eg atómöld.
Hlutverk slíkra kvenna, sem
I hún var, er bæði stórt og heilagt, ]
I þótt hér sé um að ræða íslenzka
. alþýðukonu, og fæstum finnizt
J það hlutskipti æskilegt né um-
talsvert.
i Hvaða hagstofa eða vísinda-
stofnun mundi geta reiknað út
þann auð, sem þar hefur verið
lagður á vöxtu til framtíðarinn-
ar, né efnagreint þær fórnir, sem
færðar hafa verið á altari þjóð-
ar og lands. Konan í kotinu við
sínar hlóðir eða eldstó, með allar
sínar annir við skóbösl og fata-
leppa, þegar hún loks hafði breitt
ofan á hópinn sinn á kvöldin,
minnt þau á versin sín og vermt
kalda fætur, konan, sem samt
gaf sér tíma til að lesa sögur og
læra ljóð, hún sannar áreiðan-i
lega flestum fremur kraft almætt
is og elsku i mannlegri sál og
starfi. Allt frá því hún fann
fyrsta lífskvik fyrsta barnsins af
15 og til þess er höndin hreyfðist
hinzta sinni einmitt til að gleðja
eða gjöra eitthvað handa sínum
35 barna-börjium, þau öll gátu
rúmast í ömmunnar hjarta.
Petrún Sigurbjörg Þórarins-
dóttir var fædd 6. júlí 1891 í
Ólafsvík. Foreldrar hennar voru
Jensína Jóhannsdóttir og Þórar-
inn Þórarinssoj#, hjón sem síðar
bjuggu lengi að Saxhóli í Bervík
og var Þórarinn þar hreppstjóri.
Hjá foreldrum sínum ólst Petrún
upp ásamt systkinum sínum, en
giftist árið 1913 Óskari J. Gísla-
syni frá Tröð i Eyrarsveit. Þau
bjuggu á ýmsum stöðum undir
Jökli t. d. að Hellu í Beruvík og
Ingjaldshóli við Hellisand, en síð
ast á Akranesi og svo hér í
Reykjavík. Þau eiga 14 börn á
lífi, sem eru dreifð um Suðvest-
urland og eiga flest sín eigin
heimili, en öll farin frá æsku-
heimili sínu, ein dóttir til Vest-
urheims. En aldrei voru þau svo
j dreifð, að ekki ættu þau sér at-
l hvarf heima og í hjarta móður j
j sinnar, sem vakti yfir velferð
þeirra í bæn og ástúð.
Hjónaband þeirra Petrúnar og
Óskars var því blessað ríkulega,
þrátt fyrir örbirgð þeirra og erf-
iðleika um ævina. Eh þrátt fyrir
fátækt sína voru þau auðug að
Frh. á bls. 23
— Ræða Gunnars
Guðjónssonar
Framh. af bls. 8.
þátttöku í Efnahagsbandalaginu
ekki að fela í sér neina skyldu
til aðildar, en opnar leið til um,-
ræðna um hugsanleg skilyrði af
beggja hálfu. Gæfist þannig tæki
færi til þess að fylgjast nánar en
ella með framvindu mála og að-
staða til að hafa áhrif á fyrir-
komulag ýmissa þátta, sem okk-
ur snerta sérstaklega.
1 náinni framtíð munu mál
þessi öll skýrast, Og sá tími nálg-
ast því óðum, að við verðum óS
taka endanlega afstöðu. Það væri
því hyggilegt að nota vel þann
tíma til þess að aðlaða efnahags-
kerfi landsins og þá sérstaklega
fyrirkomulag skatta- og tolla-
mála, svo að við verðum sem
bezt undirbúin, ef við ákveðunx
I að stíga þetta skref.