Morgunblaðið - 13.10.1961, Side 15
^ Föstudagur 13. okt. 1961
MORGVTSJtl. J fílÐ
15
Bréf sent Morgunblabinu
Listaverkin á norrænu
myndlistarsýningunni
f GREIN sem Þjóðviljinn skrif-| sem átti að tákna nóttina og önn-' í seinni tíð eru orðnar svo fjöl
ar 27. sept. um Norrænu mynd-! ur, er hét Sólsetur. Engum gat farnar af ungum listamönnum —
listasýninguna, sem hér hefur blandazt hugur um, hvað fyrir og orðnar býsna troðnar. Orðið
verið haldin undanfarið, kemst listamanninum vakti, þótt sá „sveitarómantík" a fullan rétt á
hann svo að orði: „Skoðanir hinn sami vissi ekki um nafn sér um sanna túlkun getusnauðra
manna um sýninguna eru mjög myndanna. Nöfnin voru því ekki manna, en aldrei um sanna líst.
skipfcar og finnst þó flestum, að sett af handahófi og út í hött. | Málverk Sverris Haraldssonar
sýningin í heild sé fremur lé-. til þess eins að láfca listaverkið seldust öll á Norrænu myndlist-
leg, þ. e. a. s. margir listamann- heita einhverju nafni. Öll sönn arsýningunni, og var hann sá
anna hafi litla sköpunargáfu og mikilmenni andans og hugsuðir eini, sem naut þeirra hlunninda
liggi ekki mikið á hjarta.“ í hafa verið náttúrudýrkendur, og og hylli, þótt margir hefðu kosið
Vísi stendur þetta 29. sept. um viðhorf þeirra og tilfinningar sér. Sýnir þetta bezt, að enn er|
sömu sýningu: „Vafalaust má hafa streymt til fjöldans um far- ekki búið að afvegaleiða fegurð-
finna eitt og annað í hinni nýju
höggmyndalist, sem spáir góðu,
en á þessari sýningu dregur það
lélega þó fremur að sér athygl-
ina. Spýtnadót, kolryðgað járn
og sótugir trjábútar og allt þetta
lítt mótað af höndum, hvað þá
veg lisfcarinnar, list orðs, lita, arskyn þjóðarinnar, hvorki af
steins og hljóma. Aidrei hefur gervilistamönnum né lágkúru-
verið meiri þörf á því í heim- | skap og spilltum tíðaranda. Sverr!
inum en einmitt nú, á dögum ^ ir sýndi það á ungum aldri, að
vaxandi stórborga með ys og þys honum var listagáfan í blóð bor-
og skrölfcandi vinnuvéla, að | in, og vonandi er, að þjóð var
minna á það, sem veitt getur
andlegri snilli. Er þetta úrval huganum hvíld og frið í þeim
höggmyndalistar í dag?“ I heimi, sem umvefur okkur öll.
í grein sem G. Þ. rifcar í Al- Skiljanlega er það ýmsum þyrn-
þ'’ðublaðið 24. sept. um sömu ir í augum. að Sverrir víkur
sýningu er svo komizt að orði,! skyndilega af þeim leiðum, sem
að naumast sé þess að minnast,
að athyglisverðari sýning hafi ■
verið haldin hér á landi. — Þar
með er því hvorki haldið fram, j
að hún sé góð né hrífandi. Og
vissulega er hún athyglisverð,:
því hún sýnir smekk þeirra, sem
fást við listsköpun nú á dögum,
getu þirra og viðhorf til listar. |
Svo eitt „listaverkið" sé nefnt,
sem heitir „Gengið út og inn“,
þá er þar um dyr að ræða úr
dýrum málmi. Einhvers konar
standar úr sama málmi eru stað-
settir sitt hvorum megin við þess
ar dyr. Þar með er sagan sögð.
Og ,,listaverkið“ kostar mörg
þúsund ísl. krómny sem nú á dög
um eru að vísu ekki verðmiklar.
Svo annað „listaverk“ sé nefnt,
þá er þar ferlegu spýtnarusli
klesst saman uppi á vegg, og hef-
ur neglingin tekizt svo óhöndu-
lega á þessari hrákasmíði, að
helzt er útlit fyrir, að sá, er
negldi þetta saman, hafi verið
klaufskur krakki, sem aldrei hafi
áður snert á hamri. Naglarnir
standa út úr gatrifunum sprek-
unum hingað og þangað, skakkir
og skældir. Sennilega hefur það
aukið listgildi verksins í augum
þess, er vann. Og þetta senda
listfrömuðir hjá menningarþjóð
frá sér, sem sýnishorn af list-
sköpun í landi sínu nú á tímum,
í fullri alvöru, skyldi maður
halda, og hreint ekki upp á grín.
Þannig mætti lengi telja, þótt
margt væri á þessari sýningu
góðra og skemmtiiegra verka. t.
d. „Sólarandlit" Ásmundar, svo
eitthvað sé nefnt.
En það, sem vakti fyrir mér
með þessum línum voru ummæli VEGNA þess að meðfylgjandi
G. Þ. í Alþýðublaðinu, í áður-; bréf, sem sent var Þjóðviljan-
nefndri grein hans um list Sverr I um birtingar hefur enn ekki
is Haraldssonar, sem hann kallar komið í blaðinu, biðjum við
,,sveitaromant ík og vonar, að blað yðar að gera svo vel að
hann hverfi frá. Og í Vísi er birta bréfið.
sagt í áðurnefndri grein, að hannj
hafi tekið upp „einhverja hálofta 0réf sent ,,Þjóðviljanum.“
rómantík" og vinni af hárfínri Herra ritstjóri.
nákvæmni. 1 blaði yðar dags. 30/9 sl. er
En mér er spurn. Hvor lista- birt afrit af bréfi frá Betel í
verkin munu hafa heillavænlegri Vestmannaeyjum. Vekur það
áhrif á mannfólkið, nú á dög- ^ furðu okkar, að bréfið skuli á
um stríðsótta og helryks, þau, þann hátt vera komið fyrir al-
sem beina hugum fjöldans til j menningssjónir. Bréfið var
fegurðar og samræmis og vekjajaldrei skrifað til þess og er
ást á þeirri fögru veröld, sem birting þess í algjöru heimild-
mönnunum hefur verið trúað fyr arleysi.
Vegna þess að bréfið hefur
nú verið birt, þá finnum við
eigi eftir á ókomnum árum að
njóta gáfna »g snilli þessa mikla
listamanns.
3. okt. 1961.
Einar M. Jónsson.
Rægði
VIVI BAK, kvikmyndaleik-
konan danska, hefur sagt
skilið við umboðsmann sinn
og vin, Fritz Ruzicka, sem er
dansk-austurrískur að þjóð-
erni. Hann hefur nú stefnt
leikkonunni fyrir samnings-
rof, en samkvæmt samningi
þeirra í milli fær hann 25%
af öllum launum, sem leik-
konan vinnur sér inn, þar til
hún nær þrítugsaldri.
Ástæðan til þess, að Vivi
Bak tók þessa ákvörðun, er
sú, að umboðsmaðurinn tal-
aði illa um unnusta hennar,
Heinz Sebek frá Vín. —
„Fritz getur ekki þolað
Heinz“, segir stjarnan, „og
fer ekkert í felur með það“.
Hann hefur lýst því yfir í
hópi kunningja okkar, að
hann væri heimskur, og ég
ætti ekki að giftast honum.
En raddir herma. að hin
raunverulega ástæða sé sú, að
unnusti Vivi hafi smátt og
smátt yfirtekið störf umboðs-
mannsins og viljað bola hon-
um burtu fyrir fullt og allt.
Eftir honum er haft, að laun
leikkonunnar nægðu ekki
þremur . . .
Nýlega barst Vivi Bak til-
boð um aðalhlutverk í kvik-
mynd, sem fjallar um flug-
freyju, sem ferðast heims-
borganna í milli. Þótti það
í frásögur færandi, að tilboð-
ið var sent til Heinz en ekki
umboðsmannsins og var hon-
um einnig boðið að aðstoða
við kvikmyndagerðina.
Danskur dómstóll mun
fjalla um málið milli Vivi
Bak og Ruzicka og kemur þá
væntanlega ýmislegt í ljós.
Hjónakornin hyggjast gifta
sig í nóvembermánuði og
setjast að í Vín. .
Mynd frá gömlu, góðu dögun-
um, þegar allt var í himna-
lagi milli leikkonunnar og um
boðsmannsins: Vivi Bak spark
ar í glensi í Ruzicka. Skyldi
hana hafa grunað þá, að ein-
hvern daginn myndi hún
sparka i alvöru? _
kærastann
Rthugasemd viS
bréi irá Betel
ir og gefnir ótæmandi möguleik-
ar til að njóta eða hin, er sýna
vanskapninga verstu tegundar okkur knúða til að taka þetta
og ýta undir lægstu hvatir? Sverr fram, vegna ókunnugra. Þar sem
ir sýndi á Norrænu myndlista
sýningunni undurfagrar myndir,
sem fyllti flesta sýningargesti
mikilli hrifningu. Málverk þessi
voru óhlutlægar táknmyndir,
unnar af mikilli vandvirkni. Mér
er sérstaklega minnisstæð mynd,
minnst er á Arinbjörn (Árna-
son) og talað um fortíð hans,
þá áttum við eingöngu við of
stutta fortíð hans í söfnuðinum.
Töldum hann of reynslulítinn.
Þar sem við höfum orðið var-
ir við að önnur merking hefur
en
verið lögð í orðið „fortíð
við meintum og Arinbjörn Árna
son þar afleiðandi orðið fyrir
miska og óþægindum, sem birt-
ing bréfsins opinberlega veld-
ur, þá er okkur ljúft, sem
kristnum mönnum að biðja Ar-
inbjörn Árnason fyrirgefningar
og vonumst við til að hann
verði ekki fyrir frekari óþæg-
indum bréfsins vegna.'
Eftir að bréf okkar er skrifað
og er nú komið á fjórða mán-
uð fram yfir ár, þá hafa málin
skýrst og liggja ljósari fyrir
en áður. Afstaða okkar til Fíla-
delfíusafnaðarins í Reykjavík
og til forstöðumanns hans Ás-
mundar Eiríkssonar, mótast af
gagnkvæmu trausti í anda sátt-
fýsi og bræðralags. Þar er eng-
inn klofningur í milli!
1 bréfi okkar notuðum við
sterk og ákveðin orð gagnvart
forstöðumanni Ásmundi Eiríks-
syni, sem ekki eru misskilin
meðal kristinna bræðra, heldur
eru orðin vegin og metin í
innsta hring og látin standa eða
falla hverju sinni, eftir ástæð-
um. Nú er okkur ljóst eftir birt-
ingu bréfsins, að orð okkar setja
Ásinund Eiríksson í annað ljós
meðal ókunnugra, en við ætl-
uðumst til og illgjarnir og rang-
snúnir menn hafa lagt út á
verri veg, en við nokkru sinni
reiknuðum með. Hörmum við
það. Þess vegna biðjum við Ás-
mund Eiríksson fyrirgefningar á
því og tökum þar með á okkar
herðar misskilning þann sem
hann hefur orðið fyrir með birt-
ingu bréfsins.
Að síðustu þá viljum við und-
irstrika þetta. í Hvítasunnu-
hreyfingunni er engin kolfning-
ur safnaða í milli. Kom það
berlega í ljós á hinu veglega
sumarmóti er haldið var hér
Eyjum sl. sumar. Nú er san
staðan enn frekar undirstrikuð,
með einingu um kunnan kenni-
mann sem komi er til landsins
frá Svíþjóð og mun starfa í
Fíladelfíu, Reykjavík og Betel,
Eyjum með þátttöku og aðild
beggja safnaðanna. Með þökk
fyrir birtinguna.
Einar Gíslason
Halldór Magnússon
Guðmundur Markússon
Óskar M. Gíslason.
Halldór
Helgason
skáld frá
Ásbjarnar-
stöðum
Fæddur 19. sept. 1874
Dáinn 7. maí 1961
HINSTA KVEÐJA
FRÁ BRÓÐURSYNI
Nú fiðlan er brostin og
braghættir þegja
með Borgfirzkan. hljómgrunn
af íslenzkum streng
en seint munu tónarnir sofna
og deyja
því sífellt þeir vitna um göfugan
dreng
dundar þá lítið við dul eða tál
hans djúpsæja hreina og fágaða
mál.
f systkinahópi með samtíðar vini
gaf söngurinn lífinu hátíðablæ
þá umhverfis birti með ylheitu
skini
svo aldrei var dimmt inn
í láreistum bæ
ágætust röddi-n þín öryggi bar
ætíð því söngur þinn leiðandivar.
Mér enn lýsa bjartast öll
uppvaxtar árin
ég áthvarf og hlýju fann tíðum
hjá þér
þú áttir svo létt um að afnema
tárin
með öllu því bezta sem. gjafarinn
lér
en heilsa þín ekki var alltaf
svö hraust
eins og þú vonaðist sjálfur
og kaust.
Vorhlýjar minningar vaka
í línum
vart mun það unglingum hégómi
og tál
ef loftið er þrun-gið af lifandi
sýnum
þá ljóðgyðjan bindur sitt dýrasta
mál
í alvöru Og kímni á íslenzkan hátt
um athafnir dagsins og fjarlægan
þátt
Við Ásbjarnarstaði frá æsku
til grafar
öll voru bundin sporin þiin
oft þó að freistaði öðrurn án tafar
endrurvarps glitið í fjarlægri sýn
þú kaust þér að lifa á kyrrlátri
jörð
þar kvæðin um nafnið þitt
standa nú vörð.
Ég flyt beztu þakkir til föður ,
mins bróður >
í fátækum orðum og viknandi
hug
hjá beðinum stend ég svo
barnslega hljóður
bundinn við æskunjmr minningv
fliug
þaðan ég ennþá og alla tíð finn
yljandi hlýjuna strjúkast um
kinn. I
Haraldur Jónsson,