Morgunblaðið - 15.10.1961, Blaðsíða 23

Sunnudagur 15. okt. 1961
MORCVISBJ AÐIÐ
23
Dr. Sigurður Þórarinsson, jarðfræðingur, við mjóa sprungu,
sem komið hefur í snjóinn og gegnum vikurþúfu í Öskju.
Fermingar í dag
*— Askja
Framhald af bls. 3
hafa vitni verið að upphafi
eldsumbrota í Öskju. Aftur á
móti er á þassu stigi ekki
hægt að segja, hvað úr þessu
kann að verða. Telur Sigurð
ur líklegast, að það verði lítið
íhraungos eins og svo oft hef-
ur orðið þarna á liðnum öld-
um. Komi þá ef til vill gjall
samfara jarðsigi. Hann telur
ólíklegt að um öskugos yerði
að ræða eins og 1875 þar eð
slík gos verða mjög sjaldan,
aðeins þetta eina til í íslands-
sögu og líparrítaska er lengi
að myndast. En hraungosið
gejur látið á sér standa, jafn-
vel marga mánuði. Um þetta
er engan veginn gott að segja
þar eð aldrei hefur verið
fylgzt með gosum í Öskju
fyrr.
í Yfir mesta hraun jarðar
Það var þriðjudaginn 10.
þ. m. að fjárleitarmenn sáu
fyrst gufustróka úr flugvél.
Strax morguninn eftir fór
dr. Sigurður Þórarinsson að
gera ráðstafanir til að fljúga
inn yfir staðinn og fá fé hjá
menntamálaráði til að kosta
ferð sína og myndatöku-
manns því ekki eru neinir
sjóðir til, sem vísindamenn
ígeta gripið til í slíkum tilfell-
um, þegar oltið getur á mín-
útum.
} Ekki var flugveður þann
dag en morguninn eftir kl.
9.30 var flogið í flugvél
Björns Pálssonar yfir staðinn
og litazt um en síðan lent á
Akureyri, þar sem Sigurður
og fréttamaður Mbl. urðu
eftir. Það biðu kunnir ferða-
menn á Akureyri og vanir
ferðum í Öskju. Skömmu síð-
ar var brunað af stað í Rússa-
jeppa og Willys-jeppa.
I í ferðinni var Ólafur Jóns-
son ráðunautur, sem skrifað
hefur þriggja binda verk um
Ódáðahraun, Jón Sigurgeirs-
son frá Helluvaði, sen. - ar í
flugvélinni og sá reykinn
fyrst. Hann þekkir staðhætti
þarna betur en flestir aðrir.
Þá voru með í förinni Kári
Sigurjónsson, formaður Ferða-
félags Akureyraa- Sigurgeir
Þórðarson systursonur Jóns
og Erlingur Davíðsson rit-
stjóri.
• Var ekið um Mývatnssveit,
þaðan austur að Jökulsá Og
•beygt suður með henni við
Hrossaborg. Slydduhríð var
og dimmt í suðri. Veðrið batn-
aði þegar komið var inn í
Ódáðahraun , þessa kolsvörtu
storku, mesta hraun jarðar-
innar, sem teygir sig frá Mý-
vatnsveit að Vatnajökli og frá
Skjálfandafljóti að Jökulsár-
fjöllum.
I Þarna inni í miðju hrauninu
eru Dyngjufjöllinn og Askja.
Þetta kvöld komumst við eigi
nema í Herðubreiðarlindir.
Þar var gott að bíða birtu í
hinum nýja, glæsilega skála
Ferðafélags Akureyrar. Þarna
j náðu okkur þrír piltar frá
Laugaskóla, tveir kennarar og
þriðji maður með þeim.
Mælt og tekln sýnishorn
Áður en birti morguninn eft
ir, var lagt upp. f ágústmánuði
í sumar lagfærði Vegagerðin
4—5 km. langan spotta suður
yfir versta og úfnasta kafla
Lindahraunsins, svo að nú
gekk ferðin allgreiðlega. Ekið
var austan við Herðubreið,
Herðubreiðartögl og suður yf-
ir vikrana frá gosinu 1875, en
þá breiddi Askja þykkt lag
af grófum vikri yfir hraunið.
Nibburnar standa þó enn upp
úr á stöku stað.
} Brátt varð að fara úr bílun-
um og halda fótgangandi inn
öskjuop, sem er skarð norðan
úr Dyngj uf jöllum. Liggja þau
í hring utan um sigið lands-
svæði, 40 ferkm. að stærð,
þakið úfnu hrauni. Líkist stað
urinn forngrísku leikhúsL í
Öskjunni er Öskjuvatnið, 11
ferkm. að stærð, Og gígurinn
Víti, sem eitt mesta öskugos
á íslandi kom úr.
'v Austurhlíð fjallanna rís
þarna með háum flughömrum
og við rætur þeirra eru nú
umbrötin skammt norðan við
vatnið, á stað, sem engin um-
brot hafa áður verið.
Eftir að hafa horft niður
í þessar vellandi, hvæsandi
sprungur, sem fýluna, er vit-
in skynja helzt sem lykt af
sviðum, leggur upp úr, þyk-
ir mér ekki undarlegt þó fólki
dytti í hug hér áður fyrr, að
um slíkar sprungur sæi beint
niður í Víti, þar sem illir
engdust.
Við skoðuðum staðinn, hiti
var mældur í „grautnum" og
reyndist vera um 90 stig, en
þá var leysingavatnið bland-
að saman við. Hraustir pilt-
ar hættu sér ofan að holun-
um þrátt fyrir sjóðandi leir-
slettur, mældu hita og tóku
sýnishorn í tilraunaglös. Sig-
urður áætlar að frá nyrsta
hvernum renni 30 sekúndu-
lítrar af leðju.
Einnig voru tekin sýnishorn
úr Víti, sem eitthvert rask
hefur orðið í, en þar syntu
skólamenn frá Laugum á
föstudag í 20 stiga heitu
vatni. Þar suð-austur af hef-
ur á undanförnum árum ver-
ið lón eitt mikið en nú er al-
veg runnið úr þvi. Hefur
sennilega komið glufa í botn-
inn við raskið og það tæmst.
— Eitt vixlspor
Framhald af bls. 1.
ar, sem um langan aldur hafa eld
að grátt silfur. Stærsti flokkur-
inn Hutuar, sem eru mest bænd
ur og verkafólk, eru 4.5 millj.
Hinir tveir eru Twa-ættflokkur
inn — um 50 þús. manns og
Watuzi-ættflokkurinn, sem telur
um 70 þúsundir manna, og hefur
iengst af verið ríkjandi í landinu.
En aðra höfuðorsök þess að
menn óttast erfiðleika í sam-
bandi við sjálfstæði Ruanda Ur-
undi má rekja til stjórnar Belga.
Þeir hafa sem sé gert sig seka um
sömu vanrækslu þar í landi og í
Kongó — hafa ekki búið hina inn
fæddu undir að ráða málum sín
um sjálfir. Meðal innfæddra er
hvergi að finna menntaða lækna,
kennara, tæknifræðinga né lög-
lærða menn og þeir hafa hvergi
fengið að gegna ábyrgðarstöðum
utan hirðarinnar í Urundi. Hins-
vegar eru þar innfæddir iðnverka
menn og skrifstofumenn.
Af þessum tveim litlu konungs
ríkjum hefur stöðugt verið órórra
í Ruanda. í Urundi hefur Mwam
butsa konungur undanfarið rikt
á yfirborðinu og í mörgu haft
áhrif til hins betra á hina belg
ísku herra sína. Hann er sagður
maður kvenhollur og lýðræðis-
hneigður framfarasinni. Hann er
hæglátur maður og hefur sá eig
inleiki haft sín áhrif í þá átt að
halda hefndarhug hinna stríðandi
ættflokka nokkuð í skefjum.
Eftir 12 tíma útivist.
Meðan við gengum þarna
um, mældum og skoðuðum,
var fagurt veður, en rok, svo
að varla var haldandi kyrr-
um myndavélum auk þess
sem gufu lagði ætíð á gler-
in. Við komum niður að bíl-
unum rétt fyrir myrkur, eft-
ir að hafa verið á göngu í
átta tíma um úfið hraun, lausa
leðju og snjó. Eftir 12 tíma
útivist komum við aftur í
skála Ferðafélags Akureyrar
í Herðubreiðarlindum. Var
gott þar að koma. Höfðu Ak-
ureyringar farið 10 helg-
ar á 3 árum þarna inn eftir
undir forystu Kára Sigur-
jónssonar til að vinna að bygg
ingunni. Lögðu þeir af stað á
föstudagskvöld frá Akureyri
óku í 10—12 klst., sváfu i
þrjár og unnu svo að bygg-
ingunni allan laugardaginn
og fram að hádegi á sunnudag
er lagt var upp aftur. Eru 25
dýnur á lofti en 40 geta vel
gist þarna.
★
1 býtið í gærmorgun ók-
um við af stað niður í Mý-
vatnssveit og er þetta er ritað
á Akureyri kl. 6 í gærdag var
flugvél væntanleg að sunnan
til að flytja okkur til Reykja-
víkur. Verða flugmenn nú
beðnir að hafa auga með
Oskju. Helzt hefði þurft að
hafa þar menn til að fylgjast
með, en hvorki munu aðstæð-
ur né fé til þeirra hluta. Dr.
Sigurður mun verða viðbú-
inn ef breyting verður og
reyna þá að komast inn eft-
— Forsætisráð-
herra
Framh. af bls. 1
heldur ekki gleyma því, að
grundvallarbaráttan getur orðið
löng og afdrifarík.
Vonbrigði
Macmillan ræddi um ástandið
í heimsmálunum í dag og sagði
að þeir, sem með þeim fylgdust
hefðu orðið fyrir miklum von-
brigðum með marga atburði síð-
ustu 18 mánuða. Með hliðsjón af
hinum mörgu vandamálum, sem
nú ógnuðu heiminum, væru
margir þeirrar skoðunar, að Bret
ar ættu að draga sig í skel —
vera einangraðir og berjast ein-
ir. En reynslan sýndi, að því að-
eins gætu menn verið hlutlausir,
að þeir hefðu einhverja aðra sér
til varnar.
— Vesturveldin standa nú
frammi fyrir hættu, sem komm-
únisminn skapar brezku þjóð-
félagi sem öðrum. Bretar geta
el-ki dregið sig í hlé frá þeirri
baráttu, sagði Macmillan, þeir
geta heldur ekki barizt einir.
Hinn frjálsi heimur hefur ekki
Ferming í Neskirkju 15. okt. kl. 2 e.h.
Séra Jón Thorarensen
Stúlkur:
Edda Farestveit, Laugarásvegi 66
Elín Margrét Sigurjónsdóttir, Sólh. 23
Guðrún Hannesdóttir, Melhaga 6
Guðrún Njálsdóttir, Víðimel 70
Jónína Björg Gísladóttir, Dunhaga 20
Jónína Ragnheiður Invarsdóttir, Baugs
vegi 13 A
Sigríður Þorsteinsdóttir, Ægissíðu 76
Erla I>orsteindóttir, Ægissíðu 76
Stefánía Ragnhildur Guðmundsdóttir,
Framnesvegi 24
Þórunn Helga Kristjánsdóttir, Smyr-
ilsvegi 22
urengir;
Ari Hjörvar, Hjarðarhaga 36
Bragi Guðjónssen, Grímshaga 8
Bragi Halldór Guðmundsson, Bústaða-
vegi 103
Hjalti Franzson, Hringbraut 43
Jóhann Kristján ®eirharðsson, Smir-
ilsvegi 29F
Þorsteian Geirharðsson, Smirilsv. 29F
Lúðvi'k Baldur Ogmundsson, Suður-
pól 5
Rúnar Lárusson, Kaplaskjólsvegi 56
Sigurður Ragnar Esrason, Fomhaga 19
Steindór Þorsteins«en, Ljósalandi, Sel-
tjarnamesi.
I>orlákur Ari Agústsson, Ægissíðu 95
Þorvaldur Gunnar Blöndal, Mela-
braut 39, Seltjamamesi.
Ferming f Laugameskirkju, 15. okt.
kl. 13:36 f.h.
Séra Árelíua Níelsson.
Stúlkur:
Aslaug Armannsdéttir, Sólheimum 23
Hanna María Oddateinsdóttir, Efsta-
sundi 13
Halla HalldórsdótWr, Réttarholtsv. 69
Hilda Rannveig Hansen, Drekavogi 14
Kolbrún Svala Hj altadóttir, Breið-
holtsvegi 10
Kristín Jónsdóttir, Njörvasundi 18
Margrét Sigurðardóttir, Sogavegi 40
Sigríður Dagbjöat Sæmundsdóttir,
Karfavogi 60
Auður Magnúsdóétir, Granaskjóli 26
Piltar:
Bragi Mikaelssan, Nýbýlavegi 213
Eiríkur Haigason, Karfavogi 60
Gunnar I. Gunnarsson, Stórholti 35
Guðmundur Birgir Ragnarsson, Hjalla
vegi 42
Guðgeir Þorlákaaon, Goðheimum 20
Halldór Georg Gunnarsson, Njörva-
sundi7
Stjórn Stúdenta-
félags Háskólans
STJÓRNARKJÖR hefur farið
fram í Stúdentafélagi Háskólans.
Þessir skipa stjórnina: Knútur
Bruun, stud. jur. förm., Friðjón
Guðröðarson, stud. jur. gjaldkeri,
Gunnar Sólnes, stud. jur. ritari,
Sigmundur Böðvarsson stud. jur.
og Sigfús J. Árnason stud. theol.
eru meðstjórnendur. — Fráfar-
andi formaður er Steingrímur
Gautur Kristjánsson stud. jur.
Cóður afli
ÞÚFUM, 14. október — Líflegt
er í Djúpinu þessa dagana. Mik
ill fjöldi báta stundar rækjuveið
ar og er afli sæmilegur. Góður
fiskafii er í Djúpiau og mun að
venju verða mikil útgerð hér í
haust og vetur. — PP
mátt til að halda baráttunni til
streitu nema með traustri og sí-
vazandi samvinnu hinna ein-
stöku þjóða.
Sjúlfra sin vegna — ef ekki
annarra
Forsætisráðherra ræddi um
kjarnorkutilraunir og kvaðst
vona, að Rússar samþykktu,
sjálfra sín vegna þó ekki væri
annarra, að binda á þær endi.
Ennfremur ræddi hann um vænt
anlega aðild Bretlands að Efna-
hagsbandalagi Evrópu sem hann
kvað geta orðið aðildarríkjum
þess til mikiis gagn og stórrar
gleði.
Leiðrétting
f GREIN Einars M. Jónssonar:
Listaverkin á norrænu myndlist-
arsýningunni, sem birtist í Morg-
unblaðinu fd. 13. okt. stendur:
Oriðið „sveitarómantík“ á full-
an rétt á sér um sanna túlkun
getusnauðra manna, en aldrei um
sánna list. Hér var um prentvillu
að ræða, og átti að standa: Orðið
„sveitarómantík“ á fullan rétt á
sér um væmna túlkuj e.etu-
snauðra manna.
Hannes Þór Ragnarsson, Skipasundi 8
Haraldur Hjartarsson, Gnoðavogi 14
Ingólfur Þór Baldvinsson, Langholts-
vegi 182
Magnús Helgi Ölafsson, Nökkvavogi 12
Magnús Sigurðsson, Sogavegi 40
Ríkharð Oskarsson, Skólavörðustíg 36
Sigurður Hafsteinsaon, Sikpasundi 38
Skúli Jóhannssen, Efstasundi 6
Sveinmar Gun*l>órsson, Hjallavegi 52
Tómas B. Þorbjörnsson, Laugarnesv. 72
Eggert Wáge Nielsen, Gnoðavogi 24
Ragnar Kvara*, Rauðalæk 42
Sigurþór Bjarnason, Efstasundi 33
Ferming í Laugarneskirkju kl. 2 e.h.
Séra Láaus Halldórsson
Stúlkur:
Anna Edda Asgeirsdóttir, Skarphéðins
götu 20, Rvík
Esther Helga Guðmundsdóttir, Alf-
hólsvegi 39, Kópavogi
María Kristín Lárusdóttir, Hörðuvöll-
um 6, Selfossi.
Drengir:
Gunnar Þór Geirsson, Oðinsgötu 15, R
— Mikil hátiðahöld
Framh. af bls. 1
ólfur KrLstjánsson hefur fært
hana í letur en Siglufjarðarkaup
staður gefur hana út til minn-
ingar um skáldið.
Gengið í kirkja.
Kl. hálf tvö í dag munu Sigl-
firðingar safnast saman í kirkj-
unni til að minnast tónskáldsins
og hefst athöfnin með því, að
Lúðrasveit Siglufjiarðar leikur
„ísland farsælda frón“. Þá syng-
ur kirkjukórinn „Kristur, vor
Drottinn", en að því loknu vígír
sóknarpresturinn, séra Ragnar
Fjalar Lárusson, stundaklukku í
kikjunni og kirkjuspil, sem
Siglufjarðarkaupstaður, Siglfirð-
ingar heima og heiman og vel-
unnarar séra Bjarna hafa gefið
kirkjunni í tilefni afmælisins. Á
stærstu klukkuna er grafið nafn
séra Bjarna. Að vígslunni lok-
inni hljómar síðasta laglínan í
„Hún amma mín það sagði mér“
en hún mun óma í eyrum Sigl-
firðinga kl. 6 á miðaftni das>
hvem hér eftir.
Blómsveigur á leiði
prestshjónanna.
Úr kirkju verður svo gengið
í gamla Hvanneyrarkirkjugarð-
inn að leiði prestshjónanna, frú
Sigríðar L Blöndal og séra
Bjama Þorsteinssonar prófessors.
Þar mun kirkjukór Siglufjarðar
syngja við undirleik lúðrasveit-
ar, en séra Ragnar Fjalar flytja
ræðu helgaða prestinum séra
Bjarna Þorsteinssonar.
Þá leggur Sigurjón Sæmunds-
son bæjarstjóri blómsveig á leiði
prestshjónanna, en Karlakórinn
Vísir og Kirkjukórinn syngja
saman Þjóðsönginn við undirleik
lúðrasveitar. Að þessu loknu verð
ur almennt kaffisamsæti í boði
bæjarstjórnar, þar sem Baldur
Eiríksson, forseti bæjarstjórnar,
flytur ræðu helgaða bæjarfulltrú’
anum og bæjarmálaleiðtoganum
Bjarna ÞorsteinssynL
Hátíðartóuleikar
Kl. hálf níu í kvöld hefjast
hátíðartónleikar 1 Nýja Bíó
helgaðir minningu tónskáldsins
séra Bjarna Þorsteinssonar. Þar
mun Kirkjukórinn syngja sex af
lögum séra Bjarna, Karlakórinn
Vísir önnur sex og svo loks í
sameiningu syngja kórarnir
söngva úr Alþingishátíðarkantöt-
unni. Söngstjórar verða dr. Ro-
bert A. Ottósson og dr. Páll ísólfs
son^ en einsöngvarar eru Anna
Magnúsdóttir, Daníel Þórhallsson
og Sigurjón Sæmundsson. Þá flyt
ur dr. Páll Isólfsson hátíðarræðu
um tónskáldið og þjóðlagasafn-
arann séra Bjarna Þorsteinsson.
Ymsir góðir gestir eru staddir
a Siglufirði í tilefni dagsins, svo
sem sonur séra Bjarna, Bein-
teinn, sonarsynir og fleiri ættingj
ar. Þá eru þar m. a. vígslubiskup
séra Sigurður Stefánsson, Dóm-
kirkjuprestur, séra Öskar’j. Þor-
láksson, Jón Kjartansson fyrrv.
bæjarstjóri og Björn Dúason auk
söngstj ónanna, sem fyrr er getið.
1 dag verður hátíðardagskránni
haldið áfram og mun síðar sagt
frá henni í blaðinu.
ír. — E. Pá.