Morgunblaðið - 19.10.1961, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 19. okt. 196x
ÚTGEFANDI: SAMBAND UNGRÁ SJÁLFSTÆÐISMANNA
RITSTJÓHAR: BIRGIR ÍSL. GUNNARSSON OG ÓLAFUR EGILSSON
Hér skortir ekki
verkefni fyrir
dugmikið fdlk
Gengið um Húsavikurkaupstað
rr&eð Þórhalfii B. Suædal
HÚSAVÍK — aðalverzlunarstað-
ur Suður-Þingeyj arsýslu frá alda
öðli — er fallegur og vaxandi
bær. Sjávarvíkin, sem bærinn
stendur við, er kunn af sögum
allt frá upphafi íslands byggðar,
því að þar hafði Garðar Svavars-
son vetursetu. f Hiisavík er bezta
skipalægi við Skjálfanda og þar
hefur sjálfsagt verið höndlað frá
fyrstu tíð. Verzlunarsvæði Húsa-
víkur hefur verið misjafnlega
víðáttumikið og víst er, að á
tímum einokunarkaupmannanna
náði það allt inn að Varðgjá við
Fyjafjörð. Húsavík hefur jafnan
verið mikill menningarstaður og
þar hafa búið margir þjóðkunnir
menn, nafntogaðir bæði fyrir
andlegar og líkamlegar íþróttir.
Húsavíkurkaupstaður telur nú á
fimmtándahundruð íbúa.
Tíðindamaður síðunnar var á
ferð um Húsavík síðla sumars.
Meðal þeirra sem hann hitti á
ferð sinni var Þórhallur B. Snæ-
dal, ungur athafnamaður á Húsa-
vík. Við gengum saman um kaup
staðinn, skoðuðum ýmis mann-
virki, bæði gömul og ný, sem
prýða bæinn og röbbuðum um
heima og geima á meðan. Við
spurðum Þórhall fyrst um aettir
hans og uppruna.
— Þórhallur er fæddur á Húsa
vík og hefur búið þar alla tíð.
Hann er sonur hjónanna Bene-
dikts S. Snædal og konu hans
Kristjönu Þórðardóttir. Munu
allir Húsvíkingar muna Benedikt,
sem var þekktur athafnamaður
þar á sínum tíma. Þórhallur er ,
lærður húsasmiður frá Iðnskól-
anum á Húsavík.
— Þú rekur hér fyrirtæki, ekki
satt?
— Veturinn 1954—1955 stofn-
uðum við tveir rnenn Trésmiðj-
una Borg. Fyrirtækið hefur vax|
ið og eflst, og því var fljótlega
breytt í hlutafélag og eru hlut-|
hafar nú fimm, en alls starfa sjö
menn fastir við fyrirtækið. en
hafa oft verið 15—20.
— Hafið þið haft næg verkefnij
hér?
— Já vissulega. Hér hefur ver
nefna, að félagsheimili er í und-
irbúningi og hefur því verið val-
inn staður í miðjum bænum,
skammt austan við kirkjuna.
Húsavíkurbær er að hefja bygg-
ingu á stórhýsi yfir slökkvistöð,
vatnsveitu og skrifstofur bæjar-
ins. Hér er og nauðsynlegt að
byggja við sjúkrahúsið gamla,
enda húsnæði þar orðið allt of
lítið. Ennfremur þarf að auka
húsakost fiskiðjuversins hér.
— Þessum miklu framkvæmd-
um, sem hér eru og munu verða
hlýtur því að fylgja blómlegt
atvinnulíf.
— Vissulega má segja svo. Hér
hefur verið rífandi atvinna, sem
byggist fyrst og fremst á sjósóknj
og útgerð. Hér reynast smábátarn
ir bezt og tryggja þeir fiskiðju-
Ferðalangarnir fyrir utan höfuðstöffvar herliðs NATO í París
Litast um í kjarn-
orkukafbátastöð
Frd utanídr 12 íslendinga d vegum NATO

Þórhallur B. Snædal.
ið mikið um nýbyggingar á und-,
anförnum árum og hefur allur,
okkar tími farið í það að byggja,
hús og smíða til þeirra. Við höf-|
um t. d. byggt hér um 15—20
íbúðarhús, hina nýju barnaskóla-j
byggingu hér á Húsavík, félags-j
heimilið Skúlagarð í Kelduhverfi
og Sólvang á Tjörnesi. Ennfrem-
ur sundlaugina, sem hér er nýtek
in til starfa.
Eins og sjá má á þessari upp-
talningu hefur hér vissulega ekki
skort verkefnin og er ekki líkur
til að svo verði í náinni framtíð.
Af framkvæmdum, sem hér
hljóta að vera á næsta leiti má
verinu í bænum nægilegt hrá-
efni. Hráefnismagnið hefur stöð-
ugt aukizt og getur aukizt meira.
Ég treysti mér því til að fullyrða
að hagur almennings er hér mjög
góður og samkvæmt þeim opin-
beru skýrslum, sem frá slíku
herma, hefur hagu ralmennings
aldrei verið betri hér á Húsa-
vík.
— Hvað með móðurharðindin?
Þau þekkir enginn hér á Húsa-
vík, utan hvað einn maður, sem
einn allra íbúa hér virðist standa
í sviftibyljum ímyndaðra móðu-
harðinda og minnir sú barátta all
mikið á vindmyllubaráttu Don
Quiquote. Nafn þessa manns er
óþarft að tilgreina hér, svo kunn
ur sem hann er lesendum blaðs-
ins af móðuharðindasögum sín-
um.
Meðan á þessu rabbi okkar
stóð höfðum við gengið niður að
höfninni í Húsavík. Trillubátar,
drekkhlaðnir voru að koma úr
róðrl, sjómennirnir voru önnum
kafnir við að koma aflanum í
land, en smástrákar vöppuðu um
Framhald á bls. 23.
I SÍÐASTLIÐNUM mánuði fóru
12 Islendingar í kynnisferð til
höfuðstöðva Atlandshafsbanda-
lagsins í París. Ferðin var farin
á vegum upplýsingadeildar
bandalagsins og tóku þátt í henni
fjórir fulltrúar frá hverjum lýff-
ræðisflokkanna þriggja. Þátt-
takendur í ferðinni voru eftir-
taldir meim: Frá Sjálfstæðis-
flokknum: Hermann Þórarins-
son, Blöndósi, Valdimar Indriða-
son, Akranesi, Sr. Jónas Gísla-
son, Vík, og Bjarni Beinteins-
son, Reykjavik. Frá Alþýðu-
flokknum: Björgvin Vilmundar-
son, Reykjavík, Ásgeir Einars-
son, Keflavík, Þórir Sæmunds-
son, Hafnarfirði og Pétur Pét-
urssonr Reykjavík. Frá Fram-
sóknarflokknum: Guttormur
Sigurbjörnsson, Kópavogi, Þrá-
inn Valdimarsson. Reykjavík,
Þórarinn Sigurðsson, Reykjavík
og Örlygur Hálfdánarson,
Reykjavík.
★
Tíðindamaður síðunnar hitti
að máli tvo unga þátttakendur
í ferð þessari, þá Bjarna Bein-
teinsson, lögfræðing og sr. Jón-
as Gíslason. sóknarprest í Vík,
og innti þá fregna úr ferðinni.
Parísardvölin.
— Flogið var með flugvél frá
varnarliðinu að morgni sunnu-1
dagsins 10. september og lent íi
París síðar sama dag. Þar tók á’
móti okkur Ótt»r Þorgilsson,
starfsmaður í upplýsingadeild
Atlantshafsbandalagsins, en
hann var aðalleiðsögumaður
okkar ferðalanganna rneðan á
Parísardvölinni stóð. Reyndist
hann okkur framúrskarandi velt
í alla staði. Þegar að morgni'
næsta dags heimsóttum við hina
nýju stórbyggingu bandalagsins,
þar sem við hlýddum á tvo fyr-
irlestra um sögu og verkefni
NATO. Ennfremur var okkur
kynnt skipulag bandalagsins.
Annar fyrirlesaranna var Paul
Lieven, sem ýmsir munu kann-
ast við frá dvöl hans hér í fyrm-
haust.
Síðar sama dag var farið í
höfuðstöðvar þær, sem yfir-
stjórn herliðs NATO hefur að-
setur sitt, rétt fyrir utan París;
Þar voru einnig flutt tvö erindi
um herstyrk bandalagsins, auk
þess, sem gefið var yfirlit yfir
hinn gífurlega vígbúnað Rússa
allt frá lokum heimsstyrjaldar-
innar síðari. Ennfremur svöruðu
fyrirlesarar spumingum okkar
og urðu þar miklar umræður,
m. a. um hernaðarlega þýðingu
Islands.
Daginn eftir hlýddum við enn
á fyrirlestra um Atlantshafs-
bandalagið, m. a. ágætan fyrir-
lestur um útbreiðslustarfsemi
þess, sem yfirmaður upplýsinga-
deildarinnar, McGowan, flutti.
Eftir hádegi sama dag heimsótt
um við skrifstofur OEEC (Efna-
‘hagsmálastofnuin Evrópu). Þar
flutti Thorkil Kristensen, fyrr-
verandi ráðherra í Danmörku,
sem nú er forstjóri stofnunarinn
ar, fyrirlestur um sögu og verk-
efni OEEC.
Mikilvægi varnarliðsins hér.
— Hvað var það, sem vakti
mesta athygli ykkar í ferðinni?
— Það er óhætt að fullyrða, að
öllum þótti okkur markverðust
heimsóknin í höfuðstöðvar her-
liðs bandalagsins og þær upp-
lýsingar, sem við fengum þar.
Hafi nokkur þáttakenda verið í
vafa um mikilvægi varnarliðsins
á Keflavíkurflugvelli fyrir hið
öfluga varnarkerfi vestrænna
þjóða gegn hugsanlegum ofbeld-
isárásum kommúnistaríkjanna,
þá hlýtur sá vafi að vera úr sög-
unni nú.
— Hversu margir íslendingar
eru nú starfandi hjá NATO?
— Eins og er mun aðeins einn
Islendingur vera starfandi þar,
Ottar Þorgilsson, sem fyrr er
getið. Auk þess er þar skrifstofa
fastafulltrúa Islands hjá NATO.
Hans G. Andersens og aðstoðar-
fulltrúans Tómasar A. Tómas-
sonar. Nutum við m. a. frábærr-
ar gestrisni hins síðastnefnda og!
■konu hans á heimili þeirra.
Heimsókn í kjarnorkukaf-
bátastöð.
—- Hélduð þið beinustu leið
heim að lokinni Parísardvölinni?
— Aðalhópurinn flaug til
Prestwick og var þaðan farið
til Holly Loch, en þar er stað-
sett kjarnorkukafbátastöð á veg
um bandalagsins. Tveir þátttak-
enda urðu þó eftir í París, Bjarni
Beinteinsson og Björgvin Vil-
mundarson.
Við beinum því máli okkar til
sr. Jónasar Gíslasonar.
— Hverskonar mannvirki er
þessi kjamorkukafbátastöð.
— Okkur kom á óvart, hversu
fábrotin þessi margumtalaða
stöð er. Tvö skip liggja fyrir
festum út á miðjum firðinum,
en kafbátarnir leggjast svo að
skipunum þegar þeir koma inn.
Þegar við komum lágu tveir kaf-
bátar við skipshlið.
— Var ek'ki mikill viðbúnað-
ur'til að bægja frá forvitnum á-
horfendum. j
— Það virtist alls ek-ki vera,
því að þarna gátu allir sem vildu
siglt á bátum sínum í kringum
stöðina. Hinsvegar eru að sjálf-
sögðu víðtækar varúðarráðstaf-
anir gegn hugsanlegri óvinaárás
með radarkerfi og öðru slíku.
— Hvað var ykkur helzt sýnt
þama?
— Fyrst var nokkur sýnd kvifc
mynd, sem lýsir þjálfun áhafna
kjamorkukafbáta og lífi þeirra
um borð. Þá var flutt erindi um
stöðina'sjálfa og það hlutverk,
sem henni er ætlað. Loks var okk
ur sýnd stöðin og skýrð fyrir
okkur helztu mannvirki þar.
— Hvað fannst ykkur athyglia
verðast af því, sem þið sáuð
þarna og heyrðuð?
Víðtækar öryggisráðstafanir.
— Það eru tvímælalaust hin-
ar víðtæku öryggisráðstafanir,
sem gerðar hafa verið til að
koma í veg fyrir að mistök verði
við meðferð kjarnorkuvopna. I
fyrsta lagi er enginn einn mað-
ur, sem getur tekið ákvörðun um
að kjarnorkuskeyti skuli skotið,
Jafnvel þótt allir yfirmenn kaf-
báts séu sammála um að nota
skeyti hans, nægir það ekki. Þeir
geta ekki skotið því af stað nema
til kom atbeini aðila, sem hafa
að.setur annarsstaðar og eru
fjarri hugsanlegum vígstöðvum
og þeirri spennu, sem oft ríkiir
á þeim stöðum. Auk þess, sem
þetta kerfi kemur í veg fyrir
að ákvörðun um notkun kjarn-
orkuvopna sé tekin að vanhugs.
uðu ráði, þá útilokar það einnig,
að þessi hættulegu vopn geti
sprungið af slysni eða fyrir mis-
tök.
-— En er þó ekki talin allmikil
hætta af stöðinni sjálfri fyrir
íbúana í kring?
— Við spurðum einnig um
þetta og fengum þau svör, að
starfsmenn stöðvarinnar, sem
gerst mega um þetta vita, teldu
hættuna ekki meiri en það, áð
þf,ir vilja helzt að konur þeirra
og börn búi sem næst stöðinm og
hafa margir þeirra fjölskyidur
sínar hjá sér.
Að lokum má geta þess, að þeir
aðilar, sem tóku á móti okkur
þarna, voru fúsir að leysa úr öll-
um spurningum okkar og var
dvöl okkar þama hin fróðlegasta,
enda var kjarnorkukafbáta&töðin
allt öðru vísi en við höfðum gert
okkux í hugarlund áður.