Morgunblaðið - 19.10.1961, Blaðsíða 23

Fimmtudagur 19. okt. 1961
lUORCVNBT AÐIÐ
23
Litli faðir, þú sem ert í Kreml. Gef oss
í dag vort daglega strontium
Skólarnir
byrjaðir
ÍSAFIRÐI, 18. okt. — Skólar hér
á ísafirði eru fyrir nokkru tekn-
ir til starfa. Barpaskóli ísafjarð-
ar var settur 2. þ.m. Nemendur
eru 370. Nýir kennarar við skól
ann eru Guðrún Matthíasdóttir,
Marino Guðmundsson og Mar-
grét Bögnvaldsdóttir. Skólastjóri
barnaskólans er Jón H. Guð-
mundsson.
Gagnfræðaskólinn var settur
6. þ.m. af hinum nýskipaða skóla
stjóra Gustaf Lárussyni. Guðjón
Kristinsson, sem verið hefur
skólastjóri undanfarin ár, lét af
störfum sl. vor. Nemendur skól-
ans verða 210 í vetur. Skólanum
er skipt í átta bekkjardeildir og
auk þess verður ein framhalds-
deild með námsefni 1. bekkjar
menntaskóla. Nýir kennarar við
skólann eru Ingibjörg Magnús-
dóttir, Bergþóra Eggertsdóttir,
— Krúsjeff
Framh. af bls. 1
£ yfirlýsingu Krúsjeffs. Sagði
hann að tilraunir með kjarnorku
Eprengingax væri mál sem varð-
aði allt mannkyn. Geislavirknin
Iheldur sig ekki innan landamæra
einnar þjóðar, og þessvegna er
jþað eðlilegt að við höfum á-
hyggjur af þeirri hættu, sem af
tilraununum getur stafað, sagði
Erlandex. Og þessvegna höfum
við rétt á að krefjast tillitssemi
af stórveldunum.
L.OFAR GLÆSILEGRI
FRAMTÍO
' Á þinginu í gær talaði Krúsjeff
I 6 Vz klukkustund. Ræða hans
í dag var heldur styttri, tók 6
iklukkustundir og tuttugu mínút-
ur. Sagði forsætisráðherrann að
iþað, sem mest væri aðkallandi
S dag væri að efla her og varnir
Sovétríkjanna. Þar til samkomu-
lag næðist um algjöra og almenna
afvopnun yrðu Rússar að búa her
sinn fullkomnustu vopnum af öll-
um gerðum.
Mestur hluti ræðunnar í dag
fjallaði um þá glæsilegu framtíð,
sem stjórn Sovétríkjanna er að
ibúa þegnum sínum. Sagði hann
að neyzla og tekjur í Sovétríkj-
unum yrðu árið 1980 75% hærri
en í Bandaríkjunum. Þar að auki
foæri að muna það að í Banda-
ríkjunum væri stöðugt atvinnu-
leysi, „en hjá okkur verður hugs-
að um alla“. Lofaði Krúsjeff því
að innan tuttugu ára fengju allir
Sovétborgarar ókeypis húsnæði
og læknishjálp. Hann sagði að á
fþessum tíma yrði framleiðsla
neyzluvarnings fimmfölduð og
yæri þá 50% meiri en samanlögð
framleiðsla allra annarra landa
veraldar í dag. Eftir tuttugu ár
verður í Sovétríkjunum styttsti
vinnudagur, sem þekkzt hefur,
eagði Krúsjeff. Þá verða átta
milljónir unglinga við framhalds-
nám, en eru í dag 2,6 milljónir.
Þá fá allar fjölskyldur eigin íbúð.
Hann lofaði einnig að húsnæðis-
vandamálið yrði leyst innan tíu
óra.
GAGARIN VEIKUR
Tveir menn hafa vakið athygli
á sér í sambandi við flokksþingið,
annar meS nærveru sinni, hinn
með fjarveru. í dag birtist á þing
inu Alexei Kirichenko, sem eitt
ainn var talinn líklegasti eftir-
maður Krúsjeffs, en var rekinn
úx embætti ritara miðstjórnar
ikommúnistaflokksins í maí 1960.
En Gagarin geimfari, sem erkjör
inn fulltrúi á þingið, hefur ekki
sézt þar. Þegar fréttamenn
spurðu um Gagarín var því svar-
að að hann væri veikur. Fyrstu
fréttir um vanheilsu Gagarins bár
ust fyrir eilefu dögum, en ekki
ar vitað hvað að honum gengur.
Sameiginlegar athuganir
Norðurlandanna á
geislahættu
af atómsprengíngum Rússa
Heilbrigðisyfirvöldin í Noregi,
Danmörku, Svíþjóð og Fiimlandi
hafa gefið út sameiginlega
skýrslu, byggða á athugunum sér
fræðinga um þá geislahættu er
Norðurlöndunum stafar af yfir-
standandi atomsprengingum
Rússa. Kemur fram í skýrslunni
það álit, að ekki stafi neitt veru-
lega meiri hætta af sprengingum
Rússa í haust en eftir sprenging-
arnar 1958, en til þeirra geti samt
vel hugsast að rekja megi krabba
meinstilfelli í núlifandi fólki og
að áhrifin frá þeim tíma gangi í
arf.
Ennfremur kemur það fram í
skýrslunni, að atómsprengingar
Rússa í haust eru í stórum drátt-
um, álíka miklar og sprengingarn
-ar 1958 og því megi vænta þess
að svipað magn af geislavirku
ryki falli á sarna tima og þá,
ekki sízt þar eð um sömu árstíð
er að ræða. En ef Rússar haldi
áfram að sprengja 100 megatonn
til viðbótar við Novaja Semlja,
verði geislavirknin væntanlega
þrisvar sinnum meiri á Norður-
löndum en 1958—59.
Blaðið spurðist fyrir um það
hjá landlækni, hvort íslending-
ar tækju þátt í þessu samstarfi
Norðurlandanna. Sagði hann það
lítið hafa komið til enn. Sér hefði
verið send umrædd skýrsla, sem
nú væri verið að þýða og yrði
hún síðan lögð fyrir stjórnarvöld
in, Mundi þá verða athugað
hvort rétt þætti að hafa sam-
vinnu við hin löndin um þetta.
Væri hættan vegna geisla-
virkni af völdum sprenginga
Rússa talsvert mismunandi eftir
löndunum. Noregur. Svíþjóð og
Finnland væru miklum mun nær
en Danmörk og við tiltölulega
langt frá. '
— Aðalfundur
Framh. af hls. 2
Þá fór fram kosning stjórnar
og einnig til annarra trúnaðar-
starfa. í aðalstjórn voru kosnir
Björn Daníelsson skólastjóri for-
maður, Halldór Þ. Jónsson fram
kvæmdastjóri, Óli Bang lyfsali,
Kári Jónsson, verzlunarstjóri og
Rögnvaldur Finnbogason, bæjar
stjóri.
Þá flutti bæjarstjóri erindi um
bæjarmál og Halldór Jónsson er-
indi um atvinnumál. Sr. Gunnar
GíslasOn, alþingismaður, hélt
ræðu um stjórnmálaviðhorfið.
Einnig tóku til máls ýmsir fund-
armenn. Loks fór fram kosning
fulltrúa á landsfund Sjálfstæðis-
flokksins. Fundurinn var mjög
vel sóttur og kom fram mikill
áhugi fyrir öflugu flokksstarf-
semi á vetri komanda. — jón.
• Norður-Noregur
helzt í hættu
I skýrslunni segir að hætta á
að geisiavirku ryki slái strax
niður yfir Norðurlönd eftir
sprengingu stafi einungis af
sprengingum við Novaja Semlja,
ef sprengt er neðarlega í gufu-
hvolfinu og vindur stendur af
staðnum yfir Norður-Noreg.i
Gæti þá farið svo að gera þyrfti
þær ráðstafanir að láta fólk í
Norður-Noregi halda sig í kjöll-
urum, loka inni skepnur og forð-
ast matvæli með mikilli geisla-
virkni. En slíkt eigi enn langt í
land.
Smábátaeigend-
ur óánœgöir
ViSja ekki leggja bátum sínum í Örfirisey
ÓÁNÆGJU gætir meðal smábáta
eigenda í Reykjavík, vegna þess
að þeir hafa ekki fengið leyfi
hjá hafnaryfirvöldum fyrir heppi
legum stað, til þess að leggja
bátum sínum þann tíma, sem
ekki eru stundaðir róðrar. Var
nýlega haldinn fundur í félagi
þeirra, Bátafélaginu Björg, um
þessi vandkvæði.
Einn smábátseigandi, en á
þriðja hundrað manns eru í fé-
laginu, leit inn á blaðið fyrir
skömmu og skýrði málstað báta-
eigenda.
— Við erum í hálfgerðu hallæri
með fleyturnax okkar, sagði
foann.
— Eru þetta mest atvinnubát-
ar?
— Nei, ekki allt, en að minnsta
kosti 20 slíkir bátar eru settir
á flot á hverju vori.
— Hvar hafið þið haft bátana?
— A meðan róðrar eru stund-
aðir, eru þeir hafðir vestan við
Ægisgarðinn, en nú vill hafnar-
stjóri láta flytja þá út í Eyju, út
undir Olíustöðina þar. En þar ex
bersvæði og engin lýsing, og
flestir bátarnix eru svo stórir, að
það verður að taka þá á vagna
og aka þeim þangað, en það fer
auðvitað illa með þá, og auk
þess dýrt að Játa flytja þá.
— En hvar hafa þeir verið
geymdir áður, meðan ekki exu
stundaðir róðrar?
— Sunnan við Faxaverksmiðj-
una, en þar er autt svæði, sem
ekki er notað til neins. Við höf-
um beðið um að fá að hafa þá
þar á hverju ári, en hafnarstjóri
foefur alltaf neitað. Við höfum
samt haft þá þar, í trássi við
hann. Þar er hægt að svinga
þeim upp á bakkann með krana.
—■ Fer það ekki illa með þá?
— Nei, og það er miklu kostn-
aðarminna, þvi ef á að flytja þá,
verðúr að taka úr þeim öll mæli-
tæki — 30—40 þús. kr. stykki —
og jafnvel að taka úr þeim vél-
arnar. Þetta er allt of mikið fyr-
irtæki, því flestir bátarnir eru
teknir niðúr aftur í apríl.
— Borgið þið hafnargjald?
— Nei, en við borgum bauju-
gjald, sem rennur til hafnarsjóðs.
Það ætti að gefa okkur einhvern
rétt, því það kemur í staðinn fyr-
ir hafnargjald. Auk þess seljum
við bæjarbúum góðan fisk og
kennum unglingum sjómennsku.
Eg hef alltaf tvo unglinga með
mér. Það er hart að verða
kannski að flýja með smábáta-
útgerð héðan af þessum sökum.
— Ætlið þið þá að setja bát-
ana aftur núna við Faxaverk-
smiðjuna í trássi við hafnaryfir-
völdin?
— Það er líka hart að þurfa að
gera það, en hvað getum við
annað gert? sagði maðurinn.
Alþingi
verði skipuð 5 mönnum, sem kosn
ir verði hlutfallskosningu af Sam-
einuðu Alþingi, en það er sami
háttur og gilt hefur um kosningu
þeirra fimm manna, er úthlutað
hafa atvinnuaukningarfél árin
1953—1961.
Ennfremur eru m. a. í frum-
varpinu ákvæði um, hvaða skil-
yrðum umsóknir um lán og styrki
úr sjóðnum verði að fullnægja,
ákvæði um að vextir af lánum
sjóðsins skuli eigi vera hærri en
6% á ári og að afgreiðsla hans
skuli vera hjá Framkvæmda-
banka íslands en handbært fé
skuli ávaxtað í Seðlabankanum.
Áætlun um
atvinmuuppbygginguna
Loks er gert ráð fyrir að sjóðs-
stjórn afli upplýsinga um atvinnu
ástand í hinum ýmsu byggðarlög
um og geri áætlun um uppbygg-
ingu atvinnuvéganna til hliðsjón-
ar við veitingu lána.
á ísafirði
Steinunn GuðmundsÖóttir, Mar-
grét Rögnvaldsdóttir, Guðmund-
ur Vigfússon og Karl Aspelund.
Nýir - stundakennarar eru Guð-
finnur Magnússon og Eyvindur
Eiríksson.
SUS-síða
Framh. af bls. 16
á bryggjunni og horfðu aðdáun-
araugum á aðfarirnar.
— Þessi bátastærð virðist henta
okkur bezt, segir Þórhallur, og
fiskinn þurfa þeir ekki langt að
sækja, enda krökkt af bátum hér
út allan flóann. Húsavíkurbær
er að láta smíða 200 lesta skip
til fiskveiða. en almenningur hér
er ekki hrifinn af þeirri ráðstöf-
un. Þessa báta hér reka einstakl-
ingar og eru yfirleitt sjálfir á
bátum sínum. Þeir hafa dregið
svo mikinn afla á land í sumar,
að nauðsynlegt hefur verið að
stöðva fiskmóttöku, einstaka sinn
um Fiskiðjuverið hefur alls
ekki annað því að vinna úr öll-
um þessum afla. Smábátunum
þarf þó að skapa hér betri að-
stöðu. Höfnin hér er alls ekki
nægilega örugg fyrir þá yfir
vetrarmánuðina.
— Ekki fer síldin alveg fram
hjá ykkur?
— Nei, hér fer fram síldarsölt-
un, sem gæti þó verið miklu
meiri, ef hér væri stærri síldar-
verksmiðja. Skipin veigra sér við
að koma hingað inn, því að þau
geta ekki alltaf losnað við það,
sem er ósöltunarhæft. Annars ex
Húsavík nokkuð miðsvæðis á
síldarmiðunum hér fyrir Norður-
landi og ætti því að vera góður
grundvöllur hér fyrir síldar-
vinnslu.
Við höldum nú áfram göngu
okkar og komum í kirkjuna á
Húsavík, sem er hið fegursta hús,
foyggð um aldamótin. Á þeirra
tíma mælikvarða er hér um hið
mesta mannvirki að ræða. List-
rænn smekkur og framsýni virð
ast hafa haldizt í hendur hjá
þeim, er þetta hús skapaði.
Úr kirkjunni göngum við aust-
ur í hinn nýja og glæsilega barna
skóla. Þar er allt með nýtízku
sniði og er skólinn vandað og fag
urt hús.
— Segðu mér Þórhallur, þú
hefur staðið í miklum ritdeilum
í íslendingi nú nýlega?
— Það má víst kalla það því
nafni. Ég ritaði í íslending frá-
sögn af aðalfundi Kaupfélags
Þingeyinga, sem ég sat. Ég rifjaði
þar m. a. upp aðför þá, sem gerð
var að Bjartmari Guðmundssyni
frá Sandi; en hann var felldur
úr stjórn K. Þ. svo sem kunnugt
er. Viðbrögðin við þessari grein
minni voru á þá lund, að þar
sannaðist hið fornkveðna: Sann-
leikanum verður hver sárreiðast
ur. Karl Kristjánsson alþingis-
maður skrifaði mikla grein í Dag,
sem var öllu meir persónulegar
svívirðingar en málefnaleg rök.
Út af þessu urðu síðan nokkur
frekari skrif. Ég sný ekki aftur
með það, að það var vægast sagt
klaufalegt hjá Framsóknarmönn-
um að beita sér fyrir þessum of
sóknum á hendur Bjartmari, sem
er heilsteyptur maður og mikill
áhugamaður um framgang sam-
vinnuhreyfingarinnar og hafði
góða aðstöðu til að vinna að fram
gangi K. Þ. Almenningur hefur
líka undrast þessar aðfarir.
Göngu okkar Þórhallar Snæ-
dal um Húsavíkurkaupstað er nú
að Ijúka. Við höfum gengið um
bæinn skoðað gömul og ný mann
virki og sannfærst Um, að þar
ríkir framkvæmdarhugur með
mönnum.
— Húsavík er framtíðarstaður,
segir Þórhallur að lokum. Hér
getur allt hugsandi og duglegt
fólk fengið verkefni við sitt hæfi.
Hér skortir menn í ýmsar iðn-
greinar. Góð fiskimið hér fram-
undan og búsældarlegar sveitir
tryggja mönnum góða og farsæla
afkomu.
BÍG.