Morgunblaðið - 24.10.1961, Blaðsíða 8

8
MORGTJTSBLAÐIÐ
Þriðjudagur 24. okt. 1961
Vildum reyna aö
bægja ógnuninni frá
sagði Thor Thors á þingi 8Þ
Kagnheiður Briem, mágkona Kristmanns, óskar honum til hamingju eftir bókmeimtakynning-
una. Bak við þau standa, taiið frá vinstri: Frú Doris Briem, Eggert Briem, Helgi P. Briem,
sendiherra og frú Steinunn, kona Kristmanns.
Mikil aðsókn að bók-
menntakynningu AB
á verkum Kristmanns
New York, 23. október.
Einkaskeyti frá
Siguröi Bjarnasyni.
T H O R Thors, sendiherra,
flutti í dag ræðu í stjórn-
málanefnd SÞ um tillögu
fjögurra Norðurlanda, Japan
og Kanada um áskorun til
Rússa að sprengja ekki
fimmtíu megalesta sprengju
sína. — Minntist hann fyrst
hinna miklu umræðna um
kjarnorkumálin á þessu
þingi og hið alvarlega ástand
í heiminum.
2500 SINNUM HIROSHIMA
„Mitt í þessum umræðum hlýt-
ur eitt sérstakt mál, sem hefir
stórfellda þýðingu og hinar ör-
lagaríkustu afleiðingar, að krefj-
ast athygli okkar og aðgerða sér-
staklega", sagði Thor Thors. Vitn
aði hann síðan til ummæla Krús-
jeffs forsaetisráðherra um áform-
aða sprengingu fyrir lo(k októ-
ber. Ef þessi fimmtíu megatonna
sprengja yrði sprengd þýddi það
að stórsprengjan hefði sprengi-
magn á við 50 milljón lestir af
TNT sprengiefni og væri tvö þús-
und og fimm hundruð sinnum
aflmeiri en Hiroshimasprengjan.
Thor Thórs rseddi því næst um
aðvaranir vísindamanna um all-
an heirn gagnvart geislavirku
ryki og afleiðingar þess fyrir
komandi kynslóðir. Hann minnti
á að fulltrúi Japans hefði á síð-
asta fundi nefndarinnar Skýrt frá
því að geislavirkni væri nú átta
hundruð sinnum meiri í Japan
en áður en Rússar hófu spreng-
ingar sínar í haust.
HVAÐ SKAL GERA?
„I mínu eigin landi, Islandi,
telja vísindamenn að geislavirkni
hafi aukizt tvöhundruðfallt fyrir
lok september. Við allt þetta bæt
ist nú hin ægilega ógnun sem
stafar af fyrirhugaðri sprengingu
fimmtíu megatonna stórsprengju.
Er nokfcuð að undra þótt við, sem
landfræðilega yrðu næstir henni,
lýsum því yfir að okkur er gert
órétt eða erum jafnvel hræddir?
Þegar við látum í ljós ugg okk-
ar hugsum við ekki aðeins um
Ökkar eigin þjóð. Við vitum að
hættan mun fyrr eða seinna eða
jafnvel strax bitna á öllu mann-
NÚ er í athugun, hvort heppilegt
sé aS sameina flugumferðarstjóm
arsvæði Reykjavíkur, Prestwick
Otg Shannon. Mál þetta var tekið
tE umræðu á flugöryggisráð-
stefnu Alþjóða flugmálastofnun-
arinnar, sem nýlokið er í París.
34 MILLJÓNIR
Flugmálastjórinn, Agnar Kofo-
ed Hansen, sótti þennan fund á-
samt ánustu samstarfsmönnum
sínum, því þar bar margt á góma,
sem snertir hagsmuni íslands.
íslendingar milnu á næsta ári
fá um 34 milljónir króna frá Al-
þjóða flugmálastofnuninni fyrir
flugumferðarstjórn, veðurþjón-
ustu og öryggisþjónustu á N-
Atlantshafi, en ef flugumferðar-
stjórnarsvæði íslands, Skotlands
og írlands verða sameinuð má
e. t. v. búast við því að þessar
greiðslur minnki. — Ráðstefnan
mælti með því að stjórnír við-
komandi landa könnuðu mögu-
leika á sameiningu svæðanna
undir eina stjórn og er líklegt
kyninu. En hvað getum við gert
í þessu tilfelli þegar okkur er
hreinlega ógnað? Stórþjóðir gætu
ef til vill mætt ógnun með nýrri
ógnun. Mín litla þjóð hefur
hvorki aðstöðu né löngun til þess.
Það eina, sem við getum gert,
er að reyna að bægja ógnuninni
frá og senda áskorun þangað,
sem hún kom frá“.
Thor Thórs kvað þetta vera
ástæðuna fyrir tillögu þeirri, sem
Norðurlöndin, Kanada og Japan
fluttu. Þessa tillögu yrði að taka
til afgreiðslu tafarlaust ef það
ætti ekki að verða of seint.
ÍSLENDINGAR A MÓTI
SPRENGJUM
„Ef sterkur maður ógnar þér
og þú getur ekki barizt, hvaða
gagn væri þér að segja við sjálf-
an þig: Gerir ekkert til, ég reyni
fyrst að fá frið við alla aðra
sterka náunga í heiminum? Hér
er um að ræða aðkallandi mál,
sem verður að taka afstöðu tií
tafarlaust eða þá alls ekki. Við
verðum að taka raunhæfa af-
stöðu til þessa máls“.
Thor Thórs sagði Islendinga
alltaf hafa verið mótfallna öll-
um kjarnorkusprengingum, einn
ig sprengingum Frafcka í Sahara.
Vitnaði hann í ræður sínar í
stjórnmálanefndinni um þessi
mál. Ræddi hann síðan enn um
nauðsyn þess að nú yrði brugðið
skjótt við gagnvart þeirri hættu,
sem stafaði af fyrirhugaðri stór-
sprengju Rússa.
„Við skulum“, sagði hann,
„taka fyrst það, sem fyrst er,
reyna fyrst að bægja frá hætt-
unni af fimmtíu megatonna
sprengjunni og halda síðan á-
fram af nákvæmni og jafnvægi
að fjalla um indversku tillöguna
um algert bann við kjarnorku-
tilraunum, og taka jafnframt til
athugunar tillöguna um samninga
um þessi mál“.
VIÐ SKULUM TALA . . .
Að lokum sagði Thor Thórs:
„Við háttvirta nefnd og allra góð
viljaða menn viljum við segja
iþetta: Hjálpið okkur til þess að
taka þennan kaleik frá okkur og
við munum sameinast ykkur um
það að banna eitur, sem kann að
vera í honum og seinna yrði boð-
ið ykfcur öllum og öllu mann-
kyni. Og umfram allt aðvörum
við yður og leggjum að yður: Við
skulum tala áður en sprengjan
hefur talað“.
að hún yrði í Prestwick. — Á-
stæðan til þess, að nú er rætt
um sameiningu svæðanna er ein-
faldlega hinn vaxandi hraði flug-
faranna og nýjar aðstæður, sem
sæsiminn mun skapa.
BANDARÍKIN GÁFU 43
MILLJÓNIR
Flugmálastjóri bar þarna fram
mikilsvert mál. Er það viðvíkj-
andi hinu nýja stuttbylgju-fjar-
skiptakerfi sem verið er að koma
upp á íslandi. Óskaði flugmála-
stjóri þess, að kerfi þetta yrði
viðurkennt sem bót fyrir Atlants
hafsflugið, því þegar hefur það
sannazt, að flugvélar á N-Atlants
hafsleiðum geta haft góð not af
kerfinu. Voru tilmæli íslands
samþykkt, þó með mótmælum
Frakka. Eru nú möguleikar á að
Alþjóða flugmálastofnunin taki
þátt í rekstri kerfisins.
Þetta er mikill útbúnaður og
dýr, sem Bandaríkjamenn lán-
uðu íslendingum fyrir nokkru —
til 15 ára, eins og það heitir á
pappírnum, en í rauninni er það
ALMENNA bókafélagið hafði á
sunnudaginn kynningu á verkum
Kristmanns Guðmundssonar,
skálds, í tilefni af sextugsafmæli
hans.
Bókmenntakynningin hófst kl.
2 e.h. í hátíðasal Háskóla tslands
og var hvert sæti skipað í salnum,
svo þeir sem komu í seinna lagi
urðu að standa með veggjum
gjöf, sem lauslega er metin á
eina milljón dollara.
FJÓRAR STÖÐVAR
Verður komið upp fjórum
stöðvum á landinu, en miðstöðin
er á Reykjavíkurflugvelli. Ein
þessara stöðva er þegar komin
upp, á Fjarðarheiði. Tækin hafa
verið sett upp til bráðabirgða í
Vestmannaeyjum og á Vaðla-
heiði, en á Skálafelli er unnið að
því að koma fjórðu stöðinni í
samband. — Eins og fyrr segir
hefur kerfið reynzt mjög vel til
fjarskipta við flugvélar og er
munurinn stórkostlegur miðað
við fyrri aðstæður.
KOMIÐ í VEG FYRIR
RINGULREIÐ
Þeir Friðrik Diego og Arnór
Hjálmarsson, sem voiu í íslenzku
sendinefndinni, hafa greint Mbl.
frá því, að eitt helzta vandamálið
í flugumferðarstjórn á N-Atlants
hafi væri nú, að loftið væri
„yfir fullt“ af flugvélum og
vegna aukins hraða og æ fleiri
salarins. Skömmu eftir að kynn-
ingin hófst, varð að opna dyrn-
ar á salnum, því mannfjöldinn
var þá orðinn svo mikill að
margir urðu að standa frammi á
gangi.
Tómas Guðmundsson, skáld,
setti bókmenntakynninguna og
stjórnaði henni. 1 upphafi henn-
ar flutti séra Sigurður Einars-
flugfara væri talin nauðsyn á að
korna upp nýju kerfi. Hefur ver-
ið ákveðið að setja upp „brautir“
yfir hafið og skylda flugvélar til
þess að fljúga eftir þeim, þegar
þörf krefur — og hindra þannig,
að ringulreið geti skapazt í flug-
umfer ðarst j órn.
Ránsmenn á
ferðalagi
BORGARNESI. 23. okt. — Þrír
ungir menn vorvi á ferðalagi um
helgina og óku um í Kópavogs-
bifreið. Eitthvað munu þeir hafa
verið illa útbúnir til langrar
útivistar, því að í upphafi ferð-
arinnar brutust þeir inn í sölu-
búð við Hvítárvallaskála og
náðu sér þar í tóbak og sælgæti.
Síðar munu þeir hafa haldið nið
ur í Borgarnes og stolið þar
benzíni af tveimur bifreiðum. Þá
óku þeir upp á Holtavörðuheiði
og brutust þar inn í tvær eða
þrjár bifreiðar rjúpnaskyttna.
M. a. stálu þeir brennivíni, og
e. t. v. hafa þeir stolið því víð-
ar. Að lokum komust þeir norð-
ur í Langadal, óku þar út af
vegi, án þess að slys yrðu þó á
mönnum. Var það á aðfaranótt
sunnudags. Þar með komst mál-
ið í hendur sýslumanns Hún-
vetninga. og munu þeir þegar
hafa játað nokkur brotanna.
son í Holti snjallt erindi um
Kristmann Guðmundsson og verk
hans. Síðan var lesið úr verkum
skáldsins. Valur Gíslason, leik-
ari, las skemmtilega og stórvel-
gerða smásögu. Helga Bachmann
ieikkona, las nokkur ljóð eftir
skáldið af tilgerðarleysi og inni-
leika, sem hæfir ljóðunum vel.
Síðan las Ævar Kvaran, leikari,
kafla úr Þokunni rauðu. Loks las
skáldið og afmælisbarnið sjálft
kafla úr þriðja bindi sjálfsævi-
sögu sinnar, Loganum hvíta.
Auk upplestursins söng Krist-
inn Hallsson nokkur lög, sem
gerð hafa verið við ljóð Krist-
manns. Undirleik annaðist Fritz
Weisshappel.
Bókmenntakynningin var hin
ánægjulegasta, og betur sótt en
dæmi eru til áður um slíkar
kynningar, nema ef vera skyldi
fyrsta bókmenntakynningin, sem
AB efndi til.
lán, en það var flutt á fyrstu
dögum þingsins til staðfest-
ingar á bráðabirgðalögum, er
út voru gefin 15. júlí síðast-
Iiðinn. Er hér um að ræða
svipaða fyrirgreiðslu og sjáv
arútvegurinn hafði áður orð-
ið aðnjótandi — og er þess
vænzt, að hún komi bændum
að mikilsverðum notum.
★ Nýr flokkur bankavaxtabréfa
Landbúnaðarráðh., Ingólfur
Jónsson, fylgdi frumvarpinu úr
hlaði og rakti fyrst efni frum-
varpsins sem er í aðalatriðum
þetta. Búnaðarbankanum er
heimilað að taka upp nýjan
flokk bankavaxtabréfa, sem not-
uð sfculu til að „breyta í föst lán
lausasfculdum bænda, sem hafa
ekki fengið næg lán til
hæfilegs tíma til framkvæmda
sem þeir hafa
ráðizt í á jörð-
um sínum á ár-
unum 1956-’60,
að ^áðum árun-
um meðtöldum.“
Lánin má veita
til allt að 20
ára og verða
vextir af bréf-
unum 7 Vz % að
viðbættu % % til Búnaðarbank-
ans fyrir þá þjónustu, er hann
veitir.
Vé 1200—1300 umsóknir
Sagði ráðherrann að með
aðgerðum þessum væri bænd
um gefið sérstakt tækifæri til
að losna við ýmsar lausaskuld
ir, sem þeir hefðu orðið að
stofna til, oft með þung-
um afborgunum og vöxtum.
Gætu þessar skuldir orðið
mun léttbærari, eftir að um-
rædd breyting hefði átt sér
stað.
Vegna þrengsla í blaðinu verð-
ur nánari frásögn af umræðun-
um að bíða til morguns.
Mikilsverður stuðn-
ingur við bændur
Ríkisstjórnin greiðir fyrir breytingu á
lausaskuldum þeirra í föst lán
I GÆR kom til 1. umræðu í I varp til laga um breytingu á
Neðri deild Alþingis frum-1 lausaskuldum bænda í föst
Verður flugumferðarstjórn is-
lands á N-Atlantshafi lögð niður ?