Morgunblaðið - 25.10.1961, Qupperneq 10

10
MORGUNLLAÐtb
Miðvikudagur 25. okt. 1961

Símaverkfræöingur
í aldarfjdrðung

VEITING Nóbelsverðlauna
vekur ávallt heimsathygli —
í hverri grein sem er — en
nú hefur þó sérstaka athygli
vakið. að sá, sem hlaut verð-
launin í laeknisfræði, er alls
ekki læknir. heldur verkfræð-
ingur. Til þessa hafa þessar
tvær vísindagreinar þótt held-
ur óskyldar.
Þó eru margir sem hafa beð
ið þess lengi að verðlautna-
hafinn í ár, ungverski verk-
fraeðingurinn, Georg von
Békésy. fengi þessi verðlaun
— þ. e. a. s. þeir sem hafa
mest og bezt fylgzt með stór-
merkum rannisóknum hans á
starfsemi og byggingu eyrans.
Skurðaðgerðir á því líffæri
eru nú víðast gerðar með að-
ferðum, sem byggðar eru á
tilraunum og rannsóknusm von
Békésys.
• Ekki á lista yfir þá
lmiegu
1 xitgnum af úthlutuninní
frá StoKjUiólnu kemur fram,
ao von Bekesy var eKKi á
iista yxir þa visxnoamenn,
sem nexzt poitu korna tii
grema í ar. irxms vegar naii nu
tekiö sæti í nemaumi, sem ut
hlutar veroiaununum. nyr
maöur, eyrmaseriræoingurmn
Gari Axei Jriamoerger, próf.
við Karoiinska sjukranusiö i
Stokknólmi, en hann gjör-
þekkir hinar mikilvægu rann
sóknir von Békésys,
• Símaverkfræðingur
í aldarfjórðung
Georg von Békésy er 62
ára að aldri. Hamn er fæddur
í Búdapest og stundaði þar
verkfræðinám. Að því löknu
vann hann sem símaverkfræð
ingur á rannsóknarstofu ung-
versku símaþjónustunnar um
25 ára skeið og byrjaði þar
rannsóknir sínar á eyranu.
Gerði hann þegar fyrir 33 ár-
um eina merkustu uppgötvun
sína á hljóðnæmi eyrans. Síð-
an tók við hvert rannsóknar-
efnið á fætur öðru og segja
sérfræðingar að ekki finnist
það viðfangsefni er snerti
fysisikan mekanisma eyrans.
sem von Bekésy hefur ekki
rannsakað.
Árið 1939 var von Békésy
en síðan við Karolinska sjúkra
húsið og var þá einmitt sam-
starfsmaður prófessors Ham-
bergers.
Meðan Békésy starfiaði við
tækni'báskólann í Stokkhólmi
hafði hann forgöngu um stofn
un fyrsta flokks hljóðtækni-
i'annsóknarstofu og meðal
mikilvægustu uppfyndinga
hans þar var mælir — svo-
nefndur audiometer — sem
sjálfur ritar línurit yfir heyrn
arhæfni viðkomandi sjúkl-
ings. Með þessnm mæli má
greina, hvort heyrnarleysi eða
skemmd á eyra er læknanleg
eða ekki.
I Sviþjóð foauðst von Békésy
einnig p róf essors embæ tt i. En
rannsóknimar áttu hug hans"
allan — hann afþakkaði og
hélt til Bandar íkjanna. t>ar
starfar hann nú við Harward-
háskóla.
í Boston kom von Békésy
sér upp fullkominni rannsókn
arstofu í kjallara undir gam-
alli kapellu. Segja sérfræð-
ingar í eyrnarsjúkdómium að
þar sé Mekka þeirrar sér-
greinar.
Georg Von Békésy er lít-
ill maður og hæggerður.
Georg von Békésy
fékk Nóbels verðl aun í læknisfræði
skipaður prófessor í Budapest
og naioi pa longu aour verið
gerour neioursaontor í iæxn-
ísfræöi. Snemma á styrjaiaar-
áruBium iiUöi hann tii Svíþjóð
ar. par starfaði hann fyrst við
Tækniháskóiann í Stokkhóimi
ókvæntur og lifir fyrir rann-
soimir smar. J?egar nonuin
var tiikynnt, að nann heiöi
verið sæmaur veröiaunum
Nooeis í iæknisfræði, var
hann staddur i Waldorf
Astoria hóteiinu í New York
átti að veita þar viðtökiu ár-
leguun neiöiuissveröiaunum me
Deafness Research röunoa-
tion. Varð harun í fyrstu unctr-
andi en mjög giaður, er íréita
maður frá einu stórblaöanna í
New York rauk til hans og
tilkynnti honum tíðindin.
V æmuunega teiiui- von
Békesy á moti veröiaununum
í StOKKfioimi 10. aes'emoer nk.
ásamt öðrum útvöidum. Verð
launin neroa sem svarar rum-
lega 2 millj. ísl. króna.

BERGS verkfœri
E. A. BERGS FABRIKS AB • ESKILSTUNA
BERGS verkfæri eru hvarvetna jiekkt og;
viðurkennd fyrir endingu ng vandaða smíði.
Hafa verið notuð hér á landi í áratugi.
AB BAHCO, Stockholm
Umboð: Þórður Sveinsson & Co. h.f.
Árásarmáli lokið
Sýknudómur í Hæstarétti
svo að orði:
Atburður sá, sem mál þetta er
af risið gerðist aðfaranótt 19.
apríl 1959 á torgi á Akureyri í
þröng manna, er virðast flestir
hafa verið meira eða minna undir
áfengisáhrifum. Einn þessara
manna kveðst, eins og í héraðs-
dómi greinir, hafa séð ákærða
Ijósta Indriða Sigmundsson höf-
uðhöggi, svo að hann féll við,
en aðrir hafa ekki getað um þetta
boxið. Indriði var að sögn vitna
svo ölvaður, að hann reikaði í
spori, og möguleiki er á, að hann
hafi hlotið áverka þann, er í
ákæru getur, af að falla á göt-
una. Að svo vöxnu máli verður
eigi talið sannað, að ákærði hafi
gegn eindreginni neitun ákærða
greitt Indriða högg eða veitt
honum umræddan áverka á ann
an hátt. Samkvæmt þessu ber
að sýkua kærða af kröfum ákæru
valdsins.
Allur sakarkóstnaður skyldi
greiðast úr ríkissjóði.
Fyrstu æfingar
„brunaliðs66
NATO
París, 21. okótber — (NTB).
HIÐ svonefnda „brunalið“ At-
lantshafsbandalagsins mun halda
sínar fyrstu æfingar í næstu viku.
Akveðið var, sem kunaiugt er,
fyrr á þessu ári, að koma á fót
slíkri herdeild, sem ætíð skyldi
reiðubúin að fara hvert þangað, .
sem þörf væri brýn og óvænta
atburði bæri að höndum.
Yfirmaður herja bandalagsins
í Evrópu, Lauris Norstad, hers-
höfðingi, segir, að með þessari
fyrstu æfingu verði kannað hverj
ir séu möguleikar slíks herliðs —
hversu fljótt það komizt á „bruna
staðinn" o. s. frv. 1 kjölfarið
fylgja fleiri slíkar æfingar.
A miðvikudaginn verður byrj-
að að flytja „brunaliðssveitina“
flugleiðis til herstöðvar í Suður-
Evrópu. I sveitinni verða 200
menn — frá Bretlandi, Bandaríkj
unum, Belgíu og Vestur-Þýzka-
landi. \
IVfiðar í samkomulagsátt
um eftirmann Hammarskjölds
A MANUDAG var kveðinn upp
í Hæstarétti dómur í máli, er
ákæruvaldið höfðaði gegn Hreini
Tómassyr.i, verkamanni á Akur-
eyri fyrir líkamsárás. Var Hreinn
ákærður fyrir að hafa ráðizt á
Indriða R. Sigmundsson og slá
hann í andlitið, svo áð hann féll
á götuna. Héraðsdómur hafði sak
fellt ákærða, en í Hæstarétti var
hann sýknaður.
Málavextir eru í stuttu máli
þessir. Aðfaranótt sunnudagsins
19. apríl 1959 varð lögreglán á
Akureyri þess áskynja, að maður
lá á akbrautinni á Ráðhústorgi og
hafði mikinn áverka á höfði. Var
hann þegar fluttur í sjúkrahús og
gert að sárum hans. Lá hann síð-
an rúmfastur í 10 daga og var
aílengi óvinnufær, en hann hafði
hlotið siæman heilahristing.
1 ljós kom að Indriði, sem var
mjög ölvaður, hafði stuttu áður
en hann hlaut áverkann verið
í illdeilum við annan mann og
varð af því þras og hark mikið,
en mann þyrping myndaðist á
staðnum. Ekki varð þó úr átök-
um við mann þennan, þar sem
gengið var á milli þeirra. Leikur
inn hafði borizt nálægt þeim stað,
er Indriði fannst liggjandi, en
það sem næst gerðist er óljóst.
Allmörg vitni voru leidd, en
framburður þeirra nokkuð á
reiki.
Eitt vitni bar þó, að það hefði
séð ékærða Hrein, ljósta Indriða
höfuðhöggi, svo að hann féll í
götuna. Vann vitnið eið að þess-
um framburði sínum. Önnur vitni
töldu hinsvegar möguleika á því,
að indriði hefði sjálfur fallið í
götuna vegna ölvunar. Við skoð-
un á áverkanum taldi læknir
hinsvegar ólíklegra að ávérkinn
hefði myndazt við fall í götuna.
Svo sem fyrr segir, var ákærði
Hreir.n sakfelldur í sakadómi
Akureyrar og dæmdur í 40 daga
varðhald skilorðsbundið. Hins-
vegar var bótakröfum Indriða vís
að frá dómi. Akærði var dæmdur
til að greiða allan sakarkostnað.
I dó ni Hæstaréttar, er komizt
New York, 23. okt. (AP)
ALLT frá láti Dags Hamm-
arskjölds í flugslysi fyrir 5
vikum hafa farið fram samn-
ingaviðræður milli Rússa og
Bandaríkjamanna um eftir-
mann hans hjá Sameinuðu
þjóðunum.
1 dag áttu þeir Adlai Stevenson
aðalfulltrúi Bandaríkjanna og
Valerian Zorin, aðstoðar utanrík-
isráðherra Sovétríkjanna, klukku
stundar viðræður um málið. Að
viðræðunum loknum sagði Zorin
við fréttamenn að náðst hefði
samkomulag um fimm atriði varð
andi útnefningu aðalfram.
kvæmdastjóra SÞ, og aðeins væri
ósamkomulag um eitt atriði.
Osamkomulag er enn um það
hve margir fulltrúar eigi að taka
sæti í ráðgjafanefnd aðalfram-
kvæmdastjórans og frá hvaða
löndum þeir eigi að vera.
Adlai Stevenson sagði frétta-
mönnum að aðalágreiningurinn
væri um það hvaðan ráðgjafarnir
skuli vera. Hann varaði við þv|
að líta með of mikilli bjartsýni
á þann árangur, sem náðst hefði
í viðræðum þeirra Zorins og
sagði: Við teljum ekki að sam-
komulag hafi náðst um nokkurt
atriði fyrr en náðst hefur sana-
komulag um öll atriðL