Morgunblaðið - 31.10.1961, Síða 13

Þriðjudagur 31. okt. 1961 .
MORGVNBLAÐIÐ
13
Eitt Afríkuríki, Mali, greiddi
ekki atkvæði en mörg hinna
svokölluðu hlutlausu ríkja í
Afríku og Asíu voru fjar-
stödd.
Yfirgnæfandi meirihluti með-
limaþjóða . Sameinuðu þjóðanna
fordæmdi þannig hinar áköfu
kjarnorkusprengingar Sovétríkj-
anna og skoraði á þau að hætta
við að sprengja „Stórubombu“
þá, sem Krúsjeff boðaði að
sprengd yrði fyrir lok október.
Flutningsmenn tillögunnar
gengu inn á breytingartillögu
frá Indlandi í þá átt að milda
orðalag hennar nokkuð, án þess
þó að breyta því megin efni
hennar að skora á Rússa að
hætta við stórsprengingu sína.
Greiddi Indland síðan atkvæði
með tillögunni svo breyttri.
# Fer fyrir Allsherjarþingið
í stjórnmálanefndinni, sem
samþykkti áskorunina, eiga sæti
fulltrúar allra þjóða samtakanna.
Má því segja að hún hafi náð
megintilgangi sínum með af-
greiðslu þar. En engu að síður
bera að samþykkja slíkar álykt-
anir á sjálfu Allsherjarþinginu
og þá þurfa þær að fá % hluta
atkvæða til þess að ná sam-
þykki. Hefur verið rætt um að
tillagan komi fyrir þingið á
föstudag. Er talið að hún eigi
þar vísan tilskildan meirihluta.
Hins vegar má gera ráð fyrir
að Rússar reyni enn að tefja
hana eða koma fram breytingar-
tillögum við hana.
eftir Sigurð BJarnason
Tsarapkin ber í boröiö og heimt-
ar meiri sprengingar
Island gefux nýjan Asmundar-hamar
New Yorh, 25. okt.
UMRÆÐURNAR í pólitísku
nefndinni um áskorunina til
Krúsjeffs um að sprengja
ekki „Stórubombu“ sína urðu
harðar og langar. Fulltrúar
Rússa lögðu ofurkapp á að
koma í veg fyrir að þessi
tillaga kæmi til umræðu og
afgreiðslu. Þeir og fylgis-
menn þeirra beittu hvað eft-
ir annað málþófi til þess að
hindra að tillagan kæmi til
umræðu. Sl. mánudag höfðu
flutningsmenn óskað þess að
tillagan yrði tekin fyrir og
atkvæði greidd um hana. —
Var það fulltrúi Noregs, sem
bar þá ósk fram fyrir hönd
flutningsmanna. En þá ætl-
aði allt vitlaust að verða.
Fulltrúi Rússa, Semyan
Tsarapkin, barði í borðið og
mótmælti því að hún yrði
tekin fyrir, kvað hana vera
„berbragð hernaðarsinnanna
í NATO.“ Fulltrúar Rúmena,
Búlgara og Pólverja tóku
undir þetta og börðu sig ut-
an í hinum mesta æsingi.
Svona fannst „friðardúfunum“
að austan mikið liggja við, að
koma í veg fyrir að skorað yrði
á Rússa að hætta við að sprengja
50 megatonna sprengju sína.
Við heimtum að mega halda á-
fram að sprengja stórsprengjur,
sögðu Rússarnir — og öll hjörð
fylgiríkja þeirra bergmálaði
kröfu þeirra.
Mikiil ósigur „Stórubombu“
manna
„Stórubombu“ mönnum tókst
að hindra afgreiðslu tillögunnar
á mánudag og þriðjudag. En í
dag, miðvikudag, gátu þeir ekki
lengur aftrað því, að hún kæmi til
atkvæða. Allan síðari hluta dags
ins stóðu yfir hörkuumræður
um bann í pólitísku nefndinni.
Höfðu þá fyrir nokkru borizt
fréttirnar af áframhaldandi stór
sprengingum Rússa. Virtist ýms-
um, sem þeir hefðu hert sig
við kjarnorkutilraunir sínar yfir
norðurhöfum meðan nefndir
Sameinuðu þjóðanna voru að
ræða hættuna af geislavirku
ryki og risasprengjum Rússa.
Niðurstaðan varð sú, eins
og lesendur Mbl. hafa þegar
frétt, að tillaga fjögra Norð-
urlandanna, Japans, Kanada,
Pakistans og Irans kom til
atkvæða seint á miðvikudags-
kvöld. Biðu Rússar mikinn
ósigur í atkvæðagreiðslunni.
Var tillagan samþykkt með
75 atkvæðum gegn 10. Full-
trúi eins ríkis greiddi ekki
atkvæði en 25 voru fjarver-
andi. Mótatkvæði greiddu
Rússar og fylgiríki þeirra í
Austur-Evrópu, auk Kúbu.
Tsarapkin flytur ræðu.
Bandaríkjanna."
Tsarapkin er stór maður vexti,
stórskorinn og mikilúðlegur.
Þegar hann flutti ræður sínar í
pólitísku nefndinni var hann
oft reiðilegur á svip og bersýni-
lega mikið niðri fyrir. Hann
barði í borðið til þess að gefa
orfSum sínum aukna áherzlu oe
Thor Thors afhendir Mongi Slim hamarinn.
Þáttur Tsarapkins
Tsarapkin fulltrúi Rússa í
pólitísku nefndinni lagði sig
eins og áður er sagt mjög fram
um að hindra það, að skorað
yrði á Rússa að hætta við að
sprengja 50 megatonna sprengju
sína. Hann sagði m. a. að „eng-
ar kúnstir NATO-ríkjanna gætu
tafið okkur í að gera nauðsyn-
legar ráðstafanir til eflingar
vörnum okkar“.
Tsarapkin kvað kjarnorku-
sprengingar Rússa vera afleið-
ingu „ógnana stríðsviðbúnaðar
heimtaði að Sovétríkin fengju
að sprengja „í friði“ sína „Stóru
bombu.“ Hann kvað Rússa held
ur ekkert mark msndu taka á
samþykktum og yfirlýsingum
Sameinuðu þjóðanna um þessi
mál.
Umræðurnar um kjarnorku-
málin og stórsprengjur Sovét-
ríkjanna standa þá þannig hér,
að 75 þjóðir hafa «korað á Rússa
að hætta við að sprengja
sprengju, sem samsvarar 50
millj. tonna af TNT sprengiefni
yfir Norður-íshafinu. Rússar
hafa svarað með heiftugri and-
spyrnu gegn þessarí áskorun.
Þeir mótmæla allri afskipta-
semi hins óttaslegna mannkyns
af helryki þeirra og hernaðar-
viðbúnaði. Þannig stendur það
mál.
Nýr íslenzkur fundarhamar
Eins og kunnugt er braut
Frederick Boland forseti 15. Alls
herjarþingsins fundarhamar sinn
í uppnámi miklu, sem varð í
sambandi við ræður Krúsjeffs
og manna hans. ísland hafði
gefið þennan hamar árið 1952
og var hann hin mesta lista-
smíð, gerður af Ásmundi Sveins-
syni myndhöggvara.
Það var ákveðið þegar í fyrra
að ísland skyldi gefa nýjan
fundahamar til þess að stjórna
með fundum allsherjarþingsins.
Var Ásmundur Sveinsson feng-
inn til þess að gera hann. í
morgun afhenti svo Thor Thors,
formaður íslenzku sendinefnd-
arinnar Mongi Slim forseta
þingsins hinn nýja hamar, sem
er gjöf frá ríkisstjóm íslands.
Þegar Thor Thors afhenti ham-
arinn gat han þess að hann
væri gerður af sama listamann-
inum og hinn brotni hamar.
Hann lét í ljós þá ósk, að ham-
arinn mætti alltaf verða tákn
þess að lög og réttur ríkti í
heiminum, og innan samtaka
hinna Sameinuðu þjóða. Jafn-
framt sagði hann að hann væri
þess fullviss, að í höndum
Mongi Slim yrði honum ávallt
beiÉt af réttlæti, óhlutdrægni og
góðvild.
Mongi Slim þakkaði sendi-
herra Islands og kvaðst vona
að hamarinn myndi verða tæki
friðar, laga og réttlætis.
Framvegis verður því fundum
allsherjarþingsins stjórnað með
hinum íslenzka hamri, sem er
töluvert sterklegri og viðameiri
en sá, sem Boland braut. Er
skorin í hann setningin: Með
lögum skal land byggja, á ís-
lenzku og latínu.
Vonandi fylgir mikil gifta
þessum hamri, sem gefinn er
af heilum hug friðsamrar og
frelsiselskandi smáþjóðar.
S. Bj.
Grein sína kallar hann: „Heim-
EINS og áffur hefur veriff skýrt
frá lítur Mbl. á þessa dálka
sem frjálsan vettvang og birtir
hér greinar án þess aff þær
þurfi aff túlka skoðun blaðsins.
Ritstj.
0
EINHVER sú undarlegasta af-
mælisgrein, sem sézt hefur í blöð-
um hér á landi, birtist í Morgun-
blaðinu þann 21. þ.m., helguð
Kristmanni Guðmundssyni sex-
tugum, rituð af Gunnari Dal.
Þetta er svo kynleg ritsmíð, að ég
get ekki á mér setið að fara
um hana nokkrum orðum, því
vissulega er henni stefnt til allra
þeirra, sem eitthvað hugsa um
íslenzkar bókmenntir.
Að yfirlögðu ráði notar Gunnar
Dal tækifærið — sextugsafmæli
Kristmanns — til að vekja á því
sérstaka athygli, hversu grátt Is-
lendingar hafi leikið Kristmann
Guðmundsson, allt frá því fyrsta,
aldrei kunnað að meta hann að
verðleikum, heldur hafi öfund og
rógur lítilmenna jafnan fylgt
honum, eins og hann kemst að
orði, og staðið, að því er manni
skilst, í vegi fyrir því, að Krist-
mann hlyti þann sess hjá þjóð-
inni, sem honum ber. Einnig vitn-
ar greinarhöfundur í Davíð skáld
frá Fagraskógi og segir: „Islend-
ingar einskis meta / alla, sem
þeir geta.“
Til að sanna áþreifanlega, hví-
líkur píslarvottur Kristmann sé
hjá íslenzku þjóðinni, vitnar
Gunnar Dal í glefsur úr ritdóm-
um erlendra manna um bækur
hans, þó aðallega tvær þeirra,
Gyðjuna og uxann og Morgun
lífsins. Mun þetta eiga að sýna,
að enginn er spámaður í sínu
föðurlandi og Islendingar hafi
ekki vit á góðum bókmenntum
eða vilji ekki hafa vit á þeim,
þegar Kristmann á í hlut. Ber
þetta vitni um allhastarlega
ímyndunarveiki hjá heimspek-
ingnum.
Það er vitaskuld, að Kristmann
hefur orðið fyrir aðkasti hér á
iándi, því hvaða rithöfundur
verður ekki fyrir aðkasti ýmissa
manna á löngum skáldferli, jafn-
vel rógi. Það þarf mikla við-
kvæmni fyrir eigin persónu til
að taka slíkt mjög alvarlega og
tapa við það raunsæju mati á
aðstæðum sínum. Hvað mættu
menn eins og Gunnar Gunnars-
son, Halldór Laxness og Guð-
mundur Hagalín segja, ef farið
yrði nákvæmlega út í þessa
sálrpa. Allir hafa þeir átt sína
andstæðinga, sem ekki hafa svif-
izt að sverta þá í ræðu og riti.
Ekki man ég þó til þess, að þeir
hafi kennt þjóffinni um og borið
Framhald á bls. 14.