Morgunblaðið - 02.11.1961, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 2. nóv. 1961
MORGVTSBL AÐIÐ
3
eftir Preston Grover
MOSKVU 1. nóvember CAP)
Lenin liggur nú einn í graf-
hýsi því, sem hann hefur deilt
með Stalin sl. átta ár. en Stal
in hefur verið grafinn utan-
garðs, skammt frá Kremlmúr
unum.
Ég tók mér stöðu í hinni
mílulöngu biðröð fólks. sem
vildi forvitnast um hvað gerst
hefði í grafhýsinu, og gekk í
gegn um það með mannfjöld-
anum. Allir höfðu lesið, að
kommúnistaþingið hefði skip-
að svo fyrir, að lík Stalíns
ökyldi flutt á brott, og nú
hafði rússneska þjóðin í fyrsta
sinn fengið að heyra um þús-
undirnar. sem teknar voru af
lífi að fyrirskipan Stalíns.
Tjargað yfir nafnið.
Úr fjarlaegð gat ég séð að
nafn Stalíns hafði verið fjar
lægt af hinum langa, svarta
steini yfir inngangi grafhýsis-
ins við Rauða torgið. Þegar
ég kom nær, sá ég hinsvegar
að um bráðabirgðavinnu var
Moskvubúar standa fyrir framan grafhýsi Lenins og Stalins á mánudaginn, eftir að flokksþing
kommúnista hafði þá um morguninn ákveðið að smurlingur Stalins skyldi fluttur úr grafhýs-
inu, þar sem hann vegna fjöldamorða sinna væri ekki þess verður að liggja við hlið Lenins.
Nöfn þessara tveggja kommúnistaforsprakka sjást ietruð yfir innganginum. — Nú er nafn
Lenins eitt eftir, en tjargað hefur verið yfir nafn Stalins. — (AP).
Tjargað yfir nafn Stalins
Lenin nu einn
með Stalin
að ræða, þar sem tjöru eða
plasti hafði verið klínt á stein
inn, sem áður bar áletrunina
.,Lenin“, og fyrir neðan „Stal
in“.
Nú er nafn Lenins eitt eftir,
málað með rauðu á svartan
steingrunninn
Dúfuflokkur.
Fólkið þokaðist hægt áfram
í tvöfaldri röð. Ungur maður,
greinilega sveitamaður, keypti
poka af korni af konu, sem
var að selja það til þess að
fólk gæfi það dúfunum á torg
inu. Hann reyndi að teyma
flokk af dúfum með sér áleið
is að grafhýsinu. og tókst að
koma þeim 50 metra áleiðis
með því að gefa þeim korn
smátt og smátt, en þá stöðv-
aði lögreglumaður leikinn, lét
unga mar.-únn setja kornið í
vasann, og dúfurnar fóru.
Biðröðin þokaðist áfram um
í grafhýsinu sei
í átta ár
tíu metra á mínútu, og sam-
svarar það því að 40 manns
hafi farið inn í grafhýsið á
mínútu hverri. Þegar fólkið
nálgaðist innganginn hljóðn-
aði skraf þess.
Við gengum inn um dyrnar.
á milli t.-eggja varðmanna
með gljáfægða riffla og gráa
byssustingi. Þegar inn er kom
ið beygir maður til vinstri,
gengur sex eða sjö skref, og
síðan niður breiðar tröppur.
Þá birtist andspænis veggur,
sem á er hamar og sigð, gert
úr bronsi. Síðan er aftur
beygt . til hægri og enn til
hægri og loks gengið 15 fet
niður breiðar. svartar tröpp-
ur. Þá heldur maður til vinstri
og þar liggur líkami Lenins.
fc
Bauðskeg'gjaður Lenin.
Lenin lá í dag þar, sem
hann hefur legið síðan honum
var ýtt til hliðar til að rýma
i hann deildi
fyrir Stalín, er var settur í
grafhýsið 9. marz 195.3, fjór-
um dögum eftir andlát hans..
Á gólfinu sjást ennþá merki
þess, að smurður líkami Stal
íns hafi legið þar. Ef til vill
verður hin mikla brons- og
glerumgerð, sem Lenin liggur
í, brátt verða færð á mitt gólf.
Lenin liggur undir rauð-
bleiku ljósi. Hann er lítill að
sjá, og aðeins andlit hans og
hendur sjást, vinstri höndin
opin með lófann niður. en
hægri hnefi krépptur.
Allar litmyndir af Lenin
sýna hann svarthærðan með
svart skegg. Þarna í grafhýs-
inu hefur hann hið venjulega
geitarskegg, lítið yfirvara-
skegg og eilítið hár, en það
er rauðleitt að sjá.
Biðröðin þokaðist aftur út
í rigninguna.
Hinn nýi verustaður Stalíns.
Síðan var gengið drjúgan
spöl meðfram Kremlmúimum,
og þar er hin nýja gröf Stal-
íns.
Fyrsta fréttatilkynningin
frá Tass-fréttastofunni sagði
að Stalín væri í Kremlmúrn-
um. og varð það til þess að
flestir héldu að smurlingi
hans hefði verið brennt, askan
síðan sett í krukku, sem múr-
uð hefði verið í múrinn við
hlið ýmissa annarra rúss-
neskra og erlendra byltingar-
forsprakka.
En þetta er ekki svo. Sex
grafir eru i röð að baki graf-
hýsisins rauða, og er Stalín í
fjærstu gröfinni. Á öllum hin
um gröfunum eru líkneski —
Andrei Zhdanov. sem Stalín
einu sinni útnefndi eftirmann
sinn; Mikhail Frunze, varnar-
málaráðherra Stalíns 1925;
Jakob Sverdlov, einn nánasti
samstarfsmaður Lenins; Felix
Dzerzhinsky, stofnandi rúss-
nesku leyniþjónustunnar, og
Mikhail Kalinin. fyrsti forseti
Sovétríkjanna.
Einföld grafskrift.
Á gröf Stalins, sem þegar
hefur verið hulin torfi, eru
tveir svartir marmarasteinar,
líkt og hinum gröfunum, og
staður. til að setja líkneski á
síðar meir.
Grafskriftin er einföld:
„J. V. Stalín“.
„1819 — 1953“.
Undarieg rökíræði hjá Krúsjeff
Tirana, A Ibaníu, 1. nðv. (NTB)
DAGBLAÐ albanska komm-
únistaflokksins, Zeri í Popu-
Albert Guðmunds-
son form. Alliance
Francaise
AÐALFUNDUR var haldinn í
Alliance Francaise sl. þriðjudag.
Fyrir lágu venjuleg aðalfundar-
störf. — Stjórnin gaf skýrslu um
störfin á sl. ári og gjaldkeri las
upp reikninga félagsins, sem voru
samþykktir og er fjárhagur fé-
lagsins sæmilegur.
Þá fór fram stjórnartoosning.
Forseti félagsins, Magnús Joch-
umsson, baðst eindregið undan
endurkosningu, og var kjörinn í
hans stað Albert Guðmundsson,
stórkaupmaður. Meðstjórnendur
eru: Magnús J. Jónsson, mennta-
skólakennari, Björn L. Jónsson,
læknir, Jóhann Ágústsson, banka-
fulltrúi, og Magnús Jochumsson,
fyrrv. póstmeistari.
segfa Albanír
litt, segir í dag að það sé
undarleg rökfræði hjá Nikita
Krúsjeff þegar hann segir að
enginn geti verið kommún-
isti, sem ekki viðurkennir
endurskoðunarstefnu hans.
Segir blaðið að Krúsjeff grafi
undan grundvallarreglum
Marxisma-Leninisma.
f grein, sem helguð er 44 ára
afmæli rússnesku byltingarinnar,
segir blaðið að á leiðtogafundi
kommúnista í Moskvu í fyrra
hafi Krúsjeff ráðizt harðlega á
Albani. Þar hafi hann sagt að
Albanir væru á undanhaldi frá
Marxisma-Leninisma. þeir hefðu
helgað sig þröngsýnni þjóðernis-
stefnu og fleygt sér í fang heims
valdasinna.
„En Krúsjeff tékst ekki fylli-
lega að sverta okkur. vegna þess
að margir fulltrúanna neituðu að
taka undir árásir hans og vegna
þess að Chou Bn-lai forsætisráð-
herra Kína helt uppi vörnum fyr
ir Albaníu," segir blaðið.
í lok greinarinnar segir Zeri í
samvinnu bræðraflokkanna og
Populitt að Krúsjeff grafi undan
efni til samsæra til að eyðileggja
hana. Þegar Krúsjeff ræðst á al-
banska kommúnista. er hann í
rauninni að ráðast á alþjóða
kommúnismann.
Hámeraveiðar
PATREKSFIRÐI, 1. nóv. — Há-
meraveiði hefur verið sæmileg
sl. viku. Veiddust þá m.a. 45 há-
merar í einum róðri af tveimur
bátum. Annars hafa veiðarnar
verið mjög tregar í sumar. Drag
nótabátar eru hættir veiðum.
Veiði var ekki jafngóð og í fyrra,
en sæmileg þó. Héðan róa 3 línu
bátar. og hefur afli hjá þeim ver
ið síðustu daga frá 6 til 10 tonn.
Þingmannaheiði er nú orðin ó-
fær, og vafasamt hvort hún verð
ur opnuð aftur til umferðar, en
reynt verður að halda opnu héð
an til ísafjarðar. — Trausti.
Þetta er í fyrsta sinn, sem opin
ber staðfesting hefur fengizt á
því að til átaka hafi komið milli
Krúsjeffs og albönsku fulltrú-
anna á leiðtogafundinum í fyrra,
þar sem mættir voru fulltrúar
frá 81 landi.
„Stúdentsárin
og eilífðin66
N.K. föstudagskvöld, talar séra
Bjarni Jónsson, vígslubiskup á
fundi hjá Kristilegu stúdentafé-
lagi um efnið: „Stúdentsárin og
eilífðin”.
Þetta ætti að
vera stúdentum
kærkomið tæki-
færi til að hlusta
á fyrsta og eina
heiðursborgara
Reykjavíkur og
heiðursdoktor
við Háskóla Is-
lands.
Séra Bjarni er
alkunnur fyrir
ræðumennsku
sína og snilld í að rifja upp minn-
ingar frá stúdentsárunum og
flétta inn í þær alvöru eilífðar-
innar.
Fundurinn verður haldinn í
húsi K.F.U.M. og hefst kl. 8,30 e.h.
ölluro stúdentum heimill aðgang-
ur.
Sr. Bjarni

SUKSTEINAR
Hver var afsta^a
fulltrúanna héðan?
A flokksþinginu í Moskvu voru
þeir Guðmundur Vigfússon og
Eggert Þorbjarnarson sem kunn-
ugt er fulltrúar kommúnista-
deildarinnar á Islandi. Morgun-
blaðið hefur margspurt að því,
hver verið hafi afstaða þeirra,
en ekkeft svar hefur fengizt.
Málsvarar kommúnista hafa
aldrei þessu vant þagað og þagað.
En spurningarnar verða samt
bornar fram áfram. Fögnuðu
Guðmundur Vigfússon og Eggert
Þorbjarnarson þeirri ákvörðun
að sprengja helsprengjurnar?
Tóku þeir undir gleðiópin, þegar
upplýst var, að allt hið kommún-
istíska kerfi hefði frá upphafl
byggzt á glæpum, svikum, morð-
um og kúgun? Lýstu menn þessir
yfir áframhaldandi stuðningi
kommúnistadeildarinnar á Is-
landi við húsbændur sína í
Moskvu, hvað sem þeir kynnu
að aðhafast?
Sumum finnst e. t. v. óþarfi
að spyrja, svo rækilega hafi
kommúnistar hér á landi fyrr og
síðar sannað þjónkun sína við hið
erlenda vald. Um það sé engum
blöðum að fletta að þeir muni
hér eftir sem hingað til styðja
Kreml. En hér á landi eru tU
menn, sem fram að þessu hafa
stutt heimskommúnismann beint
og óbeint án þess að gera sér
grein fyrir eðli hans. Svörin
kynnu að opna þeim nýja sýn.
Voru jieir leikbrúður?
Moskvumálgagnið hefur ekkert
orð sagt um frammistöðu þessara
senidimanna sinna austur í Kreml.
Ekki finnst Morgunblaðinu ólík-
legt, að tilraun verði gerð til að
halda því fram að þeir hafi látið
framvindu mála algerlega af-
skiptalausa og forðast að láta álit
sitt í ljósi. Slík ákvörðun mundi
byggjast á því að Moskvumenn
á Islandi munu héðan í frá eins
og hingað til hlýðnast austrænum
boðum í einu og öllu og mundu
raunar ekki þora að láta í ljós
nokkrar efasemdir um vizku yf-
irboðara sinna. A hinn bóginn
gera þeir sér þess ljósa grein, að
skilyrðislaus og áberandi fögnuð-
ur yfir ákvörðunum ógnarvald-
anna mundi ríða flokki þeirra að
fullu. Þess vegna reyna þeir að
gripa tU þagnarinnar.
En þögnin er hrópandi
En þögn kommúnista er þegar
orðinn hrópanidi. Þeir hafa í þaula
verið spurðir um afstöðu sína en
hvorki heyrist frá þeim hósti né
istuna. Að vísu hefur Lúðvík
Jósefsson, sá sami sem hótaði
rússneskri valdbeitingu á Islands-
miðum, ef islendingum tækist að
tryggja sér 12 mílna fiskveiðilög-
sögu, sagt: „Við viljum mótmæla
öllum kjarnorkusprengingum,
hvort sem þær gerast í austri
eða vestri.“
En þegar þessi maður átti kost
á því að mótmæla mestu ógnar-
sprengingum veraldarsögunnar,
þá þagði hann og sat sem fast-
ast, vegna þess að uhi var að
ræða „góðar kjarnorkuspreng-
ingar.“
Eins og Morgunblaðið hefur því
miður meyðzt til að skýra frá, er
þetta þó í fyrsta skipti, sem al-
varlegar hættur geta stafað af
kjarnorkusprengingum fyrir okk-
ur Islendinga, bæði neðansjávar-
sprcngingunni, sem áhrif getur
haft á íslenzka fiskistofna og ógn-
arsprenginigunum, sem skilja eft-
ir sig mikið magn af strontium 90,
sem nú svifur i háloftunum og
mun byrja að falla til jarðar með
vorinu, en vísindamenn telja að
Island sé einmitt staðsett á mesta
hættusvæðinu, svæði, þar sem
úrfallið frá sprengingum mun«
verða einna mest.