Morgunblaðið - 02.11.1961, Blaðsíða 6

6
MORCVNBLAÐ1Ð
Fimmtudagur 2. nóv. 1961
„Saga bóndans i
Hrauni“
Ný bók eftir
Guðmund L.
Friðfinnsson
KOMIN er út ný bók eftir Guð-
iBiund L. Friðfinnsson, skáldið og
bóndann að Egilsá í Skagafirði.
Er það ævisaga Jónasar Jóns-
sonar í Hrauni í öxnadal o.g nefn
ist „Saga bóndans í Hrauni“.
' Guðmundur L. Friðfinnsson fer
sínar eigin götur við skrásetn-
ingu ævisögunnar. Hann segir
söguna eins og hún opnast hon-
um smátt og smátt í samtölum
við Jónas og konu hans. Jónas
hefir lifað margt um dagana,
þekkt örbirgð eins og hún hefir
gerzt þungbærust hér á landi, en
einnig allsnægtir hins dugmikla
og forsjála bónda.
1 formála að bókinni segir Guð
mundur L. Friðfinnsson m.a.:
„Einhverjir kunna að segja sem
svo, að saga þessi sé heldur við-
burðasnauð og við eina þúfuna
bundin. Þeim góðu mönnum vil
ég í allri hógværð benda á það,
að frá mínu sjónarmiði er þetta
sagan, sem gerzt hefur í hverri
einustu sveit á íslandi, aðeins
með einstaklings- og staðhátta-
bundnum tilbrigðum. Þetta er
lífs- og baráttusaga nokkurs
hluta þeirra manna og kvenna,
sem landið hafa byggt Og oft-
ast hafa verið köllun sinni barns-
lega trú, en jafnan horfið hljóð-
Guðmundur L. Friðfinnsson
laust í grafhvelfingar gleymsk-
unnar. Þó er þetta það fólk, sem
vökvað hefur og plægt þann jarð
veg, sem nú stöndum vér á, og
unnið hefur í samræmi við tíð-
aranda eins og þekking og vit
hrökk til. Og þótt sitthvað megi
að verkum þess finna, mun það
þó mála sannast, að vizka hjart-
ans stendur ein eftir, þegar allar
kennisetningar og tækniskrið-
drekar er molnað í duft“.
Bókin er 185 blaðsíður að
stærð. Útgefandi er ísafoldar-
prentsmiðja h.f.
Reyndum allt til
þess að koma
boðum frá okkur
ANNAR þeirra manna sem
lenti í hrakningum á Hellisheiði
á rjúpnaveiðum um helgina og
sagt var frá í blaðinu, kom að
máli við Mbl. í gær og kvað það
misskilning að þeim hefði láðst
að láta til sín heyra strax og
þeim var mögulegt.
Sagðist honum svo frá.
Við lögðum upp frá ÍR-skál-
anum, þar s*m við geymdum
bílinn okkar. kl. 1 á laugafdag.
Vorum við síðan á fjallinu til
klukkan 5 um daginn, er við
áttuðum okkur á því að við
vorum villtir. Héldum við þá nið
ur af því, en fórum í þveröfuga
átt. Fundum við þá af hreinni til
viljun skíðaskálann Hreysi, sem
nokkrir kunningar okkar eiga.
Þaðan rötuðum við þó ekki til
byggða. Frá skálanum gerðum
við tvær tilraunir til þess að
átta okkur á staðháttum, en
tókst ekki. Klukkan hálf tvö um
um nóttina komum við aftur í
skálann og ákváðum að láta þar
fyrirberast um nóttina enda var
þá farið að snjóa.
Klukkan 6 á sunnudagsmorg-
un héldum við svo enn af stað.
Veður var þá ágætt. en því mið
ur fórum við í öfuga átt. Tókum
við það ráð að ganga með ánni,
sem rennur út úr Innstadal og
ætluðum okkur að fylgja-t með
henni til byggða, en þegar við
komum út í hraunið misstum
við af henni. Veðrið háfði
breytzt og var nú komin blind-
hríð. Við vorum matarlausir og
slæptir og gerðum okkur ljóst
að í óefni var komið. Samt héld-
um við áfram og um klukkan
12 fundum við háspennulínuna
af tilviljun.
Fundum við síðan þjóðveginn
og hittum þar fólk í biiuðum
bíl. Fljótlega tókst þó að koma
honum af stað og fengum við
far með honum á leið í bæinn.
En svo illa tókst til að bíllinn
lenti útaf veginum nokkru síðar
og sat þar fastur.
Enn bar að bíla, jeppa á aust-
urleið og læknisbíl á leið í bæ-
inn. Fólkið, sem var í bilaða
bílnum. komst í læknisbílinn, og
báðum við það fyrir skilaboð frá
okkur, en þau munu hafa komið
of seint til þess að stanza leið-
angur Flugbjörgunarsveitarinn-
ar. Sjálfir fengum við far með
jeppanum til Hveragerðis og
sannast sagna vorum við illa á
okkur komnir. Til Hveragerðia
komum við klukkan rúmlega 2.
Fyrsta verk okkar var að fara á
símstöðina til þess að láta vita
um okkur, en þá var hún lok-
uð og okkur sagt að hún opnaði
ekki fyrr en kl. 4. Fyrr reynd-
ist okkur ekki kleift að ná sam-
bandi þaðan.
Þeir félagar láta í ljósi hryggð
sína yfir því, hvernig til tókst,
sem okkur finnst kannski sár-
grætilegast. sagði sá þeirra, sem
við Mbl. talaði, vegna þess að
alltaf var fyrsta hugsun okkar
að koma frá okkur boðum. Þeir
vilja svo færa Flugbjörgunar-
sveitinni og öðrum, sem að leit-
inni stóðu, alúðarfyllstu þakkir,
svo og Eiríki gestgjafa í Hvera-
gerði. sem tók þeim af hinni
mestu rausn.
AKRANESI, 31. okt. — Hring.
nótabáturinn Höfrungur II fór
einn héðan út á veiðar um hádegi
1 dag. Nú í kvöld er að detta nið
ur norðanveðrið.
Þilfarsbáturinn Ingvi réri kl.
6 í morgun með línu og fór til
Reykjavíkur með aflann. Ingvi
er smíðaður upp úr nótabát, 11
lestir að stærð og sagður góður
í sjó að leggja. Hann er með 80
hestafla Bolindervél
IMý Ijóðabók eftir
Jóhann Hjálmarsson
Bréf frá togarasjómanni
FIMMTUDAGINN 26. okt. las ég
grein Sig. Magnússonar í Morgun
blaðinu. Hef ég sjaldan lesið
slíka firru sem þessa. Mun ég nú
leitast við að svara grein Sig. í
nokkrum atriðum, þar sem mér
finnst nokkuð hallað á okkur
togaramenn. Eg hef nú síðastlið-
ið haust og seinnipart vetrar ver-
ið nokkuð mikið á miðum sunn-
an- og suð-vestanlands. Þar af
leiðandi hef ég verið mikið með
í því að fá netatrossur upp með
vörpunni. Venjulega hanga þessi
drauganet á hlerum eða fótreip-
\im vörpunnar, en aldrei man ég
eftir því, að netin væru tóm.
Frekar mætti segja að það væri
togararnir trossurnar á eftir sér
fleiri sjómílur. Eg get upplýst
Sig. M. um það að meðaltoghraði
togara eru 4—5 sjóm. á klst. og
yfirleitt ekki togað lengur en
1 klst. Auk þess hefur umræddur
togari („Víkingur") vörpumæli
Og er þá hægt að fylgjast með
öllu, sem skeður fyrir framan
vörpuna, þannig að ekki mundi
vera togað með drauganet á
vörpunni, því slíkur ófögnuður
mundi strax koma fram á mælin-
um. Auk þess stórskemma drauga
netin vörpurnar og mikill og dýr-
mætur tími fer i það að greiða
þessar druslur úr vörpunni, svo
hægt sé að hefja veiðar á ný.
Eg hefi heyrt bátasjómenn
taia um það, að þessir og þessir
bátaformenn hirði ekkert um að
slæða upp net, sem þeir hafa
misst. Slíkt kæruleysi er með
öllu óþolandi. Sig. M. segist
aldrei hafa tapað trossu. Þó hann
hafi aldrei misst trOssu, þá hafa
margir aðrir gert það, því miður.
Og bera drauganetin þess vitni
Sig. M., segir að drauganetin
hætti að veiða eftir mánuð eða
þar um bil. En hvað eru þau þá
búin að veiða.
Treystir Sig. M. sér til að
svara því, hann hefur reynsluna,
eða svo segir hann sjálfur. Eg
vissi um bát, sem kom til lands-
ins í hitteðfyrra á miðri neta-
vertíð. Eftir 8 róðra hafði þessi
bátur fengið rétt rúmlega 200
tonn af fiski. Hann var með 5—6
trossur. Jæja þá skýrir það sig
sjálft hvað ein draugatrossa veið-
ir á einum mánuði í sæmilegum
reiting.
Einar Asgeirsson.
Jóhann Hjálmarsson
reitingsafli í þeim af öllum gæða-
flokkum ferskfiskeftirlitsins þ. e.
a. s. hálfmorknuðum, nokkra
daga gömlum, en þó mest að
nýjum fiski.
Þess vegna er ég viss um að
Sig. M. fer ekki með rétt mál,
þegar hann heldur því fram að
togararnir fái þennan fisk í net-
in, þegar þeir eru á togi með þau
flækt í vörpunni. Nú langar mig
að spyrja Sig. M. hvort hann hafi
fiskað bezt á þvi, að henda út
nógu miklu af netum og toga
svo með þau. Það er fyrir ofan
skilning okkar togaramanna
hvernig mögulegt sé að fá fisk
í trossur, sem séu annað hvort
hangandi á hlerum eða fótreip-
um vörpunnar, samansnúnar
utan um allan hinn mikla víraút-
búnað er fylgir einni vörpu. Það
veit Sig. M. hvemig hægt er, svo
lætur hann í veðri vaka. En
hvernig? Gæti hann skýrt það
fyrir okkur togaramönnum í
smáatriðum.
Eins og Sig. M. segir, þá dragi
• Hvað huffsa þeir?
Síðan Rússar fóru að
sprengja sínar óhugnanlegu
stóru Kjarnorkusprengjur, hef-
ur fólk varla getað um annað
talað, og bergmál af því sem
fólk segir hefur borizt til
þessara dálka í bréfum. Bréf-
ritari einn, móðir skrifar:
„Eg hefi ver+ð- að velta því
fyrir mér hvaða tilfinningar
kommúnistar hafa gagnvart
börnum sínum? Hvernig geta
menn setið hjá þegar allir með
heilbrigða skynsemi mótmæla
atomsprengingum Rússa. Nú á
geislavirkt ryk eftir að rigna
yfir okkur. Ætla Rússar að
senda kommúnistum víðsvegar
um heim eitthvað til að verjast
þeim hroðalegu afleiðingum
sem slíkt ryk getur haft í för
með sér? Eða eiga saklaus
börn þessara hugsunarsljóu
manna eftir að fá ægilega sjúk
dóma, eins og kannski okkar
eigin“.
• Ekki of hátt verð?
Því miður er víst ekkert sem
getur tryggt neinum, að af-
komendur hans verði ekki ein
mitt meðal þeirra sem verða
fyrir erfðagöllum af völdum
geislunar eða einhver honum
nákominn hljóti illkynjaðan
sjúkdóm af sömu sökum. Tal-
ið er að ákveðinn fjöldi þeirra
sem vanskapaðir fæðast, verði
það fyrir áhrif náttúrugeislun-
ar, sem ekki er hægt að koma
1 veg fyrir, en aukið magn
geislunar fjölgi slíkum ein-
staklingum. Það getur ekki
farið fram hjá neinum að hætt
er við að svo fari. Það er skrýt
ið að hugsa til þess að til séu
einstaklingar, sem finnst það
ekki of hátt verð að greiða
fyrir —- ja, fyrir hvað?
• Hér liðist það ekki
Slíkir eru vafalaust ekki
margir í heiminum. En í því
stjórnarfyrirkomulagi, sem
kommúnismi heitir, gefst þeim
fáu svigrúm til að taka ákvarð
NÝLEGA er út komin Ijóðabólfe
eftir Jóhann Hjálmarsson. Bókin
ber nafnið „Fljúgandi næturlest“,
Og birtast þar eingöngu áður ó-
birt ljóð. Öll eru þau nýort. Mörg
þeirra eru ferðaminningar í ljóð-
um, t.d. frá Snæfellsnesi o.g
Barcelona. Bókin er smekklega
gefin út, myndskreytt af höfundi,
og í sérkennilegu broti.
Fyrri ljóðabækur höfundar eru
„Aungull í tímann“, „Undarlegir
fiskar“ og „Malbikuð hjörtu“. Þá
hefur hann gefið út safn ljóða-
þýðinga „Af greinum trjánna“.
Sem dæmi ljóðanna í „Fljúg-
andi næturlest“ má nefna
„ Reyk j avíkurlíf
Yfir Landakötstúnið
gengur þú lítil telpa'
stjörnur fylgja þér heim
Þær voru fulltrúar mínir
uns ég kom sjálfur og sprengdi
himin þinn.
anir fyrir alla, án þess að
spyrja um álit nokkurs manns
og geta jafnvel falið slíkt ó-
dæði fyrir heilli þjóð, og látið
menn klappa fyrir sér í fá-
visku sinni.
1 okkar þjóðfélagi er sem
betur fer óhugsandi að nokkr-
um manni líðist að fremja
slíkt illvirki. í löndum þar
sem málfrelsi er og prentfrelsi
og stjórnendur verða að styðj-
ast við fjöldann, er útilokað
að einn maður eða fáeinir
fengju að gera slíkt. Þeir
kæmust aldrei upp með það.
Fyrir skömmu var mótmæla
nefnd gegn kjarnorkuvopnum
í Moskvu og gekk þá 4 fund
Ninu Krúsjeff, þessarar ömmu
legu og elskulegu konu, sem
eítir útlitinu virðist bezt eiga
heiina með stóran barnabarna-
hóp í kringum sig. Er talað
var um atómsprengingar við
hana, sagðist hún ekki vita um
neinar. Getur það verði að
hún sé samþykk því að ívllt
það geislavirka ryk, sem nú
að undanförnu hefur verið
sent af sprengistöðunum inn
yfir land hennar, (vindáttin
hefur borið rykið NA yfir
Síberíu) dreifist yfir barna-
börn hennar? Veit hún ekk-
ert um það, eða finnst
henni það þess virði, ef Krús-
jeif karlinn getur hrætt eitt--
hvern landskika út úr Finn-
um eða einhverjum öðrum?
Þessháttar spurningar vakna
nú á dögum, svo maður taki
nú ekki dæmin nær sér, og
reyni að rekja hugsanagang
landa sinna, sem? sitja og
klappa í Moskvu eða þeirra
sem senda klapparana til að
íeggja blessun sína yfir þessa
þokkalegu sendingu til okkar.