Morgunblaðið - 02.11.1961, Blaðsíða 8

8
MORGVJSBLAÐÍH
Fimmtudagur 2. nóv. 1961
Leifur Sveinsson
Greinargerð um stör-
eignaskattsmálið
MEÐ BRÉFI dags. 5. apríl s.l.
féllst Fjármálaráðuneytið á
foeiðni stóreignaskattsgreiðenda,
um frestun á innheimtu stóreigna
skatts, gegn nánar til teknum
skilyrðum.
Hafði beiðni þessi verið send
ráðuneytinu sameiginlega frá
Skattanefnd atvinnuveganna og
Félagi stóreignaskattsgjaldenda,
og var svohljóðandi:
„Til Fjármáiaráðuneytisins
Reykjavík.
Við undirritaðir fulltrúar neð-
antaldra aðila. leyfum okkur
foér með að fara þess á leit við
hið háa ráðuneyti, að innheimtu
stóreignaskatts skv. 1. 44/1957
verði frestað, þar til reglulegt
Alþingi kemur saman haustið
1961. Ástæður fyrir beiðni þess-
ari eru eftirfarandi:
1. Greiðslugeta atvinnuveganna
er nú slík, að greiðsla á
skatti þessum í núverandi
mynd hans er útilokuð.
Fjöldi atvinnufyrirtækja get
ur eigi staðið í skilum með
gamla skattinn, nú að eftir-
stöðvum kr. 20.715.000,00,
fovað þá nýju álögurnar.
2. Samtök atvinnuveganna
höfðu bundið miklar vonir
við fyrirheit ríkisstjórnarinn
ar um leiðréttingu á skatta-
og útsvarslögum. svo og verð
lagsákvæðum.
Þar sem þetta hefur brugðizt
á yfirstandandi Alþingi eru von-
forigði atvinnurekenda eðlilega
mjög mikil.
Þó þykir bót I máli, að loforð
foafa verið gefin um samþykkt
nýrra skatta- og útsvarslaga á
faaustþinginu 1961.
Þykir samtökum atvinnurek-
enda það því sanngjörn krafa,
að innheimtu stóreignaskatts
skv. 1. 44/1957 verði frestað. þar
til er nýtt skattalagafrumvarp
verður lagt fram á Alþingi 1961,
og þá jafnframt lagðar fram
foreytingatillögur við I. 44/1957,
foannig að tekið verði fullt tillit
til núverandi greiðslugetu at-
vinnuveganna og jafnréttis milli
rekstrarforma. Hefur ársþing
Félags ísl. iðnrekenda xvýlega
samfoykkt ályktun í þá átt, sem
við leyfum okkur að vísa til.
þar sem henni var beint til
foæstvirts fjármálaráðherra.
Treystum við því að hið háa
ráðuneyti sjái sér fært að verða
við þessari beiðni okkar, svo at-
vinuvegirnir þurfi eigi að gjalda
meira afhroð en þegar er orðið.“
f. h. Skattanefndar atvinnu-
veganna
Gunnar Guðjónsson
f. h. Félags Stóreignask.gjald.
Leifur Sveinsson
Þar sem svar Fjármálaráðu-
neytisins við bréfi þessu reynd-
ist já'kvætt svo sem fyrr getur,
leyfa stóreignaskattsgjaldendur
sér að vona, ríkisstjórnin hlutist
foll um það, að lögunum verði
foreytt á Alþingi því, sem kvatt
var saman til funda þann 10.
ökt. s.l.
Þykir því rétt að gera nokkra
grein fyrir baráttunni fyrir af-
námi skatts þessa.
Rannsókn á
„verðbólgugróðanum".
1 athugasemdum við 1. 44/1957
segir svo m. a......þykir rétt,
að þyngstu byrðarnar komi á
foá, sem mest hafa hagnazt á
verðbólgu undanfarinna ára, þá
sem mestar eignir eiga“. — Verð
ttr þetta orðalag eigi skilið á
annan hátt, en megintilgangur
laganna hafi verið sá, að ná aft-
ur verðbólgugróða áranna 1950
—1956, þar sem stóreignaskattur
inn eldri, skv. 1. 22/1950. lagður
á miðað við ársiok 1949, var tal
inn syndakvittun fyrir allan verð
foólgugróða fram að 31. 12. 1949,
en nýi skatturinn miðaður við
31. 12. 1956.
Fullyrðinguna í athugasemd-
um frumvarpsins um, að þeir
hagnist mest á verðbólgu, sem
mestar eignir eiga, verður að
telja alranga, og skal þetta nú
skýrt nánar.
Málsvarar stóreignaskattsins
skv. 1. 44/1957 hafa haldið því
fram, að hefðu allar lánveiting-
ar fjárfestingarlánastofnana ár-
in 1950—56 verið með gengis-
lækkunarfyrirvara, hefði álagn-
ing stóreignaskattsins verið
óþörf. Fyrst engar slíkar kvað-
ir fylgdu þessum lánum. en lán
Leifur Sveinsson
takendur höfðu ó'hrekjanlega
grætt á verðfellingu krónunnar,
þar sem þeir greiða meginhluta
afborgana með miklu verðminni
krónum, þá lá beint við að taka
verðbólgugróðann samkvæmt
upplýsingum um fjárfestingar
útlán þessara ára.
Stóreignaskattsgreiðendur
hafa því látið taka saman skrá
um þessi lán, og hafa fengið
upplýsingar sínar hjá Hag-
fræðideild Landsbanka íslands.
Fer skráin hér á ef.tir og til
samanburðar er getið hluta
hverrar atvinnugreinar í stór-
eignaskattinum:
vel enga lækkun, foar til snemma
á þessu ári, að Jón Þorsteins-
son, iþróttakennari, fékk 60%
dregið frá fasteignamati íþrótta-
húss síns að Lindargötu 7. þann-
ig að skattur hans lækkaði um
ca. 85%. — Virðist hér vera um
gleðilega stefnubreytingu að
ræða bjá Ríkisskattanefnd og
Fjármálaráðuneytinu, og bíða nú
aðrir einstaklingar eftir sams
konar lækkun hjá þessum aðil-
um.
III.
Prófmál enn fyrir dóm-
stólunum.
Enn eru nokkur prófmál fyr-
ir dómstólum landsins út af giidi
1. 44/1957 og er foar bent áfjöl-
mörg atriði, sem eigi var vikið
að við fyrri prófmál, en geta
haft úrslitaþýðingu í málinu. Má
foar helzt nefna:
A) Lóðamatið
B) Hlutafjármatið
C) Matið á íbúðarhúsnæði.
IV.
Áskoranir atvinnurekenda-
samtakanrra.
Loks má geta hinna mörgu
áskorana atvinnurekendasamtak-
anna, sem sendar hafa verið Al-
þingi og ríkisstjórn, um afnám
eða leiðréttingu stóreignaskatts-
laganna nr. 44 frá 1957.
Má foar nefna:
Fél. ísl. iðnrekenda
Fél. ísl. stórkaupmanna
Kaupmannasamtök Islands
Verzlunarráð Islands
Vinnuveitendasamb. íslands.
Hafa samtök þessi mótmælt
skattlagningunni á síðustu aðal-
fundum og skorað á Alþingi og
ríkisstjórn að afnema lögin. Auk
þess hafa forustumenn samtak-
anna rætt við fjármálaráðherra
um málið á s.l. vetri, en hann
taldi útilokað að afnema lögin
og endurgreiða þeim, sem þegar
hafa greitt. Þess vegna hafa
fundarsamþykktir samtakanna á
aðalfundum 1961 gengið í foá átt,
að ógjaldfallnar eftirstöðvar
skattsins verði felldar niður, eft-
ir að einstaklingar og sameign-
arfélög hefðu fengið leiðréttingu
til samræmis við hlutafélög.
Málið er í sjálfu sér einfalt.
Samanburður á fjárfestingarlánum til atvinmiveganna árin
1950__56 annars vegar og skipting stóreignaskatts eftir at-
vinnugreimim hins vegar.
Fjárf.lán 1950-56 Hlutur af stóreignask,
Landbúnaður .. kr. 194.965.000,00 —- 50,87% — 00,00%
Sjávarútvegur .. — 169.917.000,00 44,33% — 17,53%
Verzlun — 500.000,00 0,13% — 50,24%
Iðnaður — 17.880.000,00 4,67% _ 32,23%
Samt. kr. 383.262.000,00 100,00% 100,00%
Ef Vinstristjórnin svonefnda
hefði í fullri alvöru ætlað að
leggja á verðbólguskatt, að upp-
hæð kr. 80 milljónir, eins og
hún upphaflega tilkynnti, og
hafa síðan möguleika til að inn-
heimta þann skatt, þá hefði sú
álagning orðið að vera sam-
kvæmt ofangreindri skrá.
Hefði þá þurft að taka tæpt
21% af heildarupphæð fjárfest-
ingarlánanna, kr. 383 millj.. til
að ná þessum 80 milljónum.
Fullkomlega eðlilegt er því, að
innheimta skattsins hafi stöðv-
azt. þar sem eigi varð lengur
ætlazt til, að verzlun og iðnað-
ur greiddu verðbólgugróða ann-
arra atvinnuvega. —
II.
Mismunun hlutafélaga og ein-
staklinga í skattgreiðslum.
Upphaflega var stóreignaskatt
urinn 136 milljónir. en eftir að
Hæstiréttur hafði með dómi sín-
um í málinu nr. 116/1958 lagt
fyrir skattayfirvöld að miða
matsverð hlutbréfa við sann-
virði, lækkaði skattur hlutafé-
laga úr 81 milljón í 24 millj.
Einstaklingar fengu þó lengi
— Alþingi leggur 136 milljóna
skatt á ca. 600 gjaldendur. Hæsti
réttur fellir skattinn í 66 millj-
ónir.
Með því skapast slíkt misrétti
milli rekstrarforma. að rekstur
einstaklinga og sameignarfélaga
getur með engu móti keppt við
samvinnu- og hlutafélög, ef
leiðrétting fæst eigi þar á.
Taka átti verðbólgugróða
með skatti þessum, en skýrslur
sýna, að forðazt var að taka
foann, þar sem hann hafði raun-
verulega orðið, en verzlun og
iðnaður áttu að greiða verð-
bólgugróða annarra atvinnu-
greina.
Greiðslugeta atvinnuveganna
er nú slík, að innheimta skatts-
ins í núverandi mynd foans er
útilokuð. Er það því von atvinnu
rekenda og annarra stóreigna-
skattsgjaldenda, að ríkisstjórnin
leggi nú fram frumvarp á Al-
þingi, er feli í sér þær breyting-
ar, sem getur hér að framan.
Mun þá leiðrétt eitt hrópleg-
•asta ranglæti. sem dæmi eru til
í vestrænni löggjöf.
Reykjavík, 16. okt. 1961.
Leifur Sveinsson.
VETRAKSVIPCR
Sýning Steinþðrs
Sigurðssonar
ÞAÐ ER góðs viti hjá ungum
listamanni að efna ekki til stórr-
ar einkasýningar, fyrr en hann
hefur náð töluverðum árangri.
Að bíða þolinmióður og vinna af
alúð að viðfangsefnum sínum,
•kryfja hlutina eftir beztu getu og
koma síðan fyrir almenningssjón-
ir með árangur sinn og segja yfir-
lætislaust, en samt ákveðið: —
„Þannig er ég góðir foálsar, hvort
ykkur líkar betur eða verr“. —
Þetta er háttur Steinþórs Sig-
urðssonar.
Eftir margra ára nám og vinnu
hefur Steinþór Sigurðsson nú
efnt til einkasýningar á verikum
sínum í Listamannaskálanum.
Hann hefur látið frá sér fara
nokkrar myndir á samsýningar
að undanförnu, og hann sýndi
einnig verk sín erlendis fyrir
nökkrum árum og vakti athygli.
En með þessari, sýningu haslar
hann sér fyrst verulega völl
meðal málara okkar. Og hann
gerir það með mdkilli prýði.
Steinþór er ekki við eina fjöl-
ina felldur, ef svo mætti til orða
taka. Myndir hans eru stundum
mjög ólíkar hver annari og hann
virðist enn ekki vera búinn að
finna algerlega fast undir fótum.
Hann gerir margar og skemmti-
legar tilraunir, er lifandi og hik-
laus og ekki línumaður neinnar
stefnu. Hann lætur stjórnast af
persónulegri þörf til tjáningar.
Þar af leiðir, að sýning hans hef-
ur margt að bjóða og er fjöl-
breytt að efnisvali. Þetta eru góð-
ir köstir hjá ungum málara, og
Steinþór kann vel að notfæra sér
þá möguleika, sem verða á vegi
hans.
Nokkuð er sýning Steinfoórs
misjöfn að gæðum, en þar eru
mörg aðlaðandi verk að finna.
Heildarsvipur er ágætur, og þetta
er í stuttu máli sagt falleg sýn-
ing, sem gefur miklar vonir um,
að hér sé ferskur og nýr kraft-
ur að bætast við myndlist okkar.
Ekki tekst Steinþóri alltaf að
ná verulegum krafti í liti sína, en
hann hefur annan kost, sem ef til
vill er ekki síðri. Hann hefur
mjög mjúka og þægilega litameð-
ferð, sem fellur sérlega vel að
myndbyggingu hans. Stemningar
af ýmsu tagi eru margvíslegar í
verkum Steinþórs og einkennast
aðallega af ljóðrænni og róman-
tískri tilfinningu. Mér liggur við
að segja, draumórar, sem tengdir
eru nöktum raunveruleika, mót-
aðir í skorður myndbyggingar-
innar. Myndirnar eru gerðar per-
sónulega, af látleysi og skilningi
Og öruggri kennd fyrir því, hvað
lifir og hvað ekki innan sjálfs
ramma hvers verks.
Auðséð er einnig, að eldri verk
Steinþórs standast ekki snúning
við hlið þeirra seinni, og er það
öruggt dæmi um, að listamaður-
inn er I miklum vinnuham og
sækir ört fram. Það mætti segja
mér, að hann ætti á næstu árum
eftir að ná meiri styrk og spennu
í verk sín og að hæfileikar hans
fái á næstunni sterkari útrás
með áframhaldandi reynslu.
Þessi sýning er án nokkurs efa
ein allra skemmtilegasta sýning,
sem ungur málari hefur látið
frá sér fara. Enda hefur Steinþór
Sigurðsson haft réttan hátt á.
Hann hefur menntað sig vel í
sínu fagi og síðan sýnt verk sín,
en ekki sýnt gervilist til að hafa
fé út* úr fávísum almenningi og
haldið síðan til náms. Gott for-
dæmi, sem sumir mættu leggja
niður fyrir sér til umhugsunar.
Það hefur verið lífsmark með
myndlist hér á þessu hausti, og
Steinþór Sigurðsson á sinn skerf
í því. Sigurjón Ölafsson, Eiríkur
Smith, Guðmunda Andrésdóttir
og nú síðast Steinþór Sigurðsson
hafa öll auðgað menningu okkar
með fmbærum sýningum, mjög
ólíkum en samt eiga þær það
sameiginlegt að þær hafa túlk-
að umhverfið og nútímann á list-
rænan og persónulegan foátt.
Það er skemmtilegt, hressandi
og upplífgandi að heimsækja sýn
ingu Steinþórs Sigurðssonar i
Listamannaskálanum. Geri það
sem flestir, og þeir muniu ekk/
iðrast.
Valtýr Pétursson.
HBINOUNUM.
'/*IJ
fajfn/3)JTtutÍZ 4
IJnglinga
vantar til að bera blaðið út víðsvegar
um bæinn.
o r<jimX>taíi tt>
Sími 22480.