Morgunblaðið - 12.11.1961, Blaðsíða 3

Sunnudagur 12. nóv. 1961
MORCVNBLAÐIÐ
O
Danskur blaðamaður segir frá
Hugur minn klofnaði
SKUGGI blómsins á
veggnum breytti stöðugt
um lögun. Eitt andartakið
voru útlínur hans skýrar á
veggnum, en á því næsta
hurfu þær nær alveg. Ég
var þess fyllilega meðvit-
andi, að aðeins ég sá
skuggann á þennan hátt, en
kona mín og læknirinn
sáu hann í sinni réttu
mynd. — Og skyndilega
fannst mér ég vera stadd-
ur í hinum óraunverulega
heimi manns, sem þjáist
af hugklofa.
★
Þetta skrifaði danskur
blaðamaður, Bent Henius, en
hann tók inn lyf, sem nefn-
ist LDS 25, og hefur verið not
að með góðum árangri til að
lækna taugaveiklun. Hann
heldur áfram:
— Ég hafði fengið spraut-
ur með LDS 25 og var í
sseluvímu. Hluti af sjálfum
mér var ennþá í stofunni, en
hinn var frjáls og lifði í
heimi litríkra sýna, þegar ég
lokaði augunum.
En það er bezt að byrja á
því að segja frá lyfinu LDS.
Það hefur sömu áhrif og Mes
calin og er framleitt af pró-
fessor Hoffmann fyrir lyfja-
fyrirtækið Sandoz í Sviss.
X Danmörku er ekki enn
komin full reynsla á lyfið,
en skýrslur frá öðrum lönd-
um sýna, að 65% hinna tauga
veikluðu fá bata, eða tals-
verða bót. Ekki lýtur þó út
fyrir að LDS hafi mikil á-
hrif á alvarlegri geðsjúk-
dóma.
Minningar líða fram
Hversvegna hefur LDS
bata í för með sér? Læknarn
ekkert. Það fer eftir ástandi
hvers einstaklings. En stað-
reynd er, að margir lifa upp
aftur ýmis atvik frá bernsku
sinni.
Það geta verið óþægileg
atvik, sem geymzt hafa djúpt
í hugarfylgsnum þeirra. Þeg-
ar þessi atvik koma fram sem
sýnir og lækninum er sagt
frá þeim, getur það létt af
huganum og rutt batanum
braut.. Og þó að ef til vill
þurfi að gefa sjúklingnum
LDS oftar en einu sinni, er
slík meðferð miklu fjót-
virkari en sálgreining.
Meðferðin hefur það
fram yfir dáleiðslu, að sjúkl-
ingurinn veit allan tímann,
hvað um er að vera og getur
bundið enda á samræðurnar,
þegar hann vill.
Meðferðin er ekki ó-
þægileg, en þó fá sumir sjúkl
ingar hræðsluköst. Ef lækn-
inum þykir ástæða til að
stöðva áhrifin, gerir hann
það með því að sprauta ró-
andi lyfi í blóðið.
LDS er venjulega tekið inn
í vatni, en einnig er hægt að
sprauta því undir húðina. Ég
valdi síðarnefndu aðferðina
og vonaði að með því móti
myndi áhrifanna gæta fyrr.
Tilraunin á sér stað á heim-
ili mínu að kvöldlagi, og
læknirinn hefur fyrstu spraut
una, sem inniheldur 70 mikro
grömm af LDS 25, tilbúna.
Ég spyr hann dálítið bang-
inn, hvort hann ætli ekki að
taka skammt sjálfur. Ég hef
lesið um tilfelli, þar sem
læknirinn tók sjálfur inn
sama skammt og sjúklingur-
inn. En læknirinn segir mér
að slíkt sé ekki gert hér á
landi. Hann segist eitt sinn
hafa tekið inn einn skammt
af LDS, en hann hafi ekki
haft önnur áhrif en þau, að
læknirinn naut þess að vera
í sviðsljósinu.
Ég er dálítið áhyggjufull-
og leggst upp i sófann. Tutt-
ugu mínútum síðar finn ég
suð í höfðinu og verð ótta-
sleginn, en óttinn hverfur
strax. Læknirinn segir, að
eðlilegt sé, að meðalið byrji
að hafa áhrif. Skömmu síðar
verður hjartsláttur minn ör-
ari og kaldur sviti sprettur
fram á ennið. Þetta eru ein-
kenni, sem koma fram, þeg-
ar áhrifanna af LDS gætir.
Skyndilega verður mér lit-
ið á skugga blómanna í krús-
inni. Það fær á mig, er ég
uppgötva, að skugginn hreyf-
ist. Ég veit að það er ekki
rétt. Samt sé ég það í raun
og veru. Þannig kemst ég að
litlu leyti í kynni við það,
sem fær hinn sálsjúka til.að
sjá ósýnilega geisla, frá
lömpum og hlutum, sem
glampar á.
Klukkan 20 líður mér eins
og ég sé hálf-drukkinn. Ég
veit enn þá hver ég er og
hvað ég segi, en á dálítið
erfitt með að koma orðum að
því. Rödd mín verður draf-
andi, ég hnýt um orðin og á
erfitt með að koma því, sem
ég ætla að segja, út úr mér.
Ég segi „loftin“ í staðinn
fyrir „loftið“ og annað slíkt
og á mjög auðvelt með að
hlæja.
Fram að þessu hef ég
skrifað viðbrögð mín niður
á blað, en nú fer það að
verða erfitt. Blaðið er ekki
lengur hvítt, á því eru rauð-
ar rendur og ég get varla
haldið á blýantinum. Já, ég
á mjög erfitt með að hugsa
og vil helzt blunda dálitla
stund.
Ný sprauta
Við ákveðum að halda til-
rauninni áfram, þar sem hún
virðist ætla að heppnast vel.
Tíu mínútum síðar gefur
læknirinn mér aðra sprautu
og inniheldur hún 40 míkró-
Grelnarhöfundur, Bent Henius. Myndin er tekin meðan hann var undir áhrifum LDS.
ir vita það ekki, en álitið er,
að lyfið breyti einhverjum
efnum í lifrinni, sem síðan
hafi áhrif á heilafrumumar.
Og þar sem vísindamenn á-
líta að í heila fullorðins
manns séu geymdar um það
bil 1 milljarður minninga, er
af nógu að taka.
LDS verkar misjafnlega á
menn. Sumir upplifa mikið
undir áhrifum þess, en aðrir
ur, vegna þess að áður en
læknirinn gefur mér spraut-
una spyr hann mig hvort sál-
sýki sé í ætt minni. Ég held
ekki, en gerið ykkur í hugar-
lund, ef ég hefði án þess að
vita um það átt sálsjúkan
ættingja og sálsýkin fengi nú
tækifæri til að koma fram.
Skugginn á veggnum
Ég fæ sprautuna kl. 19,30
hhíHbhhí
Dæmi um sjóntruflunina. Skuggi hlómsins hreytir stöðugt
um lögun.
grömm. Ég finn varla þegar
hann stingur mig. Það verður
erfiðara og erfiðara að lesa
skrift mína. Hún er nógu
slæm fyrir.
Þegar þessi nýja sprauta
byrjar að verka, finn ég
fyrst fyrir alvöru að klofnun
hefur átt sér stað í huga
mínum. Ég á auðvelt með að
tala við lækninn og konu
mína og gef einnig rétt svör
við spurningum þeirra. En ég
er mjög lengi að svara og
taka ákvarðanir. Mér finnst
ég vera alveg kraftlaus og
viljalaus. Ég hef lagt blokk-
ina frá mér, ég á ómögulegt
með að skrifa og konan mín
tekur það að sér.
Klofningin kemur greini-
lega fram á þann hátt, að ég
er í stofunni og get talað við
hin tvö. En samtímis er mér
ómögulegt' að fylgjast með
samræðum þeirra. Ég gríp
eitt og eitt orð, en get ekki
fundið samhengið. Mér er
alveg sama um allt.
Öll hljóð utan af götunni
og frá nágrönnunum heyrast
skýrar en venjulega. Blómið
dregur mig alltaf til sín eins
og segull. Jú, skuggi þess
hreyfist enn þá og nú er eins
og myndirnar verði óreglu-
legri. Röndótta veggfóðrið
verður alsett deplum, sem
hreyfast stöðugt, en óreglu-
lega.
Ég sé sýnir
Ég reyni að rísa upp og
mér tekst það. En skref mín
eru reikandi eins og skref
drukkins manns. Mig svimar
líka dálítið. Nei, það er þægi-
legra að liggja í sófanum og
láta sig dreyma. Sýnirnar
eru líka smátt og smátt að
koma.
Klukkan 21 gefur læknir-
inn mér þriðju sprautuna og
hún inniheldur einnig 40
míkrógrömm. Þegar ég loka
augunum, sé ég mynstur, sem
hreyfast og eru mjög form-
fögur. Læknirinn spyr mig
hvernig þau séu og ég svara
að þau séu kínversk. Ég sé
engar manneskjur, en mér er
alveg sama. Það er óvenjuleg
reynsla að sjá hin fjölmörgu
mynstur.
Skömmu síðar spyr læknir-
inn aftur hvað ég sjái, ef til
vill hafa orðið svipbreytingar
á andliti mínu, en mér finnst
ég vera kúla, eða mjög lítill
punktur, sem svífur um
geiminn eins og stjarna inn-
an um milljónir annarra! Ég
finn hvað hlutverk mannsins
1 sólkerfinu er smátt.
Læknirinn kveikir sér í
sígarettu. Hljóðið í eldspýt-
unni heyrist mjög greinilega
og ég sé brennisteinsgular
sýnir. Skömmu síðar breytast
bær í sléttulandslaff. Það er
eins og að horfa á litmynd
frá Mexíkó, gerða af Walt
Disney.
Tónlist í litum
Konan mín spyr hvort ég
vilji heyra tónlist og reynir
að freista mín með jazz. Ég
hef venjulegá jafn mikinn á-
huga á jazz og sígildri tón-
list, en í þessu ástandi finn
ég mig knúinn til að hlusta
á sígilda tónlist.
Konan mín spilar á
grammófóninn. Fyrst síðasta
þátt 3. sinfóníu Beethovens
og síðan hinn fræga píanó-
konsert Rachmaninoffs. Ekki
einu sinni í hljómleikasal hef
ég upplifað aðra eins tónlist.
Það er eins og hún hafi feng-
ið nýja vídd.
Læknirinn vill gjarna láta
mig lýsa þessu, en það er
erfitt að finna orð. Þó er
hægt að útskýra að frá tón-
listinni stafa litabylgjur, þeg-
ar ég loka augunum. Litirnir
fylgja uppbyggingu verk-
anna og þetta er mjög fögur
reynsla.
Um leið eru tónarnir mjög
skýrir og leikur hljómsveit-
arinnar er svo fullkominn, að
það er ekki hægt að líkja
þessu við neina aðra tónlist.
Margar hendur
Ég hreyfi höndina fyrir
framan augu mín og upp-
götva skyndilega, að þar hef-
ur sjóntruflunin einnig áhrif.
Hreyfingin leysist upp og
það er eins og margar hend-
ur svífi í lausu lofti. — Ég
reyni oft að fá „hinar hend-
urnar" til að fylgja hinni
raunverulegu, en það tekst
ekki.
Kona mín og læknirinn eru
farin inn í stofuna við hlið-
ina til að drekka te. Sjálfur
finn ég ekki til sultar, sem
er þó venja á þessum tíma.
Ég loka augunum og svíf aft- ’
ur inn í draumheiminn, sem
er mér eins raunverulegur
og umhverfið. Ég hef alveg
misst tímaskynið.
Það er komið miðnætti og
tilrauninni á að ljúka. Lækn-
irinn hafði áður sagt mér, að
ég muni ekki eiga auðvelt
með að sofna og þess vegna
hefur hann tekið svefnmena*
með sér. Fyrst tekur hana
eina pillu upp og leggur hana
F ramli á bls. *