Morgunblaðið - 17.11.1961, Blaðsíða 8
8
MORCVNfíL A f>fP
Fostucíagur 17. nóv. 1961
Frumvarp rikisstjórnarirmar um
lækkun innflutningsgjalda
ýmissa vörutegunda
Samþykkt samhljóða i efri deild
Á fundi efri deildar í gær var
til 2. umræðu frumvarp ríkis-
stjórnarinnar um lækkun inn-
flutningsgjalda ýmissa vöruteg-
unda. Allmiklar umræður urðu
um frumvarpið en nokkrar breyt
ingatillögur höfðu verið bornar
fram við bað. Frumvarpið var þó
samþykkt san-.hljóða óbreytt.
Þegar að loknum fundi var svo
boðað til annars fundar og frum-
varpið tekið til 3. umræðu. en til
þess þurfti afbrigði frá fundar-
sköpum, og sem voru þau sam-
þykkt samhljóða. Var síðan frum
varpið samþykkt samhljóða eftir
nokkrar umræður og sent neðri
deild til frekari afgreiðslu.
Dregur úr smygli
Olafur Björnsson (S), fram-
sögumaður meirihluta fjárhags-
nefndar, minntist á í upphafi
ræðu sinnar, að stjórnarandstæð-
ingar telji að æskilegt sé, að tolla
lækkunin nái til fleiri vöruteg-
unda. Sagði hann, að sér væri
ljóst, að frekari breytinga væri
þörf, en þar sem lýst hefði verið
yfir, að tollskráin væri í endur-
skoðun Og kæmi fyrir næsta þing,
væri eðlilegt að frekari breyting-
ar bíði þess.
Megintjígang þessa frumvarps
sagði hann þann að draga úr hinu
mikla smygli, sem óneitanlega á
sér stað. Það geti ekki farið milli
mála, að hin háu aðflutnings-
gjöld valda því, að smyglið er
eins ábataiegt, og raun ber vitni.
Ymsir hefðu haldið því fram, að
leiðin til að koma í veg fyrir
smygl sé ekki sú að lækka tolla
á hátollavörum, heldur herða á
tollgæzlu. Ekki sagðist ræðumað-
ur draga í efa, að með stórauknu
tolleftirliti og með því að fjölga
tollgæzlumonnum tilhlýðilega
mikið mætti draga úr ólöglegum
innflutningi. En hvað mundi slíkt
kosta fyrir ríkissjóð í beinum
fjárútlátum og óþægindum fyrir
ferðamenn? Það fari ekki milli
mála, að sú leiðin, að gera tolla
hóflega sé hvoru tveggja í senn,
ódýrari og valdi minni óþægind-
um. Arangur verður ekki nema
takmarkaður, sagði ræðumaður,
þótt hert sé á löggæzlu, ef lögin
eru ekki í samræmi við réttar-
meðvitund fólKSÍns.
Ileira kemur til
Þá benti bann á, að þessi lækk-
un jnnflutningsgjalda væri æski-
leg af fleiri ástæðum en þeirri
einni að minnka ólöglegan inn-
fiutning. Ohjákvæmilegt sé, að
innflutnings-
gjöld séu mikils-
verður þáttur í
tekjuöflun ríkis-
sjóðs. Ekki er
heldur umdeilt,
sagði ræðumað-
ur, að innflutn-
gjöldin eigi að
vera misjafnlega
há. Þess vegna
______________er reynt að
Ieggja hærri innflutningsgjöld á
þær vörur, sem síður heyra til
nauðsynja. Það hlýtur svo aftur
að skapa það ástand, að iðnað-
inum sé hagkvæmara að keppa
að því, að íramleiða ónauðsynja-
vörur. Það sem veldur því, að
iðnaður á þessu sviði hefur ekki
risið upp i þeim mæli, sem ástæða
hefði verið til að ætla sé sú, að
iðnrekendur hafa gert sér Ijóst,
að þetta astand er óeðlilegt og
mun ekki vera til langframa.
Þá gat hann þess, að fjárhags-
nefnd hefði gert þá fyrirspurn
til hagstöfustjóra, hvaða áhrif
þessar tollalækkanir mundu
hafa á vísitöluna. Komið hefði
í ljós, að bein áhrif þeirra vegna
væru tiltölulega lítil eða um %
stig, þótt ætla mætti, að óbein
áhrif végna lækkunar á hráefni
til iðnaðar mundi einnig hafa ein-
hver áhrif á vísitöluna. Hins veg-
ar sé ljóst, að sparnaðurinn fyrir
almenning verði meiri en vísi-
talan segir um.
Ekki tekjutap
Þá gat ’nann þess, að mjög hefði
verið dregiö í efa, hvort frum-
varpið næði þeim tilgangi sínum
að auka svo innflutning, að ekki
verði um raunverulegt tekjutap
tyrir ríkissjóð að ræða. Benti
hann á í því sambandi, að allar
líkur benda til, að verulegt smygl
eigi sér stað, í sumum tilfellum
sé aðeins lítili hluti af því magni,
sem notað er, fluttur inn á lög-
legan hátt. Rannsóknir hafi leitt
í ljós, að innflutningsmagn þurfi
að aukast um 58% til að jafnaður
náist. Með rilliti til þess, hve
inriflutningur á mörgum vöruteg-
undum er lítill, bendi skynsam-
leg rök til, að ekki verði um
tiifinnanlegt tap að ræða á tekj-
um ríkissjóðs, heldur þvert á
mcli. Ekki sé heldur nauðsynlegt
að lækka tolla niður í ekki neitt
til þess að fyrirbyggja smygl.
Alltaf fylgi töluverð áhætta því
að smygia, sem vega verður upp
á móti væntanlegum hagnaði, og
þar við bætist, að allverulegur
hluti af smvgluðum vafningi er
keyptur á smásöluverði, en lög-
lega innfluttar vörur á verk-
smiðjuveröi. En oft er smásölu-
verð allt að helmingi hærra eða
svo en verksmiðjuverð. Þetta beri
að hafa hugfast.
Ræðumaður gat þess, að spurt
hefði verið, hvort sú verðlækkun,
sem tollalækkunin gerir mögu-
lega, nái til almennings, þar sem
verðlagsákvæði hefðu verið lögð
niður.
Sagði hann, að samkvæmt
ákvórðun verðlagsnefndar hefði
verðlagsákvæðum verið sleppt,
hvað snertir ýmsar vörutegundir,
sem hér um ræðir. Enda væri
það ekki óeðlilegt, þar sem þær
vörur, sem nunnst séu taldar nauð
synlegar, nefðu verið hæst toll-
aðar, og af sömu ástæðum vald-
ar, þegar siakað var á í verð-
lagsákvæðum. En þessi tilslök-
un væri tímabundin — til 1. sept-
ember næsta ár. Eftir sem áður
yrði haft eftirlit með verðlagn-
ingu þessara vörutegunda. Ekki
sé heldur beinlínis líklegt, að
verziunarstéttin sjái sér hag í að
hækka álagmngu á þessum vöru-
tegundum, það mundi draga úr
líkum á þvi, að frekar yrði slak-
að á verðlagsákvæðum. Og ef
þetta ætti að koma fram almennt,
þá yrðu kaupfélögin að taka hönd
um saman við kaupmenn í því
skyni. En ég hygg, sagði ræðu-
maður, að þeir, sem á þetta ráð-
ast, muni sízt væna kaupfélög-
in um, að þau muni ekki gæta
hagsmuna neytenda með því að
halda verðlaginu niðri.
Næstur tók til mál Björn Jóns-
son (K); framsögumaður 1. minni
hluta fjárhagsnefndar, en hann
hafði lagt tii, að vörur þær, er
í frumvarpinu er-lagt til að inn-
flutningsgjöld lækki á, verði ekki
undanþegin verðlagsákvæðum.
Ennfremur lagði hann til að toll-
ar á ýmsum vörum, svo sem
heimilistækjum, sápu, búsáhöld-
um 0. fl. verði lækkað í 30%.
Gerði hann að umræðuefni, að
stofninn af þeim vörum, sem tolla
lækkanirnar ná til, séu þær sömu
og undanþegnar hafa verið verð-
lagsakvæðum. Því hljóti sú
spurning að vakna, hvort þær 46
milljónir, sem lækkun innflutn-
ingsverðmætanna nemur, lendir í
vasa innflytjenda og kaupmanna
eða hjá almenningi. Til að koma
í veg fyrir það
fyrrnefnda, sé
því nauðsynlegt,
að allar þær vör
ur, sem tolla-
lækkunin nær
til, lúti verðlags
ákvæðum.
Þá ságði hann,
að það sjónar-
mið hefði ekki
ráðið alfarið, að
í veg fyrir smygl
með þessnm lækkunum. Nefndi
hann í þvi sambandi, að tollar
ættu að lækka á baðkerum og
hljóðfærum, sem engum mundi
koma til hugar að smygla inn.
Ennfremur hefði markmiðio ekki
verið að koma til móts við neyt-
endur, þá hefði verið lagt til að
lækka tolla á heimilisvélum,
sápu, bómuilarefni, korni og
fleiru. Þeir aðilar, sem fyrst og
fremst mundu njóta góðs af frum
varpinu væru því innflytjendur,
sagði ræðumaður.
Þá tók tu mál Karl Kristjáns-
son (F), framsögumaður 2. minni-
hluta fjárnagsnefndar, en hann
hafði'lagt til, að skattar á íþrótta-
tækjum ýmiss konar lækkuðu í
30%,'landbúnaðarvélar, bifvélar,
radartæki o. fl. yrði tollfrjálst,
0. s. frv. Taldi hann sjálfsagt að
mæla raeð frumvarpinu, þótt ekki
væri það í ölium atriðum eins og
hann hefði heizt kosið. Höfuðgalli
þess væri sá,
að það létti
ekki byrðar
þess fólks, sem
þyngstar bera
þær, heldur
þvert á móti.
Gerði þá ríkari
ríkari. Þá taldi
hann það annar
lega hagfræði
að lækka tolla
til þess að koma í veg fyrir smygl.
Varlega skyidi því treyst að þjóð
ökkar, — sem því miður væri
ólöghlýðin —, léti sér segjast við
slíkt. Þeir sem óknytti fremja
fara ekki eftir því, sem þeir gefa
í aðra hönd. Þá séu þeir, sem
tamið hafa sér að hagnast með
smygli, furðu fundvísir á nýjar
leiðir. Það eina sem komi að
haldi sé því að efla vöruskoðun,
en hún hafi verið bágborin.
Þá sagði hann, að efnahags-
ásiandið sé þannig eftir tímabil
viðreinsnarinnar, að almenningur
og atvinnuvegirnir þurfi strax á
tollalækkun að halda, því hefði
hann borið fram þær breytingar-
tillögur, sem fyrr greinir.
Ekki sagðist hann leggja mikið
upp úr þeirn verðlagsákvæðum,
sem Björn Jónsson hefði lagt til,
að komið yrði á. Sagðist hann
alveg treysta samvinnufélögun-
um til að hafa forgöogu um, að
halda verðlaginu niðri.
Ekki nýjar álögur
Gunnar Thoroddsen fjárrnála-
ráðherra þakkaði meirihluta fjár-
hagsnefndar skjóta og góða af-
greiðslu þessa máls. Ennfremur
þakkaði hann Karli Kristjáns-
syni, sem lýst hafði stuðningi við
þettæ frumvarp, þótt við það
hefði viljað bæta. Þó væri það
sízt að undra, þar sem staðið
hefði í Tímanum, að frumvarpið
væri fyrst og fremst að þakka
baráttu Framsóknarflokksins.
Þá svaraði ráðherrann þeim
fyrirspurnum, sem fram höfðu
komið, m. a. hvort nýrra álaga
væri að vænta vegna væntan-
legs tekjutaps ríkissjóðs vegna
lollalækkananna. Ekki sagði
hann, að gert hefði verið ráð fyrir
tekjutapi. Þvert á móti væri það
vón ríkisstjórnarinnar, að tolla-
lækkanir mundu valda því, að
innflutningur mundi færast meir
inn á löglegar brautir og tekjur
ríkissjóðs aukast við það.
Varðandi þá fyrirspurn Olafs
Jóhannessonar, hvort hann vildi
gefa þá yfirlýsingu, að nýrra
álaga væri ekki að vænta í neinu
formi á þessu þingi, svaraði ráð-
herrann því tii, að ekki væri gert
ráð fyrir þvi í fjárlagafrumvarp-
inu, sem nú biði afgreiðslu. Hins
vegar hetði hann enga heimild
til að gefa yfirlýsingu fyrir hönd
fjárveitinganefndar, sem hefði
írumvarpið tii athugunar, né fyrir
hönd Alþii'gis. En verði frum-
varpið saniþykkt í meginatriðum
eins og það var lagt fyrir, sagði
ráðherrann, verða ekki nýjar álög
ur lagðar a.
VerðlagsákvæSi ekki einhlít
Þá sagðist ráðherrann ekki eins
trúaður a verðlagsákvæði Og
Björn Jónsson, þótt þau ergi stund
um rétt á sér, t. d. ef vöruskortur
er, höft eða eitthvað þess háttar.
Verðlagsákvæðin geti þvert á
móti orðið til skaða eða tjóns fyr-
ir þjóðfélagið og almenning. Verð
lagsakvæði séu miðuð við álagn-
Guömundur Jónasson
verkamaður -
GUÐMUNDUR Jónasson verka-
maður frá Reynimel 36, er jarð-
sunginn frá Fossvogskirkju í
dag.
Hann var fæddur 17. nóvem-
ber 1887 að Arabæjarhjáleigu í
Gaulverjarbæjarhreppi í Arnes-
sýslu. Foreldrar hans voru Jónas
Magnússon bóndi þar og kona
hans Herdís Guðmundsdóttir.
Þau hjónin Jónas og Herdís eign-
uðust sjö börn, og missti Her-
dís mann sinn, þegar börn þeirra
voru ung. Af börnum þeirra
hjónanna er nú aðeins á lífi einn
sonur þeirra Magnús, húsgagna-
smiður á Reynimel 50.
Arið 1919, 19. nóvember,
kvæntist Guðmundur eftirlifandi
konu sinni og frændkonu, Jó-
hönnu Helgadóttur frá Súluholti
í Flóa. Tóku þau hjónin við bús-
forráðum í Arabæjarhjáleigu af
Herdísi móður hans, og bjuggu
þar allt til ársins 1938 að þau
fluttust til Reykjavikur og
bjuggu hér eftir það.
Þau eignuðust fimm börn,
þrjár dætur Og tvo syni. Yngri
soninn misstu þau fimm ára
gamlan, hin lifa öll uppkomin.
Guðmundur Jónasson var merk
ur maður og vinum sínum ó-
gleymanlegur. Það bar margt til
þess. Hann var traustur, heill og
vel gerður maður bæði andlega
og líkamlega. A uppvaxtarárum
réri hann út frá Þorlákshöfn á
vertíðum hjá frægum formanni
og sömuleiðis stundaði hann sjó
á togurum. Hann var framúr-
minningarorð
skarandi duglegur, kappsfullur
og verklaginn, jafnt við farvið
og veiðarfæri.
Eftir að hann tók við bús-
forráðum í Arabæjarhjáleigu
með kónu sinni, kom það strax
í ljós hvílíkur afburðabúmaður
hann var, og fór þar allt saman:
dugnaður og afköst, verklagni og
búhyggindi ásamt útsjón og
snyrtimennsku sem örðlögð var.
Allt utanbæjar og innan J
Arabæjarhjáleigu var mótað a{
þrifnaði og reglu, og útihúsin og
bústofninn allur var vitnisburð-
ur um mikla þekkingu og alúð I
starfi. Iðni og árvekni efla upp-
skeru og búskapur þeirra hjóna
gekk ágætlega.
Eftir að Guðmundur fluttist til
Reyikjavíkur reisti hann hús á
Reynimel og bjó þar; Hann vann
fyrst á trésmíðaverkstæði, en síð-
ar hjá Reykjavílkurbæ til þes*
síðasta.
En alla tíð fylgdi honum þessi
gæfa, þessi ættararfur sem hann
var krýndur með í upphafi, sem
kom fram í því að hann skipaði
alltaf vel sitt sæti hvar sem hann
var Og vann, með dugnaði, vand-
virkni og reglu. Hann var svö
traustur, áreiðanlegur og vel
hugsandi að hann mátti i einu og
öllu teljast fyrirmyndarmaður.
Hann var skemmtilegur maður
í kynningu, trúaður og hafði á-
huga fyrir andlegum málum. I
heimilislífinu var hann lánsmað-
ur, átti ágæta konu, sem auðvitað
. átti mestan þátt í gæfu hans og
gengi. Og lánið fylgdi þeim í
sambandi við börnin. A heimili
sínu var Guðmundur gestrisinn,
gladdist með vinum sínum, var
söngelskur og hafði gaman aí
þjóðlegum fræðum. A heimili
þeirra hjónanna var Þuríður syst
ir hans til dauðadags og var hún
ómetanleg hjálp og blessun í
búskap þeirra.
Þó að Guðmundur lifði þær
breytingar, sem orðið hafa í
þjóðlífi Islendinga síðustu tvo
áratugi þá var hann samt alveg
ósnortinn af þeim og gott dærni
um góðan Islending, em ólst upp
við hin raunverulegu kjör þjóð-
ar sinnar og mótaðist í þeim
skóla að fyrirhyggju, dugnaði og
drenglyndi.
Konu hans, börnum og bróður,
votta ég samúð mína.
J. Th.
ingu í hundraðshlutum, en á því
eru ymsir aríimarkar. I þvifelist
engir hvatning til innflytjand-
ans um að gera sem hagkvæmust
vöruinnkaup, þar sem hann græð
ir mest, þeim m un dýrari sem
varan er í innkaupi. Það sé því
algjör misskiiningur, að þau séu
allra meina bót. Þá kvaðst ráð-
herrann ætla, að sá ótti B. J. væri
ástæðulaus, að verzlanirnar
myndu glaypa alla tollalækkun-
ína. Hann hcfði vissu fyrir, að
samtök kaupmanna og stórkaup-
manna mundu beita sér fyrir
því, að álagníng verði ekki hærri,
en hún hefur verið. Ekki væri
heldur líklegt, að kaupfélögin
mundu verða til að hækka álagn-
ingu. En fari svO, þá hefur verð-
lagseftirMtið, hvenær sem er,
heimild til að setja verðlags-
ákvafeði að nýju Þá gat hann þess,
að það sjónarmið gægðist enn
fram, að aðeins vísitalan skipti
máli. En á dögum vinstri stjórn-
arinnar, er innflutningsgjöld
væru stórlækkuð, miðuðust þær
aðgerðir við það, að þess mundi
ekki gæta á vísitölu. Það hefði
svo valdið því, að vísitalan var
skekkt, svo að hún varð ekki eins
einhlítur rrælikvarði og ella.
Samþykkt samhljóða
Ekki kvöddu fleiri sér hljóðs
og var gengið til atkvæða. Frum-
varpið var i heild samþykkt sam-
hljóða, en ailar breytingartillög-
ur stjórnarandstöðunnar felldar
með atkvæðum þingmanna Sjálf-
stæðis- og Alþýðuflokks gegn
atkvæðum Framsóknar- og Al-
þýðubandalagsmanna. Þess ber þó
að geta, að Bjartmar Guðmunds-
son greiddi ekki atkvæði um þá
breytingartilJögu, að heyvinnuvél
ar yrðu skattfrjálsar. Ennfremur
klofnuðu Framsóknarmenn um
þá tillögu kommúnista, að vöru-
tegundir þær, sem í frumvarpinu
er fjallað um, skuli lúta verðlags-
ákvæðum. Greiddu þeir Asgeir
Bjarnason og Sigurvin Einarsson
atkvæði með tillögunni, en aðrir
Framsóknarinenn greiddu ekki
atkvæði.
Vísað til neðri deildar
Þegar að loknum fundi í deifd
inni var boðað til nýs fundar
og samþykkt með 15 samhljóða
atkvæðum að leyfa afbrigði, svo
að taka mætti frumvarpið til
þriðju umræðu. En það er brýn
nauðsyn, að afgreiðsla frum-
varpsins taki sem allra skemmst
an tíma, þar eð tollafgreiðsla á
öllum þeim vörum, er frumvarp
ið nær til, liggur niðri, þar til
Alþingi hefur fjallað um málið.
Umræður urðu enn miklar um
frumvarpið, en það var að lok-
um samþykkt samhljóða og sent
neðri deild til afgreiðslu.
Tvær breytingartillögur komu
þó fram við 3. umræðu, ann-
ars vegar frá þingmönnum AI-
þýðubandalagsins um að verð-
lagsákvæði skyldu gilda um til-
tekna vöruflokka, sem frum-
varpið nær til. Var sú tillaga
felld með atkvæðum þingmanna
Sjálfstæðis- og Alþýðuflokks
gegn atkvæðum kommúnista og
Ásgeirs Bjarnasonar og Sigur-
vins Einarssonar, en aðrir þing-
menn Framsóknarflokksins
greiddu ekki atkvæði. Þá kom
fram tillaga um, að innflutn-
ingur dráttarvéla yrði tollfrjáls.
Sú tillaga vár einnig felld.
Adenauer ræðir
við de Gaulle
BONN, 16. nóv. (AP) — Konrad
Adenauer kanslari fer til Parísar
30. nóvembei til þess að ræða
Berlínarmálið við de Gaulle
Frakklandsforseta, var upplýst
hér í dag.
I stjórnartilkynningunni sagði
og, að þessi fundur væri haldinn
í beinu framhaldi af viðræðum
Adenauers við Kennedy Banda-
ríkjoforseta en Adenauer heldur
til Washington í byrjun næstu
viku.