Morgunblaðið - 21.11.1961, Síða 15

Þriðjudagur 21. nóv. 1961
MORGUHBLAÐIÐ
15
— Inger
Framh. af bls. 11.
ýmsum félagsmálum- Kjarkur
hennar og bjartsýni var þar mik-
ils virði.
Frú Inger var mjög lifandi
kona. Fagurt heimili hennar ber
vitni högum höndum og góðum
persónulegum smekk; samræður
hennar einkenndust af hispurs-
leysi og hugsanafjöri, hleypi-
dómaleysi mtnntamannsins, sem
víða hefur farið mótaði skoðanir
hennar og henni var einstaklega
iagið að vekja menn til umhugs-
unar og fá þá til að tjá <sig. Við
nutum okkar á heimili þeirra
hjóna.
Við finnum það bezt nú,
hversu mikil ítök frú Inger á í
okkur hversu snauðara líf okk-
ar er við fráfall hennar. Dýpstur
Böknuður er þó búinn eigin-
manni hennar og ættigjum, og
vottum við þeim inilegustu sam-
úð okkar og biðjum blessunar
guðs-
Guðfræðinemar.
t
Kveðja frá starfsfólki
G. Helgason & Melsted h/f.
TILKYNNINGIN um lát frú
Inger Þórðarsona'r kom okkur að
óvörum, þó við hefðum búizt við
því. Það var svo erfitt að sætta
sig við það, að hún sem stóð
í blóma lífsins með ótal verk-
efni framuhdan og mikla starfs-
orku, væri allt í einu horfin
okkur, kölluð til æðra starfs,
sem eflaust er meira og stærra
en meðal okkar.
Frú Inger hafði samtals starf-
að hjá G. Helgason & Melsted í
um fjögur ár. Fyrst sem bréf-
ritari frá byrjun árs 1955 fram
á mitt ár 1957, þá er hún flutt-
Fjölbreyttari
hagnýting
síldar
ÚTBÝTT hefur verið á Alþingi
þingsályktunartillögu þess efnis,
að ríkisstjórnin láti fara fram
athugun á, hvernig koma megi
á fót á Austurlandi fjölbreytt-
ari hagnýtingu síldar en fæst
með bræðslu hennar og söltun,
eins og nú tíðkast. Flutnings-
maður er Einar Sigurðsson.
Kemur margt til greina.
í greinargerð segir m. a.:
Það er sjálfsagt þó nokkuð
margt, sem komið gæti til greina
í þessum efnum, og má m. a.
nefna niðursuðu, niðurlagningu
og reykingu síldarinnar. Allar
hafa þessar verkunaraðferðir
átt erfitt uppdráttar á íslandi,
þótt aðrar þjóðir hafi verið
stórtækar í þessum efnum. ís-
landssíldin er viðurkennd gæða-
vára, og er Austfjarða- og Suð-
urlandssíldin, sem er hvor
tveggja ekki alveg eins feit og
Norðurlandssíldin, prýðisvel fall
in til þessara hluta. Hér skal
ekki rakin saga þessara mála
hér á landi, en það er engum
vafa undirorpið, að íslendingar
geta orðið liðtækir í slíkri fram-
leiðslu fyrir heimsmarkaðinn
eins og aðrar þjóðir. Það væri
því mjög mikilvægt, ef ríkis-
stjórnin vildi beita sér fyrir, að
myndarlegt átak yrði gert í þess
um efnum á Austurlandi. Hér
er sérstaklega bent á Austur-
land, vegna þess að síldin virð-
ist nú halda sig þar mest, og
svo er þar lítið um atvinnu að
vetrarlagi, einkum á norðlægari
fjörðunum. Slíkur iðnaður væri
tilvalinn til að bæta þar úr árs-
tíðabundnu atvinnuleysi.
Vantaði varaliluti
í Moskovits
AÐFARANOTT sunnudags var
brotizt inn í Moskvits-bíl, sem
Stóð á móts við húsið nr. 19 A
við Grettisgötu. Ur bílnum var
stolið einum hurðarhúni og
þremur sveiíurr til að færa með
rúður. Þá var enn fremur stol-
ið „blikkljósinu", skiptilykli og
skrúfjárni. Þeir, sem kynnu að
geta veitt einhverjar upplýsingar
um máJið, eru beðnir að láta
rannsóltnarlögregluna vita.
ist með manni sínum prófessor
Þóri K. Þórðarsyni til Chicago.
Eftir að þau hjón fluttust aftur
til íslands 1959, hóf hún starf
hjá okkur á ný og var hjá okk-
ur þar til hún veiktist í lok
janúar sl.
Frú Inger var afbragðs gáf-
um gædd og sem starfsmaður
var hún fljót, örugg og vönduð
svo af bar. Hreinskilin og heið-
arleg var frú Inger og svo inni-
leg, að öllum, sem einhver
kynni höfðu af henni, hlaut að
þykja vænt um hana, enda var
hún dáð og metin af samstarfs-
fólki og húsbændum fyrirtækis-
ins. Hún rækti starf sitt hljóð-
lót með glatt bros og vildi
hvers manns vandræði leysa.
Hún miklaðist ekki af hæfileik-
um sinum, en leysti þau verk-
efni, sem fyrir hana voru lögð
og aðstoðaði aðra. Mörgum ný-
liðanum þótti gott að leita til
hennar um ráð, þegar erfitt var
að leysa verkefnin.
Frú Inger var gæfukona, það
bar hún með sér. Hún talaði oft
um áhugamál sín og mannsins
síns en öll áhugamáti hans voru
henni hjartfólgnust og stundum,
þegar hlé var í erfiði dagsins,
sagði hún okkur frá starfi þeirra
við kirkjubyggingar á íslandi,
sem hún tók mikinn þátt í.
Við starfsfólk hjá G. Helgason
& Melsteð og yfirmenn fyrir-
tækisins höfum frú Inger mikið
að þakka fyrir hennar samstarf
og kynningu á þessum fjórum
árum, er hún vann hjá okkur.
Persónulega vil ég færa fni
Inger og manni hennar prófessor
Þóri Kr. Þórðarsyni innilegustu
þakkir frá mér og konu minni
fyrir aðstoð þeirra og uppörvun,
þegar ég lá veikur sl. vetur.
Starfsfólk G. Helgason &
Melsteð saknar góðs félaga og
vottar eiginmanni hennar, pró-
fessor Þórði Kr. Þórðarsyni, föð-
ur hennar og systkinuo innileg-
ustu samúð okkar.
Guð blessi minningu hennar
Einar Farestveit.

Blóðið rennur ekki
Hjartað slær ekki
Það liggur kyrrt
blóðlaust — opið
Líkamshitin: 10 stig

1

Hér eru sjúklingar færðir
að landamserum lífs og dauða.
„Kæliborðið" er notað af
læknum við skurðaðgerðir á
hjarta eða heila. Hjartað ligg
ur þá gjörsamlega kyrrt og
blóðlaust meðan skurðaðgerð-
in fer fram. Tilraunir með nið
urkælingu á dýrum skyldum
manninum hafa lækkað lík-
amshitann niður í mínus 8
gráður á Celsíus. Öndunin
hefur þá stöðvzt og engin
lífsmerki eru sjáanleg: Dauð-
inn hefur í raun og veru geng
Barið á dyr dauðans
-
Sjúklingurinn við dyr dauð-
ans.
TIL ERU menn, sem við
skurðaðgerð í hjarta hafa ver
ið kældir niður í hið ótrú-
lega lága hitastig: 10 gráður á
Celsíus. í þannig tilfellum
stöðast hringrás blóðsins og
skurðlæknirinn getu'r í næst-
um einn klukkutíma gert að-
gerðir að köldu, blóðlausu og
kyrru hjarta.
Hér er um að ræða nýja
enska aðferð við niðurkæl-
ingu, hypotermi, sem nú í ár
hefur verið reynd um víða
veröld- Hún hefur fengið mis-
jafnar móttökur, bæði með og
á móti. Margir læknar álíta,
að hin óvanalega meðhöndlun
á sjúklingnum sé varhuga-
verð.
90 aðgerðir.
Upphafsmaðurinn að hinni
nýju aðferð er þó á öðru máli.
Fyrir nokkrum vikum hélt
hann fyrirlestur um aðferð
sína, er hann var staddur i
Chicago, og voru meðal áheyr
andanna læknar frá mörgum
ólíkum löndum. Dr. G. Drew,
en svo er hans nafn, er sér-
fræðingur í hjartaskurðað-
gerðum. Sagði hann, að hann
hefði notast við aðferð sína
til þess að bjarga sjúkling-
um með hjartasjúkdóma, þar
sem engar aðrar aðferðir gátu
hjálpað. 90 aðgerðir hafði
hann gert með góðum árangri,
þar sem aldur sjúklinganna
var frá 3 mánaða til 60 ára.
Þeir voru kældir niður í
13 gráður og þar undir með
því að láta blóðstrauminn
renna í gegn um þar til gerða
hitastigabreytara-
Loftkæling hingað til.
Sú aðferð sem hingað til
hefur verið mest notuð við
hypotehmi kælir ekki líkam-
ann með því að kæla blóðið.
Líkaminn er kældur niður í
28—30 gráður með því að láta
kalt loft leika um sjúklinginn,
sem er hafður í nokkurs konar
plastbúri. Þegar svo aðgerðin
fer fram, hvort sem það er að
hjarta eða heila þá er búrið
opnað þannig að auðvelt sé
að komast að sjúka hlutanum.
Þegar hjartað er meðhöndlað
anfarar tækninnar í dag.
Hundar og fleiri dýr hafa ver
ið kæld niður að núllpunkt-
inum og þar undir. Blóðið hef
ur svo að segja stöðvast í æð
unum- Dýrin hafa þó verið
kölluð til baka í vanalegt á-
stand með réttri upphitun, og
hafa þau síðan hegðað sér
eins og ekkert hafi í skorizt.
Landamæri lífsins.
Hjá þeim dýrum, sem eru
fræðilega séð mest skyld
manninum virðist neðra mark
ið liggja við mínus 8 gráður
á Celsíus. Blóðrásin er þá
algjörlega stöðvuð. Hjartað
slær ekki og öndunin hefur
stoppað. Lífsmerki eru ekki
INIý skurðaðgerð á hjarta
eru sérstök tæki notuð, sem
sjá um að blóðið streymi ekki
í gegnum hjartað og einnig
sjá tsekin um öndunina.
Mælir í mínus.
Niðurkælingaraðferðin er
ekki aðeins notuð í sambandi
við skurðaðgerðir á innri líf-
færum. Hún kemur einnig í
þarfir þegar hindra þarf mik
ið blóðtap við slys.
Margra ára tilraunir með
hypotehi á dýrum voru und-

sjáanleg. Dauðinn hefur sem
sagt gengið í garð.
Ef þetta ástand varir leng-
ur en í 2 klukkustundir, er
ekki hægt að endurkalla Ííf-
færin til lífs. Landamæri lífs-
ins liggja því greinilega á
þessum slóðum.
Geimþankar.
Hugmyndin um að „djúp-
frysta“ mannverur, sem leggja
skuli í langar geimferðir, virð
ist sem sagt ekki standast- Því
o
ið í garð. Endurlífgun er þó
möguleg, ef þetta „dauðaá-
stand“ varir ekki lengur en 2
tíma. Hér liggja greinilega
landamæri lífsins.
síður að geima menn í djúp-
frystu ástandi í nokkra manns
aldra til þess síðar að endur-
lífga þá í nýju tímaskeiði!
Einfaldar lífsmyndir og skor
dýr eru þó miklu „lífsefgari".
Sérstaklega hefur skordýra-
tegund ein í Nigeriu vakið á-
huga sérfræðinga. Lirfur henn
ar- geta haldið sér lifandi í
200 gráða hita jafnt sem í 190
gráða kulda. Slík skordýr
ættu að geta þolað hið harða
loftslag, sem ríkir á öðrum
hnöttum Sólkerfisins.
Það er ekkert sem mælir á
móti því, að slíkar verur finn-
ist á Marz og e.t.v. á tunglinu.
Geimferðir til þessara hnatta,
sem nú þegar hafa verið lögð
drög að, munu skera úr því.
Hættan, sem liggur í aug-
um uppi við slíkar geimferð-
ir, er sú, að þegar geimfararn
ir koma til baka til Jarðarinn
ar eftir dvöl sína á öðrum
hnöttum, má búast við því, að
í för með þeim séu alls konar
míkroskópiskar lífverur, sem
þrífast vel í lofslagi Tarðar-
innar. Þessar lífverur (bacte-
ríur o.fl.) geta komið á stað
farsóttum, sem læknar kunna
engin tök á.
Hlutaðeigandi aðilar gera
sér þessa hættu mjög Ijósa.
Fyrir nokkrum vikum var
þetta atriði rætt á alþjóða-
þingi í Washington. Var þar
lögð fram sú tillaga, að í fram
tíðinni, þegar geimfarar sneru
til baka til Jarðarinnar frá
öðrum hnöttum, yrðu þeir að
ganga í gegnum allsherjar sótt
hreinsun áður en þeir kæmu
niður á yfirborð Jarðarinnar.
LSINDIOOG TÆKNI
V