Morgunblaðið - 23.11.1961, Page 15

Fimmtudagur 23. nðv. 1961
lí ORGVNBLABtB
15
„Hangikjöt fékkst í
kjötbúðinni í Lundar“

Rætt viö Jóhönnu Pálsdóttur,
prestsfrú, nýkomna frá Kanada
— ÞAB er ágætt að vera
húsmóðir í Kanada; að vísu
eru aðrar kröfur gerðar þar
til lífsins þæginda en hér
heima. Xil dæmis er á mörg-
um heimilum ekki lagt fyrir
vatni, en húsmæðurnar eiga
öll þau heimilistæki sem völ
er á. frystikistur, uppþvotta-
vélar, sjálfvirkar þvottavélar
o.s.frv., og fyrir framan hús-
in standa nýjustu árgerðir af
bílum.
Þannig komst Jóhanna Páls
dóttir, prestsfrú, að orði við
blaðamann Morgunblaðsins
fyrir skemmstu. Hún er gift
séra Jóni Bjarman frá Ak-
ureyri, sem um þriggja ára
skeið hefur verið þjónandi
prestur í Lundar í Kanada.
Þau hjónin eru nýkomin
heim frá Kanada og eru að
flytja búferlum að Laufási í
Norður-Þingeyjarsýslu, þar
sem séra Jón mun gegna
prestsstörfum. Jóhanna er
dóttir prestshjónanna á
Skinnastað í Axarfirði, séra
Páls Þorleifssonar og Guðrún
ar Elísabetar Arnórsdóttur.
Við hittum Jóhönnu á heim
ili bróður hennar, Stefáns
Pálssonar, gjaldkera í Búnað-
arbankanum, að Dunhaga 20,
þriðjud. 31. okt. sl., og létum
spurningar rigna yfir hana. .
Vatnið sparað í fyrstu
Þá er víst bezt ég byrji á
byrjuninni. Við fórum sem sé
til Kanada fyrir þremur ár-
um um settumst að í Lundar,
sem er um 110 km. norður
af Winnipeg. Það er 1000
manna bær og margt um ís-
lendinga. í eina tíð var bær-
inn alíslenzkur en hefur nú
blandazt öðrum þjóðum.
Búskapurinn gekk aðeins
erfiðlega í fyrstu. í húsinu
var viðarkynding, ekkert
vatn og ekkert frárennsli. —
Urðum við að sækja vatn í
brunn um 100 metra frá hús-
inu og bera út óhreina vatn-
ið. Og þið megið trúa að
vatnið var sparað. Seinna var
olíukynding lögð í húsið og
varð þá allmikil breyting á,
og í vor var allt húsið gert
upp, vatn lagt inn og var
það í bezta lagi, þegar við
fórum.
Gerðu slátur og rúllupylsu
Um matarræðið er það að
segja, að það er töluvert
öðru vísi þar en hér, en þó
er munurinn ekki eins mikill
og margur skyldi halda. —
Margar húsmæður af ís-
lenzku bergi brotnar suðu
slátur, lifrarpylsu og rúllu-
pylsu, bjuggu til skyr og í
kjötbúðinni gat maður feng-
ið keypt hangikjöt, enda
hafði hana íslenzkur maður.
En í Lundar borða menn
miklu meira fuglakjöt og
nautakjöt, sem er sérlega ljúf
fengt; lambakjötið þar er
ekki eins bragðgott og hér
og minna borðað. Fiskur er
dýr fyrir vestan og aldrei
sáum við íslenzkan fisk í
Kanada, en fengum hann
einu sinni, þegar við vorum
á ferðalagi í Bandaríkjun-
urn.
í kringum Lundar er afar
mikil nautgriparækt, aðallega
holdanaut. Landið er spegil-
slétt, sézt hvergi laut né hóll.
Kornrækt er þar fremur lítil,
en nokkuð ræktað af græn-
meti, hægt að fá alls kyns
grænmeti keypt í verzlunum.
Kvenfólkið félagslynt
Ekki er hægt að bera það
saman, hve kanadiskar kon-
ur taKa miklu meiri þátt í
félagslífi en íslenzkar konur.
Þar eru allar konur starfandi
meira og minna innan félaga,
sumar í mörgum félögum.
Þetta eru ekki saumaklúbbar
eins og hér tíðkast, heldur
góðgerðarfélagsskapur af ein-
hverju tagi. Þær styrkja starf
semina með því t. d. að selja
mat, og eru það nefndar
„sölur“. Þar er oft á tíðum
íslenzkur matur á boðstólum,
íslenzku vínarterturnar með
mörgum lögum og sveskju-
sultu á milli og margt fleira.
Einnig stunda konur vestra
— og raunar allir — mikið
ísíþrótt, sem nefnd er „curl-
ing“ og er skozk að uppruna.
Þær skreppa gjarnan í skauta
höllina á kvöldin og „curla“.
í skautahöllinni geta þær
fengið sér kaffisopa, því ým-
iss félagssamtök kvenna selja
þar kaffi 2—3 kvöld í viku
til ágóða fyrir höllina.
Kirkjukvenfélög starfa og
innan safnaðanna og veita
oft kaffi að messu lokinni.
Annar byggist állt kristilegt
starf á frjálsum framlögum
safnaðarmeðlimanna, t. d. hef
ur presturinn ekki önnur
laun en þau sem sóknarbörn
hans láta honum í té.
Maðurinn minn þjónaði
þremur kirkjum, einni í
Lundar, annarri í 60 km. fjar
xægð og þeirri þriðju í 75
km. fjarlægð. í Lundar mess-
aði hann fimm sinnum í mán
uði og fór ein messan fram
á íslenzku. Við vorum alveg
undrandi á því, hve kirkju-
sóknin er góð fyrir vestan og
miklu betri en hér heima.
Hvað því veldur er ómögu-
legt að segja, en mér virtist
safnaðarvitund fólksins mun
meiri; fólk leitar til prests-
ins og hann fer í heimsókn-
ir til þeirra og heldur góðu
sambandi við það.
Börnin vel siðuð
Unglingarnir eru sérstak-
lega skemmtilegir, frjálslegir

en þó ekki framhleypnir. Og
yfirleitt fannst mér börnin
vel siðuð og kurteis. Páll
sonur okkar, sem nú er 4ra
ára, átti alveg hóp af leik-
íélögum og kunni mjög vel
við sig. Hann talaði alltaf
ensku — en þessa viku sem
hann hefur verið hér, hefur
honum fleygt fram í íslenzk-
unni. Við töluðum að vísu
alltaf íslenzku á heimilinu
og hann skildi hana vel, þó
hann svaraði okkur alltaf á
ensku.
Forsetinn vakti allra athygli
— Jú, jú, ég kom oft til
Winnipeg, sekaast var ég þar
þegar forsetinn kom þangað
í opinbera heimsókn. Heim-
sókn forseta íslands til Kan-
áda heppnaðist mjög vel að
allra dómi og var einhver sú
bezta landkynning fyrir ís-
land þar ytra, sem hægt er
að hugsa sér. Hún vakti at-
hygli allra, ekki eingöngu
Vestur-íslendinga, og var mik
ið um hana rætt í blöðum
og útvarpi.
N ágrannaklúbbar
í Winnipeg er félagslíf
kvenna mjög fjölbreytt. Þar
starfa svonefndir nágranna-
klúbbar; um það bil 10 kon-
ur, sem búa nálægt hvor ann
arri, hittast einu sinni í viku,
venjulega fyrir hádegi, fara
í leikfimi, drekka molakaffi
saman, stundum eru kvik-
myndir sýndar eða einhver
fenginn til að halda fræð-
andi fyrirlestra. Síðan koma
allir klúbbamir saman einu
sinni á sex vikna fresti kl.
9 á morgnana — það er al-
deilis ekki verið að sofa út
þar í borg- Konurnar fara i
leikfimi og sund á eftir, síð-
an eru sýndar fræðslukvik-
myndir og á eftir ræða kon-
unrar um myndina. Þetta er
mjög skemmtilegur félags-
skapur — þar er ekki verið
að spjalla um bú og börn,
heldur efni utan við heim-
ilisstörfin. Man ég t. d. eftir
því, að eitt sinn átti að breyta
skólalöggjöfinni og átti að
fara fram almenn kosning um
breytinguna. — Konurnar
kynntu sér vandlega allt
þetta mál fyrir kosninguna
og ræddu um það á fundum
sínum. Hvað þau gerðu við
börnin? Þau koma krökkun-
um fyrir á einu heimilinu
og skiptast á að gæta þeirra.
í stuttu máli sagt, sagði
Jóhanna Pálsdóttir að lokum,
þá fannst mér fólkið fyrir
vestan umgangast meira en
fólk almennt gerir hér á
landi og þekkjast betur.
Hg.

' KVIKMYNDIR * KVIKMYNDIR * KVIKMYNDIR + KVIKMYNDIR #
á lífinu í fangabúðunum mjög í
samræmi við lýsingu þeirra
manna, sem þær hörmungar hafa
reynt. Leikiurinn er einnig af-
bragðsgóður, einkum þó leikur
O. E. Hasse í hlutverki dr.
Böhlers, enda er hann í fremstu
röð þyzkra s'kapgerðarleikara.
Eva Bartok, er leikur Alexöndru
fer einnig mjög vel með það hlut-
verk.
BÆJARBÍÓ:
Læknirinn frá Stalingrad
ÞAÐ er ekki ýkja oft að hér
hafa sést verulega góðar þýzkar
kvikmyndir á síðari árum. Flest-
er hafa þær verið gljámyndir,
feknar í fögru umhverfi og fullar
óperettu-rómantík, sem er frá-
munalega væmin og leiðinleg.
Heiðarfegar undantekningar hafa
(þó einstöku sinnum komið fyrir,
og er hin þýzka mynd, sem hér
er um að ræða, ein þeirra. Mynd
in er efnismikil og sýnir á áhrifa
ríkan hátt, hversu hinar mann-
legu tilfinningar, jafnvel undir
Ihinn kaldranalegasta yfirborði,
ráða úrslitum á örlagastundum.
.— Myndin gerist meðal þýzkra
hermanna í rússneskum fanga-
búðum. Frægur þýzkur herlækn
ir dr. Böhler, er einn af föng-
unum. Hann reynir eftir mætti
að linna þjáningar meðfanga
einna með hjúkrun og lækning-
um, þrátt fyrir það að rússnesk
yfirvöld hafa harðbannað að
ihann hefði læknisstörf með
höndum. Hefur læknirinn með
jþessu oft lagt líf sitt í hættu. —
Alexandra Kasalirsskaja, höfuðs
maður, er rússneskur kvenlækn-
ir fangabúðanna, kaldlynd og
hatar þjóðverjana. Atökin milli
hins þýzka læknis og hennar eru
oft mikil, en þegar ástir takast
með hénni og- þýzka lækninum
Sellnow, mildast hugur hennar
nokkuð. — Nú ber svo við að
sonur Vorotilovs hershöfðingja
verður hættulega veibur svo að
gera verður á honum heilaskurð.
Hershöfðinginn biður Böhler
lækni að gera skurðinn og fellst
hann á það. Aðgerðin heppnast
vel og bætir það mjög aðstöðu
Böhfers. Honum er boðið að
verða meðal fyrstu fanganna,
sem sendir eru heim, en hann
hafnar þvi, kýs heldur að Sell-
now læknir fari, enda segist hann
hafa enn miklu starfi að gegna
meðal þeirra fanga, sem eftir eru.
— En nú kemur Maskow, liðs-
foringi til sögunnar. Hann er
ástfanginn af Alexöndru og hat-
ar því Sellnow lækni. Þegar
Alexandra og Sellnow eru að
kveðjast, kemur Markow að
þeim, og ræður það örlögum
elskendanna . . .
Mynd þessi er byggð á sögu
eftir Heins G. Konsalik. Er mynd
in ágætlega gerð og lýsingarnar
HAFN ARF J ARÐ ARBÍ Ó:
Þetta er ísland
HER er um að ræða úrval mynda
úr „Sólskinsdagur á lslandi“, lit-
kvikmyndinni, sem Kjartan O.
Bjarnason hefur gert . Hefur
hann sýnt þá mynd 3300 sinnum
á Norðurlöndum og hlotið mikið
lof fyrir hana í blöðunum þar.
Er og skemmst frá að segja, að
myndirnar eru afbragðsgóðar,
læknar á fegurstu stöðum okkar
dásamlega lands og myndatakan
sjálf, gerð af listrænum smekk
og glöggu auga fyrir því mynd-
ræna. , Fegurðin við Mývatn er
undursamleg og stórbrotin sjón
er hið glóandi hraunflóð úr
Heklu rennur eins og breitt og
straumþungt fljót niður fjallshlíð
ina. Enn fremur eru þarna sýnd-
ar myndir frá heimsókn Ölafs
Noregskonungs hingað, — frá
Olympíuleikunum í Róm 1960,
frá skíðalandsmótinu á Isafirði
1961, hundaheimili Carlsens
minkabana og fjórðungsmóti
sunnlenzkra hestamanna. — Allt
eru þetta skemmtifegar og fróð-
legar myndir. Kjartan skýrði
myndina sjálfur. I húsinu var
hvert sæti skipað og tóku áhorf-
endur sýningunni með mikilli
hrifni. Kjartan hefur með þess-
um myndatökum unnið ágætt
verk, sem án efa er einhver bezta
landkynning, sem við höfum átt
kost á til þessa.
Karlakór
Mývatnssveitar
40 ára
MÝVATNSSVEIT, 20. nóv. — I
gær minntist Karlakór Mývatns
sveitar þess með samsæti í
Skjólbrekku að hann hefur
starfað óslitið í 40 ár. Aðal-
hvatamaður að stofnun kórsins
og söngstjóri hans mest af
starfstímanum er Jónas Helga-
son, hreppstjóri á Grænavatni.
Kórinn bauð öllum Mývetn-
ingum og nokkrum utansveitar-
mönnum í afmælisfagnaðinn. —
Margar ræður voru fluttar
meðan setið var undir borðum
og mikið sungið. Nokkur heilla-
skeyti bárust eftir borðhaldið.
Söng kórinn allmörg lög og
varð að endurtaka mörg af
þeim. Að lokum var stiginn
dans. Fjölmennt var, enda allir
vegir færir eins og á sumardegi.
Eldbjarmi frá Öskju
Alltaf sést eldbjarmi yfir
Öskju og oftast er þar mikið
hraunrennsli. — Jóhannes.
Indverskir
kommúnistor
fordæmn
Kínverjn
Nýju Delhi, 21. nóv.
INDVERSKI kommún- k
istaflokkurinn gaf í dag út til- 7
kynningu, þar sem harðlega J
eru fordæmdar aðgerðir Kín- i
verja á landamærum Indlands.
Segir forysta flokksins, að
framkoma Peking stjórnarinn
ar við Indverja sé sízt til þess
fallin að vekja kommúnism-
anum fylgi. Skorar flokkurinn
á Pekingstjórnina að láta þeg-
ar í stað af árásaraðgerðum
sínum á indverskum landa-
mærum.
Nehru skýrði þinginu í Nýju
Delhi svo frá í dag, að mót-
mælaorðsendingu hefði verið
komið á framfæri við Pek-
ingstjórnina vegna undangeng
inna áirekstra af völdum á-
troðnings Kínverja við ind-
versk landamæri.