Morgunblaðið - 24.11.1961, Blaðsíða 12

12
MORGVNBLAÐ1Ð
Föstudagur 24. nóv. 1961
JltogtnnMtaftifr
tJtgefandi: H.f Arvakur, Reykjavik.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (át>m.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: íVðalstræti 6. ✓
Auglýsingar og avgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
I lausasölu kr. 3.00 eintakið.
SJÖNVARP
Allmiklar umræður hafa að
** undanförnu orðið um
sjónvarp og er tilefnið það,
að Bandaríkjamenn hyggjast
endurbyggja sjónvarpsstöð
sína á Keflavíkurflugvelli,
sem nú er orðin nær ónýt,
og hafa hana nokkru afl-
meiri en þá fyrri.
Morgunblaðið telur, að þar
sem við höfum óskað eftir
hervernd Bandaríkjamanna
og dvöl varnarliðsmanna hér
á landi, geti ekki komið til
mála að meina þeim að hafa
sína sjónvarpsstöð. Það er
heldur ekki mikið samræmi
í málflutningi þeirra manna,
sem annars vegar telja, að
menningu íslands sé hætt
við sérhver samskipti við
varnarliðsmenn, en krefjast
þess hins vegar, að þeim sé
meinað að hafa þann aðbún-
að, að þeir geti unað sæmi-
lega á flugvallarsvæðinu.
Endurbygging sjónvarps-
stöðvarinnar hlýtur því að
verða heimiluð. En þá segja
sumir að hún eigi að vera
svo veik að hún nái ekki til
Reykjavíkur eða ráðstafanir
eigi að gera til að trufla
sendingar í þá átt. Miklir
tæknilegir annmarkar eru
þór á slíku. En þar að auki
liggja fyrir upplýsingar um
það, að innan skamms verði
alþjóðlegar sjónvarpssending
ar, sem endurvarpað er frá
gervitunglum, komnar til
sögunnar. Þá geta íslending-
ar sem aðrir náð bandarísku
sjónvarpi, en gegn því er sér
staklega agnúast, þar sem
það sé auglýsingasjónvarp,
gagnstætt því, sem er um
sjónvörp þau, sem Banda-
ríkjámenn hafa utan heima-
lands síns. Þar eru auglýs-
kigar beinlínis bannaðar og
dagskrár því ekki valdar með
tilliti til auglýsingagildis.
Á því er enginn efi, að ís-
lenzkt sjónvarp mun rísa
upp innan mjög skamms
tíma. Við hljótum að fylgj-
ast með þróuninni á þessu
sviði eins og öðrum. Bann
við sjónvarpi varnarliðsins
skiptir hér ekki öðru máli
en því, að það mun hraða
byggingu íslenzkrar sjón-
varpsstöðvar, enda þarf hún
að vera fyrir hendi um það
leyti, sem hinar alþjóðlegu
sendingar byrja, því að þá
mun fjöldi íslendinga afla
sér sjónvarpstækja. Og auð-
vitað verður íslenzka sjón-
varpið að hagnýta erlent
efni, bæði frá Bandaríkjun-
um og Evrópulöndunum.
Annars er áróðurinn gegn
sjónvarpi varnarliðsmanna
álíka rökfastur og baráttan
gegn útvarpi þeirra á sín-
A ÍSLANDI
um tíma. Það átti að gjör-
spilla allri menningu þjóð-
arinnar. Nú heyrist þetta
ekki nefnt, enda eykur rík-
isútvarpið útsendingar sín-
ar og notar til þess að miklu
leyti sama efni og útvarps-
stöð varnarliðsmanna.
LANGE
FASTUR FYRIR
ins og Morgunblaðið skýrði
frá í gær, réðst Mikojan
að Lange í hádegisverðarboði
í Moskvu, þar sem Lange er
nú í heimsókn. Kvað hann
Norðmenn vera í bandalagi,
sem beint væri gegn Ráð-
stjórnarrikjunum og ekkert
jákvætt leggja til alþjóða-
mála.
Lange svaraði Rússanum
fullum hálsi. Hann sagði að
friðarviljinn einn væri ekki
nægur, það hefðu Norðmenn
lært í síðustu heimsstyrjöld.
Því væri eðlilegt að þeir
leituðu öryggis í bandalagi
við aðrar þjóðir, sem ættu
við sömu vandamál að etja.
Með árásum sínum hafa
Rússar ætlað að skelfa Norð-
menn á sama hátt og orð-
sendingunni til Finna er ætl-
að að fá þá til undanláts-
semi við ofbeldisöflin, en
Halvard Lange er mikill
stjórnmálamaður, sem ekki
lætur ógna sér. Hann þakk-
aði Rússunum því gestrisn-
ina með því að segja þeim
skýrt og skorinort, hvar Norð
menn stæðu og mundu
standa, meðan kúgararnir í
Kreml ógna heimsfriðnum.
ALMANNA-
VARNIR
ess mun lengi minnzt, þeg-
ar komnúinistar og full-
trúi Framsóknarflokksins í
bæjarstjórn Reykjavíkur
sameinuðust í baráttu gegn
því, að undirbúningur yrði
hafinn að álmannavörnum á
íslandi. Kommúnistar opin-
beruðu þá kröfu sína um
það, að ekki einungis landið
væri varnarlaust, heldur
skyldu borgararnir líka vera
berskjaldaðir gagnvart geisl-
unarhættu.
Áróður sinn byggðu komm
únistar á því, að í kjarnorku
styrjöld væri engin vörn.
„Þið verjist ekki Krúsjeff
með koddaverum og svæfl-
um,“ sögðu þeir. Þess vegna
á alls ekki að hugsa um al-
mannavarnir.
Yfirmaður almannavarna í
Noregi, sem hér dvelst nú,
hefur rækilega hrakið þess-
STALÍN var ólíkur Krús-
jeff að því leyti að hann
var lítið gefinn fyrir ferða
lög. Hann lét sér nægja
að senda erindreka sína,
hvort heldur það var með
ísöxi til Mexíkóborgar á
fund Trotskys, eða til loft-
varnarbyrgja Hitlers í
Berlín. Sjálfur var Stalín
með lífvörðum sínum í
Kreml og þaðan skipu-
lagði hann ofsóknir og
undirbjó fjöldamorð. Og
þegar hann lézt, eða öllu
heldur þegar honum var
hjálpað til að deyja, var
ekki langt að fara. Aðeins
örfáa metra til grafhýsis-
ins þar sem líki hans var
komið fyrir á viðhafnar-
börum við hlið Lenins.
Hitt var viðfangsefni fyr-
ir guðfræðinga að komast
að því hvar sál hans væri
niður kominn. Líkið hafði
að því er virtist fundið
sinn eilífa hvíldarstað, þar
sem stöðugur straumur
Rússa og erlendra ferða-
manna fékk að glápa á
það.
Og nú hefur Stálmaðurinn
verið fluttur úr grafhýsinu að
Kremlmúrnum. Hversvegna?
Sjálfsagt vegna þess að sá,
sem ve'.ti ábyrgðinni af glæp-
um sínum yfir á svo marga
aðra, verður nú, látinn og í
annað sian, að taka á sig glæpi
annars.
KERFIÐ HEFUR BRUGÐIZT
Aðferðin er einföld og hefur
verið það í undanfarin þrjá-
tíu ár og vel það. Kerfið er
Eftir
Constantine
FitzGibbon
sagt vera fullkomið. En kerfið
hefur brugðizt. Skýrgreining-
in getur ekki verið sú að þetta
sé sök kerfisins. Þessvegna eru
það menn, sem eiga sökina. I
fyrsta lagi andstæðingar kerf-
isins, í öðru lagi (þegar þeim
hefur verið rutt úr vegi) stuðn
mgsmenn kerfisins. Einræðis-
herrann, meðan hann er á lífi,
getur ekki gert neitt rangt.
Þegar engar kartöflur fást í
verzlunum, er það undirmönn-
unum að kenna og missa þeir
höfuð sín. Eðlilega eru verzl-
anirnar tnn kartöflulausar, en
réttlætið hefur sigrað. Og þeg-
ar skeytingarlaus utanríkis-
stefna er að því komin að ota
landinu út í styrjöld, er það
aðstoðarmönnunum að kenna.
Hershöfðingjar eru skotnir.
Landið ei enn á styrjaldar-
barminum, en einræðisherr-
ann hefur sýnt vilja sinn til að
styrkja herinn. Og þegar ein-
ræðisherrann deyr, eða er
hjálpað til að deyja, kemur al
bezta tækifærið. Hann átti
sjálfur sök á þessu öllu.
EKKIENDALAUST
Og í valdabaráttunni, sem
fylgir, um leið og keppendurn
ir eru hver á fætur öðrum
útilokaðir úr keppninni, var
þetta allt þeim að kenna, þar
til loks nýjum einræðisherra
eru fengin völdin. Fyrst um
sinn getur hann skellt allri
skuldmni á menn, sem ekki
geta svarað fyrir sig. En ekki
endalaust, því kerfið er enn
óstarfhæft. Og hvað þá?
Nú hefur hann um ýmsar
leiðir að velja, en flestar ófær-
ar. Hann gæti til dæmis reynt
að koma á heppilegra kerfi
en Marx-Lenin-Stalin-Krú-
sjeffisma, án þess að sleppa
einræðisvöldum sínum. En
þetta gæti virzt stjórnmálalega
óframkvæmanlegt, því allt of
margir framámenn eru of fast-
tengdir gömlu svikamyllunni.
Hann gæti reynt að dreifa
völdunum og fá einræðisvöld-
in í hendur fámennri yfir-
stjórn. En einn þessara yfir-
stjórnenda væri viss með að
reka rýting í bak hans við
fyrsta tækifæri. Hann gæti
framkvæmt nýja umfangs-
mikla hreinsun.
MIKIL MISTOK
Hugsamegt er að þetta sé
það sem Krúsjeff er með á
prjónunum til þess að draga
hug landa sinna frá þeirri stað
reynd að hann hefur hvað
eftir annað beðið mikla ósigra
í þeirri baráttu sinni að gera
Sovétríkin að forusturíki. Hon
um hefur ekki aðeins mistek-
izt að leysa matvæla og hús-
næðisvandamálin í Sovétríkj-
unum Og jafnvel að halda
yöldunum í kommúnisku hjá-
ríkjunum (Albaníu Og sérstak
lega Kína). Heldur hefur
hann með óheyrilegu sinnu-
Framh. á bls. 14.
ar kenningar kommúnista.
Hann og aðrir þeir, sem bezt
hafa kynnt sér slík mál, telja
að forða megi 95% íbúa, þótt
til kjarnorkustyrjaldar dragi,
ef ráðstafanir hafi verið
gerðar til nægilegra almanna
varna, en annars mundi meg-
inþorri þjóðanna láta lífið.
Hann upplýsti, að í Noregi
væri nú skylda að hafa byrgi
í hverju nýbyggðu húsi og
væru þau ekki meiri mann-
virki en svo að þau ykju
byggingarkostnað um 1—2%.
Almannavarnir eru mann-
úðaymál, sem miða að því að
bjarga mannslífum. — Allar
siðmenntaðar þjóðir einbeita
sér að því að koma upp slík-
um vörnum og skipuleggja
fyrirfram aðgerðir, ef neyð-
arástand verður, sem auð-
vitað getur líka skapazt af
náttúruhamförum, svo sem
eldgosum, jarðskj^lftum o.
s. frv.
Ber að fagna því, að ís-
lenzk stjórnarvöld hafa nú
tekið mál þessi föstum tök-
um og hraða þarf fram-
kvæmdum í þeim.