Morgunblaðið - 25.11.1961, Blaðsíða 3

IiaugaTv,a£'ur 25. nóv. 1961
MORGXJ'SBLAÐIÐ
3
— Alþingi
Frh. af bls. 1
um það, að þau fái aðstöðu til
herstöðvá og heræfinga á ís-
landi. Hér er enn, sem komið er,
aðeins um áþreifingar að ræða
og hefur verið sérstaklega rætt
við Guðmund f. Guðmundsson,
utanríkisráðherra, og nokkra
valdamenn aðra. Hins vegar mun
engin formleg beiðni hafa bor-
izt enn og ólíklegt, að hún ber-
ist, nema Vestur-Þjóðverjar teljj
sig örugga um jákvæðar undir-
tektir“.
Eg les ekki lengra úr þessari
grein.
Það hefur ekki verið venja
mín að eltast við og mótmæla, þó
að ósannar og rangar fullyrðing-
ar kæmu í þessu blaði. En bæði
sjálf frásögnin, sem hér er á
ferðinni og eins sá tilgangur, sem
virðist liggja á bak við hana, er
með slíkum endemum, að ekki
verður komizt hjá að mótmæla
þessari frásögn og víkja að
henni nokkrum orðum.
Það er fullyrt í upphafi^grein-
arinnar, að Þjóðviljinn hafi ör-
ugga vitneskju um það, að vest-
ur-þýzk stjórnarvöld hafi leitað
fyrir sér um það, að þau fái að-
stöðu til herstöðva og heræfinga
á íslandi. Þessi fullyrðing er ó-
sönn og tilefnislaus með öllu.
Hvorki vestur-þýzk stjórnarvöld
né neinir aðrir hafa leitað fyrir
sér um það, að Þjóðverjar fengju
aðstöðu til herstöðva eða heræf-
inga hér. Það, sem blaðið segir
um þetta, er þess vegna með öllu
rangt og án hins minnsta tilefnis.
Þá segir í greininni, að hér sé
enn sem komdð er, aðeins um
áþreifingar að ræða og hefur
verið sérstaklega rætt við Gið-
mund f. Guðmundsson utanríkis-
ráðherra og nokkra valdamenn
aðra. Einnig þetta er ósatt og
gersamlega tilefnislaust. Það hef-
ur hvorki verið rætt við. mig né
neina aðra íslenzka valdamenn
um það, að Þjóðverjar fengju hér
neina aðstöðu. Állt, sem Þjóðvilj-
inn segir um þetta, bæði hér í
fyrirsögninni og það, sem síðar
er sagt í greininni, or því ósann-
indi frá upphafi.
TILGANGURINN AUGLJÓS
Það eru ekki nema íáir dagar
síðan ríkisstjórn Sóvétríkjanna
sneri sér til Finnlands með kröfu
um, að Finnar tækju upp viðræð-
ur við Sovétstjórnina um sam-
eiginlegar varnaraðgerðir og
hernaðaraðstöðu fyrir Sovétrík-
in í Finnlandi. Sem ástæðu fyrir
þessari kröfu sinni færði ríkis-
stjórn Sovétríkjanna það, að Sov-
étríkin væru í yfirvofandi hættu
vegna árásar erlends ríkis. Árás-
araðilinn átti að vera Vestur-
Þýzkaland og jafnvel var í því
sambandi talað um Noreg og Dan
rnörk vegna þátttöku þeirra í
Atlantshafsbandalaginu“.
Síðar sagði ráðherra:
„Eg þarf ekki að fara að ræða
um það hér, hversu fráleitar og
tilefnislausar þessar getsakir og
ásakanir í garð bæði Noregs,
Danmerkur og Vestur-Þýzka-
lands eru. Það er alger óþarfi
að gera það hér. En hinu hafa
menn sjálfsagt veitt athygli, að í
morgun um sama leyti og Þjóð-
viljinn er að koma út, þá voru að
hefjast viðræður á millí Kekk-
onens forseta Finnlands, og
Krúsjeffs, forsætisráðherra Sovét
ríkjanna, vegna kröfu Rússa um
hernaðaraðgerðir, sameiginlegar
varnaraðgerðir af hálfu Finna og
Rússa.
Á sama tíma, sem þessir tveir
menn eru að hefja sínar viðræð-
ur út af kröfum Rússa gegn Finn-
um, þá er Þjóðviljinn að búa
til og útbreiða til afnota þá sögu,
að íslendingar standi í viðræðum
um það að veita Þjóðverjum hér
sérstaka hernaðaraðstoð. V\ð
minnumst þess, að Þjóðviljinn
hefur oft haldið því fram, að það
væri ógnun við Sovétríkin og
tilefni til afskipta Sovétríkjanna
af okkar málum, að við værum
aðilar að Atlantshafsbandalaginu
og að hér væri bandarískur her.
Þetta hefur Þjóðviljinn og komm
únistarnir á íslandi talið, að gæti
verið tilefni til afskipta Sovét-
Vaxandi eining
um Kekkonen
Helsingfors, 2?/. okt. (NTB)
OLAVI Honka, fyrrver-
andi dómsmálaráðherra,
tilkymiti í dag að hann
hefði ákveðið að hætta
við að bjóða sig fram gegn
Kekkonen við næstu for-
setakosningar í Finnlandi.
Sagði Honka að heill föð-
urlandsins væri bezt borg
ið með því að hann hætti
við framboð sitt.
Eftir að tilkynning Honka
hafði verið birt gaf Finnski
þjóðarflokkurinn út tilkynn-
ingu þar sem hann segir að
flokkurinn muni einbeita
kröftum sínum að endur-
kosningu Kekkonens.
Segir í tilkynningu flokks-
ins að þetta sé gert til vernd
ar utanríkisstefnu landsins
og til að efla samstöðuna inn
anlands.
Honka tók þessa ákvörðun
sína eftir að rætt hafði ver-
ið í flokknum um tillögu frá
K. A. Fagerholm þingforseta
sjálfkjörinn forseti?
Kekkonen — Verður hann
um að yfirstandandi kjör-
tímabil Kekkonens yrði fram
lengt um sex ár.
Framboð Honka var til-
kynnt í maí sl. Var það stutt
af þingmönnum fjögurra
borgaraflokka.
ríkjanna af okkar málum og jafn
vel tilefni til þess, að Sovétrík-
in hafa borið sínar kröfur fram
á hendur Finnum.
Nú bætist það við, að Þjóðvilj-
inn býr til þá sögu, að sá aðilinn,
sem Rússar telja sér hættulegast-
an, Vestur-Þýzkaland, sé í samn-
ingum við ríkisstjórn fslands um
að fá hér hernaðaraðstöðu. Við
fslendingar vonum að sjálfsögðu,
að Finnum og Rússum megi tak-
ast að leiða sín vandamál til
lykta á vinsamlegan og friðsam-
legan hátt og umfram allt viljum
við fslendingar ekki blanda ókk-
ur í þeirra mál. Það er þessara
tveggja þjóða að ráða fram úr
því. En allir fslendingar hljóta
að fordæma það níðingsverk sem
Þjóðviljinn er að vinna hér -
örlagastundu finnsku þjóðarinn-
ar, þegar hann lýgur upp jafn
ógeðfelldri sögu og hér er fram-
sett. Eg vil nota þetta tækifæri,
um leið og ég lýsi frásögn Þjóð-
viljans algerlega ósanna, til þess
að fordæma og lýsa viðbjóði mín-
um á því framferði, sem Þjóð-
viljinn hefur hér viðhaft“.
EKKI NÓG AÐ BERA TIL
BAKA
Einar Olgeirsson (K) hóf máls
á því, að það væri eitthvað und-
arlegt, þegar utanríkisráðherra
sæi ástæðu til að skýra frá því,
sem væri að gerast. Það væri
ekki vani hans að skýra frá þvi.
Ekki væri heldur mikið upp úr
því leggjandi, þótt utanríkisráð-
herra hefði borið ræðuna til baka,
það væri vani diplómata að gæta
sín og bera til baka og bera til
baka nógu lengi. f því samfoandi
gat hann þess, að hann hefði not
að ■ stór orð 15. marz 1939, er
Hitler fór fram á að fá að lenda
hér flugvélum. Kvaðst hann hafa
sent fréttir um það til Kaup-
mannahafnar og fengið framan í
sig daginn eftir, að það væru
landráð að senda fréttir um það
útan.
Þá varpaði hann fram þeirri
spurningu, hvort Vestur-Þjóð-
verjar væru ekki okkar ágætu
vinir og bandamenn. Og hafa þeir
ekki æfingarstöð í Englandi og
í Frakklandí? Er það ekki bara
gott að fá þá hingað? Eða hvað
er utanríkisráðherra að derra sig?
Er hann ekki búinn að koma okk
ur inn í þetta þokkalega banda-
lag? Er hann eitthvað sérstaklega
reiður yfir, að við skulum
spyrja, hvort þeir muni koma
hingað? Eða hvað voru ráðherr-
arnir Gunnar Thoröddsen og
Guðmundur f. Guðmundsson að
gera í Bonn? Kannski stjórninni
í Bonn hafi dottið í hug, að fái
fslendingar undanþágu í sam-
bandi við Efnahagsbandalagið, þá
standi Vestur-Þjóðverjum til
boða herstöð á íslandi. Til að
taka af allan efa yrði ríkisstjórn-
in því að lýsa yfir í eitt skipti
fyrir öll, að Vestur-Þjóðverjar
fái ekki herstöð hérlendis um
alla framtíð.
Þá sagði hann, að íslendingar
hefðu orðið fyrir hernaðarlegum
ánásum af hálfu Breta, og þá hafi
ekki verið kært, heldur samið
við þá og því lýst sem stórsigri
íslands. Eða dettur utanríkisráð-
herra í hug, að nokkur taki fnark
á honum, þótt menn iti, að hann
kunni að bera til baka?
NAUMAST TILVILJUN EIN
Næstur kvaddi sér hljóðs
Bjarni Benediktsson forsætisráð-
herra. Sagðist hann ekki geta
annað en látið uppi áhyggjur sín
ar vegna ræðu Einars Olgeirs-
sonar. Það sé sök sér, þótt dag-
blað birti tilefnislausa árás á
stjórnmálaandstæðinga og ættu
menn þó að kunna sér hóf í slík-
um árásum, svo að þær yrðu ekki
skaðsamlegar langt út fyrir lands
steinana og allra sízt, að þær
geti orðið skaðsamlegar þjóð, sem
mjög á í vök að verjast og allir
íslendingar eða a. m. k. flestir
óska friðar og frelsis. Hitt er þeim
mun alvarlegra, að Einar Ol-
geirsson skuli að efni til taka
undir þennan gjörsamlega tilhæfu
lausa áburð hér í sinni ræðu.
Hann hefði orðið maður að meirí,
ef hann hefði viðurkennt, að hér
væri um gjörsamlega ástæðulaus-
ar getsakir að ræða. En því fór
fjarri, að hann viðurkenndi það,
þvert á mót' reyndi hann með
öllu móti að gefa í skyn, að frá-
sögn Þjóðviljans væri rétt. Þetta
er þeim rnun vítaverðara og hlýt
ur að vekia þeim mun meiri á-
hyggjur hjá öllum góðviljuðum
mönnum, þegar það er hugleitt,
hvernig a stendur nú fyrir Finn-
landi, og enginn hefur ýtarlegar
en Þjóðviljinr hér á landi rakið
það, að Fmnland væri sett í
hættu með ágengni Þjóðverja á
Norðurlöndum. Nú er þar að vísu
um mishermi mjög mikið að
ræða. En hitt er rétt, að Sovét-
stjórnin hefur í kröfum sínum
gegn Finnum fyrst og fremst
stutt þær með því, að Þjóðverjar
væru að koma sér upp bækistöðv
um á Norðurlöndum. Það getur
því naumast verið tilviljun, að
Þjóðviljinn skuli einmitt sama
daginn og viðræður Kekkonens
og Krúsjeffs hefjast, birta með
sínu stærsta letri og mest áber-
andi hátt fregn um það, að Vest-
ur-Þjóðverjar séu í þann veg að
fá herstöðvar á íslandi. Þarna er
um að ræða óskiljanlegt frum-
hlaup, frumhlaup, sem ég hefði
ekki með nokkru móti trúað fyr-
irfram, að Einar Olgeirsson gæti
verið samþykkur eða gæti haft
annað en fulla andúð á.
ALVARLEGAR AFLEIÐINGAR
Máli sinu lauk forsætisráðherr
ann með því að undirstrika, að í
stað þess að firra Finna vand-
ræðum með því að taka undir
neitun utanríkisráðherra, haldi
Einar Olgeirsson langa ræðu til
að gefa í skyn, að áburðurinn sé
réttur. Ekki getur samt farið fram
njá honum, hversu alvarlegar af-
leiðingar slíkur áburður mundi
hafa, ef hann væri tekinn trúan-
legur af valdamönnum Sövétríkj-
anna. Þá mundi hann vera notað-
ur sem enn ein og e. t. v. úrslita-
rök fyrir því, að þeir yrðu að fá
kröfum sínum gagnvart Finnum
framgengt. Eða trúir hann virki-
lega, að hér sé satt frá sagt?
Og ef svo ei, hvaða rök færir
hann þá fyrir máli sínu? Eða er
hér um foeina, skipulagða her-
ferð að ræða, sem íslenzkir menn
hafa léð sig til, til þess að svíkj-
ast aftan að okkar finnsku bræðra
þjóð á þeirra neyðarstundu?
HVER VAR HEIMILDIN?
Guðm. í. Guðmundsson, utan-
ríkisráðherra tók til máls og
sagði m. a. að Einar Olgeirsson
hefði farið að dylgja með það,
að fréttin kynni nú að vera sönn.
Og þessar dylgjur voru m. a. í
því fólgnar, að hreyfa því hér,
hvað tveir íslenzkir ráðherrar
hafi verið að ræða, þegar þeir
voru á ferðinni í Bonn fyrir
nokkru. — Frá þessu hefur
verið skýrt. Þetta er ekkert leynd
armál. Ferð þeirra hafði verið
undirbúin áður. Þeir áttu leið
þarna um. Þeir áttu erindi við
þá ráðherra, sem þeir ræddu við,
en það kemur þessu máli ekki
nokkurn skapaðan hlut við. Þó
að E. Olg. sé að reyna að nota
þessa ferð þesSara tveggja ráðh.
sem dylgjur, til þess að undir-
byggja hina ósönnu fregn Þjóð-
viljans, sem birt var þar í morg-
un. Eg verð að segja, að þetta
er næsta lúalega að farið. Þessi
hv. þm. rifjaði líka upp í ræðu
sinni, að fyrir allmörgum árum
hafði hann hreyft því hér
á Alþingi, að Hitler hefði auga-
stað á ísianui sem lendingarstöð
fyrir flugvélar. Eg man nú ekki
eftir þessu máli. En þessi hv. þm.
bætti því við, að hann hefði sím-
að fregnina af þessum umr. út
um allan heim. Og er það ekki
eitthvað svipað, sem er verið að
undirbúa og er á ferðinni hér?
Tilgangurinn leynir sér ekki.
En fyrst E. Olg. er að dylgja með,
að fregnin kunni að vera sönn
oj* vill draga i efa rnín andmæli,
þá vil ég gjsinan minna hann á,
að í Þjóðviljanum stendur, að
blaðið hafi örugga heimild fyrir
þessari fregn. Eg skora á E. Olg.,
ég skora é Þjóðviljann að upp-
lýsa, hver þessi örugga heimild
er. Eg skora á þá að tilgreina,
hvaðan þeir hafa þessa heimild.
Ef þeir ekki geta það, — ef þeir
ekki vilja gera það, þá er það
vegna þess, sem auðvitað er það
sanna, að þeir hafa sjálfir skrökv-
að fregninni upp.
DAUÐHRÆDDUR UM AÐ
FREGNIN SÉ RÉTT
Einar Olgeirsson (K) tók aft-
ur til máls og kvaðst dauðhrædd-
ur um, að fregnin í Þjóðviljanum
væri rétt. Hins vegar kvaðst hann
ekkert vita um þessa fregn fram
yfir það, sem í Þjóðviljanum
stæði. En því miður væri það svo,
að þegar svona fréttir hefðu kom-
ið í Þjóðviljanum, þá reyndust
Fra^mh. á bls. 8.
STAK8TEIMAR
□heiðarleg blað; mennska
Tírr.inn skrifar í gær ritstjórn-
argrein um. að Morgunblaðið
hafi þagað yfir því að íslenzkar
stúlkur hafi verið drukknar í
samkomu varnarliðsmanna á
Keflavíkurflugvelli. Sannleikur
þessa má.ls er sá. að þrjú Reykja
víkurblaðanna birtu nær sam-
hljóða hasarfrétt um þetta efni
sunnudaginn 12. þ.m. og báru
fyrir því ónefndan mann, sem
hringt hefði tii blaðanna. Þó var
þess getið. að lögregluyfirvöld á
Keflavíkurflugvelli töldu frétt
þessa ranga og stórýkta. Þessi
huldumaður- hringdi hins vegar
ekki til Morgunblaðsins, enda
hefur hann mctið það réttilega
að blaðið mundi ekki birta sögu
hans. án þess að kvnna sér sann-
leiksgildi hennar. í næsta blaði
Morgunblaðsins er hins vegar
birt frásögn af þessum atburðum,
eins rétt og frekast var hægt að
upplýsa. og síðar sagði Morgun-
blaðið: „fordæmanleg eru skríls-
læti eins og stundum hafa borizt
fregnir af. oft að vísu stórýktar
þar setr. íslenzkar stúlkur eru
dauðadrukknar í samkvæmum
varnarliðsmanna."
Þetta er Tímamönnum full-
kunnugt um, en engu að síður
halda þeir því fram að Morgun-
blaðið hafi þagað um atburðinn.
Rangt og rétt
Spekingurinn. sem skrifar
auglýsingar þær, sem SÍS lætur
birta í Tímanum aí og til, nefnir
hugvekju sína í fyrradag „Víkið
burt ranglætinu." Er hann þar á
ný tekinn að tala um þau laga-
ákvæði. að innlánsdeildir SÍS
greiði til Seðlabankans á sama
hátt og aðrar lánastofnanir.
Finnst honum það hið m.esta rang
læti. innlánsdeildir SÍS ættu að
hafa algjöra sérstöðu i þessu efnl.
Menn minnast þess, að þetta
á.kvæði hefur verið eitt megin-
árásarefni Framsóknarmanna á
Viðreisnarstjórnina og var helzt
að ski/ia að landauðn yrði.
ef því yrði ekki breytt. Af því
tilefni hefur Morgunblaðið marg-
spurt Tímann um, hve hárri upp-
hæð þessi innlög næmu fram að
þessu. Við því hafa aldrei feng-
izt nein svör, en það er eins og
fyrri daginn. að Framsóknar-
menn vilja hafa sérréttindi á
öllum sviðum.
„Máttarstoðir alls
atvinnulífs“
SÍS höfundurinn heldur áfram
og segir:
,.f stórum Iandshlutum eru
kaupfélögin máttarstoðir alis
atvinnulífs. Það striðir gegn öll-
um rökum. að hvaða ríkisstjórn
sem að völdum situr hljóti ekki
að styðja bau í þýðingarmiklu
hlutverki þeirra."
Greinarhöfundur virðist sýni-
Iega telja það eiga að vera hlut-
verk ríkisvaldsins að styrkja
samvinnufélögin enn meir en orð
ið er, einkum í þeim stóru lands-
hlutum. þar sem þau njóta þegar
einokunaraðstöðu. í öðru orðinu
tala Framsóknarmenn að vísu
um það. að þeir séu fylgjandi
frjálsri samkeppni, en í hinu orð-
inu segja þeir að stórefla eigi
aðstöðu SÍS svo að um fullkomna
einokunaraðstöðu verði að ræða.
Að þessu tilefni er rétt að rifja
enn upp um,mæli Esra Péturg-
sonar, læknis. flokksbróður SÍS-
höfundarins. þar sem hann benti
á hættu þá, sem samfara væri
einokunaraðstöðunni. Flutti hann
þar svipaðar skoðanir og Morg.
unblaðið nefur margbent á, að
ofurvald samvinnufélaganna
væri stórhættulegt og skerti hag
neytenda eins og öll einokun
hlýtur að gera, en SÍS herrarnir
virðast ekki fallast á þessar rök-
semdarfærslur þótt þær sén
bornar fram af flokksbróður
l þeirra.