Morgunblaðið - 29.11.1961, Page 13

Miðvikudagur 29. nóv. 1961
MOnCVHHT. AÐIÐ
13
Svíþjóð séð
FYRIIl nokkrum dögrum kom út
■ Leningrad bók eftir rússneskan
mann S. Volk að n.afni, sem mun
liafa ferðast nokkuð víða um í
Evrópu. Bókina nefnir hann
„Evrópskar andstæður“. Þar er
meðal annars 26 blaðsíðna furðu-
lýsing á Svíþjóð, sem vakti þeg-
ar athygli norrænna fréttamanna
í Moskvu, einkum vegna þróun-
ar samskipta Finnlands og Sovét-
ríkjanna um þessar mundir og
skírskotana Rússa til árásar-
hættu af höndum Norðmanna og
Svía.
Nokkrar veigamestu upplýs-
Ingar, sem Volk gefur þjóð sinni
um þessa virtu og ágætu ná-
granna okkar og vini, Svíana,
eru eftírfarandi:
• Sænskir hershöfðingjar
hafa hlotið menntun sína og
jþjálfun í þýzkum liðsforingja-
skólum. Auk hershöfðingjastarfa
Einna gegna þeir iðulega áhrifa-
miklum stöðum innan sænska
iðnaðarins — þar á meðal í mörg
um fyrirtækjum, sem sjá fyrir
visindatækjum til kjarnorku-
irannsókna.
• Kjarnorkurannsókniarstöð-
in EVA á í miklum fjárhags-
örðugleikum, sem stafa einkum
ef því, að sænskir afturhalds-
menn hóta að eyðileggja allar á-
eetlanir um friðsamlega notkun
kjarnorkunnar.
• Þjóðfélagsumbætur, s e m
gerðar hafa verið í Sviþjóð hafa
í engu bætt kjör sænskrar alþýðu
eða breytt eðli sænskra efnahags
tnála.
• Flokkur Sosialdemokrata
Ihefur breytzt í stjórnmálaflokk,
sem vakandi og sofandi gætir
hagsmuna kapítalista.
• Sænski konungurinn er
alls ódugandi stjórnandi og eyðir
öllum sínum stundum í forn-
leifagröft og listaskoðun á Grikk
landi.
• Hinu mikla sænska bóka-
forlagi Bonniers er stjórnað af
Enskilda-bankanum.
• Nú eru uppi ráðagerðir um
að breyta Svíþjóð í bækistöð
fyrir bandaríska heimsveldis-
sinna.
Svo mörg voru þau orð.
„Furðulegt hlutleysi"
Og Volk heldur áfram upplýs-
íngum sínum og segir: „Hin á-
gætu lífskjör í Svíþjóð eru því
að þakka, að þar hefur ekki verið
háð styrjöld í 150 ár — en í land-
inu eru fjöldi fullkominna skóla-
-bygginga nýrra íbúðabygginga,
þar blasa við nýjar bifreiðar og
nægð varnings er í verzlunum“.
augum
ur Volk á ummæli Östen Undens
utanríkisráðherra, er hann árið
1959 kvaðst efast nokkuð um,
að einlægni lægi að baki tillögu
Rússa um kjarnorkulaust belti í
Evrópu. Segir Volk þau ummæli
Undens hafa verið til þess ætluð
að dylja hernaðarundirbúninginn
í Svíþjóð, sem miði að þátttöku
Svíþjóðar í árásarbandalaginu
Nato.
í hugleiðingu um Málverk eftir
Rembrandt, sem Volk hafði séð
í Svíþjóð kveðst hann ekki fá
varizt þeirri hugsun. að í Sví-
þjóð séu sterk öfl að vinna að
þvi að reka þjóðiná í hendur er-
lendra einokunarhringa og banda
riskra heimsvaldainna.
Og þá víkur sögunni að flokki
sænskra socialdemokrata, sem
Volk segir, að hafi ekki aðeins
gert sig sekan um að víkja af
línu marxismans, heldur ljúgi í
sífellu visvitandi til um lífskjör
og efnahag sænska ríkisins í
skjóli falskra hagskýrslna. Með
mmm
Mynd þessi var tekin fyrir nokkrum dögum, er þeir Torsten
Rapp, æðsti maður sænska hersins og (t.v) Alrr^ren, yfirhers-
höfðingi, voru á leið til fundar við ríkisstjórnina um orðsend-
ingu Rússa til Finna frá 30. október og þróun þeirra mála síðan.
Samkvæmt hinni rússnesku bók eiga þessir menn að hafa
hlotið þjálfun sína í Þýzkalandi og vera mikils ráðandi í
sænskum iðnaði.
altölur um framleiðslu og neyzlu
í lándinu gefi engar hugmyndir
um hvernig efnaleg gæði skiptizt
þar niður. „Mestur hluti auðæfa
Svíþjóðar", segir Volk, „er í
höndum fjögurra banka og auð-
kýfinga, sem þeim ráða. Wallen-
berg fjölskyldan í Svíþjóð er þar
jafn áhrifamikil og Rockefeller
fjölskyldan í Bandaríkjunum.“
Undir lokin ræðir hann um um-
renninga og afbrotamenn í Sví-
þjóð, sem hann segir oftast vera
syni og dætur auðugra kaup-
sýslumanna — „Þó svo hafi verið
látið heita í sænskri kvikmynd
nýlega, að um börn verkafólks
væri að ræða“.
Loks ræðir Volk um bókaút-
gáfu í Svíþjóð, sem eins og fleira
sé í höndum auðkýfinga, enda sé
Bonniers-forlaginu stjórnað af
Enskilda bankanum og hann
ræðst harkalega á kvikmynda-
gerð í Svíþjóð og skemmtisagna-
gerð. Hann klykkir svo út með
athugasemd, sem næstum er að
finna á hverri þessara 26 blað-
síðna um Svíþjóð — að uggvæn-
leg séu þau hin sterku öfl, sem
nú starfi þar í þágu bandarískrar
heimsveldisstefnu og leitist af
megni við að færa kalda stríðið
út yfir svæðið umhverfis Eystra-
salt.
Fréttabréf úr Kjal-
arneshreppi
„En — segir Volk — þetta er
aðeins það sem út á við snýr.
Hvað getur að líta að baki þess-
ari glæsilegu forhlið. Jú, — þrátt
fyrir trausta uppbyggingu efna-
hagslífsins, eru 60 þúsundir
manna atvinnulausir í landinu og
atvinnuleysisstyrkur a ð e i n s
greiddur tíu mánuði ársins. Elli-
lífeyri fá menn ekki fyrr en þeir
eru 67 ára að aldri — og í því
sambandi nefnir Volk"*elliheimili
í nokkrum sænskum bæjum, sem
reist hafi verið fyrir fé sem
fékkst með skattlagningu blóma-
verzlana. „Og skattarnir“, segir
Volk, „mergsjúga sænskan verka
lýð“.
Næst ræðir Volk um hlutleys-
isstefnu L-víþjóðar og segir m. a.:
„Það lætur óeðlilega í eyrum
manns, að land, sem hefur lýst
yfir hlutleysi í utanríkismálum
skúli hafa varið á sl. ári fjórð-
ungi þjóðartekna til hernaðar-
þarfa. Frá sérhverjum Svia —
einnig kornabörnum — er dag-
lega tekin til hernaðarþarfa ein
sænsk króna — sem er verð IV2
lítra af mjólk. Og hin svívirði-
lega og miskunnarlausa vígvél
krefst æ' meiri fórna.
Jafnframt skýrir Volk svo frá,
að Tage Erlander forsætisráð-
herra hafi árið 1952 heitið Banda
ríkjaforseta því, að skapa sterkt
varnarkerfi í landinu — „furðu-
legt“, segir Volk, ,»því eins og
allir vita, stendur Svíum ekki
ógn af neinum". Ennfremur drep
Smalað inn að Vatnajökli
. Skriðuklaustri 20. nóv.
ÞEGAR litið er til baka yfir veðr-
éttu síðastliöins sumars, er mik-
ið um skugga og fátt um sól-
skinsbletti. Heyskapartíð var
ákaflega þreytandi vegna tíðra
Skúra, og rigninga þegar leið á
sumar. Þótt öðru hverju gerði
þurrkflæsur, stóðu þær yfirleitt
stutt og voru ófullnægjandi. Þó
gerði góðan þurrkakafla í þrjá
daga 18.—20. sept. og náðust hey
þá að mestu hér í dalnum. Þessir
dagar gerðu það að verkum að
heyskaparlok í Fljótsdal urðu
sæmilega góð. Göngum var frest-
»ð um 4 daga, þannig að þessir
góða dagar nýttust að fullu við
heyskaparlokin. Ella hefðu flest-
ir karlmenn sveitarinnar verið
komnir í smölun, og þurrkurinn
þá ekki nýtzt. Hey eru ssémilega
mikil að vöxtum, en mjög mis-
jöfn að gæðum, nokkuð hrakið
sumt af þeim og yfirleitt hirt illa
þurr, lyskrótt Og leiðinleg.
Göngur tókust vel, veðrátta
sæmilega hagstæð smaladagana.
Fé reyndist í meðallagi til frá-
lags a. m. k. dilkar, en ær voru
með rýrara móti.
Októberveðráttan var sæmileg
fyrri hlutann en þó rigningar-
söm, en síðari hlutinn stórbrot-
inn og slæmur. 25. október var
nörðaustan Ofsaveður og stór-
ringning svo að fátítt ei\ Rigndi
þá í lotu- um 6 m.m. á Skriðu-
klaustri en á 3—4 dögum yfir 100
mm. Jörð öll var þá orðin for-
blaut, stórfelldur vöxtur í ám og
lækjum og vegaskemmdir víða.
En úrkoman var þá mun minni
inn undir Vatnajökli og að sumu
leyti krapahríð, og varð því
minni vöxtur í aðalvötnunum
Keldu og Jökulsá. Fljótsdælingar
vom þá í síðari göngum á Vest-
uröræfum og gátu leitað síðari
hluta dags inn við jökul, en nátt
stað hafa þeir þá í Sauðakofa, sem
er innarlega á afréttinni. Var
kofi sá endurbyggður fyrir fá-
um árum og er nú sæmileg vistar
vera. Nokkuð heimtist af fé úr
síðustu ieitum.
Slátrun dróst því með lengsta
móti og var slátrað fram í nóv-
ember. í'rostkafli kom í lok októ-
ber, en ekki snjóaði þá að ráði
hér, enda norðlæg átt, en allhvöss
og köld. Síðustu 10 dagarnir eða
svo, þ. e. frá tunglkomunni 8.
nóv. heí:r verið ágæt tíð. Allt
annar svipur á veðráttunni, suð
vestan áu oftast og stundum blíð-
viðri. Er jörð aftur ögn farin að
þorr.a, og góða tíðin nötuð til
haustverkanna, sem ávalt eru
fjöiþætt og verða að ljúkast fyrir
gegningarnar. Er m. a. ávallt
nokkuð um lagfæringar á bygg-
ingum og nýbyggingar — J.P.
SUMARIÐ, sem nú er liðið, varð
hér á Kjalarnesi — undir hlíð-
um Esju — með breytilegu veð
urfari.
Sláttur byrjaði um Jónsmessu-,
eða þá var fyrst borið niður, en
um það leyti brá tjl suðlægrar
áttar og hélzt með litlum undan-
tekningum mjög óhagstæð tíð
fram til 20. júlímánaðar.
Á þessu tímabili komu nokkrir
þurrkdagar og var aðallega heyj-
að í vothey og nokkru þvælt upp
í sæti.
Síðari hluti júlímánaðar, og til
um 12. ágúst, var mjög góð hey-
skapartíð með norðanátt — en
gamli norðri stóð út Hvalfjörð
með skýjabólstrum á Skarðs-
heiði, stillum með vestan 3—4
vindstiga hafgolu síðla dags, en
þó gengu stundum fjallaskúrir
yfir út um Esju, sem gætti meir
í austurhluta sveitarinnar og
næstu sveitum. Var þessi góðviðr
iskafli kærkominn öllum hér og
til athugunar á vissan hátt, sem
ég kem síðar að, því bændur luku
við fyrri slátt á túnum og hirð-
ingu á tæpum mánaðartíma með
litlum undantekningum.
Seinni sláttur á túnum gekk
frekar erfiðlega vegna suðlægrar
regnáttar og var það hey mest
eða nær einvörðungu látið í vot-
hey.
í þessu sambandi kemur mér
til hugar — að sú breyting geti
verið í aðsigi samfara aukinni
ræktun, meiri öryggi í heyverk-
un, svo sem með súgþurrkun, vot
heysgerð og fullkomnari, afkasta
meiri vinnuvélum, — að auðvelt
yrði* að stytta heyskapartimann,
sláttinn, þegar góðir þurrkkafl-
ar koma í 3—4 vikur og heyja
nægilegt fóðurmagn fyrir allan
búpeninginn, en síðari sprettan
að mestu notuð til beitar handa
mjólkurkúm og sláturfénaði, allt
fram til að frost byrja.
Haustveðráttan hefur verið
hlý fram yfir veturnætur en þá
kólnaði og hefur Esjan og Skarðs
heiðin tjaldað hvítum hjúp, en
nú um tíma hafa verið mikil úr-
felli.
★
Garðrækt hefur heppnast vel i
sumar, en sá hængur er á, að
sú ræktun er ekki nógu almenn,
Myndi ég halda, að það væri
mjög til athugunar, að bændur
hefðu samvinnu um þá starfsemi
og notuðu til þess nýjustu vélar,
sem nú eru til staðar. Hefur ráðu
nauturinn Kristófer Grímsson
beitt sér nokkuð fyrir slíkri
starfsemi á félagslegum grund-
velli.
Ríkissjóður hefur keypt jörð-
ina Kollafjörð hér í hreppi og
skal þar byggja uppeldisstöð
fyrir lax og laxaklak. Eru hafn-
ar þar miklar framkvæmdir og
standa miklar vonir til þess, að
hér sé stigið mikið spor í rétta
átt til að efla þá ræktun.
Hafa ungir menn úr sveitinni
fengið vinnu við þessar fram-
kvæmdir í Kollafirði en dveljast
heima hjá sór um nætur.
. , ★
A þessu ári og fram til 1. nóv.
hefur mjólkuraukningin orðið
nokkur en frekar fækkar þeina
bændum, sem þá grein stunda.
Sauðfjáreignin er næstum sú
sama og fallþungi dilka í meðal-
lagi góður að þessu sinni.
Ó. B.
Brúarbygging og vega-
lagnir í Borgarfirði
AKRANESI, 27. nóv. — Rétt
fyrir miðjan nóvember var lokið
við að byggja brúna hjá Króki
i Norðurárdal. Brúarsmíðin var
hafin í suraar um mánaðarmótin
júní—júii. Brúin er 63 m. löng,
bogabrú, ca. 5 m. breið, mikið
mannvirki. Allt að 20 menn unnu
þarna þegar flestir voru. Yfir-
smiður \ar Kristleifur Jóhann-
esson.
Tveir nýir vegakaflar hafa ver-
ið iagðir í Þverárhlíð í sumar,
annar frá höfða að Litlu Þvérá,
hinn eftir ásnum vestan við Kví-
ar. Samanlögð lengd þeirra er á
þriðja kílómetra. Nýr vegur var
gerður á simrinu frá brúnni á
Norðlingafljóti fram að Kalmans-
tungu, 2—3 km, svo að Hvítár-
síðumjólkurbíllinn kemst nú orð
ið alla leið fram að Kalmans-
tungu.
S1 fimmtudag var harðneskju-
hríð fram ; Hvítársíðukrók, þ. e.
frá Gilsbakka og fram úr. í miklu
tveggja daga rigningunum á dög-
unum óx Norðurá svo gífurlega
og vatnsflaumurinn barst svo vítt
um, að sumir óttuðust að flóðin
hefðu hrifið eitthvað af kindum
með sér.
Hafin er bygging íbúðarhúss að
Brekku í Norðurárdal, búið að
steypa grunninn. Langt er komið
bvggingu um 70 kúa fjóss að
Helgavatni í Þverárhlíð.
— Oddur.
Hvalstöð
og bátar snyrt
AKRANESI, 27. nóv. — Tveir
elztu hvalbátarnir Hvalur 1 og
Hvalur 4 liggja nú við festar
inni í Hvalfirði. 5 hvalbátanna,
Hvalur 2„ 3., 5., 6., og 7. eru í
slipp í Reykjavík. Er þeir koma
uppdubbaðir og nýviðgerðir það-
an eftir áramótin verður þeim
lagt inni í Hvalfirði.
Ofarið á mark.-ð frá Hvalstöð-
inni er t.d. um 1000 lestir af
lýsi og 500 lestir af mjöli. 31.
fimmtudag átti Ms. Fjallfoss að
taka 200 lestir af mjöli, en ófært
var að bryggju vegna veðurofsa.
Síðan hvalstöðin hætti að taka
á móti hval í haust, hafa 30
manns unnið i stöðinni, að gera
við og hreinsa vélar og tæki. —
Núna hafa þeir gerc allt klárt fyr-
ir næstu hvalavertíð á vori kom-
anda og hættu störfum sl. laug-
ardagskvöld, 25. nóv. — Oddur.