Morgunblaðið - 29.11.1961, Side 15
Miðvikudaöur 29. nóv. 1961
MORGVNBLAÐIÐ
15
Bótamál
áverka
vegna
fyrir
Hæstarétti
Fór betur en á horfðist
Þegar John Kryway liðsfor-
ingi var að lenda orustuþotu
sinni á flugbraut flugvéla-
móðurskipsins Franklin D.
Roosevelt s.1. þriðjudag,
vildi það óhapp til að eitt
lemdingarhjólið brotnaði og
‘kom upp eldur í þotunni.
Varð flugma'ðurinn að grípa
til neyðarútbúnaðar, sem
þeytti honum út úr brenn-
andi vélinni. Kryway lenti
í sjónum rétt við skipshlið
og náðist fljótlega um borð
lítið meiddur.
Stærsta myndin er tekin
um það leyti er Kryway
þýtur út úr brennandi vél-
inni, sem steyptist fram af
og í sjóinn. Hinar myndirn-
ar eru nokkuð óskýrar, en
sýna „flug“ Kryways þar til
fallhlíf hans opnaðist.
140 fjár lundust í þriSju leit —
búgleg kurföflusulu — afturför
í skemmfunulífi — kvefslæðingur
í fðlki
MYKJUNESI, 19. nóv. — Heldur
hefur verið umhleypingasöm tíð
hér upp á síðkastið; hatfa skipzt
á frost og rigningar. Jörð er þó
klakalaus nú og ekki hefur verið
■tórviðrasamt. Ekki er farið að
gefa fé ennþá, nema að sjálf-
eögðu hrútunum, en vegna óstöð-
S '
coc o%
strength
Æ
Fréttabréf úr Holtum
ugrar veðráttu og einnig þess,
hve jörð sölnaði snemma hausts,
er hætt við að fé sé heldur að
leggja af og væri þar af leiðandi
eflaust þörf á að gefa a. m. k.
kjarnfóður með beit.
Gerðar hafa verið þrjár leitir
í Landmannaafrétt í haust og
margt fé komið úr þeim öllum.
Má í því sambandi geta þess, að
í þriðju leitinni fundust um 140
fjár, þar af um 100 fjár frá efstu
bæjum á Rangárvöllum, sem bú-
ið var að koma heim áður. Er
það vitanlega ófært að vera að
eltast við sama féð allt haustið
að þyrfti að vera hægt að koma í
veg fyrir að slíkt endurtaki sig.
Ennþá vantar af því fé, sem farið
var með á afréttinn í vor. Víst er,
að afrétturinn verður mjög dýrt
íyrirtæki á þessu ári, og kemur
mjög rækilega við pyngju
manna hér í sveitum. Þarf vissu-
lega að verða önnur skipan á
þessum málum í framtíðinni og
réttlátari, þannig að verulegur
hluti kostnaðarins greiðist af
þekn, er vilja hafa fé rétt á
fjalli.
Mjög báglega gengur hér með
kartöflusölu á þessu hausti. Hér
er yfirleitt ekki um mikla kart-
öflurækt að ræða, en þó haifa
ýmsir drýgt tekjur sínar undan-
farin ár með kartöflusölu. Nú
stendur þetta allt fast, þess eru
dærai að sumir hafi sama og
engu getað komið frá sér, en
aðrir losnað við svo til allt sitt
Virðist þurfa að taka upp ein-
hverja aðra og fastari akipan í
þessum málum. Nú vofir sú
hætta yfir, að eitthvað af kart-
öflum skemmist heima hjá mönn
um, sökum skorts á fullnægj-
andi geymslum.
Hér um sveitir hefur verið
unnið að jarðræktarframkvæmd-
um til skamms tíma, en stöðvað-
ist hér sökum frosta fyrir nokkru
og er ólokið nokkru verki
ennþá. Byggingarframkvæmdir
hafa einnig verið með mesta
mióti á þessu ári.
Félagslíf er heldur dauft. Er
nú helzt útlit fyrir að samkomur
liggi að mestu niðri í sveitum
nema til komi aðfengnir, rándýr-
ir skemmtikraftar. Verður það
að teljast nokkur afturför frá
því, sem áður var, er menn undu
glaðir við sitt í þessum efnum.
Heilsufar hefur verið sæmiilegt
í haust, þó hefur einhver kvef-
slæðingur verið að læðast um
og hettusótt hafur stungið sér
niður.
Enda þótt nú »é liðinn mánuð-
ur af vetri, er æði víða sitt af
hverju ógert, er ljúka þyrfti við
áður en hinn eiginlegi vetur geng
ur í garð, en úr þessu getur það
gerzt æði fyrirvaralítið. En fólk-
ið er fátt og dagurinn stuttur og
mörgu þarf að sinna. Þess vegna
verðum við jafnan að halda í þá
ósk, að morgundagurinn verði
góður. — M.G.
Sératkvæði
NÝLEGA var kveðinn upp i
Hæstarétti dómur í máli, er
Bernharð Hjartarson. ísafirði,
höfðaði á hendur fjármálaráð-
lierra f. h. ríkissjóðs til bóta-
greiðslna vegna áverka, er hann
varð fyrir. þar sem hann vann
við að sprengja jarðgöng í Arn-
arneshamar, sem er á leiðinni frá
ísafirði til Súðavíkur.
Málavextir eru á þessa leið:
Sumarið 1948 vann stefnandi við
að sprengja ofangreind jarð-
göng. Verk þetta var unnið á
vegum vegagerðar ríkisins.
Stefnandi hefur skýrt svo frá, að
dag einn í októbermánuði, er
sprenging hafði átt sér stað, hafi
hann ásamt fleiri mönnum far-
ið inn í jarðgöngin ,til að hlaða
grjóti, sem hafði losnað við
sprenginguna, upp á pall vöru-
bifreiðar. Þegar þeir höfðu unn-
ið að því nokkra stund, hafi
grjótstykki fallið úr þaki jarð-
ganganna og komið vinnstra
megin á höfuð sér, en þeir hafi
ekki borið neina hjálma á
höfði.
Við höfuðhöggið lsom frekar
lítið sár á höfuð stefnanda, en
töluvert blæddi úr. Hann féll
ekki á jörðina og missti aldrei
meðvitund, en varð miður sín,
fékk mikinn höfuðverk og varð
óglatt, Starfsfélagar stefnanda
báru hann inn í upphitaðan skúr
og lagðist hann þar fyrir á bekk.
Var ekki talin þörf á, að hann
færi til læknis og eftir um það
bil tvær klukikustundir hafði
hann jafnað sig svo, að hann fór
aftur á vinnustað.
Daginn eftir fór stenandi hins-
vegar til læknis, þar sem honum
var ráðlagt að vinna ekki vinnu,
sem áreynslu þyrfti við. Líðan
stefnanda fór síðan dagbatn.
andi og höfuðverkurinn hvarf
alveg.
Um það bil ári eftir slysið fór
stefnandi að finna til þyngsla í
höfði, sem ágerðist mjög. jafn-
framt því, sem hann varð hald-
inn svefnleysi og máttleysi. Fór
heilsu stefnanda síðan hrakandi
og varð hann að hætta við bú-
fræðinám. er hann byrjaði út í
Noregi. Veturinn 1957—1958 fór
stefnandi síðan að fá krampa-
köst ásamt miklum sársauka í
'höfði.
Þessar kvalir og þjáningar
vildi stefnandi rekja til þess
atviks í október 1948, er steinn
féll í höfuð honum við vinnuna
á Arnarneshamri og þvi höfðaði
hann skaðabótamál þetta með
stefnu, er gefin var út 12. sept.
1958. Gerði hann kröfur um
bætur að upphæð kr. 491.600,00.
Reisti hann kröfur sínar á því, að
engir hjálmar hefðu verið út-
vegaðir þeim. sem unnu í jarð-
göngunum, né hafi heldur verið
gerðar nokkrar aðrar ráðstafan-
ir til að vernda þá gegn grjót-
hruni úr þaki jarðganganna.
Stefndi krafðist sýknu og
byggði sýknukröfu sína á því, að
í fyrsta lagi hafi verið ósannað
að sjúkleiki stefnanda sé afleið-
ing höfuðhöggi því, er hann
hlaut í október 1948. Héraðsdóm
ur leitaði álits læknaráðs og enn
fremur voru lögð fram allmörg
læknisvottorð og með tilvísan til
þessara gagna taldi héraðsdóm-
ur, að núverandi veikindi stefn-
anda væru afleiðingar nefnds
höfuðhöggs.
Þá taldi stefndi, að krafan
væri niður fallin sökum tóm-
lætis stefnanda, en ekki var
fallizt á þau rök, þar sem heilsu
hans hafi stöðugt verið að hraka
á tíma'bilinu.
Héraðsdómur lagði því fébóta-
ábyrgð á ríkissjóð og var hon-
Ium samtals gert að greiða kr.
336.600,00 auk kr. 23.000,00 í
málskostnað.
Hæstaréttardómur
Fjármálaráðherra f. h. ríkis-
sjóðs áfrýjaði máli þessu og
krafðist í Hæstarétti sýknu af
kröfum stefnanda, en hann hélt
fram sömu kröfum og hann hafði
gert fyrir héraðsdómi.
Hæstaréttardómarar urðu ekki
sammála um niðurstöður í máli
þessu. 1 forsendum dóms, er
meirihluti Hæstaréttar kvað upp
segir:
,,I málum eins og því, sem hér
liggur fyrir, er oft ekki unnt að
fá algjöra vissu um orsakasam-
band milli slyss og eftirfarandi
heilsutjóns, og verður þá að
meta, hvort gert hafi verið nægi
lega sennilegt, að slíkt orsaka-
samhengi sé fyrir hendi.“ Síðan
var vitnað til vottorða lækna og
þess síðan getið að málið hafi
verið lagt fyrir læknaráð. Þá
segir svo: „Kveður læknaráð
ekki verða fullyrt, að umrædd
vanheilsa gagnáfrýjanda stafi af
höfuðáverka þeim. sem hann
varð fyrir í október 1948, en
sennilegt megi teljast, að svo sé,
enda hafi ekki komið fram í
gögnum málsins líkur fyrir öðr-
um orsökum. Stóðu átta lækna-
ráðsmenn að ályktun þessari, en
hinn níundi taldi réttara að í
stað orðanna: „en sennilegt má
telja“, kæmi: „en ekki er úti-
lokað".
Fallast má á það með héraðs-
dómi, að framangreind gögn
ásamt þeim upplýsingum, sem
fram hafa komið um sjúkraferil
gagnáfrýjanda, leiði nægar lík-
ur að því, að heilsubrestur hans
eigi rót sina að rekja til slyss
þess, sem í málinu greinir*1.
Bótaábyrgð var því lögð á rík-
issjóð og Bernharði Hjartarsyni
dæmdar kr. 326.60.00 ásamt 6%
ársvöxtum frá 12. sept. 1958 til
greiðsludags og kr. 40.000,00 í
málskostnað.
Sératkvæði
Svo sem áður er vikið að skil-
uðu tveir hæstaréttardómarar
sératkvæði. Þar urðu niðurstöð-
ur á annan veg og fjármálaráð-
herra f. h. ríkissjóðs sýknaður
af kröfum stefnarfda. í forsend-
um að atkvæði þeirra segir:
„Samkvæmt gögnum málsins
varð hvorki verkstjóm Vega-
gerðarinnar né öðrum fyrirsvars-
mönnum hennar kunnugt um
slysið fyrr en um mitt ár 1958,
en þá hafði gagnáfrýjandi fyrst
uppi kröfur um skaðabætur úr
hendi aðaláfrýjanda (ríkissjóðs)
vegna þess áfalls. Læknar þeir,
sem taldir eru í héraðsdómi,
hafa á árunum 1957—1960 lýst
því, að gagnáfrýjandi væri hald-
inn heilarýrnun, höfuðverk og
flogaveiki, sem þeir vilja, meira
og minna ákveðið, rekja til
slyssins." Síðan er vikið að
ályktun læknaráðs og segir
síðan:
„Þegar litið er til þess, hversu
langur tími leið frá því, að gagn
áfrýjandi varð fyrir höfuðhöggi
því, er í málinu greinir, og þar
til læknar töldu sig hafa sann-
reynt sjúkdóma hens, þykir var-
hugavert við það að miða, að
heilsutjón gagnáfrýjanda verði
rakið til þessa höfuðhöggs og
eigi til annarra orsaka. Sam-
kvæmt þessu og þar sem aðal-
áfrýjandi var eigi fyrr en næst-
um tíu árum siðar krafinn
greiðslu skaðabóta vegna van-
gæzlu starfsmanna sinna, þykir
skaðabótkrfa gagnáfrýjnda vera
reist á of veikum grundvelli til
þess, að hún verði tekin tii
greina."