Morgunblaðið - 30.11.1961, Blaðsíða 15

Fimmtudagur 30. nóv. 1965.
MORGVflBLAÐlÐ
15
FRÚ RUTH Andersen-Rysst,
ekkja fyrrverandi sendiherra
Norðmanna á íslandi, sem nú er
búsett í Lillenhammer í Noregi,
varð sjötug hinn 4. nóvember sl.
í tilefni afmælisins birtist við-
tal við frúna í blaðinu „Lille-
hammer Tilskuer.“ Þar sem þau
sendiherrahjónin nutu mikilla
vinsælda hér á landi og reynd-
ust ávallt hinir tryggustu vinir
íslands og íslendinga, er ekki úr
vegi að birta hér kafla úr þessu
Viðtali — enda fjallar það raun-
ar mest um „Sögueyjuna" og þjóð
hennar, sem frúin ber vel sög-
una á allan hátt. Fara nokkrir
þættir viðtalsins hér á eftir í laus
legri þýðingu:
— ★ —
* Það kann að' koma mönnum á
óvart að heyra, að ísland á sendi
iherra í Lillehammer. En hér hef-
ir hún setzt að, frú Ruth Ander-
sen-Rysst, sem var gift fyrrver-
andi fulltrúa ríkisstjórnar Nor-
egs á Sögueyjunni. Og þegar hún
fluttist heim til Noregs fyrir þrem
árum, eftir 14 ára dvöl hjá
bræðraþjóð okkar úti í Atlants-
hafi, tók hún með sér ríka að-
Frú Andersen-Rysst við eitt hinna mörgu, íslenzku listaverka, sem prýða heimili liennar i
Lillehammer — litla brons-steypu af höggmynd Ásmundar Sveinssonar, „Móður Jörð“. —
Myndin birtist með viðtalinu í „Lillehammer Tilskuer.“
r
Úlfljótur
NÝTT hefti af Úlfljóti, sem Ora-
tor, félag laganema gefur út, er
nýlega komið út. Þar er m.a.
grein eftir Jóhann Hafstein, dóms
mólaráðherra, sem heitir „Lög-
fræðingar á Alþingi“ og fjallar
um atbeina lögfræðinga og gildi
lögfræðimenntunar við löggjafar
störf á Alþingi. Greinin er byggð
á fyrirlestri, sem höfundur hélt
á síðasta hátíðisdegi Orators, 16.
febrúar.
Þá er grein eftir dr. juris Þórð
Eyjólfsson, hæstaréttardómara,
sem nefnist „Vernd á persónuleg-
um hagsmunum, sem tengdir eru
látnum manni“. Grein þessi er að
stofni byggð á framsöguerindi,
sem höfundur hélt um þetta efni
á XIX. þingi norrænna laga-
manna í Stokkhólmi árið 1951.
Grein er eftir Jón E. Ragnars-
son, stud. jur. um ferðir hans á
Norðurlöndum í marz sl. í boði
finnskra og sænskra laga-
nema. Þá má nefna þátt-
inn „Bækur; og fræðimenn", þar
sem ritað er um Lárus H. Bjarna
son og birtur kafli eftir hann
um ríkisréttarstöðu íslands; göon
ul umferðarlög; prófverkefni;
rekabálk o. fl.
Frumsýning
„Islendingurinn engum líkur“
Brot úr afmælisviðtali við fru Ruth And-
ersen-Rysst, fyrrum sendiherrafrú í Rvík
dáun á fslendingum, sem enn er
jafnfersk og lifandi og fyrr. Og
komi maður inn í hús hennar,
smitast hann þegar af þessari til-
finningu, jafnvel áður en hann
hefir náð að leggja frá sér yfir-
höfnina.
• ísland — aðalumræðuefnið
Laugardaginn 4. nóvember verð
ur frú Andersen-Rysst 70 ára,
og það er í tilefni þess, að við
gerum henni nú heimsókn. En ef
við höfum talið okkur trú um,
að hún vilji ræða um sjálfa sig
.— hafa afmælisviðtal að venju-
legum, gömlum sið — þá hefir
Okkur skjátlazt.
— Ekkert slíkt, segir hún. — Eg
hefi átt innihaldsríka og fjöl-
breytta ævi — og það er nóg . . .
En, sjá — þarna á borðinu í
innri forstofunni er íslenzk högg-
mynd af móður og barni (Móðir
Jörð eftir Ásmund Sveinsson), og
á veggjunum i stigaganginum upp
á efri hæðina hanga mörg ágæt,
íslenzk málverk. Frúin veitir því
eftirtekt, að við erum að horfa
é listaverkin — og þar með höfum
við fengið nóg xun að ræða.
— ísland, segir hún, — já, það
er nokkuð sérstakt. Þessar mynd-
ir hérna — vinir mínir þar eru
enn í dag að senda mér málverk.
•— Já, íslendingurinn er engum
öðrum líkur. Á íslandi er annars
vegar hin óblíða náttúra og erfitt
loftslag — Norðmenn vita eigin-
lega ekkert hvað reglulegt óveð-
ur er. Og á hinu leitinu er mann-
fólkið sjálft — síbrosandi og
ánægt, grannar og spengilegar
konur og stoltir og myndarlegir
karlmenn. Þrátt fyrir hina nánu
frændsemi við Norðmenn, er skap
gerð íslendinga okkur framandi
— og hún hafði mikil áhrif á mig.
• Allir allra viniir
— Gestrisnir?
— Já, svo sannarlega — og
samkvæmismenn miklir. Þegar
íslendingar efna til skemmtunar
eða veizlu, þá skal enginn hvers-
dagsbragur vera þar á. Við sendi-
ráðið þurftum. við bæði sjálf að
standa fyrir samkvæmum og taka
þátt í mörgum slíkum utan þess.
Og alltaf skyldu allir mæta í
sínum fínasta samkvæmisklæðn-
aði. Minna mátti ekki gagn gera.
Það var hálf-vandræðanlegt, þeg-
ar norskir fulltrúar komu til ís-
lands til fundahalda, eða annarra
erinda, Og höfðu ekki hirt um að
setja kjólfötin niður í ferðatösk-
una. Það gátu íslendingarnir eig-
inlega ekki skilið.
Höfðuð þér nokkur kynni af
öðrum útlendingum, t. d. banda-
rískum varnarliðsmönnum á ís-
landi?
— Já, prýðisfólk það. Og ég
varð aldrei annars vör en sam-
bandið milli varnarliðsins og ís-
lendinga væri hið bezta. Vegna
stöðu okkar höfðum við einnig
samband við Rússana (í sendiráði
Sovétríkjanna). Og mér virtist
sem fslendingar hefðu enga hæfi-
leika til þátttöku í hinu kalda
stríði. Allir urðu allra vinir —
það kom eins og af sjálfu sér.
• Naut mín í starfinu
— Og hvernig féll yður svo við
stöðu yðar sem opinber fulltrúi?
— f sannleika sagt — þar var
ég eins og fiskurinn í vatninu.
Að skipuleggja og undirbúa stór
samkvæmi, útbúa matseðla, vera
gestgjafi — já, það var sannar-
lega ánægjulegt. Eg vona, að
þetta hljómi ekki eins og — ja,
þér vitið . . . Eg á aðeins við
það, að þetta var mitt starf og
mér geðjaðist vel að því og naut
mín í því. En erfitt gat það vissu
lega verið. Og við hin daglegu
störf í sendiráðinu kom það sér
vel, að maðurinn minn var sann-
kallaður víkingur til verka.
• Næ ekki tökum á vorinu
Svo fylgjum við frú Andersen-
Rysst um húsið, sem byrjað var
að byggja áður en maður henn-
ar lézt. Þau hjónin höfðu löngu
ákveðið að setjast að í Lille-
hammer, þegar hann yrði að láta
af störfum vegna aldurs. Frúin
er reyndar fædd í Ameríku, en
hún er af gamalli Lillehammer-
ætt (fædd Bagge Lund), og úr
stofuglugganum sjáum við hús-
ið, þar sem þau hjónin héldu
brúðkaup sitt endur fyrir löngu
— heima hjá afa hennar og
ömmu.
Heimilið er rúmgott Og við-
kunnanlegt — og innri búnaður
þess er í stórum dráttum hinn
sami og var í sendiráðinu, mál-
verkin t. d. í svipaðri afstöðu til
húsgagnanna. Málverkin eru
mörg, og meðal þeirra eru nokk-
ur eftir hana sjálfa. Frú Ander-
sen-Rysst er nefnilega dugleg-
ur málari og hefir nokkrum sinn-
um átt mypdir á opinberum sýn-
ingum. En hún vill ekki ræða um
það. Við komum inn í vinnustofu
hennar, og þar gefur m. a. að
líta „íslenzk" málverk eftir hana,
og einnig nokkrar norskar vor-
stemningar.
— En ég er ekki ánægð með
þessar vormyndir, segir hún. Mér
tekst aldrei að ná tökum á vor-
inu. Skyndilega er það komið, en
svo er það líka á bak og burt á
næsta andartaki. Það stendur of
stutt við fyrir mig.
Úti við stofugluggann, þar sem
við blasa haustgul trén í ótal
húsgörðum, höldum við áfram
að tala um ísland. Frúin rifjar
upp ýmsar skemmtilegar minn-
ingar, sýnir okkur ljósmyndir og
lýsir fyrir okkur berangurslegu
umhverfi Reykjavíkur. Og hún
verður dálítið angurvær, þegar
hún hugsar um — ja, hvað vit-
um við . . .
í Sigluíirði
Siglufirði, 28. nóv.
LEIKFÉLAG Siglufjarðar frum-
sýndi hér sl. sunnudagskvöld kín
verkst gamanleikrit, „Lafði Mséra
Lind“. Leikstjóri var Gunnar Ró-
bertsson Hansen, sem jafnframt
samdi tónlist við leikritið og
teiknaði búninga. Aðalhlutverk
léku Magdalena Jóhannesdóttir,
Guðný Hilmarsdóttir, Jónas
Tryggvason, Helgi Vilhjálmsson
og Sigríður Jónsdóttir. Þetta er
ævintýraleikur, sem byggist að
verulegu leyti á látbragðsleik,
hreyfingum og tónlist. Húsfyllir
var og leikendum vel fagnað.
— Stefán.
— Saga Reykjavíkur
Framh. af bls. 10.
Þetta er sennilegt að álykta aí
því, að hann bar titilinn „Hon-
(ourable)“, þótt ekki verði það
þar fyrir staðhæft. Eg hefi aldrei
grenslast eftir þessu og væri þó
auðvelt að fá úr því skorið. Hvað
um það, hann hefir verið frábær
ágætismaður.
Svo vill til, að ég hefi lengi átt
forláta-fagurt eintak af bók
þeirri, er hér um ræðir; hefir
einhver T(?).D.G. Dillon sent það
konu einni að vinargjöf, en ekki
sést hvort gefandinn var karl
eða kona. Rithöndin mundi eg
segja að væri frá h. u. b. miðri
nítjándu öld, þ. e. um það bil
jafngömul bókinni.
Mundi það oflæti að vonast eft-
ir að bæjarstjórn Reykjavíkur
vildi taka bendingu mína til at-
hugunar?
Sn. J.
361 bílstjóri hefur ekki
valdið tjóni í tíu ár
BLAÐINU barst 1 gær eftirfar-
andi fréttatilkynning frá Sam-
vinnutryggingum:
i Þegar biifreiðadeild vor tók til
ítarfa fyrir um 15 árum var þeg
ar í upphafi ætlun forráðamanna
Samvinnutrygginga að starfsemi
deildarinnar yrði aðallega þrí-
þætt:
Tryggingar fyrir sannvirði.
Fræðsla um umferðarmál.
Viðurkenning til öruggra bif
reiðastjóra.
Tryggingar fyrir sannvirði
Óhætt er að fullyrða, að þessi
þáttur starfsins, sé hinn mikil-
vægasti. Tekin var upp sú ný-
breytni að veita þeim bifreiða-
eigendum, sem ekki valda tjóni,
sérstakan afslátt af iðgjöldum.
Var afslátturinn ákveðinn í upp
hafi 10 til 25% en hefur síðan
verið hækkaður í 30% af ið-
gjaldi eftir eitt tjónlaust ár.
Önnur tryggingafélög fetuðu í
fótspor Samvinnutrygginga og
tóku upp sama afsláttarkerfið. Á
þennan hátt hafa gætnir bifreiða
eigendur notið betri kjara en hin
ir sem valda tjónum, oftast af
gáleysi eða of hröðum akstri.
Nokkrar óánægjuraddir hafa
heyrzt um afsláttarkerfið og rétt
mæti þess og fór því fram að til-
hlutan tryggingarfélaganna skoð
unarkönnun um það meðal allra
bifreiðaeigenda. í ljós kom að
yfirgnæfandi meiri hluti var
fylgjandi því.
Auk þessa afsláttar hefur ver
ið úthlutað sérstökum tekjuaf-
gangi af bifreiðatryggingum eft
ir því sem afkoma bifreiðadeildar
innar hefur leyft. Því miður hef
ur þetta ekki verið hægt á hverju
ári vegna mikilla tjóna, en kom
ið hefur það gott ár, að endur-
greiddu- tekjuafgangur til bif-
reiðaeigenda hefur numið 20%
af iðgjaldi. Atvinnubifreiðarstjóri
sem tryggði hjá Samvinnutrygg
ingum árið 1947 hefur 6 sinnum
fengið endurgreiddan tekjuaf-
gang samtals kr. 8.551.81. Tekju-
afgangur nam 10% af iðgjaldi á
þessu ári.
FræSsla um umferðarmáll
Annar mikilvægur þáttur í
starfsemi bifreiðadeildarinnar
hefur verið fræðsla um umferð
armál. Leitast var eftir því í
upphafi að birta greinar og aug
lýsingar 1 blöðum og útvarpi til
að vekja athygli á þessu mikil-
væga miáli. Síðar eða í byrjun árs
ins 1951 var gefin út bókin „Ör-
uggur akstur“ og hún send öll
um bifreiðastjórum, sem höfðu
tryggðar bifreiðir sínar hjá Sam
vinnutryggingum. í henni eru
ýmiss heilræði og upplýsingar
sem þessi mál varða.
Rit Samvinnutrygginga —
„Samvinnutrygging" hefur verið
gefið út síðan 1951 alls 12 hefti.
hafa mörg þeirra verið helguð
þessum málum, svo til eingöngu,
og flest vandamál umferðarinnar
gerð að umtalsetfni. Má m.,a.
nefna eftirtaldar greinar:
Af hverju verða börn fyrir
umferðarslysum. — Geta drengir
hjálpað til við umtferðargæzlu. —
Bifreiðaljós. — Vörubifreiðir 1
fólksflutningum. — Ölvun við
akstur. — Er hægt að komast hjá
75% allra bifreiðaárekstra. —
Hvernig munduð þér dæma. —
Umferðavandamál Reykjaví'kur.
— Hvar verða umferðaslysin 1
Reykjavík. — Nýju umferðarlög
in 1958.
í tilefni af tíu ára afrnæli Sam
vinnutrygginga 1956 var efnt til
Framli. á bls. 17.