Morgunblaðið - 30.11.1961, Side 24

Fréttasímar Mbl.
— eftir lobun —
Innlendar fréttir: 2-24-84
Erlentlar fréttir: 2-24-85

272. tbl. — Fimmtutlagur 30. nóvember 1961
ÍÞRÓTTIR
Sjá bls. 22
Flúorsambönd frá Oskju
leystu upp málninguna
Somu efni í snjó á Hellisheiði og í Öskju !
— vísindamenn hafa leyst gátuna
RANNSÓKNARSTOFA málnin?
arverksmiðjunnar Hörpu hefur
nú leyst gátuna um málningar-
•skemmdir þær, sem í þessum
mánuði hefur víða orðið vart
hérlendis. Hefur komið í ljós að
það eru flúorsambönd frá Öskju,
sem valdið hafa því að olíumáln-
ing hefur rumnið af þökum, en
gastegundir hafa borizt frá Öskju
með vindi. Er vatn kemst að flúor
myndast flúorsýra, sem leysir
m. a. upp gler og málma og
er hættuleg. Er nú fengin
staðfesting á því, sem vís-
indamenn grunaði áður, að
gaddur í skepiuim umhverfis
Heklu 1947 hafi stafað frá flúor-
sýru frá eldf jallinu. — Niðurstöð-
ur rannsóknanna byggðust á
mestu á sýnáshornum af snjó sem
tekin voru við Öskju og í ná-
grenni Reykjavíkur. Á Hellis-
heiði fundust sömu efná í snjón-
um og við Öskju og er flúorsýran
svo sterk í sýnishornum þessum
að hún hefur tært glerílát, sem
Iþau eru geymd í. — Frá þessu
skýrðu Magnús Helgason fram-
kvæmdastjóri og Valdemar Jóns
son verksmiðjustjóri Hörpu á
blaðamannafundi í gær.
Um s.l. mánaðarmót tók að
bera á skemmdum á málningu —
utanhúss — víða um land. Af frétt
um mátti greina, að hér var um
að ræða málningu frá ýmsum
verksmiðjum, innlendum og er-
lendum, og ýmislega lit, og að
skemmdirnar voru bundnar við
mjög stuttan tíma.
Mánudaginn 6. nóv. tók Harpa
til rannsóknar nokkrar tilrauna-
plötur í Reykjavik. Komu þá í
Mólning renn-
nr enn oi
þökum
BREIÐDAL, 28. nóv. — í gær
veitti ég því athygli að máln-
ing rann af þaki hússins hér.
Er hér um rauða þakmáln-
ingu að ræða, líklega um fjög
urra ára gamla. í gær var
brotaveður og rigning hér, og
veitti ég þvi athygli að rauð
rönd myndaðist í snjónum um
hverfis húsið þegar málningin
draup af þakinu með regnvatn
inu.
Báðir bátarnir hér, Hafnar-
ey og Bragi sigldu til í>ýzka-
lands í morgun með ísaðan
fisk. — Páll.
ljós mjög óeðlilegar skemmdir á
ílestum tegundum, þó mismun-
ardi miklar, mestar á hreinni
olíumálningu. Strax næstu daga
fór Jóhann Þorsteinsson, efnafr.
til athugunarstöðvanna í Vík í
Mýrdal og við Mývatn, en Jó-
hann hefur annast þessar rann-
sóknir í áratug. Hann kom með
þær fréttir að ekkert óeðlilegt
Hér sézt hvemig flúorsýra
hefur leikið málningu á plötu.
væri að sjá í tílraunastöðvunum
og skoðaði hann einnig hús og
húspök í nágrenninu Og reyndist
þar allt með felldu.
Einkennilegt fyrirbæri
Frum-rannsóknir sýndu að hér
var um mjög einkennilegt fyrir-
bæri að ræða. Málið var því rætt
við ýmsa innl. sérfræðinga, m. a.
Halldór Grímsson vísindamanna
á Keldum Og prófessor Þorbjörn
Sigurgeirsson, sem mældi geisla-
virkni hinna skemmdu sýnis-
horna og sýndu þær mælingar
ótvírætt að ekki gæti verið um
áhrif frá risasprengju Rússa að
ræða.
Hinsvegar benti allt til þess, að
hér væri Askja að verki. Að ráði
próf. Þorbjörns fékk Harpa Bald-
ur Líndal efnaverkfræðing sér til
fulltingis. Hann taldi að hér væri
um gastegundir að ræða, og að
eina leiðin til að ganga úr skugga
um það væri að taka sýnishorn
af snjó til rannsóknar.
Ákveðið var þá að þeir efna-
verkfræðingar Baldur Líndal og
Guðm. H. Guðmundsson, sem
Framh. á bls. 23.
Samgöngu- og rafmagns-
truflanir í S-Þing.
Árnesi í Aðaldal, S-þing.,
28. nóv.
1AMGÖNGUR eru nú slæmar í
léraðinu. Þó er trukkum fært
ram í Kinn og Reykjadal, og fært
:r í bili milli Húsavíkur og
tkureyrar.
Efri Laxárvirkjunin er nú óvirk
ægna stíflunar. í dag hefur ver-
ð reynt að sprengja úr síflun-
ím og ná vatni inn á gömlu
nrkjunina. Úr neðri virkjuninni
!æst 7000—7500 kw orka, en nú
Héldu kynu
fyiii í Pétuis-
kiikju
LEITARMENNIRNIR 10,
sem í fyrradag héldu upp
á heiðar til að sækja fé,
héldu kyrru fyrir í Péturs-
kirkju í allan gærdag og
treystust ekki til leitar
vegna stórhríðar. í gærmorg
un höfðu þeir samband við
byggð. Sáu þeir aðeins átta
kindur á leiðinni að Péturs
kirkju, en talið er að á heið-
unum þarna séu á annað þús
und fjár. Er hugsanlegt að
eitthvað af því hafi fennt.
Ef mikilli fönn kyngir
niður og dregur í skáfla
getur ástandið versnað og
orðið erfiðara að koma fénu
til byggða.
Þeir sem unnu að rannsóknunum talið frá vinstri: Guðm. H.
Guðmundsson efnaverkfr., Valdemar Jónsson verksmiðjustjóri,
Baldur Líndal efnaverkfr. og Jóhann Þorsteinsson efnafr.
Stjdrnarkosning í
Sjdmannafélaginu
NÝLEGA hófst stjórnarkosning í
Sjómannafélagi Reykjavíkur. —
Tveir listar eru í kjöri, listi lýð-
ræðissinna, A-listi. borinn fram
af stjórn og trúnaðarmannaráði
og B-listi borinn fram af komm-
Aldarmmning Hannesar
Hafsteins í Háskólabíói
næstkomandi sunnudag
HINN 4. desember n.k. eru 100
ár liðin frá fæðingu stjórnmála-
mannsins og skáldsins Hannesar
Hafstein ráðlherra. í tilefni af því
hafa Stúdentaráð Háskóla ís-
lands, Almenna bókafélagið og
Stúdentafélag Reykjavikur á-
kveðið að efna til veglegrar af-
mælishátíðar og fer hún fram í
Háskólabíóinu sunnudaginn 3.
des. n.k. kl. 14 síðdegis.
Þar mun forsætisráðherra,
Bjarni Benediktsson, flytja ræðu
um stjórnmálamanninn Hannes
Hafstein og Tómas Guðmundsson
skáld tala um skáldið og skáld
skap hans. Kristinn Hallsson
óperusöngvari syngur einsöng
við undirleik Fritz Weisshappel.
Ævar R. Kvaran leikari les úr
Ijóðum Hannesar og Róbert Arn-
finnsson leikari les upp úr Ævi
sögu Hannesar Hafstein eftir
Kristján Albertsson, en Almenna
bókafélagið gefur þá gók út í
tilefni afmælisins. Þá mun Hjört
ur Fálsson stúdent lesa ljóð eftir
Hannes og að síðustu syngja kór
félagar úr Fóstbræðrum.
Aðgöngumiðar að aldaminning
unni verða seldir í Bókaverzlun
Sigfúsar Eymundssonar í Austur
stræti fimmtudaginn 30. þ.m. —
Kostar miðinn kr. 20.00.
únistum og fylgifiskum þeirra.
Kosning fer fram daglega á
skrifstofu félagsins kl. 3—6 síð-
degis, nema laugardaga kl. 10-12.
Sjómenn eru hvattir til aS
kjósa sem fyrst. — Frambjóð-
endur lýðræðissinna eru þessir:
Formaður Jón Sigurðsson,
Varaform. Hilmar Jónsson.
Ritari Pétur Sigurðsson.
Gjaldkeri Sigfús Bjarnason.
Varagjaldk. Óli Barðdal.
Meðstjórn Ólafur Sigurðsson
Karl E. Karlsson.
Varam. Sigurður Sigurðsson
Jón Helgason
Þorbjörn D. ÞorbjörnsS.
Góð síldveiði
GÓÐ SÍLDVEIÐI var í Miðnes-
sjó í fyrrinótt, og fengu þar þá
52 skip samtals 25.450 tunraur,
og þrj-ú skip 930 tunnur undan
Jökli.
5000 tn til Akraness ■ gær
Bdtar rifu nót Skipaskaga
AKRANESI, 29. nóv. — Fimm
þúsund tunnur sáildar bárust hing
að í dag. Allir bátarnir héðan
voru suður í Miðnessjó í nótt að
veiðum í ágætis veðri, utan Reyn
ir, er var vesturfrá og fékk
ekkert. Lítilsháttar var flakað
hefur stíflan í Laxárdal breikkað,
svo að vatnið rennur æ meira út
í nraunið. Er því hætt við, að
orkan minnki eittihvað og skömmt
un tekin upp að nýju á orku-
veitusvæðinu. — H.G.
Síðdegis í gær komst önnur
vélasamstæða efra orkuvers Lax
árvirkjunarinnar í gang. Fram-
leiddi hún um 1000 kv og var
búist við rafmagnsskömiratun í
nótt á Akureyri.
Mikið járninnihald
í Oskjuhraunmoia
HRAUNMOLI úr nýja hraun
inu í Öskju, sem er í hönd
um manna í málningarverk-
smiðjunni Hörpu, virðist hafa
óvenju mikið járninnihald, og
telja þeir að í honum muni
vera um 40% af járni.
Ekki er búið að efnagreina
sýnishornin, er tekin hafa ver
ið úr Öskjuhrauninu á ýmsum
tímum. En algengt mun vera
að járn falli mieira á einn stað
en annan í eldgosum. T.d. er
um 30% járra í hraunkertum í
Raufarhólshelli. Eðlilegt mun
teljast að í hrauni eins Og
ÖskjUhraunið er sé 10—15%,
og ef meira fellur af járni á
einhverjum litlum stað get-
ur orðið talsvert mikið magn
í einstöku molum. Hve mikið
járnmagn er í öskjuhrauni er
sem sagt órannsakað, þar sem
ekki hefur verið unniíí úr
þeim sýnishornum, sem tekin
hafa verið á ýrnsum tímum og
ýmsum stöðum.

og hraðfryst en annars fór sildin
öll í bræðslu.
Aflahæstur var Sigurður með
1172 tunnur, þá Sæfari 962, Sig-
rún 868, Heimaskagi 840, Höfrung
ur I 713 tunnur. Átta bátar héS
an eru nú suður í Miðnessjó, með
al þeirra Höfruingur II., sem kom
í morgun, leiddist að bíða eftir
löndunarkrananum og fór eins
og skot út aftur með 600 tunnur
í sér. Fjórir bátar lögðu af stað
út á miðin, en sneru aftur, þvl
kl. fimm var kominn stinnings-
kaldi af ANA. Hjá Skipaskaga
rifnaði nótin þegar hann var
hálfnaður að kasta. Keyrðu tveir
bátar inn í nótina hjá honum.
— Oddur.
Allt fé fundið
ÞÚFUM, N. ís. 29. nóv. — Mið-
vikudaginn 21. þ.m. brá til verri
veðráttu með norðan storm og
snjókomu. Var fé þá almennt
tekið 1 hús. Hefur smölun þesa
gengið vel og allt fé fundizt
Hafa því ekki fjárskaðar né aðr-
ar skemmdir orðið af áhlaupi
þessu. Sn.iókoma var ekki ýkja
mikil, og hafa því leitarskilyrði
verið góð. Vegir eru yfirleitt fær-
ir í byggð, en heiðar eru orðna*
ófærar bílum. — PP.