Morgunblaðið - 03.12.1961, Qupperneq 13

Sunnudagur 3. deí. 1961
MORGUNBL AÐ1Ð
13
Kekkonen og Krúsjeff ræðast við
„Maður les fréttatilkynninguna
af samningunum í Novosibirisk
og furðar sig stórlega á, hversu
auðveldlega allt komst í lag.“
Blaðið lýkur þessari grein með
því að segja, að aðgerðunum
gegn Finnlarftíi sé vafalaust beint
að fjarlægara markmiði en Hels-
ingfors, „og við höfum enn á ný
ástæðu til að staðreyna, hvílíkt
öryggi það veitir okkur að vera í
félagsskap með sterkum vinum,
ef bréf kemur frá Moskvu".
Daginn eftir þykir Aftenposten
að athuguðu máli fregnirnar frá
Helsingfors enn ískyggilegri. Þá
heitir forystugreinin: „Slagsíða
mót austri.“ Þar vitnar blaðið til
orða Finnlandsforseta um, að
Finnar eigi að fylgjast með að-
stöðunni í Norður-Evrópu.
„Slagsíða
mót austri44
„En með þessu er raunar
einnig sagt, að hið finnska hlut-
leysi hafi fengið mjög mikla slag-
síðu mót austri og nýjan þátt,
sem getur skapað mörg vanda-
mál á meðal norrænna þjóða.
ir hann að það sé „staðreynd, a5
Vestur-Þjóðverjar hafa leitað fyr
ir sér um heræfingastöðvar hér
á landi.“
Annars staðar í blaðinu er
sagt, að Þjóðviljinn hafi fengið
„öruggar fréttir um einhverja
ógnarlegustu hættu, sem vofað
hefur yfir lslendingum,“ þ. e. að
Þjóðverjar sæktu eftir herstöðv-
um á Islandi. Aður, þ.e. á sunnu-
daginn var, hafði Þjóðviljinn
sagt: '
„Hér í blaðinu hefur verið bent
á það margsinnis, að V.andi Finna
stafaði m.a. af því, að Norðurlönd
| væru aðilar að hernaðarbanda-
lagi, þar sem Vestur-Þjóðverjar
vaða nú uppi i vaxandi mæli og
herstöðvar á Islandi váeru svik
við Finná.“
Allt þetta segir Þjóðviljinn. þó
að hann viti að herstöðvafregn-
in var lygi frá rótum. Sunnu-
dagsgreinin sannar, að blaðinu er
fullljóst, hvers eðlis lygi þess er.
Það veit sjálft 'ofurvel, að hún er
eitt ljótasta níðingsbragð, sem
framið hefur verið í íslenzkri
blaðamennsku frá upphafi.
Fár veit
hver ju fagna skal
Eftir heimkomu sína frá við-
talinu við Krúsjeff í Síberíu
lýsti Kekkonen, Finnlandsforseti,
yfir því, að þótt það hefði verið
þung spor fyrir sig að hefja þessa
ferð, þá væri hann eftir á hæst-
ánægður með hana og árangur
þann, sem náðst hefði. Anægja
forsetans sannar, að ekki hefur
hann við góðu .búizt. Sarpa er
um þann létti, sem ýmsir fleiri
fundu til við fyrstu fregnir af
Iþví. sem^ gerzf hafði.
Skýringin á þessum viðbrögð-
um getur ekki verið önnur en sú,
að menn hafi búizt við hinu
versta, þ.e. að Finnland yrði að
meira eða minna leyti hernum-
ið, því að það, sem gerðist
var. að Sovétstjórnin sannaði fyr
ir öllum umheimi, að hún áskil-
ur sér vald til að kveða á um
Ihver skuli vera forseti' Finnlands,
eða a.m.k. algert neitunarvald á
þeim, sem henni þóknast ekki.
[Þetta er vægasta túlkun atburð-
anna og er þó ærið ískyggileg,
þegar hún bætist við það sem
áður var orðið. Fyrir þremur ár-
um knúði Sovétstjórnin rétt-
ikjörna þingræðisstjórn til að
ihverfa frá völdum og er landinu
síðan stjórnað af minnihluta-
stjórn í skjóli forsetans. En
fleira liggur nú ljóst fyrir.
Sovétstjórnín
treysti
s? * írnmálaforvstu
«
Finna
I ræðu sinni s.l. sunhudag sagði
Kekkonen m.a.:
„Að svo miklu leyti, sem Sovét
samveldið hefur ekki efasemd-
ir um utanríkisstefnu Finnlands,
er ekki nauðsynlegt fyrir það að
tryggja sér hernaðaröryggí í okk
©r átt. Með öðrum orðum, þegar
Sovétsamveidið treystir á stjórn-
málastefnu Finnlands og á stjórn
málaforystu Finnlancls, þarf það
ekki á friðartímum að grípa til
þeirra ráðstafanna, sem hefjast
með því samráði um hernaðar-
málefni, sem ráðgert br ,í 2. gr.
Vináttu- og hjálparsamningsins.
. Það, sem gengið er út frá í
©rðsendingunni og er grundvöll-
ur fyrir aðstöðu okkar nú og
framvegis, er, að Sovétsamveldið
annað hvort treysti stjórnmála.
forystu Finnlands, þjóðþinginu,
stjórninni og forseta lýðveldis-
ins. eðí þá að Sovétsamveldið
verður að fullvissa sig um öryggi
í Norður-Evrópu með því að
grípa til þeirra ráða, sem vináttu-
og hjálparsamningurinn býður
upp á,“
Með þessum orðum segir
forseti Finnlands á hátíðlegri
stundu svo skýrt sem auðið er,
að ef Sovétstjórninni líki ekki
við stj órnmálaforystu Finnlands,
þjóðþing, ríkisstjórn og forseta
lýðveldisins, þá sé við búið, aði
landið verði hernumið að öllu
eða einhverju leyti.
. Og ekki er nóg með það.
REYKJAVÍKURBRÉF
Æðsta skylda
að draga sig í hlé
Kekkonen vék að klofningnum
í sósíal-demókrataflokki Finn-
lands og taldi, að hann hefði vald-
ið erfiðleikum einnig í utanríkis-
málum. Hann minnti og á aðvör-
un, sem hann hefði áður gefið
um að ekki tjáði að sýna þver-
móðsku, og hélt áfram:
„Þvermóðska er nú þjóðar-
hætta. Við höfum féngið áminn-
ingu um, hvað er okkur fyrir
beztu, og tími ér kominn til að
hætta óraunhæfri stjórnmála-
stefnu, sem byggist á persónuleg-
um biturleik, stefnu sem hefur
leitt þá, er henni fylgja, í blind-
götu. Þegar þeir hverfa á braut,
vita þeir. að þeir fullnægja æðstu
kröfu sem hægt er að gera til
borgara, sem sé að tryggja öryggi
föðurlandsins."
Þessi orð í ræðu forsetan.s hafa
verið skilin svo. að með þeim
beini hann því til núverandi for-
ystuma-nna sósíal-demókrata, að
þeim beri skylda til að draga
■si°- í hlé frá stjórnmálastörfum.
Aður var Honka, óflokksbund-
inn maður. búinn að hætta við
forsetaframboð sitt, nú er ætlazt
til, þess að ónafngreindir forvstu-
menn einstakra flokka hætti
stjórnmálaafskintum! Allir eru
sammála um, að fvrst og fremst
sé átt við Tanner. formann sósial-
demókrata, háaldraðan mann.
sem Sovétstjórnin hlutðist til um
að dæmdur var í fangelsi eftir
stríðslok en í hu»um flestra
Finna er sönn þióðhetia. Eins
mun Eeskinen, einn af hinum
yngri forvstumönnum flokksins,
eiea að taka ábendinguna til sín,
en hann hefur að sösn þegar látið
ur>ni, aA hnnn muni hana að engu
hafa. Til hins sama kann að
benda sú ákvörðun sósíaldemó-
krata að bióða nú fram eiein
frambjóðanda við forsetnkjörið,
en bar er bess að gæta, að engar
likur eru taldar til að sósíaldemó
kratar einir geti nrðið Kekkonen
skeinuhæt'ir. Með afturköllun
framkoðs Honka var F“VV0nen
úr allri raunverulegri hættu.
Kekkonen sagði að vísu, að
engir leynisamningar hefðu verið
gerðir í Síberíu, enda er þetta
ærinn biti að melta í einu fyrir
frjálshuga, sjálfstæða þjóð. Eftir
er að sjá hvað gerist að loknum
þingkosningum í vetur, hvort
kommúnistum verður þá lengur
haldið utan stjórnar Víst er, að
með öllum þessum hótunum, er
finnskum almenningi ætlað að
skilja, að bezt fari’ á því að hafa
kommúnista í heiðri, enda fagna
finnskir kommúnistar nú mjög
og telja það andrúmsloft skapað,
sem geri líklegan ávinning þeirra
við kosningar.
Laugard. 2. desemher.
Ognunin
vofir yfir
Því að þess ber vel að gæta,
að sjálf ógnunin um hernaðar-
viðræður er síður en svo úr sög-
unni. Berum orðum er fram tekið
af Krúsjeff, að hernaðarviðræð-
unum sé einungis frestað.
Sovétstjórnin lætur þannig eng
an minnsta vafa leika á því, að
þegar henni sjálfri sýnist, muni
hún krefjast þess að slikar við-
ræður verði hafnar. Viðræður,
sem samkvæmt beinu samnings-
ákvæði eiga einungis að hefjast,
ef ytri hætta gefur ástæðu til en
eru látnar vofa yfir í.því skyni
að þjóðin kjósi forseta. þjóðþing,
rikisstjórn og forystumenn í
stjórnmálaflokkum, eins og hin-
um volduga nágranna líkar.
Eiga að
fv]<*»ast með bví
» c>«/ *
sem gerist
í Norður-Evrópu
En afstöðunni út á við er held-
ur ekki gleymt. I niðurlagi frétta
tilkynningarinnar, um viðræður
Kekkonen.s og Krúsjeffs, segir:
„Nikita Krúsjeff lagði áherslu
á, að stjórnin vonaði, að með til-
liti fll hagsmuna bæði Sovéts-
samveldisins og Finnlands varð-
andi tryggingu fvrir öryggi
landamæra beggja. mundi
finnska stjórnin af sinni hálfu
nákvæmiega fylgjast með því
sem gerist í aðstöðunni í Norður
Evrópu o» á Eystrasaltssvæðinu
og ef nauðsyn krefur láta Sovét-
stiórninhi í té skoðanir sínar á
ráðstöfunum, er þörf kynni að
vera á “
1 ræðu sinni staðfesti Kekkon-
en þetta, og sagði:
„Við eigum að fvlgjast með bró
un aðstöðunnar í Norður-Evrópu
og á Eystrasaltssvæðinu og ef
óhjákvæmileg nauðsyn krefur,
segja Sovét frá beim ráðstöfun-
um, sem við teljum að gera
þurfi.“
„Ef bréf kemur
frá Moskvu64
Stærsta blað Norpgs, Aften-
posten, birti á mánudaginn var
forystugrein um ferð Kekkonens
undir fyrirsögninni: „Anægjuleg
lausn.“ Af greininni sjálfri sést
þó, að blaðið telur lausnina ekki
eins ánægjulega og fyrirsögnin
bendir til. Þar aætir bersýnilegr-
ar tortryggr '
Það segir sig sjálft, að frá
dönsku og norsku sjónarmiði
mun hulinn sovézkur þrýstingur
gegnum Finnland skapa í mesta
máta viðkvæma aðstöðu, sem get
ur fengið alvarlegar afleiðingar
fyrir norræna samvinnu, byggða
á gagnkvæmu trausti, í öllum
myndum sínum, og jafnviðkvæm
hlýtur aðstaðan að verða fyrir
Finnland, ef nokkur sannur raun
veruleiki er í því, að það eigi
héðan í frá að verða „varðhund-
ur meðal norrænu þjóðanna" —
það er Svenska Dagbladet, sem
hefur' orðað þetta svo. Við skul-
um ekki hefja nánari íhuganir,
um það, sem framundan kann að
vera samkvæmt fréttatilkynning
unni' af fundinum í Novosi-
birisk og skýringum Kekk-
onens forseta, en við getum
ekki lokað @ugunum fyrir,
að þetta er skuggalegs eðlis og
lofar ekki neinu góðu fyrir fram-
búðarsamvinnu milli norrænu
landanna.11
Svipaðs eðlis eru ummæli
sumra helztu blaða í Danmörku
og Svíþjóð, jafnframt því, ,sem
hvarvetna er lögð áherzla á, að
ekki komi til mála, að Sovét-
stjórninni megi takast, hvorki
með hótunum né klækjum, að
hrekja Dani, Norðmenn og Svía
frá því að tryggja öryggi sitt á
þann veg, sem þessar þjóðir sjálf-
ar telja sér nauðsynlegt.
„Hinn
bezti árangur44
Allt eru þetta dapurlegar fregn
ir. Frelsi og sjálfstæði Finna er
skert svo, að fáum hefði til hug-
ar komið fyrir hinn 30. okt. s.l.,
að á næstu grosum væri. Til við-
bótar er sáð tortryggni milli
Norðurlandabj óðanna. tortryggni
og e.t.v. úlfúð, sem á þes.su stigi
er erfitt að sjá til hvers leiða
kann. Ef ekki væri fyrir hendi
sú ömurlega skýring, að allir
vita, að Finnar eru ekki sjálfráð-
in, er hætt við að dagar norrænn-
ar samvinnu í núverandi mynd
væru taldir. Vonandi fer ekki
svq. Þess ber að óska. að allir
sýni þolinmæði og 'skilji aðstöðu
þjóðar, sem 1 ítrustu neyð og
hættu er stödd. Þegar þannig er
komið, leyfir Þjóðviljinn sér að
segja:
„— viðræður Finna og Sovét-
ríkjanna höfðu borið hinn bezta
árangur. San\a daginn og góðvilj
að fólk um öll Norðurlönd fagrp
aði —
„Skiptir ekki máli
hvort fregnin
er sönn“
Þjóðviljinn heldur áfram að
ítreka lygina, þótt hann viti
hvers eðlis hún er. Með þvi
brennimerkir hann sjálfan sig
svo, að aldrei verður afmáð. En
þó að Þjóðviljinn skammist sín
ekki, verður að játa, að forystu-
menn flokks hans gera það. Einar
Olgeirsson og Lúðvík Jósefsson
voru þegar á Alþingi krafðir
sagna um það, hverjar hinar
„öruggu" heimildir Þjóðviljans
fyrir lygafregninni væru.' Þeir
færðust undan að svara og a.m.k.
Lúðvík vildi gefa í skyn, að hann
hefði ekki tekið eftir Þjóðvilja-
fregninni fyrr en hann heyrði um
hana i umræðunum á Alþingi.
Hvað sem um það er, þá hafa
þessir þingmenn nú haft heila
viku til að kynna sér heimildir
Þjóðviljans. Ef þeir hefðu talið
þær fúllnægjandi, var þeim 'í
Jófa lagið að skýra á Alþingi frá
því, að nú hefðu þeir kynnt sér
málið og heimildirnar væru þess-
ar og þessar. Eða, ef þeir vildu
ekki opinbera sjálfar heimildirn-
ar, þá að skýra þingheimi frá
því, að þeir hefðu nú sjálfir sann-
færzt um, að frétt Þjóðviljans
værf rétt. I stað þessa hafa þeir
kosið þögn um málið. Þeir hafa
látið við það, sitja sem Lúðvík
Jósefsson sagði á Alþingi á dög-
unum, að engu máli skipti, hvort
fregn Þjóðviljans væri rétt eða
ekki. Öllu skipti, hverju ráðherr-
arnir lýstu yfir.
Nýmæli
Níðin^sverk
af ásetíu ráði
I sömu grein og þessi gleði-
i hróp Þjóðviljans hljóma, fullyrð-j
Oneitanlega er það nokkun
nýmæli, að formaður þingflokks
skýri frá því á sjálfu Alþingi. a?
hann telji ekki koma málinu við
hvort hans eigið málgagn segii
satt eða ósatt um atriði, sem ei
þannig vaxið, að málgagnið sjálfi
'heldur fram, að það væru svih
við vinveitta þjóð sem framin
hefði verið, ef blaðið segði satt,
en þá þeim mun meiri níðings-
skapur af því að ljúga slíkri
fregn upp frá rótum.
Málflutningur Einars Olgeirs-
sonar var litlu burðugri en Lúð.
viks félaga hans Hingað til hefui
Einar sífellt haldið því fram, að
herstöðvar á Islandi væru ögrun
og hótun við Sovétstjórnina. Nú
taldi hann, að auðvitað gæti
Sovétstjórnin ekki borið fyrir sig
gagnvart Finnum þótt þýzk her-
stöð væri á Islandi, því að vitan-
lega yrði fremur ráðizt á Rúss-
land, t.d. frá Skotlandi en Is-
landi! Þarna ómerkti Einar í
einni setningu áratuga málflutn-
ing sjálfs sín og síendurtekið japl
Þjóðviljans.