Morgunblaðið - 03.12.1961, Qupperneq 15

Sunnudagur 3. des. 1961
M01RGUNBL4ÐIÐ
15

VEÐUROFSINN á Norð-
urlandi að undanförnu, og
afleiðingar hans, hafa vak
ið menn til þrálátra um-
hugsana um hvernig vet-
urinn verði að þessu sinni.
ilenn leiða að því getum
livort við séum aftur að
fá harðari vetur, en verið
hefur að undanförnu. Sem
kunnugt er hafa þeir ver-
ið mildir og ekkert í lík-
ingu við það sem áður var
og menn, sem komnir eru
yfir miðjan aldur, muna
vel. Þá voru gaddhörkur
og stórhríðar oft vikum
og jafnvel mánuðum sam-
an og hcita mátti að eng-
um væri fært yfir landið
nema fuglinum fljúgandi.
Nú fárast menn hins veg-
ar yfir því ef ófært er
norður yfir Koltavörðu-
heiði í nokkra daga og
falli niður flugferðir svo
blöðin komist ekki norð-
ur í land ætlar allt vit-
laust að verða. — Ja, hvað
ætli menn hefðu sagt í
gamla daga, frostavetur-
inn 1918 til dæmis, segja
þeir öldnu og dæsa við
Já, nú er öldin önnur.
Allt byggist á hraðanum
og enga stund má missa.
Veðurguðirnir mega því
ekki hefta för okkar. Það
er líka ein af staðreynd-
um nútíma framþróunar,
að því betri sem samgöng
ur eru, því blómlegra
verður atvinnulífið og
þeim mun betri afkoma
fólksins. ___
ÞAS ER þvl engin furða þótt
mönnum bregði í brún er þeir
frétta um hamfarir Kára og
Veturs konungs því óneitan-
lega er veðrið það sem nánast
öll afkoma okkar byggist á.
• Álit veðurspámanna
Um sumarmálin í vor brá
Mbl. sér til nokkurra veður-
glöggra manna til þess að
hlýða á spár þeirra fyrir sumr
inu, hábjargræðistímanum,
eins Og það er stundum nefnt.
Við skulum nú leita til þess-
ara sömu manna á ný og biðja
þá að spá fyrir vetrinum.
Jón Eyþórsson veðurfræð-
ingur er þar efstur á blaði.
Hann heldur sig við stað-
reyndirnar og vill síður láta
ímyndunaraflið ráða spám sín-
um. Hann telur þó enga á-
stæðu til að örvænta þótt
þetta áhlaup hafi gert Og er
ekki serstaklega svartsýnn á
veturinn. Vetur hafa verið
mildir um langt árabil. Þótt nú
sé komið fram í desember hef-
ir bæjarstjórn Reykjavíkur
ekki þurft að verja einni
krónu til snjómoksturs. Sunn-
anáttin hefir verið ríkjandi
en auðvitað rennur maður
blint í sjóinn með þetta. Þess
eru svo sem dæmi að fyrri
hluti vetrar hefir verið góður
en svo hefir hann lagst í ótíð
er á leið veturinn. Hann
kveðst engin merki hafa séð
segja veð-
urspómenn
IViorgun-
blaðsins
izt að þvf að búast mætti við
umhleypingasamari tíð næstu
2—3 árin en verið hefði að
undanförnu. Lægðirnar hefði
yfirleitt farið langt fyrir sunn-
an landið, en nú mætti búast
við því að þær færðu „sig
norðar og nær landinu með
versnandi áhrifum á veðurfar-
ið hér.
skyldi segja mér hvernig
gömlu mennirnir hefðu séð
þetta í gamla daga. Það var
haustið 1918, í september, rétt
um göngurnar, að hann var
á ferð með gömlum manni
vestur á Snæfellsnesi. Blíðveð-
ur var, sólskin og bjart. Hest-
arnir voru fyrst á sléttlendi
og bar ekkert á þeim. Síðan
tók Magnús eftir því að þeir
fóru-að hama sig undir hæðum
og klettum eins Og þeir væru
að leita sér skjóls. Blíðviðrið
var þó hið sama. Hestarnir
voru daufir Og hengdu haus-
inn. Magnús kveðst hafa spurt
gamla manninn hverju þetta
sætti. Gamli maðurinn svar-
aði honum fáu í fyrstu og
sagði svo að þetta væri vetr-
Veðurspámennirnir okkar í Hrafnistu Auðun n Oddsson t.v. og Magnús Jón Magnússon.
þess að veturinn verði nú
verri en verið hefir.
# Meðalárið gott
Hann kveðst jú hafa rek-
izt á það í blöðum að menn
nafi verið að spá versnandi
veðrum á þessum slóðum, en
það hafi komið fyrir áður og
reynzt hrakspár einar. Ekki
alls fyrir löngu hafi t. d. mað-
ur farið hér upp um jökla og
verið þar við rannsóknir, kom
ið síðan niður og spáð því að
ný ísöld væri í nánd.
l\Ieðalárið segir Jón hins
vegar að hafi verið gott und-
anfarna áratugi. Skýrslur
sýndu t. d. að í sl. 30 ár hefði
meðalhiti í Reykjavík verið
sem hér Segir: f nóv. 2,6 stig,
des. 0,9, jan. -f-0,4, febr. -4-0,1,
í marz 1,5 stig og í apríl 3,1
stig. Meðalúrkoma hefði ver-
ið þessa sömu mánuði í nóv.
85 mm., des 81 mm., jan. 90
mm., febr. 65 mm.,’ marz 65
mm. og apríl 53 mm. Við þessu
geta menn sem sé búist sem
meðalári.
# Versnandi næstu árin
Á Keflavíkurflugvelli hefir
verið unmð að athugun
skýrsla um veðurfar og sagði
Borgþór Jönsson veðurfræð-
ingur þar í vor að við laus-
lega athugun hefðu þeir kom-
Þetta hafa nú fræðimennirn-
ir okkar sagt. Löngum áttum
við enga fræðimenn á sviði
veðurfræði nema glögg-
skyggna sjómenn Og bændur
Og þá helzt gamla menn. Þeir
tóku eftir ýmsu, sem gaf þeim
merki um veðurbreytingar.
Svo fundu þeir þetta á sér
og þá dreymdi fyrir þessu.
Við bregðum okkur því inn
í Hrafnistu þar sem sjómenn-
irnir okkar gömlu hafagt við
og leitum á vit þeirra. Þetta
gerðum við einnig í vor Og
nú tökum við tvo þá sömu
tali.
Við setjumst í skrautlegan
forsalinn hjá þeim Magnúsi
Jóni Magnússyni og Auðuni
Oddssyni.
• Dýrin segja fyrir
um veður
Magnús Jón segir strax og
hann hefir haltrað til okkar,
að gigtarskraftinn sé slæmur
í dag. Hann er heldur svart-
sýnn á veturinn, lítur til lofts
og grettir sig.
— Ekki kannske harður
vetur, en áhlaupasamur og
rysjugur. En tókst þú ekki
eftir þessu í haust á hestun-
um? spyr hann mig.
Eg svaraði því neitandi,
enda kunni ég ekki að marka
veður af hestum.
Jú, Magnús Jón sagðist
arkvíði í hestunum. Þetta
spáði ekki góðu um veturinn.
Enda reyndist svo eins og
fram kom.
Fleiri skepnur segja fyrir
um veturinn. Báðir bentu þeir
Auðunn og Magnús á músa-
ganginn í húsum fyrir hörk-
ur. T. d. hefðu öll hús fyllst
af hagamús fyrri frostavet-
urinn 1918.
# Álftirnar veðurspármenn
Auðunn er ættaður austan
úr Álftaveri og fer þangað
á hverju hausti. Tekur hann
þá jafnan eftir því hvernig
álftin hagar sér. Sé hún niðri
í byggð og nærri býlum bend
ir það á harðan vetur. Fyrir
nokkrum árum tók Auðunn
eftir því að hún var venju
fremur nærri. Þá kom það líka
fram að hart gerði framan af
vetri þótt ekki verði sagt að
það væri vetur á borð við það
sem stundum var hér áður
fyrr. Álftin á líka allt sitt
undir veðrinu og hún strá-
fellur í hörðum vetri. Gaddi
vötn og læki eru henni allar
bjargir bannaðar, þar sem hún
lifir mest á marhálmi og fiski.
í haust sýndi álftin í Álftaveri
engin merkí þess að hún kviði
vetrinum.
Auðunn hefir enga trú á því
að vetur verði harður þótt
hann telji ekki gott að spá
Jón Eyþórsson,
veðurfræðingur.
um það enn. Hann leggur mik-
ið upp úr veðrinu á jólanótt
Og segir að eftir því fari
gjarna vertíðarveðrið. Þetta
var reynsla hans sem sjó-
manns í Vestmannaeyjum.
• Marka má undirstraum
Magnús Jón benti á að ein-
kennilegt mætti telja að veð-
ur væri fyrst og fremst reikn
að út frá loftmælingum. Hins
vegar væru sjávarmælingar
engar. Hann mundi eftir göml-
um manni frá því um alda-
mót, sem lagði ekki síður upp
úr að athuga sjóinn og straum
þunga hans en loftið. Karlinn
hafði þann sið þegar menn
voru sjóklæddir að hann óð
út í sjóinn eins langt og brók-
in leyfði og stóð þar nokkra
stund. Eitt sinn var veðurút-
lit gott ög sjór svo dauður að
ekki lóaði við sker. Þá stóð
karl lengi úti í sjónum og óð
síðan á land, skipaði mönnum
sínum að setja bátinn og sagði
þá hvergi myndu fara í dag.
Það brást ekki. Hann skall á
með versta veður.
Þá sögðu þeir félagar að
sæi maðui hnýsu mætti ráða
af he'nni veður. Ef hún strik-
aði be»nt og héldi sömu stefnu
kæmi vindur úr sömu átt Og
hnýsan. Færi hún hinsvegar í
hring og kæmi upp hér og
hvar mætti treysta góðu sjö-
veðri.
• Draumar
Auðunn er maður draum-
spakur Og dreymir fyrir veðri
Og aflabrögðum, einnig fyrir
mannslátum. í sumar réri
hann bát sínum frá Ólafsvík.
Dreymdi hann þá eina nótt-
ina að til hans kemur Sigur-
jón Ólafsson og er einkar blíð
ur við hann. Þann draum réði
Auðunn svo að hann mundi
afla vel. Hitt frétti hann síð-
ar að Sigurjón var þá að deyja
hér á Hrafnistu. Eitt sinn.
dreymdi Auðun einnig, er
hann réri í Fuglavík á Mið-
nesi fyrir mörgum árum, að
hann sá 11 tungl á lofti. Dag-
inn eftir réru þeir ekki á Mið-
nesi en þá fórst opið skip frá
Grindavík með 11 mönnum.
Eg kveð nú þá félaga. Magn-
ús Jón er fremur svartsýnn á
veturinn en Auðunn telur
hann ekki muni verða slæm-
an. Báðir segjast þeir geta bet-
ur um þetta spáð er kemur
fram um jólaföstu.
• Umhleypingar og stórviðri
Að síðustu spyrjum við
Kristján Guðmundsson í Seli
við Seljaveg hvað hann álíti
um veturinn. Kristján var einn
ig einn af spámönnunum okk-
ar í vor. Hann telur veturinn
verða erfiðan bæði til sjávar
og sveita. Umhleypingar verði
Frh. á bls. 23
Kristjón í Seli

iMh