Morgunblaðið - 03.12.1961, Qupperneq 23
Sunnudagur 3. des. 1961
MORCVNBIAÐIÐ
23
Athyglisveið kvikmynd
KVIKMYNDIN Risaeðlan sem
sýnd er í Bæjarbíó í Hafnarfirði
um þessar mundir, er'eftirtekt-
arverð (>g ágætlega vel leikin. I
myndinni er reynt með ævin-
týralegum söguþræði og vísinda-
legri nákvæmni að bregða ljósi
yfir sköpunarsögu jarðarinnar.
Eru börnin, sem leika í mynd-
inni látin fara í töfrabáti út á
elfu tímans, ekki fram á við
til þess ókömna, heldur
aftur í frumöld jarðar og mann-
kyns, og heimsækja börnin í
þessu ferðalagi hin ýmsu jarð-
sögu-tímabil og kynnast þar
furðulegum lífsháttum í hálf-
eköpuðum heimi.
i öll er myndin vel leikin, bæði
af börnunum sjálfum og hinum
vélrænu eftirlíkingum af risa-
dýrum jarðsöðunnar. Allir eru
— Utan úr heimi
Framh. af bls. 12.
®g bæklinga, sem út hafa komið
á íslenzku.
^ - ★ —
r t>að gefur hugmynd um, hve
Fiske-sáfnið er yfirgripsmikið,
eð eina almenna bókmenntasag-
an íslenzka sem nær frá upp-
hafj til fyrrihluta 20. aldarinnar
— „A History of Icelandic Lit-
erature" eftir Stefán Einarsson,
prófessor við Johns Hopkins há-
skólann er út kom árið 1957 —
er að miklu leyti byggð á heim-
ildum sem höfundur fann í
safninu. — Fiske-safnið er eldra
en Cornell-háskóli sjálfur. Það
á uppruna sinn í einkasafni próf.
Willards Fiske sem hóf að safna
islenzkum ritum, er hann starf-
Bði við sendiráð Bandaríkjanna
í Kaupmannahöfn 1850—’51, eða
<15 árum áður en Cornell-háskóli
var stofnaður, — Árið 1868 var
W. Fiske skipaður prófessor í
norrænum málum og bókavörður
5 Corneli. Þeim embættum hélt
Shann til 18&3, er hann lét af störf
um við háskólann og hélt aftur
til Evrópu þar sem hann andað-
ist, árði 1904. Á síðustu árum
BÍnum hélt hann þó áfram að
efla safnið, þar til það var komið
tipp í 8600 bindi.
•T Árið 1905 féll safnið til Corn-
ell-háskóla, ásamt öllum eignum
próf. Fiskes, samkvæmt arf-
leiðsluskrá hans. Varð Halldór
Hermannsson þá forstöðumaður
eafnsins, en hann var náinn vin-
wr og samstarfsmaður próf.
Fiskes. Og hin næstu 43 ár var
þróun safnsins í nánum tengslum
við hin yfiirgripsmiklu fræði-
Btörf hans. Á þessum árum þre-
faldaðist það að bókakosti, og rit-
flokkur haps, „Islandica“, um
sögu og bókmenntir íslands, kom
út, — Próf. Halldór gaf út 32 af
hinum 39 bindum þess safns.
Síðan prófessor Halldór Her-
mannsson lét af störfum árið
1948, hafa þrír menn — allir ís-
lendingar — veitt Fiske-safninu
forstöðu: Kristján Karlsson, Jó-
hann S. Hannesson og Vilhjálm-
ur Bjarnar sem er núverandi
forstöðumaður. Hann kom til
Cornell árið 1960 frá Minnesota,
|>ar sem hann starfaði sem bóka-
vörður.
drengirnir, sem leika í myndinni
geðþekkir og fallegir, en ógleym
anlegur verður þó öllurn einn
drengurinn, Jirka litli, sem aidrei
fær sig fullþreyttan á rannsókn-
unum og fer því margar rann-
sóknarferðir á eigin ábyrgð oig
lendir í hinum ótrúlegustu æv-
intýrum. Hef ég aldrei séð eins
glöggt og vekjandi dregin fram í
dagsljósið sérkenni gáfaðra, frum
legra drengja, sem loga af fróð-
leiksþrá og löngun til ævintýra,
eins og í þessari mynd. Eru slík-
ir drengir oft misskildir og kall-
aðir ódælir.
Frú Hulda Runólfsdóttir rek-
ur efni myndarinnar og útskýrir
hana jafnóðum, og er það til
skilningsauka fyrir börnin. Er
þetta vel gert hjá frú Huldu,
eins og vænta mátti.
Eg tel að mynd þessi eigi er-
indi til barna á öllurn aldri, en
fyrir börn á skólaaldri, sem eitt-
hvað hafa um þetta efni, sem
myndin kynnir, lesið og lært, er
mjög margt af myndinni að læra.
Tel ég að myndin auki fróðleiks-
þrá barnanna og veki skilning
þeirra á hinni dularfullu og að
nokkru leyti óskráðu myndunar
sögu jarðar og mannkyns.
Stefán Jónsson,
námsstjóri.
Bók um sigurför
skurðlækninganna
IJT ER komin hjá bókaútgáfunni
Hamar í Hafnarfirði bókin „Sig-
urför skurðlækninganna" eftir
Jurgen Thorwald í þýðingu Her-
steins Pálssonar. Bókin er frá
sögn af framlagi margra lækna í
baráttunni við dauða og þján-
ingu.
Hún er þannig til orðin, að 16.
október 1846 var framkvæmd
fyrsta sársaukalausa skurðaðgerð
in við svæfingu í Massachusetts
General Hospilal og meðal við-
staddra var ungur maður að
nafni Henry Steven Hartmann.
Hann fylltist svo mikilli hrifn-
ingu af þessu, að hann afréð að
fylgjast áfram með þessum sigri
læknavísindanna yfir sársaukan-
um. H. St. Hartmann skrifaði
mikið um þróun læknavísindanna
eftir þetta og er þessi bók, sem á
frummálinu nefnist „Das Jahr-
hundert der Chirurgen" byggð á
heimildum, sem hann lét eftir
sig og dóttursonur hans, þýzki
blaðamaðurinn Jurgan Thorwald
færði í bókarbúning.
— Ekki ástæða
Frarnh. af bls. 15.
Og stórvirði úr þeim höfuð-
áttum sem berjist um landið.
Þó verði ekki frostavetur, því
heiti straumurinn falli enn að
Austurlandinu. Hins vegar
gæti orðið á þessu breytingar
um sólhvörfin, þó engin bráð
hætta sé á ferðum, því straum
breytingar eigi sér langan að-
draganda. Kristján telur þó
ekki ástæðu hvOrki fyrir bú-
þegn né sjómann að hræðast
þótt hann spái ekki góðu.
Hér látum við staðar num-
ið um veðurspárnar en bíðum
og sjéum hvað setur. — vig.
Þórólfur
„uppáhald“
ÞÓRÓLFUR BECK, hinn nýorðni atvinumaður í knatt-
spyrnu, lék sinn fyrsta leik í dag sem fastur maður hjá
Mirren. Þegar hann hljóp út á völlinn í Faisley þar sem
St. Mirren starfar, fór mikill fagnaðarkliður um áhorfenda-
fjöldann. Þórólfi var fagnað sérstaklega vel.
Þórólfur Beck er orðinn „uppá
hald“ allra sem styðja St.
Mirren, segir í einkaskeyti til
Mbl. frá Associated Press. Síð-
an hann tók að leika með St.
Mirren hefur hann skorað um
það bil eitt mark í leik að með-
altali.
Á’ Framkvæmdastjórinn
ánægður
„Að geta slíkt er mjðg gott“,
sagði Reid framkv.stjóri St.
Mirren í viðtali við fréttamann-
inn. „En það er ekki meira en
við bjuggumst við. Yið vænt-
um hið bezta af honum frá því
fyrst við sáum hann leika“.
Fréttamaðurinn segír að Reid
hafi komið auga á Þórólf þeg-
ar Mirren lék á íslandi. „Beck
lék þá með“, lætur Reid eftir
sér hafa, „og skoraði mark í
tveim leikum gegn okkur. „Eg
var þegar í stað reiðubúinn að
undirrita samning við hann um
atvinnumennsku". _
Síðan segir í einkaskeytinu til
Mbl. —
Og af þessum sökum hætti
Þórólfur við prentnám, og hef-
ur nú undirritað tveggja ára
atvinnumennskusamning.
„Það var mér sérstakt gleði-
efni að undirrita þennan samn-
ing“, sagði Þórólfur í viðtali
við fréttamann AP.
Þórólfur — ég er ánægður
Úrslit í körfuknatt-
leiksmótinu í kvöld
I KVOLD lýkur körfuknattleiks-
móti Reykjavíkur. Því fara fram
tveir síðustu leikir mótsins. í
meistarafl. karla leika ÍR og KFR
Þessi lið hafa leikið úrslitaleiki
hvers móts undanfarinna daga.
Allt getur skeð og baráttan verð-
ur ef til vill hörð og jöfn. Bæði
liðin hafa til þessa unnið alla
sína leiki. A undan leiknum fer
Jarðboranir
að Lýsuhóli
ÚTBÝTT hefur verið á Alþingi
þingsályktunartillögu þess efnis,
að fram fari á vegum jarðhita-
sjóðs borun eftir heitu vatni að
Lýsuhóli í Staðarsveit á Snæfells
nesi. Flutningsmenn tillögunnar
eru allir þingmenn Vesturlands-
kjördæmis.
í greinargerð segir svo m. a.:
Að Lýsuhóli í Staðarsveit á
Snæfellsnesi er nokkur jarðhiti.
Ekki er þó kunnugt um, hversu
mikill hanns er. Gerð hefur verið
tilraun til jarðborana að Lýsu-
hóli, en þó með frumstæðum tækj
um, svo að árangur reyndist lítill.
Mikill áhugi er á því vestra, að
úr því fáist skorið, hversu mikill
jarðhiti er þar í jörðu. Þarf eng-
an að undra þó að svo sé, þar
sem lítið er um jarðhita á Snæ-
fellsnesi, en hins vegar mikill
áhugi á notkun hans þar sem
annars staðar.
fram úrslitaleikur í 3. fl. drengja.
Þar leika IR og KR. KR var meist
ari í fyrra — en allt getur skeð
nú.
Haldið vopnahléið
LONDON, 2. des. — Bretar og
Rússar hvöttu prinsana þrjá 'i
Laos til þess að halda vopnahléið.
Var hvatning þessi í sameigin-
legri orðsendingu Breta og Rússa
Skákkeppni
á Snæfellsnesi
HELLNUM, 28. nóv.: — S.l.
sunnudag fór fram Skákkeppni
milli Olafsvíkur, Sands og
Breiðuvíkurhrepps, 1 félagsheim-
ilinu á Arnarstapa, 6 manna
sveit úr hverjum hreppi. Leikar
fóru þannig, að Breiðuvíkur-
hreppur vann, hlaut 8 vinninga,
Olafsvík 7 vinninga og Sandur
3. Sveit úr Staðarsveit átti að
keppa á mótinu, en mætti ekki.
Skákkeppnin er á vegum Ung-
mennasambandsins í sýslunni og
er þetta í fjórða sinn, sem slík
keppni fer fram. — Sýslunni er
skipt i 2 keppnissvæði. 10. des.
n. k. verður svo framhaldskeppni
í Olafsvík, þar sem allar skák-
sveitir sýslunnar mæta til keppni
eftir styrlcleika úr svæðakeppn-
unum. — K. K.
■Á Ánægður
,Eg elska knattspyrnu. Á ís-
landi gat ég aðeins stundað knatt
spyrnu í 3 mánuði á ári hverju
vegna þess hve „árstíðin" er
stutt“. Hér er spiluð knattspyrna
í 9 mánuði á ári, og það er miklu
betra“.
„Unnendur Mirren eru mér
mjög góðir. Eg nýt leiikjanna
vegna þess að ég finn að fólkið
á áhorfendapöllunum er með
mér“.
Beok fer vel fram í enskunni
segir í skeytinu. Hann býr hjá
íslenzkri fjölskyldu Ólafi Jóns-
syni og frú, en Ólafur starfar hjá
Flugfélagi íslands.
Fréttamaðurinn segir að Þór-
ólfi finnist skozka knattspyrnan
harðari en sú íslenzka. „Heima
leikum við hægar og notum
styttri sendingar" segir hann, „en
ég hef algerlega vanizt og lært
að þekkja hinar skozku aðferðir".
Mirren
tapaði
20 UMFERÐ ensku deildarkeppnlnnat
fór fram í gær og urðu úrslit þessi:
1. deild:
Arsenal — We9t Ham ....... 2:S
Birmingham — Cardiff ..... 3:0
Bolton — Blackburn ........ 1:1
Burnley — Sheffield U... 4:2
Everton — Manchester U.. 5:1
Fulham — Wolverhampton .... 0:1
Ipswich — Chelsia ...... 5:2
Leicester — Aston Villa _ 0:S
Manchester City — Blackpool 2:4
Sheffield W. — N. Forest .... 3:0
W.B.A. — Tottenham .. 2:4
2. deild:
Derby — Leed ........... 3:3
Huddersfield — Bury ...... 2:0
Leyton Orient — Norwioh .... 2:0
Luton — Rotherham ...... 4:3
Middlesbrough — Stoke .... 2:2
Newcastle — Sunderland ... 2:2
Plymouth — Brighton ...... 5:0
Preston — Scunthorpe ..... 4:1
Southampton — Liverpool .^. 2:0
Swansea — Charlton ...... 1H)
Walsall — Bristol Rovers_0:0
í Skotlandi urðu úrslit m.a. þessi:
Dundee — Stirlin Albinion .... 2:2
Rangers — St. Johnstone 2:0
St. Mirren — Hibernian ........ 2:3
Staðan er nú þessi:
1. deild (efstu og neSstn liðin);
Burnley 19 13-2-4 59:38 28 st.
Ipswich 20 11-3-6 52:37 25 —
Everton 20 11-2-7 41:25 24 —
Sheffield W. 20 10-3-7 40:26 23 —
Manch. City 20 7-2-11 37.46 16 —
Blackbum . 19 5-6-8 21:30 16 —
Manch. U 19 6-4-9 28:43 16 —
Chelsea 20 5-5-10 38:44 15 —
2. deild (efstu og neðstu liðin);
Liverpool .... 20 14-3-3 51:17 31 —
Leyt. Orient 20 10-5-3 38:21 25 —
South.ton 20 9-5-6 37:24 23 —
Preston 21 5-6-10 24:31 16 —
Bristol Rov. 20 6-2-12 28:40 14 —
Charlton .... 19 3-3-13 21:42 9 —
í Skotlandi er DUNDEE efst meS 25
stig og næst koma RANGERS og
KILMARNOCK með 19 stig.
WASHINGTON, 2. des. — Banda
ríkin munu bráðlega senda flot-
anum í Suður-Vietnam hrað-
skreiðari gæzluskip.
TOKYO, 2. des. — Sjórn N-Viet
nam hefur mótmælt því, sem kall
að er „stöðugar sprengjuflugvéla
og þotu sendingar Bandarikja-
manna til S-Vietnam“.