Morgunblaðið - 05.12.1961, Blaðsíða 8

8
MORGJUTSBLAÐlh
Þriðjudagur 5. des. 1961
Leysa þarf erfiðleika
togaraútgerðarinnar
1962
RENAULT
•
er bifreiðin, sem öll Evrópa hefir þekkt um áraraðir
fyrir gæði og sparneytni. Bifreiðin er öll ryðvarin
úr hinu fræga franska stáli, og eyðslan er aðeins
5,6 lítra á 100 km. Mótorinn er vatnskældur,
hávaðalaus og staðsettur aftan í bifreiðinni. Yatns-
miðstöðin er kraftmikil og gefur þegar í stað
öflugan hita á fratnrúðu og með tvennsskonar auð-
veldri stillingu, notalegan stofuhita um alla bif-
reiðina.
Bifreiðarnar eru til afgreiðslu strax.
Columbus h.f.
Brautarholti 20 — Símar 22116 — 22118.
BammKmmmmmmmmm^mmmmmmmmmammmmmmmmmm^mmsa
Þá væri tekjuaukning hluta- ur verið kafað dýpra í vasa
í UPPHAFI fundar í deildum
Alþingis í gær minntust forsetar
þess, að þá voru hundrað ár liðin
frá fæðingu Hannesar Hafstein,
ráðherra. Heiðruðu þingmenn
minningu hans með því að rísa
úr sætum.
Á fundi efri deildar var sam-
þykkt frumvarp um inmflutning
á hvalveiðiskipum og það sent
neðri deild tii afgreiðslu. Þá var
frumvarpi um alþjóðasamþykkt
um varnir gegn óhreinkun sjávar
ins vísað til 3. umræðu.
I neðri deild var tekið til 1.
nmræðu frumvarp um ráðstaf-
anir vegna ákvörðunar um nýtt
gemgi og tókst að ljúka henni með
því að boða til kvöldfundar, en
atkvæðagreiðsiu var frestað.
Um þrjár leiðir að velja
Emil Jónsson sjávarútvegsmála
ráðherra tók fyrstur til máls og
hóf mál sitt með því að minnast á
þau ummæli, sem fallið höfðu
um togaraútgerðina og framtíð
hennar á síðasta fundi. Gat hann
þess, að á síðustu tiu árum hefði
togaraútgerðin orðið fyrir þrem
verulegum áföllum, sem hlytu að
marka spor á afkomu hennar.
Fyrst hefði henni verið mismun-
að í afurðarverði, þar eð ekki var
greitt jafn mikið fyrir togarafisk
og bátafisk, þá hefði löndunar-
bannið í Bretlandi, sem fylgdi
í kjölfar útvíkkun fiskveiðilög-
sögunnar í 4 mílur, skaðað út-
gerðina, þar sem í Bretlandi var
einn bezti fáanlegi markaður fyr-
ir ísaðan togarafisk; og loks hefði
fiskveiðiiögsagan verið víkkuð í
12 sjómíiur.
Minntist ráðherrann næst á, að
það heíöi verið látið liggja að
því við umræðurnar, að fiskveið-
ar togaranna innan 12 mílna
markanna hefðu ekki verið veru-
legar. Þvert á móti hefði nefnd,
sem skipuð var til að athuga af-
komu togaraútgerðarinnar, kom-
izt að þeirri niðurstöðu, að 37%
af afla togaranna á heimamiðum
hefði verið aflað innan mark-
anna. Og til að bæta togurunum
upp þennan skaða þyrfti um 1,2
millj. kr. árlega.
Þá ræddi ráðherrann um þá
möguleika, sem væru til lausn-
ar erfiðleikum togaraútgerðar-
innar. Hlyti þá að koma til álita,
hvort möguleikar væru á, að heim
ila togurunum
frekari veiðar
innan landhelg-
innar að veru-
legu eða tak-
mörkuðu leyti.
Yrði þá að hafa
hugfast, að 1.
sept. 1958, er
mörkin voru
færð út, lá fyr-
ir umsögn Fiskideildar Atvinnu-
deildar Háskólans og Fiskifélags-
ins um, að það væri án skaða að
hleypa íslenzku togurunum ein-
um inn fyrir mörkin, enda greini
legt, að meira munar um, að
fleiri hundruð erlendra togara
fari út fyrir.
Einnig hlyti að koma til álita,
sagði ráðherrann, hvort veita
ætti togaraútgerðinni fjárhags-
legan stuðning, annaðhvort frá
þeim sjóðum, sem stofnað er tii
eða auknir verða eftir frumvarp-
inu, eða beint úr ríkissjóði. Um
þessar þrjár leiðir sé að velja,
annaðhvort verður að taka ein-
hverja eina eða allar saman,
meira eða minna úr hverri.
Eins konar rekstrartrygging
Síðan vék ráðherran að því, að
komið hefði fram við umræðurn-
ar, að útflutningsgjald yrði of
hátt eftir frumvarpinu. Gat hann
þess, að hækkunin væri fyrst og
fremst í tvo staði, til að greiða
vátryggingariðgjöld fiskiskipa og
til stofnlánadeildarinnar. En sú
ráðstöfun, að ríkissjóður greiði
tryggingariðgj öldin með því að
hækka útflutningsgjald á fiskaf-
urðum, sé komin frá útvegsmönn
um sjálfum, þar eð þeir hefðu
beinlínis óskað eftir því í fyrra,
að útflutningsgjöldin yrðu hækk-
uð um 2,5% í því skini, unz vá-
tryggingarmálin yrðu komin í
betra horf. Þá gat hann þess, að
hann hefði aldrei heyrt, að því
væri haldið fram, að 2% útflutn-
ingsgjald til fiskveiðasjóðs væri
or'hátt, né að^ það væri talið eft-
ir. Togarar hefðu þannig verið
skattlagðir til fiskveiðisjóðs, án
þess þeir gætu notið hans Og þann
ig bætt úr lánsfjárþþörfinni. Það
væri því til að jafna þessi met,
ef nokkuð ai útflutningsgjöld-
unum rynni til stofnlánadeildar-
innar og togararnir nytu þar
svipaðrar fynrgreiðslu og báta-
flotinn hefur að sínu leyti notið
hjá fiskveiðisjóði.
Enn fremur upplýsti ráðherr-
ann, að komið hefðu fram ósk-
ir um það frá útvegsmönnum,
að stofnlánadeildin mundi hlaupa
undir bagga tii greiðslu á trygg-
ingariðgjöldum, þar sem útflutn-
ingsgjöld í því skini nægja ekki
á þessu ári, þar eð þau eru ein-
ungis innheimt fimm mánuði árs-
tryggingarsjóðs sízt að ófyrir-
sinju. Hlutverk hans væri að
koma til hjálpar, þegar aflabrest
ur yrði, hann væri því eins kon-
ar reksturstrygging fyrir útveg-
inn, sem mjög mikla þýðingu
hefði að efla til að mæta tíma-
bundnum erfiðleikum.
Mikil lyftistöng
Gísli Jónsson (S) tók næstur
til máls og sagðist ekki geta lát-
ið þeim ummælum Björns Páls-
sonar ómótmælt, að síðustu tog-
ararnir, sem keyptir voru til
landsins, væru nokkra tugi óra
á eftir tímanum. Rakti hann því
næst smíði íslenzkra togara, allt
frá Jóni forseta, sem smíðaður
var 1907 fyrir Alliance, og bar
langt af öðrum togurum, sem þá
höfðu verið smíðaðir í Englandi,
til þessa dags. Hefðu íslendingar
ævinlega verið í fremstu röð um
allar nýungar, þannig hefði
Hannes ráðherra verið drottning
togaraflotans á sinni tíð og þeg-
ar samið var um smíði þriggja
fyrstu dieseltogaranna, Hallveig-
ar Fróðadóttur, Jóns Þorlákssonar
Og Jörundar, þá voru það fyrstu
diseltogararnir, sem ekki mistók-
ust, Og aðrar þjóðir fóru síðan
að byggja eftir þeim. Það hljóti
því að vera átt við togarana Maí,
Frey, Narfa, Sigurð og Víking.
En orsökin fyrir stærð þeirra sé
sú, að um þær mundir, sem sam-
ið var um smíði þeirra, var haf-
in barátta um að stækka lánd-
helgina. Þess vegna urðu þeir að
vera þannig úr garði gerðir, að
þeir væru færír um að. fara á
fjarlæg mið. Hins vegar hefði
fyrst komið skriður á notkun
skúttogaranna, eftir að sa'mið
hafði verið um smíði síðasta tog-
arans, en ég get fullyrt, sagði
ræðumaður, að útkoma þeirra
hefði ekki verið betri fjárhags-
lega en togaranna, sem keyptir
voru.
Þá kom ræðumaður að þeim
orðum Björns Pálssonar, að sjálf
sagt væri að láta togarana liggja,
ef þeir veiddu ekki fyrir reksturs
kostnaði, en taka fyrir atvinnu-
greinar, sem bera sig. Rakti Gísli
síðan sögu togaraútgerðarinnar
og sýndi fram á
að hún hefði æv-
inlega verið mik
il lyftistöng fyr-
ir athafnalífið
Og uppbyggingu
landsins. Örðug-
leikar hennar nú
væru ekki sízt
af þeim sökum,
að jafnan hef-
togarautgerðarinnar en annarrar
útgerðar af hálfu ríkis og bæjar*
félaga. M. a. af þeim sökum
hefði verið gripið til bæjarút-
gerða, þar eð útvegsmenn treyst-
ust ekki til að standa undir
skattaálögunum, en ekki taldist
fært að leggja þennan atvinnu-
veg niður. Og þótt nú væri um
stundarörðugleika að ræða, væri
sjálfsagt að reyna að leysa þá.
Um það verði svo að ræða af
meiri vizku og sanngirni, en
Björn Pálsson gerði, hvort reynsl
an sýndi, að togarar eigi og
þurfi að vera á íslandi. Sjálfsagt
sé hins vegar vinsælt í Austur-
Húnavatnssýslu að tala á móti
nauðsynlegum styrk við togara-
úegerðina. En það var líka vin-
sælt 1959 í Austur-Húnavatns-
sýslu að telja sig fylgjandi
hugsjónum Sjálfstæðisflokksins
en bjóða sig fram fyrir Fram-
sókn.
Iðgjöidin allt náður í 3%
Þá minntist ræðumaður þess,
að Emil Jónsson sjávarútvegs-
málaráðherra hefði bent á leiðir
til úrbóta fyrir togaraútgerðina.
Kvaðst ræðumaður ekki vilja
gagnrýna þær, aðeins benda á
nokkur atriði í því sambandi. Til
greina kæmi þá að allur togara-
flotinn yrði metinn að nýju og
ákveðið það verð, sem sanngjarnfc
verður að teljast, síðan yrði út-
vegað lán til að standa undir
mismuninum á bókuðu eignar-
verði. Þá yrði vátryggingarupp-
hæðin ekki hærri, en eðlilegt get-
ur talizt og hægt er að standa
undir. Enn fremur yrðu togararn-
ir vátryggðir á einum stað, en
með því móti yrði hægt að kom-
ast að bezturr. kjörum. Svo hefði
verið Og fóru iðgjöld þá allt nið-
ur í 3%. Með þessu móti væri
ekki óJíklegt, að unnt yrði að
lækka iðgjöldin um 50%. Þá komi
til greina að fella niður framlag
togaraútgerðarmnar í atvinnu-
leysissjóð um stundarsakir. Enda
er óeðlilegt, að togararnir greiði
í sjóðinn, meðan þeir standa ekki
undir því, en næg atvinna er i
landinu'og sjóðurinn safnar millj.
króna. Ekki sé ástæða til að tan-
marka fjöida togarasjómanna við
32, meðun aflinn er ekki meiri
en svo, að engin vinna er fyrir
ailan þann fjölda. Eða hvers
vegna er ákveðinn svo fjöldi
skipverja á togurum, meðan ekki
er ákveðið um áhöfn annarra
skipa? En með því að hafa áhöfn-
ina 24 menn mætti lækka útgjöld
in talsvert.

Q.Johnson & Kaaber %
Fiskibáfar til sölu
120 tn. norskur stál-fiskibátur mjög glæsilegur,
byggður 1957 ný klassaður, útbúinn fyrir tog-
og línuveiðar Vökvadrifið togspil og línuspil.
Radar, dýptarmælar og fisksjá. Teikningar
fyrirliggjandi.
40 tn. Vélbátur, stærð 40 tn. Vél 180 Hk. Alfa diesel.
Olíudrifið togspil og línuspil, 2 dýptarmælar.
Einn bezti bátur flotans.
Mikil og ný veiðarfæri fylgja.
27 tn. vélbátur með 170 Hk. vél, Togspil, línuspil,
olíudrifin, ennfremur dragnótaspil og dýptarmælir.
Humarútbúnaður fylgir.
20 tn. vélbátur með 160 Hk. vél, olíudrifið línuspil.
Báturin ner ný uppbyggður.
7 tn. nótabátur með 20 Hk. Buch-vél. Línuspil og
dýptarmæli. Gúmmíbátur og línuútgerð fylgir.
5 tn. trillubátur með 18 Hk. Lister vél.
2% frambyggður trilhbátur með sjó-jeppavél.
Selst með eða án vélar.
Nanari upplýsingar gefur
BÁTA 0(1 FASTEIGNASALAN
Grandagarði — Símar: 12431, 19437,—19878.
im>.
Frh. á bls. 23