Morgunblaðið - 13.12.1961, Blaðsíða 6

e
IUORCVISBT 4Ð1Ð
Miðvikudagur 13. des. 1961
Meira jafnvægi hefur
náðst í efnahagsmálunum
Frá umræðum um fjárlagafrumvarpið
'rir árid /962
fy,
FjARLAGAFRUMVARPIÐ fyrir
árið 1962 var tekið til 2. umræðu
á fundi sameinaðs þings í gær og
spunnust að venju allmiklar um
ræður um það.
Kjartan J. Jr’ nnsson (S)
gerði grein fyrir þr'im breyting-
um, sem meiri hluti fjárveitinga
nefndar eða nefndin öll höfðu
orðið ásátt um, að gera þyrfti.
í upphafi máls síns vék hann
að því, að sú sé skoðun reynd-
ustu sérfræffinga okkar og raun
ar erlendra einnig, að meira
jafnvægi hafi náðzt í efnahags-
málunum, en verið hafi alllengi
undanfarið. Af þessu leiði,
steðji engin stóróhöpp að, að
vænta megi þess, að þjóðar-
tekjurnar geti vaxið hægt eða
um 3% á ári og þá tekjur ríkis-
sjóðs jafnframt. Af þessu má þó
ekki draga þá ályktun, að fjár-
lagafrumvarpið megi ekki
hækka meir, en þessum tekj-
um nemur, þar eð ýmsar ríkis-
stofnanir með sjálfstæðan fjár-
hag og tekjur eru á fjárlögum.
Þar má m. a. nefna póst og
síma, en þar eru árlegar stór-
framkvæmdir til að fylgjast
með tímanum og fullnægja kröf
um um aukna þjónustu. En notk
un og tekjur stofnunarinnar
vaxa svo ört. að nægir til að
•tanda undir auknum kostnaði.
# Svipuðu máli gegnir um Ríkis-
útvarpið. ~
Þá gat ræðumaður þess, að
nefndin hefði starfað í* sam-
ræmi við þá yfirlýstu stefnu
ríkisstjórnarinnar, að ekki væri
fyrirhiigað að leggja á nýja
skatta. Ennfremur megi ekki
gleyma því, að sumir liðir fjár-
laga eru beinljnis ákveðnir fyr
irfram, svo sem þær breytingar,
jfjgf sem leiða af
* hækkun kaups
og launa, og
hækkun á hluta
ríkissjóð til og
vegna almanna-
trygginga. Þeg-
M ar þetta sé haft
3 í huga, er skilj
•**iiÍlfy//;M anlegra, hve
" ~' það, sem eftir
verður til verklegra fram-
kvæmda og annarra nauðsynja,
er takmarkað. Þá ber fjárlaga
frumvarpið það með sér, að
stefnu hefur verið fylgt að gæta
ýtrasta sparnaðar í rekstri ríkis
og ríkisstofnana, enda vinna
enn erlendir og innlendir sér-
fræðingar að því að finna leið-
ir til meiri hagsýni og sparn-
aðar í rekstri ríkisins. í því sam
bandi mætti geta þess, að for-
stjóri Áfengis- og tóbaksverzl-
unar ríkisins skýrði frá, að sam
eining stofnananna hefði gengið
vel, t. d. hefði starfsfólki fækk
að um 14 manns og húsnæðis-
kostnaður og ýmis kostnaður
annar lækkað mjög verulega.
Þá rakti ræðumaður breyt-
ingartillögur á fjárlagafrum-
varpinu þ. á. m. þessar: Út-
gjöld til byggingar sjúkrahúsa
o. fl. hækki um 1725 þús. kr.,
vegna brýnnar þarfar að dómi
landlæknis. Nýr liður bætist við
til samgöngubóta á landi, 400
þús .kr., sem ætlast er til að
skiptist milli kjördæmanna utan
Reykjavíkur, ennfremur hækki
framlag til fjallvega um 165
þús. kr., og er þá sérstaklega
hafður í huga vegur á Austur-
landi yfir svokallaða Oxi. Þá er
nýr liður, Ferjubryggjur, 80
kr„ í sambandi við þennan lið
er einkum rætt um eyjarnar
Æðey og Vigur, Gemlufall og
Fjörð í Múlasveit. Þá er og ann
ar nýr liður. 200 þús. kr. til
tilrauna um rykbindingu á þjóð
vegum o. s. frv.
Þá er lagt til að framlag til
hafnarbótasjóðs hækki um 4
millj. kr., vegna skemmda, er
nýlega urðu í ofviðri og talið
er óhjákvæmilegt að lagfæra
sem allra fyrst til að forða frek-
ari skemmdum. Lagt er til, að
framlag til byggingar barna-
skóla hækki um rúmar 5 millj.
kr., til byggingar Eiðaskóla
hækki um 550 þús. kr., sömu-
leiðis hækki framlag til Mennta
skólans í Reykjavík, um 550
þús. kr. o. s. frv. Þá er lögð til
320 kr. hækkun til sandgræðsl-
unnar vegna síaukinna verk-
efna, til sauðfjárveikivarna 240
þús. kr„ til haf og fiskirann-
sókna 250 þús. kr., til leita nýrra
fiskimiða 1 millj. kr., nýr liður
um almanna varnir verði 1
millj. kr., til flugvallagerðar og
öryggistækja verði veitta r 2
millj. kr. til viðbótar o. s. frv.
Næstur tók Halldór S. Sig-
urðsson (F) til máls og talaði af
hálfu 1. minnihluta fjárveitinga
nefndar. Sagði hann m. a., að
ríkisstjórnin fylgdi við af-
greiðslu þessara fjárlaga sömu
stefnu og hún hefði fylgt, frá
því hún komst til valda. Megin
atriði þeirrar stefnu séu: Sí-
hækkandi fjárlög, gjaldabyrðirn
ar færðar af þeim efnameiri á
þá efnaminni, ýmis lögboðin út-
gjöld ekki tekin með á fjárlaga
frv., dregið úr framlagi til upp
byggingar 1 landinu og út-
þensla ríkisbáknsins ráðandi,
sparnaðar nær enginn.
Þá rakti hann breytingartillög-
ur 1. minnihlutans, m. a. þessar:
Efnahagsráðuneytið verði lagt
niður, sparnaður 371683 kr., Og
annar sparnaður við ráðuneytin
hálf milljón kr. Þá verði stofnað
eitt sendíráð á Norðurlöndum
og annað sendiráðjð í París lagt
niður. Framlag til nýbygginga
Og endurbygginga þjóðvega
hækki um 9 millj., til hafna un\
3 millj., lii styrktar ísl. náms-
mönnum um 764 þús., til kaupa
á jarðræktarvélum um 1 millj.,
framlag til atvinnuleysistrygging
arsjóðs verði tekið á fjárlög,
sömuleiðis verði 73,8 millj. tekn
ar til niðurgieiðslna og útflutn-
ingsbóta, svo hægt verði að inna
þær af hendi o. s.* frv.
Þá tók Karl Guðjónsson (K) til
máls óg talaði af hálfu 2. minni-
hluta fjárveitingarnefndar. Sagði
hann m. a., að nú, þegar komið
væri að setningu þriðja viðreisn-
arfjárlaganna, öriaði hvergi á
sparnaðinum, sem ráðherrar og
fylgilið þeirra hefðu boðað í ræðu
og riti. Fjárlög hefðu hækkað
mjög mikið og sýnilegt væri, að
þau kæmu að þessu sinni til með
að verða 70% hærri en fyrir
þrem árum.
Um. breytingartillögur 2.
minnihlutans, var m. a. getið, að
óhætt sé að hækka tekjuáætlun
Áfengis- og tóbaksverzlunarinnar
nokkuð og gert ráð fyrir 10 millj.
kr. hækkun. Þá var lagt til, að
sendiráðunum á Norðurlönd-
um yrði fækkað í eitt, sparnaður
um 3 millj. kr. Byggingarkostn-
aður til sjúkrahúsa hækki um
2225 þús. króna, heildarhækkun
á fjárveitingu til nýrra akvega,
endurbyggingar gamalla þjóð-
vega, brúargerða o. fl. verði 5420
þús. kr. Og framlagið til hafnar-
mannvirkja Og lendingarbóta er
lagt til að hækki um 6,5 millj.
kr. o.s. frv.
Gunnar Thoroddsen fjármála-
ráðherra gat þess m. a. að hann
hefði í fjárlagaræðu sinni talið,
að ein's og þá horfði, mundi jafn
vægi haldast milli tekna og
gjalda ríkissjóðs, jafnvel verða
nokkur tekjuafgangur, og taldi
ráðherrann, að þessar horfur
hefðu ekki breytzt. Þá gat hann
þess, að tekjur ríkissjóðs á árinu,
þótt gengishagnaður rikissjóðk
af útflutningsbirgðum yrði ekki
tekinn með, myndu fara fram
úr fjárlögum um a. m. k. 60 millj.
kr. Stafaði þetta af þvi, að tekjur
af verðtolli hefðu verið meiri, en
ráð var fyrir gert, sömuleiðis
tekjur af tekju og eignaskatti,
sem af dómi kunnugra stafar
m. a. af því, að skattaframtöl
voru réttari en áður. Þá hefðu
gjöld af innflutningi bíla verið
hærri, sem m. a. stafaði af því,
að innfl. þeirra var gefinn frjáls.
Rekstrar gjöld ríkissjóðs sagði
ráðherrann, að
myndu sömuleið
is fara um 60
millj. kr., fram
yfir það, sem
áætlað hafði ver
ið í fjárlögum.
Stafaði það m. a.
af launabreyting
um, eða um 30
millj. kr., af
gengisbreytingunni, hækkuðu
verði á erl. vörum og hækkun á
vöxtum Og afborgunum erl. lána,
og af hækkun á bótum almennra
trygginga. Einnig hefðu niður-
greiðslur orðið meiri en gert
hafði verið ráð fyrir. Hins vegar
gat ráðherrann þess, að greiðslur
ríkissjóðs vegna ríkisábyrgða
færu langt fram úr áætlun, eða
um 40 millj. kr., og stafaði það
fyrst og fremst af hinum miklu
og óvenjulegu erfiðleikum tog-
araútgerðarinnar.
Þá hrakti fjármálaráðherra þá
fullyrðingu, að gert sé ráð fyrir
hækkun skatta eða aðflutnings-
gjalda á næsta ári. Benti hann
á, að ekki hefði hingað til verið
talað um skattahækkun, ef %
tala skattsins er óbreytt, menn
ættu að vara sig á að vera með
slík hugtakabrengl. Tók hann til
* dæmis, að meðalaðflutningsgjöld
séu 30%, en verðlag hækki á er-
lendum markaði. Eðlilega hljóti
tekjur ríkissjóðs af aðflutnings-
gjöldunum þá sömuleiðis að
hækka að óbreyttum innflutningi,
án þess að breyta þurfi % tölu.
Sama máli gegnir um tekjuskatt.
Tekjur ríkissjóðs af honum auk-
ast, aukist almennar tekjur I
landinu, án þess að hækka þurfi
sjálfan skattinn eða % tölu hans.
Ekki gefst rúm til að rekja
allar breytingartillögur, sem
fram komu við fjárlagafrumvarp
ið né umræður frekar. En þess
er þó að geta, að umræðum um
fjárlagafrumvarpið var ekki lok-
ið, þegar blaðið fór íprentun, en
þá höfðu þeir Gylfi Þ. Gíslason
viðskiptamálaráðherra, Gísli Jóns
son (S) og Einiar Olgeirsson (K)
tekið til máls, svo Og þeir Kjartan
J. Jóhannsson og Halldór E. Sig-
urðsson.
• Óþörf freisting
Fyrir skömmu voru frétta-
menn beðnir um að skýra frá
því að tryggingafélag hefði
veitt bifreiðastjórum viður-
kenningu fyrir að hafa ekki
valdið neinum slysum á fólki
eða farartækjum um ákveð-
inn tíma. Umræðurnar um
það hver ætti að fara í þetta
viðtal, snerust brátt upp í
álit manna á réttmæti slíkra
viðurkenninga.
Það kom þá á daginn, að
hver einasti fréttamaður hér,
sem hefur bíl eða hefur haft
bíl, hefur orðið fyrir því að
fá farartæki sitt skemmt af
einhverjum bílstjóra, sem
síðán hefur horfið út í busk-
ann — með hreinan skjöld,
að því er tryggingarfélag
hans slær föstu. Einn einasti
af þeim bílstjórum, sem ekið
hafa á mannlausa bíla frétta-
mannanna, var það heiðar-
legur að koma upp á skrif-
stofuna og leita eigandann
uppi, til að skýra honum frá
óhappinu. En jafnframt
spurði sá hinn sami, hvort
ekki væri hægt að jafna
þetta þeirra á milli, svo hann
gæti haldið áfram að hafa
hreinan skjöld og fá sinn af-
slátt.
Það er sem sagt beinlínis
búið að ala ökumenn upp í
því að reyna að leyna því ef
þeir skemma bíl náungans.
— Þá þarf tryggingarfélag
þeirra ekki að borga og þeir
fá afslátt fyrir að hafa spar-
að því skildinginn. Það má
kannski segja að tryggingar-
félögunum komi það ekki við
hvort menn gerast óheiðar-
legir til að koma sér í mjúk-
inn hjá þeim. Margt fólk er
nú einu sinni þannig gert, að
ekki þarf að freista þess
mikið, þó ekki sé með pen-
ingagreiðslum, til að það láti
leiðast til að fela Þaff sem
því verður á, ef enginn sér
til. —
• Gott leikrit
Kona í úthverfi bæjarins
skrifar mér bréf og segir, að
í hennar hverfi sjáist varla
Gaf tæki til
leðurvinnu
HAFNARFIRÐI — Á laugardag-
inn var afheníi Lionsklúbbur
Haf nar f j arðar h j úkrunarheimil-
inu Sólvangi tæki að gjöf, sera
nota á við leðurvinnu, en þar
hefir vistfólk nú á annað ár unn-
ið að ýmiss konar föndurvinnu.
Er hér um tvö sett að ræða, sem
korna að hinum beztu notum, að
því er Jóhann Þorsteinsson for-
stjóri tjáði blaðinu. Bað hann fyr
ir hinar alúðarfyllstu þakkir til
gefenda.
Föndurvinnu á Sólvangi stýrir
Jóhanna Guðmundsdóttir. en þar
hafa einkum verið gerðir lamp-
ar, unnið að bast- og tágavinnu.
Hefir verið framleiddur fjöldi á-
gætra muna, sem eru nær allir
seldir.
Er vissulega vel til fallið að
fól-k, sem hefir heilsu og krafta
til, hafí tækifæri til að vinna að
ýmiss konar föndri, eins og hér á
sér stað. Gjafir sem þessar koma
því að miklum notum og eru
sjúklingunum til mikillar upp-
örfunar í starfi þeirra. — G.E;'
nokkur maður á ferli eftir
kl. 8.15 á þriðjudagskvöldum,
þegar framhaldsleikritið „Hul
in augu“ er í útvarpinu. —
Framhaldsleikrit eru vinsæll
dagskrárliður, enda yfirleitt
valin þannig að fólk bíði með
eftirvæntingu næsta þáttar.
„Hulin augu“ finnst mér
standa nokkuð að baki ýms-
um þeim leikritum, sem ver-
ið hafa í útvarpinu, eins og
t.d. Önnu Kareninu og Um-
hverfis jörðina á 80 dögum,
en það er mjög skemmtilega
flutt og liðlega samsett fyrir
útvarp.
Mér finnst mikill fengur
að leikritinu „Mennirnir mín
ir þrír“, eftir Jiugene O’Neil,
sem flutt hefur verið undan-
farna tvo laugardaga og
verður enn næsta laugar-
dag, og heyrist mér það vera
almenn skoðun. Þetta er
magnað stykki um mannfólk-
ið og hvernig því er áskapað
að skapa sér sjálf örlög.
• Slæmur tími
c ° o
\w7
- —— * r\
En tíminn til flutninga
þessa leikrits er afleitur. —
Næstkomandi laugardag em
búðir opnar til kl. 10, og það
kvöld neyðast fjölmargir til
að nota í jólainnkaupin, fyr-
ir utan alla þá, sém þá verða
að vinna. Þeir missa þannig
af síðasta kafla leikritsins.
Jólamánuðurinn allur er mán
uður óróa og umstangs á
heimilunum og fjölmargir
gefa sér þá hvað minnstan
tíma til að hlusta á útvarp.
Vonandi verður a.m.k. síð-
asti kafli þessa merkilega
leikrits fluttur aftur.
«