Morgunblaðið - 16.12.1961, Blaðsíða 6

6
MORCVNBLAÐIÐ
Laugardagur 16. des. 1961
Almannavarnir frá sjdnar-
miöi læknisins

Dr. Toftemark, yfirlæknír danskra
almannavarna, segir kjallara
í Reykjavik svo trausta, oð ekki
sé f>ar börf varnarskýh

SVO sem fyrr hefur verið getið
hér í Morgunblaðinu kom dr.
Christian Toftemark, yfirlæknir
ðanskra almannavarna til íslands
um síðustu helgi á vegum ís-
lenzku heilbrigðisstjórnarinnar
Var óskað, að hann yrði til ráðu-
nyetis um hvernig hagað skyldi
almannavörnum á fslandi
Skammt er síðan yfirmaður al-
mannavarna í Noregi, Holter-
mann, hershöfðingi var hér sömu
erinda, einkum um alrr.ennt skipu
lag srlíkra varna.
Jón Sigurðsson, borgarlæknir
og Sigurjón Sigurðsson, lögreglu
stjóri boðuðu til blaðamanna-
fundar með Dr. Toftemark í dag
og skýrðu þá m.a. svo frá, að
þegar bornar hefðu verið saman
og íhu-gaðar bkýrslur þessara
tveggja sérfræðinga, yrði hafizt
handa um samningu áætlunar um
almannavamir á íslandi. S'kýrðu
þeir frá því, að nú hefði verið
ætlað til þeirra fé á fjárlögum
ríkis (í fyrsta sinn síðan 1956) og
Reykjavíkurbæjar (í fyrsta sinn
síðan 1957) en það, sem þegar
hefði verið gert í þessum efnum
væri góður grundvöllur að
hyggja á. Nú þyrfti hins vegar að
hefjast handa um að koma upp
mælingarstöðvum víðsvegar, er
mældiu geislavirkni andrúmslofts
ins um allt land, koma á fræðslu
meðal almennings, bjálfa hjálpar-
sveitir og skipuleggja hjálpar-
sjúkrahús. Hefði til dæmis verið
fyrirhugað, að Reykjalundur yrði
gerður að aðalhjálparsjúkrahúsi
Reykjavíkur. í lok fundarins var
blaðamönnum boðið að sjá sýn-
ishorn af þeim tækjum, er Loft-
varnanefnd hefur þegar aflað sér.
Eru það sjúkrarúm, alls um 700
— en til samanburðar má geta
þess að um 500 sjúkrarúm eru í
daglegri notkun í sjúkrahúsum
bæjarins — sburðarborð ýmiss
konar og margvísleg lækninga-
tæki af vönduðustu gerð. Lagðar
hafa verið rásir að viðvörunar-
kerfi bæjarins og steyptir stein-
stólpar sem hentugir eru til að
fylla upp í kjallaraglugga, i sta|5
sandpoka sem tíðkast víðast ann-
ars staðar.
Almannavarnir frá
sjónarmiði læknisins.
Dr. Toftemark hefur gegnt
embætti yfirlæknis í 22 ár og þess
utan verið formaður heiibrigðis-
nefndar Atlantshafsbandalagsins
í áratug. Hann fjallar þvi eink-
um um aimannavarnir frá sjón-
armiði lækna, og hvernig unnt
er að hlynna að sjúkum við hinar
ýmsu aðstæður. Dr. Tofte sagði,
| aðAtlantshafsbandalagið liti svo á
að sérhver þjóð ætti að annast og
skipuleggja sínar almannavarn-
ir, en heppilegt væri, að aðildar-
þjóðirnar miðluðu hver annarri
af reynslu þeirra og þekkingu.
Þjóðirnar ættu við ólíkustu
vandamál að etja í hinum marg-
víslegu greinum almannavama,
en einn þáttur væri þeim þó
sameiginlegur og vandamálin
víðast hin sömu, en það væri um
aðhlynningu sjúkra og særðra.
Hann sagði, að Danir gerðu sér
fyllilega ljóst, að styrjöld væri
möguleiki, sem ekki yrði litið
framhjá og styrjöld myndi hafa
í för með sér gífurlega eyðilegg-
ingu á efnalegum verðmætum og
mannslífum — jafnvel þótt ekki
yrði beitt atómvopnum. En sú
eyðilegging yrði ekki alger —
— menn skyldu varast að
dæma allar varnir gegn kjarn-
orkusprengjum gagnslausar, það
væri staðreynd að einhverjir
myndu lifa af —>svo yrði jafnvel,
þótt sprengju væri varpað á
Reykjavík. Dr. Toftemark sagði,
að almannavarnir héfðu þann til-
gang að draga úr manntjóni svo
sem unnt væri, en til að svo
mætti vera, yrði öll þjóðin að
leggjast á eitt. í Danmörku væri
almenningi veitt fræðsla í úbvarpi
sjónvarpi, dagblöðum og nú
hefði stjóm almannavarna látið
gera kvikmynd um þetta efni.
Var blaðamönnum sýnd þessi
kvikmynd, sem heitir Geislavirkt
úrfall og fjallar um, hvernig Dan-
ir myndu bregðast við, ef kjam-
orkuspréngja félli á Hamborg og
geislavirkt úrfall bærist yfir Dan-
mörku. Mynd þessa sýndi Dr.
Toftemark læknum og læknanem
um í gærkveldi og fjallaði um
hlutverk lækna í almannavörn-
um. Einnig þemur til greina að
myndin verði sýnd almenningi
síðar.
ic Fjórföldun sjúkrarúma.
Dr. Toftemark sagði, að einn
þáttur í dönskum almannavöm-
um væri fræðsla um hjálp í við-
lögum. Væri imnið að slíkri
fræðslu í skólum, efri bekkjum,
og í ýmsum félagasamtökum,
íþróttafélögum og húsmæðrafélög
um. Enn fremur reynir stjóm al-
mannavarna að koma því á, að
þeim, sem taka bílpróf, verði
gert að skyldu að sækja nám'skeið
í hjálp 1 viðlögum. Væri það
sjálfsögð ráðstöfun, þó ekki væri
nema vegna hinna tíðu og alvar-
legu slysa í umferðinni.
sar Dr. C. Toftemark.
Dr. Toftemark ræddi um að-
gerðir danskra almannavarna í
sjúkrahúsmálum. Væri álitið, að
Danir þyrftu að eiga þrefalt til
fjórfalt fleiri sjúkrarúm en ráð
væri fyrir gert á friðartímum og
hefði mikið verið gert til að ná
því marki. Þu hefur verið komið
upp 30 hjúlparsjúkrahúsum, sem
hivert tekur um 200 sjúklinga.
Þessi sjúkraihús eru staðsett víða
utan við borgir og ráðgert að
nota skólabyggingar og fleiri
stórbyggingar til þess.
Traustir kjallarar í
Reykjavík.
Dr. Toftemark ræddi um að-
stöðu Íslending.. og sagði að t.d.
kjallarcr í Reykjavík væru svo
traustir. að ekki væri nauðsyn að
reisa sérstök skýli til varnar borg
urum. Tói. h._____ sem dæmi, að
kæmist geislavirkni andrúmslofts
ins upp í 600 röntgen nægði 25
cm þykkur steinveggur á her-
bc- c- til þess að geislunin inni
yrði aðeins 6 röntgen. Svo færi
eftir magni geislavirkninnar
hversu lengi menn yrðu að hald-
ast innan dyra.
Dr. Totftemark sagði, að hann
væri ékki kominn til þess að
benda á neina ákveðna skjót-
fengna lausn þess vandamáls,
sem almannavarnir eru. Hann
gæti aóíuw skj-t frá þeim ráð-
um, er Danir beittu, en síðan
gætu íslendingar ráðið, hver
þeirra þeir vildu færa sér í nyt.
En almannaVai-'iir væru hlut-
verk, sem flestar þjóðir teldu
sig þurfa að ley a af hendi.
Mýlt frá Ameríku
Rafknúin „
HANDSNYRTISETT
í nettum smekklegum
umbúðum.
handa eiginkonunni,
unnustunni, dótturinni.
Fást í snyrtivöruverzlunum
SKÍÐASKÁLINN HVERADÖLUM
Jólavaka
Hin árlega jólavaka skíðaskálans verður haldin 26.
des til 2. janúar. — Pantanir á gistingu þurfa að
berast hið allra fyrsta. — Eldri pantanir þurfa að
endurnýjast |
Skíðaskálinn Hveradölum
Brauðstofan
Sími 16072
^ Vesturgötu 25
Smurt brauð, Snittur, Öl, Gos
og Sælgæti. — Opið írá kl.
9—23,30. —
Kaupmenn — Kaupfélög
lltiunið vinsæla
fótboltaspilið
Heildsölubirgðir
Sig. Helgason
Sími 13632
DRATTARVÉLAR
OG BIFREIÐIR
FRA ÞÝZKALANDI
ENGLANDI OQ
RANDARÍKJUNUM
UMBODID
KR. KRISTJANSSON HF.
SUÐURLANDS6RAUT 2 — SÍMI 35S00
•jÖskjuvísur^im^ ^
Velvakanda eru enn að ber-
ast vísur um Öskju. Er marg.
víslegu efni blandað saman
við, svo sem þingeysku, Krú-
sjeff og móðuharðindun'Um,
sem stafa af Karlj Kristjáns-
syni (Hallast nú til hliðar
flest / hjá Husavíkur jarii, /
Þingeyinga mæðir mest /
móðan frá honum Karli). í
dag birtum við lítið sýnishorn
af kveðskapnum.
„Öskjuvinur" sendir okkur
þessar visur frá Vestmanna-
eyjum vegna yrkinga „s.s.“
og annarra:
„Essin“ hófu hörpusiatt,
hnjóð í Þingeyinga.
Neitar enginn hreykist hátt
Hekla Sunalendinga.
f<'Q
Móðu vafin oft hún er
og því dyljast hlýtur.
Sjáltfstæð norn, er nágust ber,
niður á alla lítur .
•
Haldinn blindu „Essi“ er
Öskju og Heklu kanna;
allt hann sér í gegnum gler-
glugga þjóðmálanna.
• Ofan á allt annað 4
*
Hér kemur svar frá Veðra.
Páli við vísu Egils Jónasson.
ar í þessum dálkum í gær, en
þar var Krúsi leiddur fram
á sa'ónarsviðið í umræðunum
um Öskjugosið;
r
Askja kraumar, Krúsabomba
springur,
Kennedy «f hræðslu sýgur
fingur,
mælir svo og upp í eyrun
stingur!
„Er hann kannski líka Þkig-
eyingur?‘'