Morgunblaðið - 17.12.1961, Blaðsíða 6

6
MORGVISBLAÐIÐ
Sunnudagur 17. des. 1961
A
--------------------------- . i. ■■■................. >
1
Ljósmyndari blaðsins Ól. K. M. tók þessa mynd á sunnudaginn er jólasveinninn kom. fram
á annari hæð Vesturvers. Eins og sjá má hafði gífurlegur fjöidi fólks safnast saman í Aðal-
stræti, Austurstræti og torginu fyrir framan Hótel 6Vík, en börnin voru þar þó í lniklum
meirihluta.
HÁTÍÐ er til héilla bezt. Að
þessu sinni ætla ég ekki að
skrifa um „drulluhegra" eða
neitt þess háttar. Ef einhver hnýt
ur um orðið drulluhegri, vil ég
gefa þá skýringu, að orðhagir
menn, velviljaðir og skilnings-
skarpir, um það er varðar fram
vindu í búnaðarmálum, glöddu
mig með orði þessu, á þeim ár-
um er ég var að leggja grund-
völlin að verzlun SÍS með bú-
vöru, slíkar sem búvélar, sáð-
vörur o. fl. Búvélarnar kölluðu
þeir þessu frumlega nafni, og
allt var þetta „drulluhegra-
verzlun“ sem ég fjallaði þá um,
SÍS til ávinnings og bændunum
til nytja. Var þetta ljós vottur
um velvild í garð bænda — og
mín, og eigi minna um skilning
á þýðingu landbúnaðar sem at-
vinnugreinar á þjóðarbúinu. En
hvar væri þjóðin nú stödd án
vélvæðingarinnar í sveitunum?
í dag vil ég ræða um aðra
hluti. Ef æskan vill rétta þér
örvandi hönd og þá ert þú á fram
tíðarvegi, segir Þorsteinn. í eina
tíð var þáttur ungmennafélag-
félaganna mikill með þjóðinni.
Þau rnörkuðu spor, svo að sér
eftir. Á síðari árum hefir þótt
nokkuð umskipti. Til þess liggja
vafalaust eðlilegar orsakir. Brest
ur mig kunnugleika til þess að
dæma um hvort rétt rétt sé, að
víða séu ungmennafélögin orðin
lítið annað en^ómerkileg skemmti
félög. Það verkefni að halda uppi
hollu skemmtanalífi í sveitunum
er enganveginn ómerkilegt, slíkt
*kyldi enginn mæla. En skemmt-
anirnar verðar hinsvegar ómerki
legar, ef menningarbragurinn
máist af þeim og ómenningar-
bragur kemur í staðinn. Á þessu
þykir nú bera, og auðvitað eiga
ungmennafélögin engan veginn
ein sök á því, margir viðameiri
aðilar hafa meiri og verri for-
göngu um það ér úrskeiðis fer.
En á ungmennafélögunum hvílir
mikill vandi að vera til fyrir-
myndar og marka leið. Og enginn
skyldi efast um að fjölda margt
af ungu fólki i sveitunum vill
koma góðu til leiðar í þessum
málum, þótt lakari öfl beri stund-
um góðan ásetning og viðleitni
Ofurliði, svo að eigi verður hrak-
ið að ótrúlega oft er ömurlegt
að koma á sveitaskemmtanirnar.
Um skeið gerði ég mér von um
að starfsíþróttirnar yrðu til þess
að blása nýju og betra lífi í starf-
semi ungmennafélaganna í sveit-
unum, og efla góða starfsháttu.
Því miður hefir þetta ekki orðið
svo að sjánlegt sé. Ber þar mikið
á milli, og geigar stórlega frá for
dæminu hér í Noregi. Eins og ég
hefi oft drepið á og sýnt fram á,
eru starfsiþróttirnar orðnar snar
menningarþáttur í norsku þjóð-
lffi víða í sveitum, og hvað mest
hér á Rögalandi. Til þess að
firra misskilningi vil ég ennþá
einu sinni taka fram að hér er
ekki bara um venjulega verklega
hluti að ræða, sem velflestir land
ar mínir halda örugglega að séu
þrautleiðinlegir, svo sem að
keppa til meistaratignar í því að
mjólka kýr, rýja fé og plægja
tún. Hitt er eigi minna um vert,
sem sumt fólk mun telja „fínna“,
svo sem að leggja á borð, skreyta
borð blómum, stjúka lín, greina
jurtir, lesa upp til skemmtunar,
segja fram kvæði, Og kunnáttu-
keppni margskonar, svo nokkuð
sé nefnt, sem sumt getur farið
fram á skemmtunum innan
veggja að vetrinum, eigi síður en
úti á veðurblíðari tímum ársins.
Tvímennings-keppni í skógplönt
un gleymdi ég að nefna, sem úti
íþrótt. Hverju sætir að sú skemmt
un og íþrótt er með öllu snið-
gengin heima, þrátt fyrir allan
skógræktaráhugann, sem kemur
jafnvel fram í svo stórum hlut-
um, að rætt er um að byggja þil-
plötuverksmiðju á Héraði eystra,
og á sjálfu Alþingi er rætt um
að fleyta timbri niður Lagar-
fljót ög fleiri ár eystra, til vænt-
anlegrar hafnar við Héraðsflóa.
— því lík undur og ósköp.
Um 'þessar muridir halda
Sveita-ungmennafélögin og sam-
band þeirra á Rogalandi (Roga-
land Bygeungdomsslag) uppi
samkomu- og fræðslustarfsemi
hér í sveitum, sem mér finnst frá
sagnarverð. Hefir ungmennasam-
bandið fengið tímaritið Norsk
landbruk í félag við sig um að
halda uppi þessari starfsemi. Set
ég hér stutt yfirlit yfir 14 slíkar
samkomur á ýmsum stöðum í
fylkinu, svo að lesendúm megi
sem ljósast verða hvað er í efni.
Miðvikudag 22/11. Landbúnað-
urinn og samverzlunarsamband
Evrópu. Ræðumaður P. M. Dal-
berg deildarstjóri. Fundarstaður;
Samkomusalur Menntaskólans í
Eryne. RB og Time B.U. standa
að fundinum.
Til að stytta mál mitt hleyp ég
nú yfir fundarstaði Og stund, og
hvaða ungmennafélög standa að
fundum með R B., nefni aðeins
ræðuefni og ræðumenn.
Fylkisskógræktarstjóri Othar
Hvolslef: Hversvegna eigum við
að rækta skóg á Rogalandi.
• Nálægð jólanna
Hvar sem maður kemur
þessa dagana, er greinilegt
að jólin eru að nálgast. Um-
ferðin er orðin meiri á göt-
unum, fólkið streymir um
uppljómaðar verzlanirnar og
á heimilunum er skrúbbað
og bakað.
1 gær leit ég inn til kunn-
ingjakonu minnar, ungrar
húsmóður með 6 börn á aldr-
inum 2—11 ára, sem enga
húshjálp hefur fremur en
aðrar á þessum síðustu og
verstu tímum. Hún heitir
Inga Valborg Einarsdóttir.
Mér lék forvitni á að vita
hvort slík húsmóðir stæði
ekki kófsveitt í jólaönnunum
og orðin úrvinda.
• Jólagjafirnar
heimatilbúnar
— Nei, nei, ég er ekkert
aðþrengd ennþá, maður vak-
Skipulags-ráðunautur Rössum:
Takið tillit til ákvæða skattalag-
anna við áætlanir um búskap.
Tilraunastjóri Helge Solli: Nýir
tímar. Vandamálin í sveitunum.
Sama efni og sami ræðumaður
á öðrum stað.
Settur sauðfjárræktarráðunautur
Austrud: Sauðféð, framsókn eða
afturför.
Prófessor Nordbö frá Ási:
Hjarðfjós og grindagólf.
Sami maður; á öðrum stað:
Véltækni við fóðrun og gripahirð
ingu. Tilraunastjóri við Tækni-
stofnun landbúnaðarins, Gunnar
vikuna, svaraði hún.
Ég reyni venjulega að
byrja snemma að undirbúa
mig með föt á krakkana,
sauma náttföt og jólakjóla á
stelpurnar. En skemmtileg-
asti þátturinn í undirbún-
ingnum finnst mér vera að
búa til jólagjafirnar. Ég
vandist því heima á Eski-
firði, þar sem pabbi var
læknir, að jólin væru gleði-
hátíð og undirbúningurinn
var mest í því fólginn að
búa til jólagjafir, til að gefa
fjölskyldu og vinum. "
í fjölskyldu minni hér í
Reykjavík gefum við heldur
ekki stórar gjafir, en höfum
gaman af að búa þær til
sjálf. Nágrannakonur mínar
gera það sama. Mikill sam-
gangur varð strax milli
þriggja fyrstu heimilanna
hér við Sigluvoginn. Það hef-
ur orðið til þess að við höf-
um setið mikið saman fyrir
jólin og búið til jólagjafir.
Sumar eru svo hugmyndarík-
Veseth: Hagræn véltækni.
Deildarstjóri við Tæknistofnun
landbúnaðarins, Ás: Súgþurrkun.
Menntaskólalektor og þingmað
ur Bjarne Undheim: Æskan Og
sveitalífið. Þessi fundur verður
haldinn í stærsta og bezta sam-
kömusal Stafangurborgar.
Framkvæmdastjóri Arne Hegna:
Aðstæður hinna ungu, eins og
nú við horfir. I samkomusal
menntaskólans 1 Bryne.
Fulltrúi Chr Kjörven: Eigna-
nám á landi, fjárhags- og skatta-
hlið málsins.
Fylkisráðunautur R. Haukalid:
þeirra.
í fyrra bjó ég til næstum
allar þær jólagjafir, sem við
gáfum, enda hafði ég þá
stúlku. Nú veit ég ekki hvað
mér tekst að gera. Ég er
núna að búa til litla púða
fyrir krakkana, til að gefa
og þau eru búin að búa til
bókamerki og annað smá-
vegis. Mér finnst . þetta
skemmtilegasti tími ársins
meðan maður er að búa til
gjafirnar. Eins þykir mér
gaman að bakstrinum. En
hitt geri ég af illri nauðsyn.
Þegar hreinsað er vel allan
ársins hring, finnst mér ó-
þarfi að gera hreint í hólf og
gólf fyrir jólin, enda sér mað
ur svo illa til við það í
mesta skammdeginu.
• Skotizt í reiðtúr
á kvöidin
— Þið voruð nú samt að
Takið tillit til skattalöggjafarinn
ar, þegar þið gerið áætlanir um
búskapinn.
Ég var í fyrradag á fundinum
þar sem próf. Nordbö talaði um
hjarðfjós og grindagólf. Það var
í hinu nýja glæsilega héraðshúsi
á Sóla sem kostaði um 2,5 millj.
króna (= 15 millj. kr. ísl.,
og þykir mjög ódýrt) — hrepps-
búar eru um 6000. Salurinn var
fullsetinn og meira um það, ung
um bændum Og bændasonum, en
einnig líka eldri bændum og
spurningunum rigndi yfir fyrir-
Framhald á bls. 23.
hreinsa í kjallaranum í gær-
kvöldi?
— Já, ég er svo sem bú-
in að hreinsa, gera hreint
eldhúsið og baðið og þvo
gluggatjöldin og ýmislegt
þessháttar. En ég geri ekki
meira en nauðsyn krefur af
því. Bóndinn hjálpar mér við
það á kvöldin. Og svo skjót-
umst við í reiðtúr í klukku-
tíma um miðnættið áður en
við förum að sofa. Það er
ótrúlega hressandi. Við höf-
um hestana hér rétt hjá, svo
það tekur ekki svo langan
tíma.
Ég er ekki enn farin að
keppast mikið við, en það
er svo sem ýmislegt eft-
ir. Ég á t.d.7 alveg eftir að
baka. Af sumum kökutegund
um baka ég bara lítið, ætla
þær aðeins gestum. En a£
öðrum tegundum, sem krökk
unum þykja góðar, veitir
ekki af heilu kössunum. En
að bakstrinum þykir mér
gaman, eins og ég sagði áð-
an, svo það gerir ekki svo
mikið tiL
Því miður fylgjum við fá-
um siðum varðandi jólaundir
búninginn. En ég þekki fjöl-
skyldu uppi í Mosfellssveit,
þar sem konan er dönsk, og
þar er undirbúningurinn
ákaflega skemmtilegur. Síð-
asta -sunnudag sat t.d. öll
fjölskyldan, foreldrarnir og
krakkarnir átta, við lang-
borð og bjó til jólaskraut.
Þrír af mínum krökkum
fengu að vera með. Þeir
komu með margra metra af
jólaskrautslengjum heim og
voru alveg í sjöunda himni.
Slíkt þyrfti að tilheyra á
hverju heimili.
— Krakkar, gáið þið hver
er að gera hvað, kallar Inga
Valborg svo, þegar skruðn-
ingur heyrist framan úr eld-
húsi. Og ég forðaði mér.