Morgunblaðið - 19.12.1961, Blaðsíða 12

12
MORGVNBLAÐ1Ð
/
Þriðjudagur 19. des. 1961
Ctgefandi: H.f. Arvakur. Reykjavík. ,
Frarakvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (át>m.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Arni Öla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Krisímsson.
Ritstjórn: úðalstraeti 6.
Auglýsingar og avgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
1 lausasðlu kr. 3.00 eintakið.
ÓGREIÐI VIÐ GÖDTEMPLAR-
REGLUNA
IITAN UR HEIMI
S'in^aport
-----T~.

FlL»P5£Y JAf^
BORNtO I
Ojakarta /íwossar
HOLltNZKA
KlViA GUINEA

V p _ »
O tso 000 I0OO C 5 I A
Cm *
TIMOR. fO
^-^ASTRALjA
Inddnesar reiöubúnir
að fara að dæmi Indver^a
TV'ÝLEGA eru komin út
„Þingtíðindi Stórstúku
Islands". Þar birtist skýrsla
svonefnds stórfræðslustjóra,
Freymóðs Jóhannssonar, og
er hið furðulegasta pla£g.
Einn kafli hennar nefnist:
„Sofandi naðra“. Þar er fjall
að um frumvarp það, sem
Pétur Sigurðsson, alþingis-
maður, flutti á Alþingi um
ölgerð. Þar er m. a. talað
um „ákafar tilraunir Péturs
og gróðabrallsmanna þeirra,
er stóðu að baki honum“. Á
öðrum stað segir:
„Stúdentar efndu til opin-
bers umræðufundar í Sjálf-
stæðishúsinu um málið og
ætluðu bersýnilega að rétta
við hlut þeirra Péturs og
bjórfélaga hans, en þó bjór-
menn þar beittu allri þeirri
mælsku, ósvífni, lygum og
háði, er þeir höfðu getað við-
að að sér, þá biðu þeir samt
ósigur.“
Greinarhöfundur telur sig
þess umkominn að veitast að
Morgunblaðinu og Alþýðu-
blaðinu, en segir sig og
Gunnar Dal hafa sýnt mikla
hetjudáð með því að taka
þátt í umræðum um mál-
ið í útvarpinu, „af því að
við þorðum að bjóða byrg-
inn og segja sannleikann“.
Því miður hefur reglu
góðtemplara ekki tekizt að
áorka því hérlendis að mikið
drægi úr drykkjuskap og sízt
af öllu, að það almennings-
álit myndaðist, sem víða
ríkir erlendis, að ósæmileg sé
ofneyzla áfengis. Forystu-
menn Reglunnar leita vænt-
anlega skýringa á því, hvers
vegna starf hennar ekkj hef-
ur borið meiri árangur. En
þeir munu ósjaldan leita
langt yfir skammt.
„Mætti vel fara svo, að
Nútímanum tækist að sýna
Regluna í réttu ljósi, svo að
fordómar og illkvittni fólks
og virðing fyrir Reglunni og
væntumþykja verði ríkjandi
framvegis," segir Freymóður
Jóhannsson, í þessari ein-
stæðu grein sinni.
Því miður verður að segja
þá sögu eins og hún er, að
það er einmitt m. a. vegna
skrifa á borð við þau, sem
hér eru gerð að umræðuefni
og ýmislegs, sem í „Nútím-
anum“ stendur, sem fordóm-
ar og illkvittni fólks víkur
ekki og virðing skapast ekki
fyrir Reglunni og enn síður
væntumþykja. Þetta verða
forystumenn Góðtemplara-
reglunnar — ef ekki núver-
andi, þá þeir komandi — að
gera sér ljóst, og þá mun
hún líka verða fær um að
sinna því góða hlutverki, sem
hún er stofnuð til að ann-
ast.
KJARASKERÐING
IN AF AUSTUR-
VIÐSKIPTUNUM
Tj’regnin, sem Morgunblaðið
* birti fyrir skömmu af
verðlækkunum þeim, sem
orðið hefðu á tékkneskum
varningi, þegar innflutning-
ur ákveðinna vörutegunda
var gefinn frjáls, sýnir, hve
mikil kjaraskerðing það hef-
ur verið fyrir íslenzkan al-
menning, að vöruskiptalönd-
unum skyldi sköpuð einok-
unaraðstaða til að selja hér
ákveðnar vörutegundir á upp
sprengdu verði. Þegar inn-
flutningur á leðurskófatnaði
var gefinn frjáls í fyrravet-
ur, lækkaði verð á tékknesk-
um skóm um 25—35% og enn
er búizt við lækkunum þess-
arar vöru. Á sama hátt
lækkuðu tékknesk hreinlætis
tæki um 30%, þegar inn-
flutningur þeirra var gefinn
frjáls.
Þessi tvö dæmi sýna, hvert
tjón við höfum beðið af sum-
um þáttum austur-viðskipt-
anna, þótt einstakar vöru-
tegundir séu keyptar þaðan á
hagkvæmu verði og nokkurn
veginn sambærilegar að gæð-
um við það, sem er á Vest-
urlöndum.
Við íslendingar viljum að
sjálfsögðu hafa viðskipti við
sem flestar þjóðir, en þó því
aðeins að þau viðskipti séu
okkur ekki óhagkvæmari en
við getum fengið annars stað
ar. Kommúnistar hérlendis
boða það aftur á móti að við
eigum að selja vöru okkar
austur fyrir tjald og kaupa
síðan vörur þaðan, hvort sem
verð þeirra er sambærilegt
við það sem annars staðar er
boðið eða ekki; og einnig
þó þær séu í mjög mörgum
tilfellum miklu lakari en
vörur þær, sem framleiddar
eru á Vesturlöndum. Þannig
telja kommúnistar eins og
fyrri daginn, að íslenzkir
hagsmunir eigi að víkja fyr-
ir hagsmunum kommúnista-
ríkjanna.
MÓÐGANIRNAR
VIÐ KENNEDY
CJíðan Kennedy varð Banda-
^ ríkjaforseti hefur Tíminn
af og til vitnað í ræður hans
og talið sitthvað í skoðunum
svo SEM sagt er frá í íréttam á
forsíðu blaðsins í dag, hafa Indverj-
ar nú látið til skarar skríða og sent
fjölmennt herlið til portúgölsku ný-
lendunnar Góa.
Meðal fyrstu þjóða er tóku af-
Herforingji Indónesíu Nasution, hers
stöðu í þessu máli var Indónesía.
höfðingi lýsti því yfiir, að stjóm
ir Indverja í Góa — h.iá þeim hefði
Indónesíu styddi heilshugar aðgerð-
ekki verið komizt lengur. Jafnframt
lýsti hann því yfii, að nú væri
Indónesum ekkert lengur að vanbún-
aði að leika þennan leik eftir —
það er að segja fara með herlið gegn
hollenzku Nýju Guineu, sem þeir
hafa gert kröfur til um margra ára
skeið.
Nýja Guinea, er, sem kunnugt er,
ein af stærstu eyjum heims, tekur
yíir 785 þús. ferkílómetra en íbúam-
ir eru um tvær milljónir. Eftir eyj-
unni endilangri — frá vesitri til aust-
urs — liggur liár fjallgarður, og
nálgast mjög einstök fjöll hans fimm
þúsund metra hæð. Að sunnanverðu
eru víðlend mýrafen. — Loftslag er
rakt hitabeltisloftslag og eyjan þak-
in^ regnskógum á stórum svæðum.
íbúar Nýju Guineu eru víðast viðs
fjarri siðmenningurmi. Mannaát tíðk
þar sums staðar enn. Meðal íbúa eru
ýmsir dvergflokkar og Papúar, sem
nýlega var mikið getið í heimsfrétt-
um — þegar Michael Rockefeller,
sonur Rockefellers ríkisstjóra í New
York týndist úti fyrir strönd Nýju
Guineu. Hollenska Nýja Guinea, —
sem Indónesar gera kröfu til er að
flatarmáli, ásamt smáeyjum er land-
inu tilheyra, 414.000 ferkílómetrar —
en íbúamir um 700 þúsund. Austur
hluti landsins heyrir aftur á móti
Ástralíu til. Milli höfuðborga Indó-
nesíu og hollenzku Nýju Guineu, er
meira en 3000 km. vegalengd.
* * *
Saga margvíslegra deiluefna Hol-
lands og Indónesíu er æði flókin og
verður þeim ekki gerð skil í stuttri
blaðagrein. Það var vart ár liðið
frá því, að Indónesía fékk — fyrir
milligöngu Sameinuðu þjóðanna —
sjálfstjórn í árslok 1949, þar til Suk-
arno forseti lét skína í kröfur sínar
um að hollenzka Nýja-Guinea yrði
hluti af Indónesíu. Síðan hefur hann
haldið kröfum sínum til streitu og
deilur Indónesa og Hollendinga far-
ið stöðugt vaxandi. Þar kom í ágúst-
mánuði 1960, að Sukamo sleit stjóm-
málasambandi við Holland — ,,sakir
þess að Hollendingar hafa þráfald-
lega neitað að “verða við kröfum
Indónesa til hollenzku Nýju-Guineu“,
eins og forsetinn sagði, er hann gerði
þjóðinni grein fyrir sambandsslitun-
um í útvarpi.
Það hefur stundum verið sagt um
Sukarno Indónesíuforseta, að hann
sé öllum þjóðhöfðingjum fremur lítt
heimakær, enda hefur hann gert víð-
reist á undanförnum árum. Farið
langar ferðir um Asíu, Afríku,
Evrópu og Ameríku, jafnvel þótt
ástandið heima fyrir væri uggvæn-
legt, en á hinum möfgu eyjum, sem
menn á íslandi hefðu rétt
fyrir sér. Hefur mönnum
helzt skilizt, að Kennedy
væri Framsóknarmaður.
Menn í stöðu Bandaríkja-
forseta verða að sjálfsögðu
tíðum fyrir aðkasti, en frek-
legar verður þó æðsti maður
mesta stórveldis varla móðg-
aður en á þann veg að líkja
stefnu hans við þá stefnu,
sem Framsóknarflokkurinn
rekur hérlendis um þessar
mundir, stefnu dekurs við
heimskommúnismann og full
Indónesía nær yfir, hafa uppreisnir
verið tíðar undanfarin ár.
Nokkrum sinnum hefur forsetinn
naumlega sloppið úr dauðans greip-
um — frá sprengjutilræðum óvina
sinna.
* * *
Eftir því sem andstaða gegn
Sukarno hefur magnazt á undanföm-
um árum, hefur hann hallað sér meir
og meir að kommúnistum, og þá
einkum snúizt á sveif mpð rússnesk-
um kommúnistum, en ^ifnframt átt
í illdeilum við skoðanabræður þeirra
í Kína. Á síðastliðnu ári rak hann
þjóðkjörna þingmenn Indónesíu úr
þingsölum en lýsti skömmu síðar
yfir því, að komið yrði á gagn-
kvæmri samvinnu allra flokka. Skip-
aði hann síðan þingmenn eftir sínu
höfði. Fékk Þjóðernisflokkurinn 44
þingsæti, flokkurinn Nadhatul Ul-
ama 36 þingsæti, kommúnistar 30
þingsæti, bændur fengu 25 fulltrúa,
verkamenn 25, en opinberir starfs-
menn 36. Masjumi-flokkurinn og
sósíalistaflokkurinn fengu engin þing
sæti, en höfðu átt fjölmarga þing-
menn á hinu þjóðkjöma þingi.
Þegar þetta nýja þing kom sam-
an 25. júní 1960 tilkynnti Sukarno,
að þingmenn gerðu réttast í því að
láta niður falla allar atkvæðagreiðsl-
ur um mál, sem fyrir lægju — yrði
einhver ágreiningur, myndi hann
sjálfur taka þær ákvarðanir, er hann
teldi réttastar.
* * A
Nasution, hershöfðingi, sem getið
var hér að framan, hefur strítt 1
ströngu síðastliðið ár. Með 450 milljón
dala láni frá Sovétríkjunum hefur
hann haft það verkefni að byggja
upp frá grunni herstyrk Indónesíu
— jafnframt því að berja niður upp-
reisnir hér og hvar — í því augna-
miði að fylgja eftir hínum marg-
endurteknu kröfum Súkarnos forseta
um „frelsun** — eins og hann kallar
það sjálfur — hinar hollenzku Nýju-
Guineu.
Þegar Súkamo var í heimsókn í
Bandaríkjunum fyrr á þessu ári,
mæltist hann eftir stuðningi Banda-
ríkjastjórnar við kröfur sínar á hend
ur Hollendingum. Kennedy forseti
hefur kosið að halda hlutleysi 1 því
máli og til að undirstrika þá af-
stöðu sendi Bandaríkjaatjóm ekki
fulltrúa til hátíðahaldanna í maí sl.
í tilefni af stofniun fulltrúaþings í
hollenzku Nýju-Guineu — en þar
hafa innfæddir 23 fulltrúa af 28
kjörnum. Hinsvegar hafa Bandaríkja
menn, eins og margar fleiri þjóðir,
veitt Indónesum efnahagsaðstoð á
undanfömum árum. Hagur landsins
er síður en svo góður um þessar
mundir, gerðar hafa verið 6 millj-
arða dala áætlanir um þjóðfélagsum-
bætur og framkvæmdir ýmiss konar,
þótt ríkissjóður megi að heita gal-
tómur. Á síðustu sjö árum hefur
komins ábyrgðarleysis í efna
hagsmálum.
Tíminn segir m. a.:
„Það er einmitt þessi þriðja
leið, sem Kennedy talar um,
er íslenzka þjóðin verður að
fylkja sér um.“
Eftir þessum orðum að
dæma vilja Framsóknarmenn
nú allt í einu, að íslenzkt
stjórnarfar verði á sama veg
og í mesta „auðvaldsríki"
veraldar. Morgunblaðið hef-
ur ekki trú á því, að banda-
hans sýna, að Framsóknar-
verðlag á eyjunum allt að því fjór-
faldast. Framleiðsla á pálmaolíu og
gúmmi hefur minnkað um 30% síðan
fyrir heimsstyrjöldina síðari. Sykur,
sem áður fyrr var ein helzta útflutn-
ingsvaran, er nú af svo skornum
skammti, að hann er víða aðeins
fáanlegur á svörtum markaði. Og
prentsmiðjur ríkisstjórnarinnar
prenta verðlausa peningaseðla í stór-
um stil.
Það kann að vera of mikið sagt,,
að Súkamo forseti láti sér þetta il
léttu rúmi liggja, en hann er ekki;
ýkja svartsýnn. í ræðu, sem hann
flutti fyrtr rúmu ári lýsti hann.
sjálfum sér svo: — ,,Eg heyri til
þeim hópi manna sem eru andlega
fjötraðir þránni eftir rómantik bylt-
ingarinnar. Sá þáttur byltingarinnar
er mér innblástur, hrífur mig gersam
lega með sér — já, rómantík bylt-
ingarinnar gerir mig óðan — heltek-
ur mig."
Norðmenn
komast til vaLIa
STOKKHÓLMI, 15. des. — Allt
bendir til þess, a5 Norðmenn fái
nú loksins völdin í SAS. Næst,
þegar stjórnin keraur saman,
mun stjórnarformaðurinn, Svíinn
Wallenberg, láta af formennsk-
unni, en við tekur Norðmaður
samkvæmt þeirri venju, að Norð
urlöndin skiptist á um for-
mennskuna. Vafalítið er talið, að
nýi stjórnarformaðurinn muni
þá ráða nýjan framkvæmda-
stjóra, Norðmann, því Norðmenn
hafa verið mjög óánægðir með
rekstur félagsins og talið, að
hlutur Noregs væri þar stórlega
fyrir borð borinn.
Tillaga Norstad
BONN, 15. des. — Það var Nor-
stad, yfirmaður herja Atlantshafs
bandalagsins, sem gerði tillögu
um að bandalagið yrði fjórða
kjarnorkuveldið, en ekki v-
þýzki varnarmiálaráðherrann
Strauss, sagði talsmaður Bonn-
stjórnarinnar í dag.
Norstad lagði tillöguna fyrir
Eisenhowerstjórnina á sínum
tkna — og Kennedy hedfur nú
beðið bandalagsríkin um álit sitt
á tillögunni.
rískt stjórnarfar henti hér að
öllu leyti, þótt það geti hina
vegar mjög vel fallizt á þá
skoðun, að ólíku sé saman að
jafna bandarísku stjómar-i
fari og þeirri ofstjórn „vinstri
stefnunnar,“ sem hér hefur
ríkt lengi. Er því vafalaust
að við getum margt af Banda
ríkjamönnum lært, þótt ekki
séum við reiðubúnir til að
taka hér upp óhugsað í öllura
greinum stefnu þá, sera
Kennedy markar fyrir stór*
þjóð sína.