Morgunblaðið - 19.12.1961, Blaðsíða 17

Þriðjudagur 19. des. 1961
MORGUNBLAÐIÐ
17
Þorsteinn Eyfirðingur
Kveðja |
r lORSTEINN Eyfirðingur var
3 ónsson I>orvalcLssonar Gunn-
laugssonar á Krossum í Svarfað-
ardal þaðan er Krossaætt komin.
Kona Þorvaldar á Krossum
amma Þorsteins var Snjólaug
Baldvinsdóttir frá Ufsum í
Svarfaðardal. Hans systkini voru
imörg, og eru frá sumum þeirra
merkar ættir komnar. Meðal
þeirra Anna aettmóðir Hjaltee
Bteðanna, Rósa gift Jóni presti á
Myrká, Hallgrímur prestur á
Hrauni (faðir Jónasar) Stefán
prestur á Völlum, og Kristjám
prestur á Tjörn (Eldjárnsætt).
Jón á Hofi, faðir Þorsteins var
einn 11 systkina, og eru frá mörg
U;m 'þeirra merkar ættir komnar.
Þeirra meðal Snjólaug kona Sig-
ujóns á Laxamýri, föður Jóihanns
Bkáldis, og Baldvin bóndi á Bögg-
versstöðuim, er gerðist fóstri Þor-
eteins.
Á uppvaxtarárum Þorsteins
igengu mikil harðindi yfir ísland,
svo að elstu núlifandi menn
muna engin slík. Svarfaðardalur
var þeim mum betur settur, en
margar aðrar sveitir á fslandi, að
jþaðan var útræði á fiskisæl mið.
Um harðindaárin má þó það
segja, að fátt er svo illt, að ein-
ugi dugi. Þau fæddu af sér harð-
igerða menn sem urðu birkibein-
ar í lífsbaráttu íslendinga.
Oorsteinn ólst upp með fóstra
Bínum við landbúnaðarstörf.
Hann var snemma nærgætinn
fjármaður. En mikla alúð og
fyrirhyggju þarf til þfess að koma
vel fram fénaði, þegar sumur eru
skömm og fimibulvetur ganga yf-
ir. Þorsteinn gleymdi aldrei
fjármens'kunni. Þá reyndi fyrst
á alúð hans og forsjálni.
Þorsteinn byrjaði snemma
róðra, reri fyrst með fóstra sín-
um. En gerðisit brátt formaður
I og réri úr Böggversstaðasandi ’
(Nú Dalvík).
{ Þorsteinn var 23 ára, er hann
| fór frá Eyjafirði vestur að Djúpi.
Hann settist fyrst að í Skálavík,
og stundaði þaðan róðra. En
flutti brátt til Bolungarvíkur og
var formaður þar allmörg ár.
Árið 1916 keypti Þorsteinn,
með nokkrum öðrum, mótorskip-
ið Sóley. Það skip var of stórt
til þess að því væri haldið út frá
Bolungarvík. Hann fluttist því til
ísafjarðar.
Árið 1918 seldu þeir félagar
Sóley. Og fór þá Þorsteinn fyrir
þeirra hönd, til Noregs, og lét
hyggja mótorskipið Garðar. En
skamma stund naut 'hans við for-
mennsku á því skipi, því þá gekk
yfir „spánska veikin“. Hún lék
Þorstein svo hart, að mjög nærri
gek'k lífi hans. Og er hann ekki
gat fylgt skipinu, seldu þeir fé-
lagar það.
Þegar Þorsteinn rétti við eftir
spánarveikina, gerðist hann verk
stjóri við fiskverkunarstöð Jóh.
Eyf. & Co. á ísafirði. En það
fyrirtæki hafði hann áður stofn-
að með Jóhanni bróður sinum
og fleirum.
Árið 1934 keypti Þorsteinn mót
orskipið Persy. Hann fylgdi því
skipi þó ekki nema eina vertíð.
Því þá keypti hann línuveiðaiskip
ið Fróða, sem hann átti og var
skipstjóri á, þar til hann fórst
árið 1942. Þá óhappaferð var Þor
steinn ekki á skipinu.
Þá strax keypti Þorsteinn
línuveiðaskipið Ármann og átti
hann og var skipstjóri á honuim
til ársins 1954, er hann hætti for-
mennsku og seldi skipið.
Síðustu ár æfi sinnar var Þor-
steinn lengst af gæslumaður hjá
Eimskipafélagi íslands.
Hér hefir verið rakinn i stuttu
máli starfsferill Þorsteins Eyfirð-
ings sá er við hvers mans sjón-
um blasti. En ekki er með því
hálfsögð hans saga. Ekki er rúm
til að bæta miklu hér við, þó af
nö'gu sé að taka. Þess skal fyrst
getið, að Þorsteinn varð snemma
landskunnur maður. Á þroska-
árum hans, var hans otft getið í
dagblöðum, því hann var á þeim
árum án alls efa mesti fiskimað-
ur íslands á línu.
Oft heyrðist sagt, að þessi eða
hinn sé heppinn fiskimaður. Slíkt
er óviturra hjal. Enginn fiskar á
heppni eina, nema um sinn. Að
sönnu hafði Þorsteinn ætiíð úr-
vals skipshöfn, því miklir fiski-
menn geta valið úr hásetum.
Slíkt endist þó ekki nema að
vissu marki. Því hvað skal rögum
langt vopn.
Þorsteinn var tvíkvæntur.
Fyrri kona hans var Þórlaug
Benediktsdóttir frá Skálavík í
N.-ísafjarðarsýslu. Þau áttu tvö
börn: Garðar, sem er forstjóri hér
í Reykjavík. Og Sóley, kaup-
sýslukona, einnig hér í Reykja-
vík.
Síðari kona Þorsteins, er lifir
mann sinn, er Guðmunda Guð-
mundsdóttir. Þau áttu eina dótt-
ur, Guðrúnu, sem gift er Gunnari
Hafsteinssyni lögfræðinema í
Reykjavík.
Eigi getur talist óeðlilegt, þótt
nær áttræður maður ljúki æfi-
skeiði sínu. Allra sist er hann
befir barist við háskasamlega
sjúkdóma, og oft verið á fremstu
mörkum lífs og dauða. En þann-
ig var það með Þorstein Eyfirð-
ing. Það var fleira en háskinn á
sjónum, sem ógnaði lífi hans.
Eitt sinn var hann í skyndi flutt
ur í flugvél til upskurðar í Lond-
on uppá líf og dauða. Og oftar
var skammt milli lífs og helju
hjá bonum. En hann rétti sig
alltaf og kom aftur í fremstu
röð ath'afnamannanna, beinn og
óbeygður, léttur í spori og við-
móti, eins og ungur maður.
Þorsteinn Eyfirðingu rvar hetja
í lund. Hann ýtti oft í tvísýnu,
en kaus sér jafnan höfn að aftni.
Og víst mun hans hinsta lend-
ing góð orðin.
Sigurður Kristjánsson.
í dag verður jarðsettur frá
Dómkrikjunni í Reykjavík Þor-
steinn J. Eyfirðingur, einn dug-
mesti og aflasælasti skipstjórnar
maður íslenzka fiskiskipaflotan,
af eldri kynslóðinni.
Því miður var Þorsteinn orð-
inn aldraður maður, er kynni
okkar hófust, og ber þvá frek-
ar að skoða þessi fáu minningar-
orð, sem vinarkveðju frá mér,
en æviágrip, þótt ég stikkli á
þvi helsta. Vona ég að einhver
kunugri honum og færari mér
geri þessu efni berti ski'l. Annars
er æviferill Þorsteins svo athygl
isverður, að furðu gegnir, að eng-
inn af okkar góðu rithöfundum
skuli ekki hafa höggvið í þann
knérunn.
Þorsteinn var fæddur að Hofi
í Svarfaðardal við Eyjafjörð 26.
maí 1883, en ólst jrpp á Böggvers-
stöðum í sömu sveit frá 8 ára
aldri. Snemma hleypti hann heim
draganum, því árið 1906 er
hann byrjaður sjóðra í Skálavík
við Djúp og litlu síðar í Bolung-
arvík, en þar mun hann fyrst
hafa eignast sitt eigið skip og upp
frá því gerði hann út og stýrði
sínum eigin skipunt.
Árið 1916 fluttist han frá Bol-
ungarvík til ísafjarðar og frá
ísafirði til Þingeyrar 1931, og
dvaldist þar til ársins 1938 að
hann fluttist til Reykjavíkur, en
þar bjó hann eftir það til ævi-
loka. Á ísafjarðar árum sínum
brá hann sér til Noregs og lét
smíða vélbát þar, er hann svo
sigldi til ísafjarðar og gerði út
þaðan. Var hann stærstur allra
báta þar um slóðir um þær mund
ir. Síðar eignast hann línuveiðar-
ana Fróða og Ármann.
Á öllum þessum stöðum, sem
áður eru nefndir, gerði Þorsteinn
skip sín út og stýrði þeim sjálfur
með árvekni og dugnaði. Hann
var farsæll skipstjóri og svo hag
sýnn útgerðarmaður, að stóra
athygli vakti.
Þorsteinn var tvíkvæntur.
Fyrri kona hans var Þórlaug
Benediktsdóttir. Börn þeirra eru
Garðar stórkaupmaður og Sóley
kaupkona, bæði búsett í Reykja-
vík. Eftirlifandi konu sinni, Guð
mundu Guðmundsdóttur kvænt-
ist hann 2. júní 1933. Þau eign-
uðust eina dóttur Guðrúnu, gift
Gunnari Inga, stud. jur. Haf-
steinssyni Bergþórssonar.
Ekki er að efa, að marga harða
orrustuna hefir Þorsteinn háð
við úthafsölduna, þó ekki léti
hann á sjá, en hörðust og erfið-
ust mun sú, er hann háði að leið
arlokum þ.e. einvígið við „mann
inn með ljáinn". Þá sögu þekkja
nánustu aðstandendur hans bezt.
Þorsteinn J. Eyfirðingur er
mér meira en minnisstæður.
Hann er mér hugstæður. Hann
var með lífið í sér og lifir þótt
hann deyi. Ég þakka honum
skemmtilegar samverustundir og
ástvinum hans votta ég innileg
ustu samúð.
Ó. H. Matth.
Þorsteinn J. Eyfirðingur skip-
stjóri andaðist á Sjómannaheim-
ilinu Hrafnistu, eftir þúnga og
þrautamikla legu þ. 12. dies. á 79.
aldursári.
Framh. á bls. 22.
HVAÐ VILTD VERÐA
er heimílisspilið í ár
Fræðandi. þroskandi og gefur innsýn
inn x hin ýmsu störf þjóðfélagsins
HVAÐ VILTD VERÐA
jafnt ungir sem gamlir hafa óskipta
ánægju af því að spila
HVAÐ VILTU VERÐA
HVAÐ VILTD VERÐA
Þar er spilað um fé og frama —
Gæfu og gengi í þeirri mynd sem hver
einn kýs sér.
Heildsölubirgðir:
PÉTUR EINARSSON H. F.
Sími: 11945 — 11795
Á S A Þ Ó R
Laufásvegi 4
Sími 13492