Morgunblaðið - 21.12.1961, Blaðsíða 10

)
10
MORCTJNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 21. des. 1961
P. V. G. Kolka skriíar:
Tvær bækur um duiræn efni
Hermann Jónasson:
Draumar og Dulrúnir.
Hliðskjáll 1961.
Hermann Jónasson alþingismað-
ur, sem á seinni árum var kennd-
ur við Þingeyrar, þótt ekki byggi
bann þar nema einn áratug, var
mjög merkilegur maður og sér-
stæður, á ýmsa lund. Hann er
mér minnisstæður, þó að ég væri
ekki nema 10 ára, þegar hann
flutti úr héraðinu, enda kooi ég
oft að Þingeyrum og átti leiki_
með Hallgrími syni hans, sem
var mér nokkru eldri. Auk þess
heimsótti ég fjölskylduna í Laug
arnes, eftir að ég kom í skóla,
og sá Hermann eftir að hann kom
heim aftur frá Ameríku, en þá
var þeSsi kempulegi, fríði og
skeggprúði maður orðinn mjög
lotinn og farinn fyrir aldur fram,
enda átti hann þá skammt eftir
ólifað. Hann var vitur maður og
mjög hugsandi, er lét sig mikið
skipta ýmis hagfræðileg efni,
enda vel menntaður í búfræðum.
Mest var hann þó umtalaður
vegna frumvarps þess um þegn
skylduvinnú, sem hann bar fram
á Alþingi og átti að koma í stað
herskyldu með öðrum þjóðurn.
Margir Húnvetningar voru fylgj
andi því, þar á meðal faðir minn.
Eitt af því, sem ég las með á-
fergju á stráksárum mínum var
ferðalýsing hans um Barðastrand
arsýslu, sem kom í Búnaðarriti
hans.
Tvö rit eftir Hermann komu út
á efri árum hans, Draumar og Dul
rúnir, en það voru fyrirlestrar,
sem hann hafði flutt í Reykjavík
um drauma sína merkilega og
ýmsa dulræna reynslu, sem fyrir
hann hafði borið. Hann var
draumspakur maður og gæddur
svo mikilli fjarhrifagáfu, að hann
gat oft lesið hug manna og gengið
að týndum hlutum, oftast þó eft
ir tilvísun í draumi. Slíkur mað
ur hefði getað orðið merkilegt
rannsóknarefni, ef hann hefði lif
að nú á tímum og komizt í tæri
við prófessor Rhine, eða hans
líka, Það sýnir gerhygli Her-
manns, að hann stúderaði sjálfur
psi-hæfileika sína og reyndi að
gera sér gréin fyrir eðli þeirra.
Margt af því er mjög spaklega
hugsað og í furðulega góðu sarn
ræmi við ýmsar niðurstöður
þeirra, sem þessi efni hafa rann
sakað í seinni tíð. Þeir, sem bezt
þekktu Hermann, töldu það hafið
yfir allan efa, að frásagnir hans
af dulargáfum sínum, sem hann
flíkaði ekki fyrr en hann hélt
þessa fyrirlestra að áeggjan vira
sinna, væri í fyllsta samræmi við
það, sem hann Vissi sannast og
réttast, enda ýmsar þeirra studd
ar vottorðum sannsögulla manna.
Mest umtal vakti hinn langi
draumur hans um þá viðburði,
sem Njála skýrir frá, enda er
hann mjög merkilegur, jafnvel
þótt aðeins sé litið á hann *m
undirvitaða gagnrýni á sögunni.
f þessari nýju útgáfu af Draum
um Hermanns eru nokkrar aðrar
ritgerðir um drauma og dulræn
efni, ásamt æviágripi Hermanns
eftir Grétar Ó. Fells. Ekki er
það fyllilega rétt, að Hermanni
hafi búnast vel á Þingeyrum,
enda þótt heimilið skaraði fram
úr að margskonar myndarskap.
Hann hafði aldrei fjárhagsgetu
til að nytja jörðina nema hin
miklu veiðihlunnindi, sem hann
stundaði af kappi. Hann hafði að
vísu stórt og mjöig ræktað kúabú
og átti að jafnaði um 100 hross,
sem gengu að mestu sjálfala í
Þingeyrasandi, en gat aldrei kom
ið sér upp sauðfjárbúi, sem neinu
nam, þótt hann væri ágætur sauð
fjárræktarmaður á fyrri árum.
Ekki gat hann heldur talizt láns
maður 1 hjónabandi sínu, þótt
kona hans væri myndarkona, og
má það hafa valdið nokkru uim
drykkjuskap hans síðustu árin á
Hólum og í Laugarnesi, en á
þeim galla bar ekki lengst af
veru hans á Þingeyrum né síð
ustu æviár hans. En þessi draum
spaki maður hafði lika séð flesta
vökudrauma sína og vonir bregð
ast, og þótt hann færi á eftir
fjölskyldu sinni vestur um haf,
þá mun hann hvorki hafa farið
þdngað glaður né sótt þangað
gæfu. Eftir lát dóttur sinnar kom
hann heim til fslands aftur, brot-
inn maður, finnandi á sér feigð,
til þess að hvíla í íslenzkri mold.
Sigurður Guðmundsson skrifaði
af miklum skilningi og aðdáun
eftirmæli eftir þennan einkenni-
lega hæfileika mann, sem var
spekingur að viti, þótt ekki færi
saman hjá honum gæfa og gjörvu
leiki.
HBINGUNUM.

Sá HREINSUNIN ERFIÐ,
ÞAVANTAR VIM
Sérhver þrifin 6g hagsýn húsmóðir notar hið
kostaríka VTM við hreinsun á öllu eldhúsinu.
VIM er fljótvirkt, drjúgt, gerileyðandi og
hreinsar fitu og hvers konar bletti á svipstundu
X V 547/IC-6441-50
Kennarar telfa launakför
sín vanmat á starfi
AÐALFUNDUR Stéttarfé-
lags barnakennara í Reykjavík
var haldinn í Melaskólanum 18.
og 19. nóv., sl. Aðalmál fundar-
ins voru launamálin og í sam-
bandi við þau var eftirfarandi
ályktun samþykkt samhljóða:
Aðalfundur S.B.R. 1961 lítur
mjög alvarlegum augum þann
geigvænlega kennaraskort, sem
barnaskólarnir eiga nú við að
búa og vex með ári hverju. Sé
litið á heildina, er nú ókleift að
halda uppi óskertri almennri
menntun í landinu. Þó er hér,
eins og alls staðar, mjög mikil
þörf fyrir aukna og bætta at-
vinnumenntun.
Orsök þessa ófremdarástands
er sú, að laun og kjör kennara
eru ekki sambærileg við kjör,
sem mönnum með hliðstæða
menntun bjóðast í öðrum starfs-
greinum. Eins og oft hefur verið
bent á, eru byrjunarlaun barna
kennara lægri en daglaunamanns.
í slíkum launakjörum felst svo
hættulegt vanmat á starfi, sem
krefst a- m. k. fimm ára undír-
búningsmenntunar og teljast verð
ur eitt hið ábyrgðarmesta í þjóð-
félaginu, að hliðstæður mun örð-
ugt að finna.
Á sarna tíma ög aðrar stéttir
hafa bætt laun sín all verulega
með sérsamningum og margs kon
ar fríðindum, hafa kjör barna-
kennara staðið óbreytt. Afleið-
ingin hefur orðið sú, að kennarar
hafa í sívaxandi mæli neyðst til
að afla sér viðbótartekna með
aukavinnu sér til framfærslu.
Slík aukavinna kennara hlýtur
að leiða af sér meiri eða minni
vanrækslu í starfi til 'ikaða fyrir
namendur þeirra og til tjóns fyrir
þjóðfélagið í heild. Fjölmenntuð
og dugmikil kennarastétt hættir
að vera til, séu kjörin hrakleg
og auðmýkjandi til lengdar.
Það er því tvímælalaus skylda
ríkisvaldsins að vinna að skjót-
um úrbótum í þessum efnum. En
þar sem svo virðist, að launa-
lögum verði ekki breytt á næst-
unni, er krafa aðalfundarins
þessi:
„Barnakennurum verði á þessa
árs fjárlögum ætluð launabót, er
geri laun þeirra hlutfallslega sam
bærileg við kjör stéttarbræðra
þeirra á Norðurlöndum".
Erindi um kehnslu-mál fluttu
á fundinum kenharárnir Björgvin
Jósteinsson og Kristján Sigtryggs
son. Einnig flutti fræðslustjóri
Reykjavíkur, Jónas B. Jónsson,
ávarp.
í stjórn félagsins voru kosnir:
Steinar Þorfinnsson formaður,
Jóhannes Pétursson, Sigurður
Marelsson, Svavar Helgason og
Þorsteinn Sigurðsson.
^ simi
Á
*3V335
iVALLT TIL tEIGUi
df\TU)yruTL
Velskóflur
Xranabílar
DraTtarbílar
VlutnlngauajMar.
þu N6A VÍNNUU€LARM/r
34333
Árni Guðjónsson
hæstarettarlögmaður
Garðastræti 17