Morgunblaðið - 10.04.1962, Page 8
8
MORGUNBL AÐIÐ
Þriðjudagur 10. april 1962
af nýjum vegum
í þjóövegatölu
Laun hæstarrétt-
arddmara of lág
miðað við tekjur almennl
845 km
bætist
A FBNDI efri deildar í gær
urSu nokkrar umraeður um
frumvörp um læknaskipunarlög
og um atvinnubótasjóð, en að
þeim loknum voru þau bæði
samþykkt án breytinga og vis-
að til 3. umræðu. 1 neðri deild
kom til umræðu frumvarp um
búnaðarmálasjóð og vegalögin.
TIL 419 BÆJA, YFIR
77 ÓBRÚAÐAR ÁR
Benedikt Gröndal (A) kvað
meirihluta samgöngumálanefnd-
ar ekki telja ástæðu til að þessu
sinni að samþykkja breytingar
á vegalögum og leggi því til að
Crumvarpinu
verði vísað til
ríkisstj órnarinn-
ar, þar sem skip
uð hefur verið
nefnd til að end
urskoða gild-
andi lög um
vegi og brýr,
sem skila mun
áliti fyrir næsta
þing og vafalaust gera tillögur
um gerbreytta flokkun vega. En
eamkvæmt upplýsingum vega-
málastjóra geri frumvarpið, á-
samt breytingartillögum í báð-
um deildum á þessu þingi, ráð
fyrir, að teknir verði í þjóð-
vegatölu 845 km af nýjum veg-
um. Þar af eru nú í tölu sýslu-
vega 675,8 km, hreppavega 47,7
km, en 121,5 km í engum vega-
flokki. Af' vegum þessum eru
285,5 km taldir vegir, 317,1 km
ruddir vegir, en 242,4 km ekki
akfærir vegir. Alls ná þessir
vegir til 419 bæja, liggja yfir
77 óbrúaðar ár.
Hannibal Valdimarsson (K)
taldi þessa lausn málanna ekki
viðhlítandi og ástæðulaust að
bíða þess, að nefnd sú, er hefur
haft endurskoðun vegalaganna
með höndum, ljúki störfum.
Sigurður Ágústsson (S)
kvaðst hafa fallizt á það sjónar-
mið vegamálastjóra, að vegalög-
Tjarnarbær
Æskulýðsráð Reykjavíkur og
Slysavarnarfélag íslands sýna
Björgunarafrekið
við Látrabjarg
í kvöld kl. 20.30. — Aðgöngu-
miðasala hefst kl. 19. —
Sími 15171.
— Sími 15171 —
I. O. G. T.
Stúkan Verðandi nr. 9.
Fundur í kvöld kl. 8.30.
Venjuleg fundarstörf.
Kosning og vígsla emb.ættis-
ínpuRnýjið mw\-
FARIP óÆTILf ÚA ME9
RAFTftKI!
Húseigendafélag
Reykjavíkur.
in yrðu ekki opnuð að þessu
sii.ni, enda hefði litla þýðingu
að fjölga þjóðvegum, hið eina
sem að gagni mætti koma í því
sambandi væri verulega aukið
fé í því skyni. Kvað hann það
von sína, að frumvarp frá vega-
laganefndinni lægi fyrir næsta
þingi, sem gerði ráð fyrir stór-
auknu fjármagni til þjóðvega.
Vi% GJALD AF SÖLUVÖRUM
LANDBÚNAÐARINS
Jón Pálmason (S) gerði grein
fyrir frumvarpi til breytinga á
lögum um búnaðarmálasjóð. —
Kvað hann frumvarpið flutt af
landbúnaðarnefnd að ósk Bún-
aðarfélags ís-
lands og bygg-
ingarnefndar
Bændahallar-
innar. Einstakir
nefndarmenn á-
skilji sér þó all-
an rétt í afstöðu
sinni til málsins
og hafi um það
óbundnar hend- _ ..
ur. Efni frumvarpsins er ákvæði
til bráðabirgða þess efnis, að1 a
árunum 1962-1965 skuli greiða
y2% viðbótargjald af söluvörum
landbúnaðarins og renni til
Búnaðarfélagsins og Stéttarsam-
bands bænda til að reisa hús fe-
laganna við Hagatorg í Reykja-
vík yfir starfsemi sína.
læknaskipunarlög
í efri deild skýrði Kjartan J.
Jóhannsson (S) frá því, að heil-
brigðis- og félagsmálanefnd
legði einróma til að frumvarp
um læknaskipunarlög yrði sam-
þykkt, þó legðu
KK og AG til,
að staðaruppbót
yrði tekin upp,
eftir tillögum
landlæknis. — í
stað þess væri
í frumvarpinu,
til bráðabirgða,
heimiluð tölu-
verð auka-
greiðsla, sem alþingismaðurinn
kvað að því leyti rýmra en
staðaruppbótina, að þar kemur
fleira til en launin ein, svo sem
ófullnægjandi húsnæði o. fl. —
Eins og ástatt væri, teldi því
meirihluti nefndarinnar þessar
breytingar nægja til að bæta í
svipinn úr læknasikortinum.
Alfreð Gíslason (K) og Karl
Kristjánsson (F) lögðu eins og
fyrr getur til, að staðaruppbót
yrði tekin upp, enda hefði það
verið þungamiðjan 1 tillögum
landlæknis.
ATVINNUTÆKI OG MÖGU-
LEIKAR BATNAÐ
Kjartan J. Jóhannsson (S)
kvað heilbrigðis- og félagsmála-
nefnd mæla með samþykkt
frumvarps um atvinnubótasjóð,
þó KK og AG með þeim fyrir-
vara, að þeir muni flytja breyt-
ingartillögur annars vegar við
nafn sjóðsins, sem alþingismað-
urinn kvaðst telja gott, og hins
vegar um hærra framlag úr
ríkissjóði. Kvaðst hann telja
framlagið viðhlítandi, sérstak-
lega þegar tekið sé tillit til
þess, að hvort tveggja atvinnu-
tæki og tækifæri hafi batnað úti
um land, enda tekið fram, að
fyrst og fremst skuli veitt til
þeirra staða, er verst er ástatt
um. Auk þess er svo veitt úr
at ,'innuleysissjóði í svipuðu
skyni og taldi þingmaðurinn
engan vafa á, að sá sjóður sé
megnugur að veita milli 20—30
millj. á ári.
Karl Kristjánsson (F) gerði
• grein fyrir breytingartillögum,
er hann ásamt Alfreð Gíslasyni
(K) er flutningsmaður að. —
Leggja þeir til, að sjóðurinn
verði nefndur jafnvægis- og
farmleiðslusjóður, enda sé það
nafn meir í samræmi við til-
gang sjóðsins. Þá leggja þeir til,
að framlag ríkissjóðs verði
hækkað úr 10 millj. kr. í 15
mil'lj. kr.
Magnús Jónsson (S) lýsti
ánægju sinni yfir því, að sjái
fyrir endalok þess, að stofnaður
sé sjóður, er hefur með atvinnu-
aukningu að gera. Fram að
þessu hefði ekki verið unnt að
vinna kerfisbundið að þessum
málum vegna skorts á slíkum
sjóði og hefði því veigamikla
þýðingu að málið skuli komið
í þetta form. Þá furðaði hann
sig á, að jafnmikill smekkmað-
ur á mál eins og KK skuli ekki
íhafa getað fundið þjálara nafn
en „jafnvægis- og framleiðslu-
aukningarsjóður“.
Sigurvin Einarsson (F) kvað
nafnið jafnvægissjóður fullt eins
gott.
f TÍMANUM 18. nóv. 1961 var
afmælisgrein um Pál Zophónías-
son, fyrrverandi búnaðarmála-
stjóra. Þar stóð meðal annars
þessi klausa-
„Páll hefur verið ráðunautur
bæði í nautgriparækt og sauðfjár
rækt og lagt grundvöllinn að báð-
um, þannig að auðvelt hefur ver-
ið að byggja þar ofan á. Þegar
Páll tók við sauðfjárræktinni
hafði enginn stafur verið skrif-
aður um mál eða vigt á kindum.
Páll var þarna, sem annars staðar
brautryðjandinn og markaði þá
stefnu, sem er haldið óbreyttri".
Um þessa staðlausu stafi vil ég
taka þetta fram:
Veturinn 1906—7 og 1907—8
ferðaðist Hallgrímur Þorbergs-
son, fjárræktarmaður, um Norð-
ur- og Austurland til að rann-
saka kynforði sauðfjár. Ritaði
hann í Búnaðarritið um þessar
athuganir sínar Og bar fram
ákveðnar tillögur um fjárvalið,
sem hagnýttar urðu. Sömuleiðis
tók hann þá upp mælingu á fé
til að sýna með henni gótt vaxtar
lag kindar.na. Varð Hallgrímur
á þessu sviði fyrsti brautryðj-
andi hér á landi.
Eftir þetta vann ég í 10 ár, frá
1909—1919, að umbótum í sauð-
f járræktinni. Leiðbeindi bændum
um úrval og meðferð sauðfjár
óg um framleiðslu á afurðum
þess. Meðal annars ferðaðist ég
um landið allt, í fimm vetur sam
fleytt. 1909—1914. Ég sá fljótt, í
öllu öngþveitinu, að bændur urðu
að koma saman í hópa til upp-
lýsinga og sameiningar um úrval
fjárins. Hót ég því að halda sýn-
ingar á hrútum haustið 1911.
Nutu þær strax styrks frá Bú-
Lög frá Alþingi
Á FUNDI neðri deildar Alþingis
í gær voru frumvörp um mál-
flytjendur og um ættaróðal og
erfðaábúð samþykkt sem lög
frá Alþingi. 1 efri deild voru
frumvörp um Hjúkrunarskóla
íslands, landshöfn í Keflavíkur-
kaupstað og Njarðvíkurhreppi,
sjúkraþjálfun, Samvinnubanka
íslands eg tunnuverksmiðjur
rikisiíis öll samþykkt við 2. um-
ræðu og vísað til 3. umræðu.
A FUNDI neðri deildar Al-
þingis í gær urðu nokkrar um-
ræður um frumvarp ríkisstjóm-
arinnar um Hæstarétt íslands,
en Þórarinn Þórarinsson flutti
breytingartillögu við það þess
efnis, að laun hæstaréttardóm-
ara skuli jafnan vera í flokki
hæstu launa, sem ríkið eða
stofnanir þess greiða.
MIKIÐ I HÚFI
Þórarinn Þórarinsson (F) kvað
laun sumra annarra embættis-
manna hærri en laun hæstarétt-
ardómara, svo sem Seðlabanka-
stjóra. Kvað hann svo mikið í
húfi, að annað væri ekki við-
unandi en laun hæstaréttardóm-
ara væru svo há, að í þá stöðu
veldust hæfustu menn þjóðar-
innar.
ATHYGLISVERÐU
MÁLI HREYFT
félagi fslands og viðkomandi
sveitum, samkvæmt mínum tillög
um. Ég samdi þá strax verðlauna
reglur fyrir þessar sýningar, sem
gilda óbreyttar enn í dag, í öllum
meginatriðum. Varð það mikil
vinna að koma þessu á um allt
land. Ég viðhafði mælingar á
hrútum við verðlaunadæmingu.
Gerði ég mikið að því að mæla
fé Og í bók minni um „Kynbætur
sauðfjár" frá 1915 er undir kafl-
anum: „Stærð fjárins og þyngd“,
tafla er sýnir meðalmælingu á
fullorðnu fé, ám og hrútum, í öll-
um sýslum landsins og þar er
líka fjallað um þyngd á fé, víðs
vegar um land. Við Hallgrímur
stunduðum báðir langt nám í
sauðfjárrækt, bæði í Noregi og í
Skotlandi og vorum hér um
marga tugi ára einu sérfræðingar
á því sviði, eða allt til þess að
Halldór Pálsson, ráðunautur, kom
til sögunnar.
Næsta manr. mér, við sýning-
arnar, Theódór Arnbjarnarson,
setti ég inu í starfið. í minni tíð
við það starf sá Hallgrímur Þor-
bergsson um sýningarnar í þrem
sýslum.
Að lokum þetta: Við Hallgrím-
ur höfurn markað aðalstefnuna
1 sauðfjárræktinni hér á landi,
sem reynzt hefur traustur grund
völlur til þessa. Páll Zophónías-
son markaði enga nýja stefnu í
því máli, nema að síður væri. En
það er annað mál.
frumvarpi ríkisstjórnarinnar þess
efnis, að rílkisstjórninni verði
heimilt að taka á árunum 1962
og 1963 4 milljón króna innlent
lán hvort árið og skal láninu
varið til framhaldisframikvæmida
við nýbyggingu Landsspítalans.
Kvað fjármálaráðherra stækkun
Landsspítalans lengi hafa verið
á döfinni og þörf þess mjög
ráðherra kvað ÞÞ hreyfa mjög
athyglisverðu máli með tillögu
þessari, sem hann þakkaði hon-
um fyrir að vekja athygli á.
Taldi hann og þá skoðun hans
rétta, að launakjör hæstaréttar-
dómara væru með öllu óviðun-
andi miðað við tekjur almennt
í þjóðfélaginu. Þó væri málið
ekki svo einfalt sem hann vildi
vera láta og mjög erfitt að
segja, að laun hæstaréttardóm-
ara skuli ávallt eiga að vera
hæstu laun er ríkið greiðir. —
Setji menn sem svo, að maður
sé ráðinn til sérstaks starfs og
fái fyrir það háa þóknun, er
gæti oröið, ef menn t. d. taka
að sér verk í ákvæðisvinnu og
ljúka því á skemmri tíma, en
reiknað hafi verið með. Þannig
gæti t. d. verkfræðingur, sem
ráðinn er með slíkum hætti eitt
ár, komizt upp í allháar launa-
tekjur. Og er þá ætlunin, að
hæstaréttardómarar fái jafn há
laun og greidd eru af þessum
sérstöku ástæðum? En jafnvel
þó því sé sleppt, horfir málið
öðru vísi við um seðlabanka-
stjóra þegar af þeirri ástæðu, að
þeir eru ráðnir með miklu laus-
ari samningum en hæstaréttar-
dómarar, en engir menn hafa
stöðu sína betur tryggða en
þeir til 65 ára aldurs. Hins veg-
ar er hægt að segja um banka-
stjór.a Seðlabankans, að þeir
séu í raun og veru lausráðnir.
Er þess vegna allt öðru vísi um
stöður þessar búið, sem eðlilegt
er að komi fram í nokkrum
launamun. /
Kvaðst dómsmálaráðherra þvl
ætla, að ákvæði um laun hæsta-
réttardómara þurfi töluvert
betri íhugunar við en sér virtist
eftir tillögunni, að hefði enni
gefizt tími til í þessu þýðingar-
mikla og vandasama máli. Fyr-
ir dyrum stæði að taka til end-
urskoðunar á einn eða annan
veg reglur, er gilda um laun
opinberra starfsmanna almennt,
og kvaðst hann hyggja, að á-
kvörðun um, með hvaða hætti
laun hæstaréttardómara sé á-
kveðin, sé svo flókin og viður-
hlutamikil, að eðlilegra sé, að
hún verði tekin í sambandi við
launamál opinberra starfsmanna
almennt, en ekki á síðasta stigi
umræðu þessa máls. Kvaðst ráð
herrann þó vilja taka fram, að
hann væri því ekki mótfallinn,
að umræðu þessari yrði frestað
í einn eða tvo daga, svo að
menn geti betur athugað tillög-
una, en sér þætti sem fyrr segir
ráðlegra, að þessi tillaga yrði
afgreidd í sambandi við nýskip-
un á reglum um launakjör opin-
berra starfsmanna almennt.
að fullgera svonefnda vestur-
álmiu, ef lánisheimild þessi verð-
ur veitt, fyrir árslok 1963.
Sigurvin Einarsson (F) kvaðst
fylgjandi þessu frUmvarpi, en
harmaði að ekki skyildi hafa ver-
ið farið að tillögum framsóknar-
manna í þessu efni, enda hefði
það komið í einn stað niður.
Bjami Benediktsson dómsmála
Athugasexnd trá
Jóni á Laxamýri
Vesturálma LandspíN
alans verði fullgerð
8 millj. kr. innlent lán tekið
Á FUNDI efri deildar Alþingis í
gær gerði Gunnar Thoroddsen
fjármálaráðherra grein fyrir
brýna, og að unnt verði að hraða
framkvæmidum, en byggingar-
nefnd Landspítalans telur unnt