Morgunblaðið - 10.04.1962, Blaðsíða 15

Priðjudagur 10. apríl 1962
MOFGVHBLAÐIB
15
Jóhannes Sigurðsson prentari
VIÐ SEM LENGI höfum notið
vináttu og samfélags Jóhannesar
Sigurðssonar prentara, höfum
nú margs að minnast á sjötugs-
afmæli hans, — en það mun hafa
verið s.l. sunnudag, því að fædd-
ur er hann 8. apríl 1892. Honum
ihefur alltaf fylgt hressandi gust-
ur mikils áhugamanns. Þar sem
Ihann kom nærri gerðist eitthvað
og þá einatt á þann veg, að þess
er minnst með bakklæti.
Hann gegndi af frábærri ósér-
ihlífni margvíslegum störfum að
kristnidómsmálum — oftast sem |
sjálfboðaliði —, jafnframt því að j
íhann hefur unnið að prentun að
heita má óslitið síðan hann laust
eftir fermingu réðist til prent-
náms í ísafoldarprentsmiðju h.f.
Tvívegis fór hann til útlanda til
þess að fullikomna sig í iðn sinni.
Ástundjunarsemi og meðfædd list
fengi gerði einnig sitt til þess,
að hann varð sá ágæti fagmað-
irr sem orð fer af. Mér er sagt
að hann sé einn af ötulustu og
elztu pressumönnum landsins.
Félagi í K.F.U.M. hefur hann
verið allit frá því er hann á tólfta
ári fór — ásamt Páli bróður sín-
um — að sækja fundi í Melsteds-
húsinu, hjá sr. Friðrik. í bví fé-
lagi hlotnaðist honum að veru-
legu leyti sú heilbrigða og sterka
trúariega mótun, sem hefur öllu
öðru fremur einkennt líf hans og
starf. Virkur félagsmaður hefur .
hann auðvitað alla tíð verið, ann
að er óhugsanlegt: Borið út fund-
arboð og aðstoðað á fundum unz
hann varð sveitastjóri. Hann fór I
snemma að tala á fundum og sam j
komuim. Hann varð sem góður j
fimleikamsður stofnandi knatt- |
spyrnufélagsins Valur, og var
sem slíkur kjörinn heiðursfélagi j
ekki alis fyrir löngu. Húsvörður I
var hann í KFUM um hríð á ■
seinni árum.
' Þegar stofnuð var Sjómanna- j
stofan í Reykjavík 1932, var Jó- j
hannes Sigurðsson ráðinn for- j
stöðumaður hennar. Hann gegndi ;
því starfi með miklum ágætum í j
tíu ár, en vann þó lengst af sam- j
tímis að prentun. Og í tíu sum-
ur, 1923 til 1933, var hann sjó- j
mannatrúboði á Siglufirði — og.
einu sumri betur, en bá var hann J
forstöðumaður norska sjómanna- '
heimilisins.
sjötugur
Fyrir fermingarveizlur
og stórar og smáar
veizlur. — Lánum út alls
konar leirvörur og gler-
vörur. Pantið strax í dag.
Leir og glervöruíeigan
Laugavegi 41.
Sími 13830.
Þeir sem til þekkja og þess
minnast af hve rnikilli umlhyggju
og fórnfýsi Jóhannes vann að
heill sjómanna, munu harma það
enn í dag að hann átti þess ekiki
kost að geta gert það að æfistarfi
sínu.
Annars hefur boðun Guðs góða
orðs verið köllun og raunveru-
lega æfistarf Jóhannesar Sigurðs
sonar, hvaða stöðu sem hann
hiefur gegnt í lífinu. Eg veit ekki
hvort annar leikmaður innan ís-
lenzku kirkjunnar hefur haft þá
þjónustu lengur á hendi en hann,
og jafnframt gegnt henni með
jafnmiikiHi prýði.
Sem slíkur hefur hann verið
einn af ágætusrbu stuðningsmönn-
um Sambands íslenzkra kristni-
boðsfélaga.
Hann ferðaðist víða um land
og boðaði Guðs orð í fjölmörgum
kirkju- og samkomuhúsum.
Hann flutti með fjöilskyldu
sinni til Akureyrar undir árs-
lokin 1933, og tók sér vinnu í
prentverki Odds Björnssonar, til
þess að geta tekið að sér forstöðu
starfsins í hinu nýreista sam-
komuhúsi kristniboðsfélagsinis
þar, þá fimm vetur sem hann
dvaldi á Akureyri, var sfarfið í
kristniboðshúsinu Zíon með
miklum blóma: félagið sjálft,
æskulýðsfélag, sunnudagaskóli
og almennar samkomur. Hann
eignaðist þar marga vini sem í
dag hugsa til hans af þakklát-
um huga.
Síðan Jóhannes flutti heim
aftur til Reykjavíkur, hefur
hann sem fyrr unnið að prent-
un og léð lið kristilegu sjálf-
boðastarfi, bæði í KFUM og þó
einkum í kristniboðsfélögunum.
Hann er formaður tveggja félaga
og auk þess forstöðumaður starfs
ins í Betaníu, húsi kristniboðsfé-
laganna.
Jóhannes er tvíkvæntur. Fyrri
ikonu sina, Ragnihildi Sigurðar-
dóttur, misisti hann 1940. Með
henni eignaðist hann þrjár dæt-
ur, sem eru allar á lífi. Síðari
kona hans er Steinunn Þorvarðs-
dóttir, og eiga þau einn son. Báð-
ar voru þessar ágætu konur hon
um einstaklega samhentar, áttu
sinn þátt í eflingu þess kristilega
sjálfboðastarfs sem hann gaf sig
að, bjuggu honum heimiii þar
sem farið hefur saman miki'l
snyrtimennska og frábær gest-
risni.
Sem einn úr hópi þeirra er
iengi hafa natið vináttu og sam-
féiags Jóhannesar Sgurðssionar,
árna ég honum sjötugum allra
heilla. Við þökkum Drottni störf
hans að eflingiu Guðs ríkis hér
heima og úti á kristniboðsakrin-
um. Við biðjum honum blessun-
ar — sem og hverjum einum með
al vor er tekið hafa til sín postul-
lega áminningu er segir:
„Þjónið hver öðrum með þeirri
náðargáfu, sem honum hefur
verið gefin, svo sem góðir ráðs-
menn margvíslegrar náðar Guðs.
Tali einhver, þá sé það sem orð
Guðs, hafi eimhver þjónustu á
faendi, þá þjóni hann eftir þeim
mætti sem Guð gefur, til þess
að Guð vegsamist í öllum hlutum
fyrir Jesúm Krist. Hans er dýrð-
in og mátturinn um aldir“.
Ólafur Ólafsson.
Italska leikkonan Guilietta
Masina er yfirleitt ekki mikið
í fréttum. Þó er hún þekkt af
hvíta tjaldinu um allan heim.
I Hér er hún frægust fyrir leik
[ sinn í myndinni La Strata. Hér
sjáum við hana eins og hún lit-
ur út í daglega lífinu. Hún er
þama að koma frá að kjósa. —
Guilietta er sem kunnugt er
gift kvikmyndastjóranum fræga,
Felloni. Síðast þegar við frétt-
um af henni, var hún að leika
í Túskildingsóperunni eftir Ber-
told Breeht.
Jakob Jónasson:
Listin verður ekki
tieytíd með tiómi
EINS og það er víst að listin
verður ekjki deydd með dómi, eins
er víst að listin lifir ekiki á lofi
einu saman. Ef listaverkið ber
lífskjarnann í sjálfu sér þá lífir
það af alla dóma, ef ekki, þá
deyr það hvaða læknisráðum
sem beitt er. Þetta hefur reynslan
sýnt okikur og sannað svo áþreif-
anlega að ekki verður um deilt.
Nú held ég. að það sé viður-
kennt meðal frjálsra manna, að
, listin verði ekiki mæld á slíku
eða vegin á vog. Rithöfundar,
skáld, málarar og tónskáld geta
byggt upp verk sín eftir ákveðn-
, um formum, eða skapað sjálfum
J sér form, en það eitt dugir
I skammt til að skapa listaverk,
sem lifir af sér öll óveður í huga
og hjarta fólksins. Vegna þessa
næstum ótaikmarkaða rýmis, sem
listsköpunin hefur er það næst-
um óskaplegt. að greindir menn
★ KVIKMYNDIR * KVIKMYNDIR * KVIKMYNDIR ★
5
<J
i
§
Kj
y jf /r Jz;
ö
5ð
★ KVIKMYNDIR * SKRIFAR UM: * KVIKMYNDIR *
Kj
2
ö
&

Bæjarbíó:
JJNGUR FLÓTTAMAÐUR
BÆJARBÍÓ í Hafnarfirði sýnir
um þessar mundir mjög athygl-
isverða og vel gerða og prýði-
lega leikna franska mynd, Ung-
Ur flóttamaður, enda hlaut
myndin á síniun tíma gullverð-
laun í Cannes. Eg veit reyndar
ekki hvað mikið má leggja upp
úr því að myndin hafi hlotið
verðlaun á þessum eða hinum
Btaðnum, því að heita má að önn
ur hver mynd, sem hér hefur
verið sýnd að undanfömu hafi
hlotið einhver verðlaun ein-
hvers staðar. En hvað um það,
— mynd þessi er vissulega um
margt betri, en margar aðrar
myndir, sem verðlaunaðar hafa
verið. — Myndin gerist í París
og segir frá ungum dreng, 12
ára, sem býr hjá móður sinni
og stjúpa við lítið ástríki. Heim-
ilislífið er slæmt, foreldrarnir
deila oft ákaft, enda er móðir
drengsins manni sínum ótrú og
það veit drengurinn. Allt þetta
hefur mikil áhrif á líf drengs-
ins og skapgerð hans, enda er
lítið um hann skeytt heima fyr-
ir nema þegar þarf að refsa
honum fyrir einhverjar ávirð-
ingar. Hann leiðist því út í
margs konar óknytti. Honum er
vísað á brott úr skólanum og
þorir ekki að koma heim til
sín. Hann ráfar um borgina í
reiðuleysi og lætur fyrirberast
í prentsmiðju á nóttinni og
heima hjá slcólabróður sínum.
Loks er hann tekinn fastur fyr-
ir þjófnab og er, að ráði for-
eldranna, settur á heimili fyrir
vandræðabörn. Hann hefir
aldrei séð hafið, en þráir ákaft
að sjá það. Honum tekst að
strjúka af vandræðaheimilinu
og við sjáum hann síðast á
sjávarströndinni, þar sem hann
horfir út á hið endalausa haf.
Drenginn, sem heitir Antoine
Doinal, leikur Jean-Pierre Lé-
aud. Er leikarinn tmgur piltur,
fríður og geðþekkur og fer af-
bragðsvel með hlutverkið. Eink-
um er skemmtilegt það atriði,
er hann skriftar fyrir kven-
sálfræðingnum á vandræðaheim
ilinu. Aðrir leikendur fara og
mjög vel með hlutverk sín
og allvel lesnir, skuli slá fram
dómi um verk manna sem á að
að vera algildur og alfullikominn
fyrir alla menn. — Þetta er list,
hitt ekki, jafnvel einskisvirði.
Þessir menn geta á stundum verið
allra manna bættulegastir fyrir
listsköpun og ung listamannaefni
að minu áliti.
Vitanlega eiga allir að vera
frjálsir í þessum sökum, en það
getur enginn dæmt lengra en
vit hans eða smek'kur nær. Þess
vegna er það venjulega svo, að
það vantar að geta þess hjá þeim
sem setja sig í dómarasætið, að
þessi dómur sé samlkvæmt þeirra
srnekk (samkvæmt mínu viti eða
mínum smekk).
Undanfarið hefur verið talsvert
rætt og ritað um ljóðagerð og
hefur þar sérstaiklega verið beinst
að ungu íjóðskáldunum, sem ekki
ríma ljóð sín. Um þetta er, að
öðrum þræði, eikkert nema gott
að segja, það kemur róti á hugi
manna og hreinsar loftið. Sjálfur
kann ég okki að meta rímleysuna
og felli mig persónulega eklki við,
að þetta séu nefnd ljóð. Þau skilja
ekki eftir mynd í huga mínum
eftir lesturinn, þetta erú eins Og
fleygir fuglar, sem fljúga jafn-
skjótt frá mér og ég hef hand-
samað þá. Þaðan af síður skilja
þau eftir tóna í sál minni eftir
að ég hefi lokað bókinni. Eflaust
felst þó í þessu einhver neisti af
list, sem ég kem dkki auga á og
er því alls ófær um að dæma
nema fyrir mig einan. Segi venju
lega við sjálfan mig. Þetta eru
eíkki Ijóð.
En aðaltiiefni þessara lína er
það, að ég er hræddur við hug-
takabrengl. og þó sérstaklega hjá
uppvaxandi æsku, að hún verði
glapin á því hvað eru Ijóð og
hvað eru ekki Ijóð. Fram til þessa
hefur æskan aldrei verið í vafa
um það. Þó listsköpunin hafi sitt
mikla víðfeðmi sem er henni lífs-
nauðsyn, þá er það nú svo, að
hér á íslandi hefur ljóðagerð og
þó sérstaklega vísnagerð áunnið
sér sitt hefðbundna lom:, sem
vandfarið er framhjá án þess að
verða fótaakortur. Þetta form
hefur skapað hið undurnæma
brageyra íslendinga, sem er
það næmt, að það skynjar strax
,hörtitti“ of vísan er ekki rétt
rímuð, þetta gildir jafnvel um
menn sem ekkert hafa átt við að
yrkja sjálfir. Eyra þeirra skynjar
hrynjandinn er söngfuglinn hopp
ar af höfuðstöfum á stuðla,
strengur í brjósti þeirra tekur
undir við hann og þeir fara að
syngja með. Allir ljóðelskir menn
vita hvernig ljóðlína er byggð
upp eftir ákveðnum ljóðreglum.
Hafi vísan, hvort sem hún er í
flokki eða sérstæð, hvorki höfuð
stafi eða stuðla, hefir verið talið
að hún væri fallin undir óbundið
inál, venjulega frásögn (prósa).
, En þrátt fyrir þetta, sem nú
hefur verið sagt virðast síkáld og
snjallir málfræðingar ekki
treysta sér til að segja ákveðið
um það. — Hvað eru ljóð og
hvað eru ekki ljóð. — Kannski
að íslendingar eigi eftir að lifa
það, að Njáia verði talin vel
ort ljóð?
Framsækni og nýáköpun er
góð og nauðsynleg ef þess er
gætt að byggja á þjóðlegum
grundvelli, og að hivergi séu fom
helg verðmæti troðin undir fót-
um af ógætni og unggæðings-
hætti.
Ég held, að það væri ráð fyrir
fjöldann af ungu skáldunum að
flýta sér hægt og gæta þess vand
lega, að slíta sig efcki úr tengslum
við hið ljóðelska fólfc í landinu.
Hvernig væri að láta okfcur hafa
sína ögnina af hvöru? Því flest
eða öl'l þessi ungu skáld okkar
kunna eflaust að rima og þekfcja
nokkuð til bragfræðinnar. Mér
er kunnugt um það, að þau tvö
Ijóðaskáld, sem mest hefur verið
rætt um síðustu vikur, þeir Jón
úr Vör og Matthías Jóhannessen,
eru báðir mjög liðtæfcir á rímuð
ljóð, að mínum dómi. Að síðustu
vildi ég segja þessum ungu vin-
um mínum það, að meðan þeir
halda sig einvörðungu við rím-
leysuna verða þeir ekki ;,sól-
skríkjur" sem syngja gleði, dug
og djörfung í þjóð sína. Þannig
var það þó með rímsnillinga
nítjándualdarinnar. Þeir sungu
sólskinið inn í sálir landa sinna
og lýstu þeim út úr skammdegis-
myrkrinu. Kváðu í landann dáð
og dug unz samstilltir hugir og
hendur brutu af sér hlekkina og
kröfðust frélsi. — Skáld, það er
stórt nafn, en sá, sem ber það
heiti með réttu skyldi vera minn-
ugur þess, að á honum hvilir
mikil og þung ábyrgð gagnvart
þjóð sinna.