Morgunblaðið - 11.07.1962, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 11. júlí 1962
MORGVNBLAÐIÐ
13
rnm
—LOflU ~ ~ - ‘ * — ■ ■»■»■«■»*■»«*«« WiW»>U WM I

rónprmsor
eftir Edward Crankshaw
ÞBGAR Krúsjeff fór að
þjást af hitanum í Rúm-
eníuferð sinn í síðasta mlánuði
og sýndi merki um að hann
vaeri dauðþreyttur, mundu
menn all't í einu eftir að hann
var mannlegur, orðinn 68 ára
gamall, og heilsa hans engan
veginn óaðfinnanleg þrátt fyr
ir mikið lífsfjör. Þess vegna
fóru þeir að spyrja, minna en
tíu árum eftir dauða Stalins:
Hver og hvað tekur næst
við?
Það aettu að verða hljóðlát
mannaskipti. Hinn drungalegi
ofbeldissvipur sem einkenndi
refskák þeirra manna, er
börðust um völdin í skugga
Stalins, hefur eyðzt að miklu
leyti þessi fáu ár, sem stjórn-
in hefur verið frjálsari. Það
er meira að segja kominn
tilvonandi erfi-ngi, hinn 54 ára
gamli Frol Kosloff. Hann hef-
ur ekki hlotið opin
bera viðurfkenningu, en Krús-
jeff hefur gefið í skyn, að
hann verði næsti eftirmaður
sinn, ag upp á síðkastið hefur
nafn hans verið Skráð næst
fyrir neðan nafn Krúsjeffs
sjálfs.
En enginn veit sérlega
mikið um Kosloff, nema að
hann kemur þægilega fyrir
sjónir, án þess að vera áber-
andi, og hann hlýtur að vera
góður stjórnandi og maður
sem veit allt um meðferð
valdanna. Án þess haefileiika
hefði hann aldrei getað náð
á vald sitt hinni óskaplega
margslungnu flokksvél í Len-
ingrad. Það, seim ekki liggur
ljóst fyrir, er, hvort Krúsjeff
flutti hann til Moskvu sem
varamann sinn af því einu,
að hann er trúr og vel fallinn
tii mannaforráða eða vegna
veigameiri hæðileika, sem al
menningur hefur enn ekki
fengið að sjá. Vissulega hefur
hann ekki sýnt neinar frábær
ar gáfur af sér opinberlega,
en hið sama má segja um
flesta af undirmönnum Krús
jeffs, þótt sumir þeirra hljóti
að vera mjög dugrpiklir menn
Það er mjög vafasamt að
Kosloff feti nákvæmlega í
fótspor herra síns. Til að vera
forstjóri Sovétríkjanna þarf
aðrar sálargáfur en þær, sem
Sir Charles Snow hóf til skýj
anna. Enginn vafi er á, að
þyrfti Krúsjeff að kveðja
okkur á morgun, myndi Kosl
oft verða eftirmaður hans
í stöðu aðalritara rússneska
kommúnistaflokksins, hávaða
laust. En sennilega mundi sjálf
stjórnin um nokkurt skeið
verða í hiAidum einhvers kon
ar stjórnarráðs. Kosloff mundi
ekki taka forsætisráðherra
stöðúna að sér líka, hann
mundi styðjast við sveit eldri
„konungsfrænda,“ sem myndu
tengja hann við tímabilið á
undan Krúsjeff: Mikojan, Sus
loff og iðnaðar og efnahags-
sérfræðinginn Kosygin. Ein-
hver af þessurn mönnum yrði
sennilega forsætisráðherra.
Slíkt ráð eða nefnd myndi
ekki standast tímans tönn.
Brátt myndi koma fram ný
persóna, sem sundraði göml-
um klíkum og myndaði nýjar
samikvæmt sovézkri erfða-
venju. Sá maður mundi einn-
ig sveipa forystuna þeim
helgibjarma, sem hingað til
hefur verið ómissandi þáttur
í ríkishugmynd Rússa.
Hér gætu margir komið til
greina. Þegar Stalin dó var
valið á eftirmanni hans tak-
mankað við þann hóp , sem
þá fór með völd. En nú, í
eru . til óhöggnir, hver með
sína fylgissveit.
Sú barátta hlýtur meira að
segja að eiga sér stað sem
stendur. Krúsjeff er nú al-
mennt' viðurkenndur foringi,
Poljansky.
Voronoff.
fyrsta skipti síðan 1934, eru
víðsyegar í Sovétríkjunum
menn með jramúrskarandi
hæfileika, sem þegar hafa
haft mikil völd, fallið síðan
af einhverri ástæðu, en eru
enn á kreiki.
Þótt gengið væri framhjá
hinum harða kjarna „flokks-
fjendanna“ (Molotoff, Malen-
koff, Kaganovitsj) væri mögu
legt að mynda aðra ríkistjórn
seið mönnum, sem verið hafa
meðlimir æðsta ráðsins eða
í framboði til þess innan
skamms tíma, en síðan verið
settir á guð og gaddinn. Sum-
ir þessara manna eru mikil-
hæfari þeim, sem á eftir
hafa komið.
Enginn skyldi láta sér
detta í hug, að hinir útreknu
myndu eða gætu sameinazt
gegn innsta hringnum. Ekk-
ert slíkt kæmi fyrir. En þeg-
ar kemur að nýrri valdabar-
áttu má búast við að hún
verði rhjög breytileg af þeirri
ástæðu einni, að slíkir menn
Andrei P. Kirisjenko.
en það er engin ástæða til að
hinir valdameiri flokksfor-
ingjar sætti sig um alla eilífð
auðmjúlkir við þær stöður,
sem þeir hafa nú. Og það
er jafn öruggt og nokkuð get
ur verið, að sumir þeirra,
sem nú sitja við kjötkatlana,
eru tengdir sterkum böndum
hagsmuna og stefnu við þá
sem reknir hafa verið frá um
sinn.
Það er rétt að leggja á-
herzlu á orðin „um sinn“. f
Sovétstjórninni og nágrenni
hennaf verða oft snöggar og
óvæntar umbreytingar. Svo
fljótt getur veður skipast í
lofti þar, að ekki er til neins
að rannsaka listana og álykta
af þeim, að síðustu breytingar
í valdastiganum gefi ákveðn-
ar bendingar um ástandið eft
ir ár og því síður fimm ár.
Til dæmis má nefna, að á
22. flöksþinginu í október
síðastliðnum var Sþiridonoff,
eftirmaður Kosloffs í Lenin-
grad, skyndilega hækkaður
upp í miðátjórn flokksins. Um
leið var Kirilenko, sem er
tiltölulega gamall í hettunni,
rekinn út á eyðimörkina. En
í apríl síðastliðnum var Spiri
donoff fallinn og Kirilenko
riesinn á ný. Um ástæður
þess veit enginn.
Ef maður lítur svolítið
lengra til baka, sést að fyrir
tveim árum var hinn harð-
snúni og framkvæmdasami
Kirisjenko hægri hönd Krús-
jeffs. Hann hafði verið með
Krúsjeff í Úkraníu, hann
hafði orðið eftirmaður herra
síns sem varakonungur yfir
40 milljónum, þegar Krúsjeff
'var kallaður til Moskvu. Sjálf
ur hafði hann komið til
Moskvu 1954 til að hjálpa
Krúsjeff í baráttunni við Mal
enkoff og Molotoff. Þegar sú
barátta var unnin, stóð hann
í svimandi hæð, til þess eins
að falla (Rússar segja að hann
hafi gerzt of ráðríkur) og fá
í hendur útkjálkastöðu. En
hann er enn lifandi. Hann
á enn vini og stuðningsmienn.
Það er óhugsandi að maður
með hans orðstír reynslu og
fornu frægð sitji rólegur á
sínum útkjálika, meðan hinir
berjast um völdin að Krúsjeff
frágengnum.
Og marga fleiri má nefna
til hinn bráðsnjalla Mukihit-
dinoff, sem enn er ekki nema
•45 ára, Beljaeff sem fékk á
sig sökina á uppskerubrestin-
um í nýju akurlendunum í
Síberíu, Aristoff, kunnur frá
árunum fyrir valdatöku Krú-
sjeffs en ennþá ekki nema
59 ára gamall, frábær skipu-
leggjandi, er eitt sinn stjórn-
aði uppbyggingu iðnaðarins í
Úralfjöllum, og síðar varð
hreinsunarmaður sem mikill
ótti stóð af. Skammt er síðan
allir þessir menn og ýmsir
fleiri féllu úr valdastólum, og
ástæðurnar fyrir því hafa
aldrei verið tilkynntar.
Enn má nefna þá sem
standa á mörgum flokksfjenda
klíkunnar, sem einu sinni för
með öll völd, einkum þá
Pervukhin og Saburoff, sem
eitt sinn var æðsti áætlunar-
fræðingur Sovétríkjanna.
Sem stendur virðist nokkr-
um nýliðum leiðin opin.Fyrst-
an þeirra má nefna Voronoff,
sem í fyrra var sóttur út á
land vegna þess að hann hafði
reynzt vera sá eini af foringj-
um flokksins, sem gat látið
landbúnað bera sig í hérði
sínu. Voronoff er 52 ára en
einnig má nefna aðra yngri
menn; Masuroff (48) frá Bjelo
Rússlandi; verkalýðsforingj-
ann Grísin (48) og Poljansky
(45), sem er annar hæfur bú
fræðingur og klifið hefur
hratt í valdatíð Krúsjeffs:
Auk þess eru hinir nýju menn
í innsta' hringnum, sem geta
dottið úr honum á hverri
stundu og auka enn á fjölda
möguleilkanna í valdabarátt-
unni.
Enn fleiri koma til greina.
Helztur þeirra hinn 54 ára
gamli Patolisjeff, sem einu
sinni var talinn meðal mikil-
f
Flor Kosloff.
•
vægustu og hæfileikamestu
manna í Sovétríkjunum.
Gengi hans hefur verið afar
breytilegt og ferill hans nær
aftur til daga Stalíns. Hann
er nú ráðherra utanríkisverzl
unar, án þess þó að eiga sæti
í æðsta ráðinu eða miðstjórn-
inni. Samt er hann bersýni-
lega voldugri maður en marg- B
ir þeirra, sem eru honum li
æðri að nafninu til.
Enginn Skortur er á hæfum
stjórnendum. Þjóðlhöfðingja-
Skiptin munu ganga- greið-
lega. En enn hefur ekki kom
ið í ljós, hver hinn nýi for-
ingi verður. Baráttan um for
ystuna verður hörð. Þar verð
ur um að ræða flókið bak-
tjaldamakk, sem fleiri hæfi-
leikamenn taka þátt í en til
voru fyrir tíu árum, og meðal
þátttakénda verða áreiðanlega
lega menn, sem við höfum
ekki enn heyrt nefnda.
Það er athyglisvert, að sum-
ir þessara manna voru ekki
fæddir eða enn í reifum á
tímum byltingarinnar. Til
dæmis var Poljansky fæddur
1917, Semisjastny, hinn nýi
yfirmaður öryggislögreglunn-
ar, fæddist 1918 og gekk ekki
i flokkinn fyrr.en 1944. Hve
mikils virði er byltingin
þeim?
(Observer — öll rétt-
indi áskilin).

Kosloff og Krúsjeff í Ungverjalandi.

'
í

— Úr ýmsum átfum
Frarnh. af bls. 12.
hindra ferðir óvina sinna um
fjörðinn. Við rannsóknir síðustu
mánaða hefur einnig komið í
ljós, að þeir hafa rekið niður
tréstaura með nokkru millibili
Og sökkt sjöunda skipinu í tals-
verðri fjarlægð frá þeim sex
skipum, sem nú er reynt að ná
upp. Þar sem skipunum hefur
verið sökkt af svo ásettu ráði,
þykir ólíklegt að þar finnist bein
línis verðmætar fornminjar.
Hinsvegar vonast menn til þess
að finna sitthvað sem varpað
geti einhverju ljósi á þær að-
stæður, sem lágu til þess, að
skipunum var sökkt.
1 Björgunarstarfiö á eftir að taka
I langan tíma. Tréð má aldrei
■ þorna meðan verið er að ná
skipunum upp, því að há spring
| ur það og molnar í duft. Hins-
vegar hafa Danir fengið mikils-
I verða vitneskju frá Svíum —
vegna reynslu þeirra af björgun
stórskipsins VASA, sem tókst
með afbrigðum vel. Hafa sænsk
ir efnafræðingar fundið sérstak3
efnablöndu, sem sogast in í við
inn og heldur honum rökum um
leið og hún þrengir vatninu út.
Þessi efnablanda hefur þann
mikla kost, að viðurinn heldur
alveg lagi um leið og hann styrk
ist. Enn á björgunarstarfið eftir
að taka langan tíma. Svíar telja
að enn muni líða fjögur ár,
til þeim hefur tekizt að þur
VASA alveg og byggja það u
eins og talið er, að það hafi
1 ið. Ekki er enn ákveðið að 1
miklu leyti Danir hugsa sér
byggja upp þessi skip — ]
fer væntanlega eftir því hver
1 tekst að ná þeim upp og hve 1
leg þau eru undir leðjulagini