Morgunblaðið - 29.09.1962, Síða 15

Laugardagur 29. sept. 1962
Mnnnrvnrjfíifí
15
r»
I
Fallhlífur
Eftir Lynn Poole, Xhe
Johns Hopkins University.
ÞBGAR John Glenn kom svíf-
andi aftur inn í gufuhvolfið í
geimfarinu sínu eftir þrjár
hrinigferðir umhverfis hnött-
inn, var það rneðal annars eitt
af elztu tækjum flugtækn-
innar, sem notað var til þess
að minníka hraða hans og
draiga úr fallinu, þeigar hann
lenti í sjónum. Það var fall-
hlíf.
Nú eru fallhlífar örugg og
góð tæki. Þær hafa
bjangað lífi ótal flugmanna.
Þær eru ómissandi í nútíma-
hernaði og loks hafa þær jafn
vel skapað nýja og skemmti-
iega íþróttagrein — loftdýfing
ar.
Þetta hefur þó ekiki ætíð
verið svo. Þannig var það t.d. í
fyrri heimsstyrjölddnni, að
flugmenn bandamanna notuðu
ekki fallhlífar, því að þær
voru taldar of hættulegar. Þó
voru skoðanir þá mjöig skipt-
ar um nytsemi fallhlífanna
fyrir flugmenn.
Hættan við notkun fallhlífa
var aðallega í því fóligin, að
fyrst í stað voru þær notaðar
þannig, að flugmennirnir
urðu að skríða út á flugvéla-
bolinn eða vænginn. Síðan
áttu þeir að kippa í fallhlífar
strenginn og við rykkinn, sem
varð, þegar fallhlífin opnað-
ist lyftist hann upp af flug-
vélinni. Augljóst er, að hætta
hefur verið á því, að snúrur
fallhlífarinnar flæktust í flug
vélinni.
Þegar leið að stríðslokuim,
voru þýzkir flugmenn farnir
að nota fallhlífar með góðum
árangri. Síðustu tvær vi'kur
stríðsins skaut sóknarsveit
ameríska flughersins niður 11
þýzkar flugvélar — oig flug-
mennirnir komust allir lífs
af með því að stökkva út úr
flugvélunum í fallhlíf. Banda
menn voru aftur á móti enn
að bræða með sér, hvort heppi
legt mundi vera að nota fall-
hlífar, þegar vopnahlésdagur-
inn rann upp.
Allir þeir, sem séð hafa
garnlar stríðsmyndir, þekkja
sætafallhlífarnar, ' sem farið
var að nota í Bandaríkjunum
1919. Um svipað leyti fór það
að tíð'kast að flugmennirnir
stukku út úr flugvélunum og
kipptu síðan í strenginn, þeg-
ar þeir voru lausir við flug-
vélina. Þetta dió nokkuð úr
hættunni af því, að fallhlífar-
strengirnir festust í flugvél-
inni.
Einn galli við notkun fall-
hlífa kom fram á fyrstu dög-
um farþegaflugs. Sum flug-
félög hikuðu við að leyfa flug
mönnum, sínum að nota fall-
hlífar, því að komið hafði
fyrir, að þeir stufcku út úr
flugvélunum, jafnskjótt 'og
þeir lentu í vondu veðri. En
með tímanum breyttist þetta.
Þó að fallhlífar séu nú ein-
göngu notaðar í sambandi við
flug, eru þær í raun og veru
eldri en flugvélar. Minnis-
bækur Leonardos da Vinci
sýna, að hann glímdi við að
finna aðferð til þess að stýra
falli — en ekki hefur verið
hægt að komast að því, hve-
nær og hvar fyrsta fallhlífar-
stökk heppnaðist.
Sagt er, að 1783 hafi fransk
ur uppfinningamaður, Louis
Sebastien Lenormand, tekizt
að stökkva í fallhlíf úr háum
turni á ónafngreindum stað í
Frakklandi. Landa hans, And
ré Garnerin að nafni, er þó
yfirleitt gefinn heiðurinn af
fyrsta fallhlífarstökkinu. Það
var árið 179^ þegar hann'
stökk úr loftbelg.
Meira en öld leið, áður en
fyrstu flugvélarnar hófu sig á
loft, og það var ekki fyrr en
1912, að Bandaríkjamaðurinn
Albert Berry stökk fyrstur
manna úr fallhlíf frá flugvél
yfir borginni St. Louis.
Þau 50 ár, sem liðin eru
síðan Berry þessum heppnað-
ist þetta sögulega stökk, hefur
fallhlífin reynzt okkur af-
burða vel, og á síðustu árum
hafa orðið miklar endurbæt-
ur á þeim samhliða framför-
um á öðrum sviðum flugtækn-
innar.

H aínarfjörður
Stúlka óskast í verzlun hálfan daginn.
Einar Þórðarson & Co.

VT 4LFLUTNINGSSTOFA
Aðalstræti 6, III hæð.
Einar B. Guðmundsson
Guðlaugur Þorláksson
Guðmundur Péturrsun
Stúlka óskast
í sælgætisgerð. — Upplýsingar að Hverfis-
götu 78 í dag kl. S — 3. .............
Lakkrísgerðin KRUMMI
skar tgripa ver zlun.
Siglingafræði
STÝRIMENN OG SKIPSTJÓRAEFNI.
Eins og að undanförnu tek ég nemendur til
kennslu í siglingafræði á hausti komanda ef næg
þátttaka fæst. Þeir sem leggja áherzlu á góða
kennslu tali við mig strax.
Upplýsingar í síma 37697 eftir kl. 20.
5—6 herb. hæð eða
einbýlishús
óskast til leigu í minnst tvö ár, helzt í Austurbænum.
Fyrirframgreiðsla. Tilboð merkt: „Tvö ár — 3430“
sendist Mbl.
Cetebe Cefebe
Orðsending frá ísienzk-erienda
2 pólskir verzlunarmenn frá fa. Cetebe, Lodz, herra
Bednarek og herra Kaczorski eru staddir hér og
verða til viðtals á skrifstofum vorum næstu viku.
Þeir eru með ný tilboð og sýnishorn af margskonar
tilbúnum fatnaði.
*
Islenzk-erlenda Verzlunarfélagið h.f.
Tjarnargötu 18 — Símar 20400 og 15333.