Morgunblaðið - 04.10.1962, Blaðsíða 23

Fimmtudagur 4. okt. 1962
MORCVISBLAÐIÐ
23
Kartöfluumbúðir gróðr-
arstía fyrir bakteríur
segir matsmaðurinn
1 FYRRADAG hélt áfram rann
sókn kartöflumálsins og kom þá
fyrir réttinn yfirmatsmaðurinn,
Kári Sigurbjörnsson. Kvaðst
Kári þar hafa verið þeirrar skoð
unar að kartöflurnar, sem hafa
komið á markaðinn í haust hafi
ekki verið flokkunarhæfar, og
að hann hafi bent forstjóra
grænmetisverzlunarinnar á það.
Hefði forstjórinn sarriþykkt það
en ekki talið vera hægt að gera
neitt við því, ella yrði landið
kartöflulaust. Hinsvegar hefðu
kartöflurnar ekki verið þannig
að hann teldi sig geta neitað að
framkvæma matið. Hefur því
greinilega orðið að slaka á flokk
unarkröfunum til þess að geta
framkvæmt flokkunina.
Taldi hann umibúðir græn-
metisverzlunarinar, svo ^g
geymsluski'yrði, verzlana vera
óhentug, þannig að kartöflupok
arnir yrðu jafnvel gróðrarstía
baktería.
Kartöflur þær, er komu utan
af landi, kvaðst hann yfirleitt
ekki framkvæma mat á, heldur
væri það gert á þeim stöðum
sem kartöflurnar væru ræktað-
ar .
Rannsókn málsins er nú að
komasi á lokastig, en enniþá
verða þó líklegast leidd fram
einhver vitni. Síðan verður mál
ið sent Saksóknara til umsagn-
ar.
— Geimfarinn
Framh. af bls. 1.
laseldflauginni, átti Schirra fyrir
höndum 270.000 km ferð í geimn
um. Gert hafði verið ráð fyrir,
að eftir 9 klst. og 11 mín. myndi
Schirra vera kominn aftur til
jarðar. Sú áætlun stóðst, þannig,
að ekki munaði nema tveimur
mínútum. Verður það að teljast
frábær nákvæmni. Hann var á
lofti alls 9 klst. Og 13. mínútur,
lenti kl. 2>1.28, eftir ísl. tíma.
Hraði geimfarsins í dag, er það
var á ferð umhverfis jörðu, var
17.560 mílur, eða sem næst 28.250
km á klukkustund. Geimfarið
fór með 8 km. hraða á sekúndu.
Umferðatími þess var 88.5 mín
útur og mest fjarlægð frá jörðu
var 283 km, yfir Ástralíu, en
minnst 160 km, yfir Bermuda-
eyjum.
Þevar í upphafi
gekk allt vel.
Strax kom í ljós, er Schirra
hafði samband við Canaveral-
höfða, að allt gekk vel. Heilsa
hans var góð, og blóðþrýstingur
eðlilegur, eins og fyrr segir. —
Hjartsláttur hans var hins vegar
nokkuð ójafn á köflum, eða frá
60 slögum á mínútu upp í 120.
Hins vegar olli það honum eng-
um óþægindum.
Það eina sem háði Schirra,
var, að hitinn í geimferðabún-
ingnum varð nokkru meiri, en
gert hafði verið ráð fyrir. Þessa
tók strax að verða vart á fyrsta
hring, en er leið á annan hring-
inn, tilkynnti geimfarinn, að
hitinn hefði lækkað úr 29.4 stig-
um á Celcius, en það varð hann
hæstur í 27.7 stig.
Er Schirra kom í annað skipti
yfir Kanaríeyjar, var hitinn hins
vegar nokkuð lægri, eða aðeins
rúmlega 24 stig. Var hann þá
enn að lækka. Reyndi Schirra að
hafa áhrif á hitann með því að
hagræða ventlinum á búning sín-
um.
Var Schirra ráðlagt að reyna
Pð bæta sér upp vökvamissinn,
sem af þessu leiddi, með því að
drekka vatn.
Er Schirra var á annarri um-
ferð sinni um jörðu, hafði hann
samband við athuganastöð í
Kano í Nigeríu, og þá tilkynnti
hann, að líðan sín væri ágæt,
betri en á fyrri umferðinni.
Er hann kom inn yfir Kyrra-
hafsströnd Bandaríkjanna öðru
sinni, átti hann samtal við John
Glenn. Skömmu áður hafði hann
látið sjálfvirku stjórnartækin
taka við stjórn geimfarsins.
Skýrði hann Glenn frá því, að
©llt gengi vel, og þá var ljóst, að
ekkert var því til fyrirstöðu, að
förinni yrði haldið áfram.
Schirra sá einnig agnir.
Sohirra skýrði Glenn frá því,
er þeir ræddust við, að hann
hefði einnig séð Ijósagnir í geimn
um. Þetta er fyrirbæri, sem vís-
indamenn hafa ekki enn getað
skýrt, en fyrri geimfarar, bæði
bandarískir og rússneskir hafa
íýst þeim á þann hátt, að þær
®éu líkastar stórum snjóflygs-
um. Þó sögðu síðari fréttir í dag,
að hér gæti verið um að ræða
málningaragnir, er losnuðu af
sjálfu geimfarinu.
Schirra sagði einnig frá því, að
ótrúlega fagurt væri að líta til
jarðar. Sagði hann Kaliforníu
geysifallega á að liita.
Þegar hér var komið, var Ijóst,
að allur útbúnaður geimfarsins
hafði reynst eins vel og hægt
var að búast við, og að ekkert
yrði því til fyrirstöðu, að Schirra
færi sex hringi umhverfis jörðu,
eins og ákveðið var að reyna í
upphafi.
Einstök verkefni Schirra.
Eins og áður hefur verið skýrt
frá. þá er tilgangur geimferðar-
innar fyrst og fremst sá að gera
ýmsar tilraunir, sem leitt geta til
betri bekkirigar á geimnum og
búið geta menn betur til lengri
geimferða.
• Ein fyrsta tilraunin, sem
hann gerði var yfir Ástralíu,
þegar í fyrstu umferðinni. Á
athuganastöðinni við Woomera,
í Ástralíu, var kveikt á þremur
geysisterkum ljósum, og átti
Schirra að reyna að greina þau,
og ákveða um styrkleika þeirra.
Rigning var og skýjað yfir at-
huganastöðinni, en samt tókst
Schirra að greina ljósin. Runnu
þau saman í eitt, vegna skýja-
þykknisins. Hins vegar tókst hon-
um að greina styrkleika þeirra
með sérstökum Ijósmæli, sem
hann hafði meðferðis.
• Þá var Schirra lagt fyrir. að
láta geimfarið „reka“ stjórn-
laust, er fyrstu umferð væri lok
ið. Tók hann þá stjórnarkerfi
„Sigma VII“ úr sambandi. Valt
geimfarið þá nokkuð um öxul
sinn, en hélt samt réttri stefnu.
Gekk svo þar til Schirra kom
öðru sinni yfir Kyrrahafsströnd-
ina, eins og áður segir.
9 Um 2 klukkustundum og 20
mínútum eftir geimskotið átti
Schirra að reyna að ákvarða
stöðu geimfarsins, með því að
miða við afstöðu til stjarna.
• Um 3 stundum og 15 mínút-
um eftir að honum var skotið á
loft átti hann að neyta fæðu í
fyrsta sinni, bæði fastrar og
fljótandi. Tókst það vel.
# Einn þátturinn í tilraununum
var ljósmyndun. Sá þáttur átti
að hefjast rúmum 4 og hálfri
klukkustund frá upphafi ferðar-
innar, eða um tæpum stundar-
fjórðungi fyrir kl. 17.00. Þá var
Sohirra að ljúka þriðju umferð-
inni, og átti hann að taka myndir
af Suð-austurhluta Bandaríkj-
anna. Hér var fyrst og fremst
um landslagsmyndir að ræða.
Hins vegar átti Schirra einnig
að taka myndir af skýjamyndun-
um, er hann fór í fyrsta skipti
yfir Indónesíu, í fjórðu umferð.
Loks átti hann að ljósmynda
fjallamyndanir í S-Ameríku, í
fimmtu umferð.
# Ýmsar fleiri tilraunir voru á
áætlun Schirra. Hann átti að
gera tilraunir með fjarskipta-
samband við ýmsar athugana-
stöðvar.
# Ein síðasta tilraunin átti sér
stað í 6. umferð, er Schirra átti
enn að reyna að greina ljós frá
ljóskastara í Durban í S-Afríku.
Ferðin hálfnuð um kl. 17.00.
Um kl. 17.00, eftir ísl. tíma,
var ferðin hálfnuð, en þá hafði
Schirra lokið þremur umferðum.
Allt gekk þá enn mjög vel, nægt
brennsluefni var enn fyrir hendi
í géimfarinu, enda hafði stjórn-
tækjunum ekki verið beitt alláh
tímann.
Endanleg ákvörðun um, að
Schirra skyldi halda ferðinni
áfram, unz hann hefði lokið 6
umferðum. var tekin kl. 16.47.
Þar með var ljóst, að Sohirra
yrði fyrstur bandarískra geim-
fara til að fara meira en þrjá
hringi umhverfis jörðu.
Jafnframt var tilkynnt, að
Schirra myndi lenda um 440 km
norðaustur af Midway eyju á
Kyrrahafi, um kl. 21.27 eftir ísl.
tíma.
Milljónir fylgdust
með í sjónvarpi.
Tæpri xlukkustund eftir að
Schirra hafði verið skotið á loft
gátu milljónir Evrópubúa horft
á í sjónvarpi, er eldflaugin hóf
sig á loft. Var myndunum sjón-
varpað til Evrópu frá Bandaríkj
unum um gervihnöttinn TEL-
STAR.
Sendingin stóð um 20 mínútur,
og sást sjálft skotið mjög greini-
lega, þótt stór hluti sendingar-
innar hefði ekki verið sem skýr-
astur. Hins vegar heyrðist alltaf
til þeirra, sem skýrðu myndirn-
ar.
Þá var ætlunin að sjónvarpa
síðar í kvöld myndum af geim-
skotinu til landanna fyrir austan
járntjald.
í Bandaríkjunum sjálfum
fylgdust milljónir manna með
atburðinum í sjónvarpi. Ken-
nedy, forseti, .var sjálfur sagður
hafa fylgzt gaumgæfilega með
öllu.
Hins vegar var ekki sagt frá
geimskoti Bandaríkjamanna í
blöðum í Moskvu í dag. Þó munu
menn þar í landi fá að fylgiast
með atburðinum í sjónvarpi síðar
í kvöld, eins og áður segir.
Lendinvin.
Kl. 21.07 í gærkvöldi. eftir ísl.
tíma, var kveikt á eldflaugum
þeim í geimfarinu, sem draga
áttu úr hraða þess á leiðinni
gegn um andrúmsloft jarðar. Þá
var geimfarið statt yfir Ástralíu
og stefndi á vesturströnd Banda-
ríkjanna.
Nokkrum mínútum síðar missti
Schirra, geimfari, allt samband
við umheiminn í um 5 mínútur,
þar eð hitamúr sá, er myndast
umhverfis geimfarið, er það kem
ur í andrúmsloft jarðar, hindrar
loftskeytasendingar.
Sérstök athugunastöð, um 800
km frá Guam á Kyrrahafi, hafði
tæki til þess að setja hemlaeld-
flaugarnar af stað, ef geimfarinn
skyldi ekki gera það á réttum
tíma sjálfur. en mikið er undir
því komið, að svo sé. Geimfarið
fer með 8 km hraða á sekúndu,
og því getur smávegis skekkja
gert strik í reikninginn, er að
lendingu kemur.
Schirra kveikti hins vegar
sjálfur á eldflaugunum, og mun
ekki hafa munað nema 2 sek frá
áætlun, þannig að geimfarið
komi niður svo til nákvæmlega,
þar sem ákveðið hafði verið.
í næsta nágrenni við lending-
arstaðinn var bandaríska flug-
móðurskipið „Kearsage", og jafn
skjótt voru sendar þyrlur á vett-
vang til að ná í Schirra.
Lendingarstaðurinn var fyrir
norðan Midway-eyjar í Kyrra-
hafi. Mikill viðbúnaður var þar
til að taka á móti honum. 40
skip voru til reiðu, ásamt 150
flugvélum, en alls voru 40.000
menn viðbúnir því að koma hon
um til hjálpar eftir lendinguna.
Walter M. Schirra er fimmti
geimfari Bandaríkjamanna, —
þriðji þeirra, sem fer umhverfis
jörðu.
ÞETTA eru vinningarnir í
hinu glæsilega skyndihapp-
drætti Sjálfstæðisflokksins —
3 f: rurbláir Volkswagen-bíl-
ar — samtals að verðmæti
360 þúsund krónur. Tín.inn
þangað tii dregiú verður
styttist nú óðum. Miðarnir
— sem kosta aðeins 100 kr.
— fást í happdrættisbílun-
um sjér.fum í Austuratræti
( ið Útvegsbankann) og »
skrifstofu happdrættisins í
Sjálfstæðishúsinu. Kaupið
miða áður en það verður um
seinan. 1 þessu einstæoa
happdrætti verða allir að
eiga miða.
Happdrætti DAS
f GÆR var dregið í 6. fl. Happ-
drættis D.A.S. um 100 vinniniga
og féllu vinningar þannig:
4ra herb. ÍBÚÐ Ljósheimum
20, VII. hæð (A). tilbúin undir
tréverk kom á nr. 57695. Umboð
Hreyfill.
2ja herb. ÍBÚÐ Ljósiheimum
20, VII. hæð (E). tilbúin undir
tréverk kom á nr. 23408. Umboð
Akranes.
WOLKSWAGEN fólksbifreið
kom á nr. 12937. Umboð Aðalum-
boð.
RENAULT DAUPHINE fólks-
bifreið kom á nr. 36255. Umboð
Borgarfj. eystri.
Eftirtalin númer hlutu húsbún
að fyrir kr. 10.000,00 hvert:
3296 9657 10726 24563 26125
32061 39401 49140 62424 63502
Eftirtalin númer hlutu húsbún
að fyrir kr. 5.000,00 hvert:
1410 1698 1711 1801 1975
2396 2451 2782 3115 5375
6927 7278 7361 9481 9815
12356 13120 13719 15414 15463
15930 16087 17892 18611 18805
19782 20099 20410 21217 24096*
24928 24938 24955 25157 25441
26947 28005 28152 29036 29322
30867 30943 32004 32605 34218
36120 36820 36840 37397 37661
38021 38171 38435 38435 38964
38997 39124 40807 40917 41491
42944 45183 46043 47084 47290
47556 47641 47708 49360 49590
51149 51655 51763 53015 55529
56605 56641 57455 58275 58940
59248 59919 61619 62236 62983
64563. — (Birt án ábyrgðair).
Kassagerðin
FÆREYSKUR stórútgerðarmað-
ur, Paul Hansen að nafni, hefur
fest kaup á 10 þúsund ösikjum
undir frysta síld. Átti sending
þessi, sem var til reynslu, að fara
með Drottningunni í morgun.
Sonur Paul Hansen, sem hér var
á ferð síðastliðinn vetur, fékk
áhuga á framleiðslu Kassagerðar
innar, en hún er fyrir löngu að
góðu kunn hérlendis, enda hefur
fyrirtækið vaxið mjög og dafnað
á imdanförnum árum.
— Ferð Þróttar
Framh. af bls. 22
Haraldur að málið væri mjög
ýkt. Tveir úr hópnum — ekki
leikmenn í kappleikjunum —
hefðu eitthvað bragðað vín og
lent í smávægulegu tuski, sem
ekki væri mikið orð á gerandi
og taldi Haraldur fráleitt að gefa
upp nöfn þeirra í blöðum.
Haraldur neitaði sögusögnum
um að þeir hefðu verið lokaðir
inni á hótelherbergjum í hegn-
ingarskyni og sagði fráleitt að
þeim yrði vikið úr félaginu við
heimkomu eins og látið hefðd
verið að liggja í blöðunum.
Kaupum
hreinar lérefístuskur
Prentsmiðja
fJ|$rri$jjjjMtó>i®i
Þarf að fá duglega krakka og unglinga,
til að bera blaðið til kaupenda þess víðs
vegar um borgina og úthverfi hennar.
Talið við skrifstofuna eða afgreiðsluna
strax.
Sími 22480.