Morgunblaðið - 09.10.1962, Blaðsíða 13

Þriðjudagur 9. október 1962
MORGVTSBLAÐIÐ
13

í
í
Landið
okkar
~K -K >f
SwáflHjBwííwSMBHSbQflWí
§§g Fyrir nokkru
ferðaðist Vign-
ir Guðmunds-
IP son blaðamað-
111 ur um Norður-
111 land og m. a.
l|l um Þingeyjar-
sýsiur. — Hér
birtist grein
hans frá Húsa-
i
NORÐUR á Húsavík hitt
um við hnellinn mann
niðri á bryggju. Hann hef-
Frystihús Fiskiðjusamlags Húsavíkur h.f.
Er ekki betra að vera
primitivur og ríkur?
Heimsókn I Fiskiðjusamlag
Husavíkur hf.
!
ur lengi haldið sig við
bryggjuna á Húsavík. —
Sem strákur svamlaði
hann þar í árabátum og
hætti sér jafnvel út úr
höfninni og má happ telja
að hann skyldi ekki drepa
sig í þéim ævintýrum.
En Efrákurinn var kjark-
maður og duglegur og þess
vegna hlaut hann að komast
til manns. Nú stýrir hann
stærsta atvinnufyrirtæki Hús
víkinga og stýrir því með
sóma. Fáir munu þeir far-
menn við íslandsstrendur
sem hann þekkir ekki, a.m.k.
hafi þeir siglt um nokkurra
ára skeið. Hann var sjálfur
all mörg ár í siglingum og
hafði um fjölda ára skipa-
afgreiðslu á hendi á Húsa-
víik, auk þess hefur hana
flækzt um allt landið og
a.m.k. hálfan heiminn svo
það eru að verða fáir máls-
metandi menn sem hann hef-
ur ekki haft meiri og minni
kynni af. Þessi hnellm og
snarlegi maður er í tali líkt
og vexti öllum og framkomu
hvatur, orðhagur og spaug-
samur. Tekui stundum munn
inin fullan og segir þá það
sem honum dettur í hug, án
þess að skafa utan af þvi.
Hann er sjófróður og fylgist
með öllu sem er að gerast
veit allt og getur flest, er
einkar gamansamur, ræðinn,
góðgjarn og vinsæll. Hann
bölvar hraustlega og drekk-
ur sig blindfullan þegar hon-
um býður svo við að borfa.
Hann er því athafnamaður
í hvívetna og til allra verka
snar,
Ég veit að nú fer margur
að renna grun í hver mað-
urinn sé sem hér er um rætt.
Harðorðar skýringar
Vernharður Bjarnason,
framkvæmdastjóri Fiskiðju-
samlags Húsavíkur skálmar
á undan okkur irn. í bygg-•
inguna og við förun. á nokkr-
um mánútum um tvær hæðir
í tv.imur húsum og þar sýn-
ir hann okkur allt smátt og
stórt og svo röskur er hann
að skýra það allt fyrir okkur
að engu tali tekur. Fiskmót-
taka, flökunarsalur, frysti-
klefar, ' vélasalur, aðgerðar-
hús, fatageymslur, snyrting-
ar, kaffisalir, áuk skrifstofu.
All't rennur þetta fyrir augum
okkar eins og sætum við á
kvikmyndasýningu. Og tals-
mátinn er í grófara lagi, en
þeir sem þekkja Vernharð
taka þetta ekki sem blót held
ur sem áherzluorð, sem raun-
ar enga ljóta meiningu hafa.
— Þessi flökunarvél er bú-
in að gefa okkur helv ..'.
margar milljónir, segir hann.
— Þessi kaffistofa er allt
of andsk... lítil. — Þessi
birgðageymsla er ekki neitt.
— Þessi frystiklefi er orð-
inn gamall. — Hér þurfum
við að fá ný frystitæki. —
Þarna á að byggja stórhýsi.
— Þett'. og hitt vantar. —
MiHjónir eru í húfi. — Allt
er fullt af fiski. — Fiskur
hér og fiskur þar. — Nýbú-
inn að afskipa fleiri helv ...
þúsundum af kössum, samt
er allt fullt. — Þessa hrað-
frystu síld urðum við að
taka úr frystihúsi Kaupfélags
ins, því nú á að fara að
slátra. — Allt fyllist þá af
kjöti, en hér er ekkert
andsk ... pláss fyrir síldina.
Hér er því nóg að gera, nóg
verkefni að vinna.
Og nú grenjar síminn. Það
er landssiíminn og Vernharð-
ur verður að hendast inn á
skrifstofu. Og við komum í
humátt á eftir.
— Já, er það viðgerðar-
verkstæðið, já þetta er hjá
Fiskiðjusamlaginu á Húsavík
segir Vernharður. — Heyrðu
vinur, ég sendi þér helv ...
vél í gær. Hún var öll komin
í andsk.... rúst, við þorð-
um ekkert að eiga við hana,
en við þurfum að fá hana við
gerða eins og skot. Þið sendið
okkur hana um hæl aftur þeg
ar þið eruð búnir að gera
við hana,
Og Vernharður kveður,
leggur símtólið á gaffalinn.
Samtalið gekk fljótt fyrir
sig. Þá er það mál afgreitt.
Svona er allt sem Vernharð-
ur gerir, gengur fljótt og
fær farsælan endi.
Batnandi hagur
En nú skulum við fræð-
ast ofurlítið um þetta fyrir-
tæki, um afkomu þess og
frai ,íð. Vernharður Bjarna-
son tók við framkvæmda-
stjórn Fiskiðju imlagsins í
ársbyrjun 1958. Þá var tap-
rekstur fyrri ára orðinn 1
milj. 316,290.30. Og Vernharð
ur segir að tapreksturinn hafi
myndazt mest vegna þess að
fyrirtækið þoldi ekki lögleg-
ar afskriftir sem krafist var
af skattayfirvöldunúm. En
brátt fór af sækja í betra
horf. Árið 1958 er móttekinn
fiskur •" heimabátum 2719
tonn, slægt með haus, en árið
1961 er aflamagnið komið
upp í 4700 tonn. Árið 1957
greiddi fyrirtækið í vinnu-
laun 2 milj. 50 þús. Það
keypti fisk þá fyrir 3 milj.
812 þús. og framleiðsluverð-
mætið nam 6 milj. 700 þús.
Síðan vex þetta hröðum
skrefum. Árið 1958 er fram-
leiðsluverðmætið 9 milj.,
1959 nær 10 milj., 1960 16%
milj. og árið 1961 eru greidd
vinnulaun 5.880 þús. Fisk-
kaupin nema 14 milj. 390 þús
og framleiðsluverðmætið er
þá komið upp í 2° milj. 654
þús. Þess er þó að gæta að
árið 1957 til 15. febr. 1959
fengu sjómenn og fiskvinnslu
stöðvar hluta af fiskve’-ðinu
í gegnum útflutningssjoð,
sem borgaði t.d. síðasta árið
80% uppbót á útflutnings-
verð ao viðbættri ýsu og
steinbítsur ' og að við-
bættri smáfiskuppbót. Þær
tölur eru ekki taldar hér með
— En allir vita hvernig
það endaði og varð banabiti
vinstri stjórnarinnar, segir
Vernharður. Það var ekki til
lengdar hægt að greiða fyr-
ir gjaldeyririnn 80% og
selja hann fyrir 55%. Það
var sem sé ekki hægt að
selja með tapi og græða á
umsetningunni eins og mað-

Vernharður Bjarnason forstjóri: — Hér eru engin helv
móðuharðindi. —
urinn ætlaði að gera forð-
um.
Tvær milljónir í afskrift og
milljón 1 gjöld.
Þaö er fróðlegt að sjá í töl
um hvernig þetta fyrirtæki
hefur blómgazt á sl. 4 árum.
Árið 1958 eru afskriftirnar 367
þús. rúm, 1958 511 þús. tæp
1960 489 þÁ. rúm, 1961 476
þús. rúm. Fyrirtækið greiðir
í opinber gjöld 1958, 81.726
kr. 1959 353.990 fer. 1960
259.676 kr. og 1961 385.499 kr.
Opiníber gjöld álögð 1962 eru
401.549 kr. Fyrirtækið hefur
því á þessum 4 árum lagt
rúmar 2 millj. í afskriftir og
greitt rúma milljór. í opinber
gjöld. Aðrar helztu greiðsiur
á þessum fjórum árum eru
sem hér segir. Yfirtekinn
öfugur höfustóll l./l. 1958
I. 316,290 kr., afskriftir 1958—
1961 1.843.447 kr. gengistap
á flökunarvélum o.fl. 167.126
kr., greiddur arður hluthöf-
um 8% öll árin 136,768 kr.,
greidd uppbót á fiski fyrir
árið 1959 fram yfir lögskráð
verð 300 þús.‘ myndaður vara
sjóður pr. 31/12 1961, 311.691
kr. Höfuðstóll 4052. Og að síð
ustu greiddar frumskuldir og
afborganir frá 1/1—1958 —■
31/12 1961 3.478.444 kr. Arið
1961 voru eignir metnar að
tiihlutan Stofnlánadeildar
Eandsbankans og reyndist
matið til endurkaupaverðs
II. 416,515 kr. og eru þær eign
ir allar bókfærðar samtals
1.122.000 kr., svo efnahagur
getur talizt mjög góður.
Af þessum tölum má glögg
lega sjá hve mikið hlutverk
Fiskiðjusamlags Húsavíkur
hefur verið í efnahagslífi
kaupstaðarins og sýnilega er
. hluturinn enn vaxandi. Og
nú skulum við spyrja Vern-
harð um framtíð fyrirtækis-
Margrt þarf að gera
Fiskiðjusamlagið á við
mjög erfiðar aðstæður að
búa, sagði Vernharður. Upp-
haflega var það byggt til að
hagnýta afla smáútgerðar
hér, sem farið hefur vaxandi
með hverju ári. Almennt er
talið að aflabrögð og lífsaf-
koma hér á Húsavík hafi
batnað vegna tilkomu land-
helgisfriðunarinnar. Það er
einróma skoðun manna hér að
aldrei megi leyfa nokkra
botnsköfun hér, hvort sem
að heitir togveiðar, dragnóta-
veiðar, rækjuveiðar né hum-
artroll. Þá sé atvinna og verð
mætasköpun hér á Húsavík í
voða. Sýnilegt er að hið geysi
lega verðmæti, sem fiskveið-
Framhald á bls. 15.