Morgunblaðið - 21.10.1962, Qupperneq 12
12
MORGVNBLAÐIh
Sunnudagur 21. október 1962
JRtampnitiritofriti
Otgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavlk.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og aígreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakið.
SKA TTRÁNSPOSTUL-
INN ÚRRÆÐALA USI
■pysteinn Jónsson, formaður
•*-i Framsóknarflokksins, hinn
gamli skattránspostuli, hefur
nú skýrt þjóðinni frá „úr-
ræðum“ sínum í efnahags-
málum. Þéssi „úrræði“ eru
fóigin í tveimur tillögum,
sem hann hefur flutt á Al-
þingi. Formaður Framsókn-
arflokksins hefur ásamt 10
öðrum þingmönnum flokks-
ins flutt frumvarp um það,
að vextir skuli lækkaðir. Ef
sú tillaga hans yrði fram-
kvæmd þýddi það 78 millj.
kr. tjón á ári fyrir sparifjár-
eigendur.
Hin tillaga Framsóknar-
flokksins er um það að hið
illræmda uppbótakerfi verði
tekið upp að nýju, í formi
svo kallaðrar „tækjauppbót-
ar“ í stað þess að hlutaskipti
verði miðuð við stóraukinn
tilkostnað, sem útgerðar-
menn hafa haft vegna nýrra
og dýrra tækja til síldveiða.
Þetta eru tillögur Fram-
sóknarflokksins í efnahags-
málunum. Verður að gera
ráð fyrir að sérfræðingar
hans í þessum málum hafi
undirbúið þær og ráðlagt
leiðtogum flokksins að flytja
þær á Alþingi.
Engum heilvita manni get-
ur blandazt hugur um það að
þessar tillögur Framsóknar-
flokksins fela ekki í sér allra
minnstu viðleitni til þess að
taka raunhæft á vandamál-
unum. Eysteinn Jónsson
leggur enn einu sinni til að
lagður sé á nýr skattur til
þess að ausa í hít nýs upp-
bótakerfis. Jafnframt hikar
hann ekki við að leggja til að
sparifjáreigendur verði rænd
ir nær 80 milljónum á einu
ári. Kommúnistar láta að
sjálfsögðu ekki standa á sér
að lýsa fylgi sínu við skatt-
ránið.
Stjórnarandstaðan, þjóð-
fylkingarflokkarnir, hafa
þannig afhjúpað sjálfa sig
eins rækilega og frekast er
xmnt. Þeir hafa lýst því yfir
að þéir eigi engin raunhæf
úrræði í efnahagsmálunum.
Þeir geta aðeins m'ýndað
með sér niðurrifsbandalag
run það að torvelda fram-
kvæmd þeirra viðreisnarráð-
stafana, sem ríkisstjómin hef
ur beitt sér fyrir. Þeir heimta
nýtt kapphlaup milli kaup-
gjalds og verðlags, nýja
skatta, nýtt uppbótakerfi og
yerðbólguflóð.
NÚ HLAUPA
ÞEIR BÆ
FRÁ BÆ!
¥ Tndanfarið hafa skrítnir
hlutir verið að gerast
víða í sveitum landsins. —
Frammámenn Framsóknar-
flokksins hafa hlaupið þar
bæ frá bæ og boðið bændum
lán úr hinni nýju stofnlána-
deild landbúnaðarins og sjóð-
um Búnaðarbankans. Er nú
svo komið að Framsóknar-
menn eru farnir að þakka sér
hina nýju tekjustofna búnað-
arsjóðanna, er skapað hafa
möguleika til þess að lána
bændum út á hinar miklu
framkvæmdir, sem nú standa
yfir í sveitum landsins!
Mörgum munu finnast
þetta furðulegar fréttir. Allt
fram til þessa dags hafa mál-
gögn Framsóknarflokksins
haldið uppi stöðugum rógi
um ríkisstjórnina fyrir að
hafa farið nýjar og raunhæf-
ar leiðir til þess að tryggja
starfsemi búnaðarsjóðanna,
sem vinstri stjórnin skildi
við gjaldþrota á sínum tíma.
En úti í sveitunum hafa
Framsóknarmenn fundið að
viðreisn búnaðarsjóðanna
undir forustu ríkisstjórnar-
innar er orðin vinsæl. Þá
skirrast Framsóknarmenn
ekki við að hlaupa bæ frá
bæ og reyna að kaupa sér
fylgi með því að hæla sjálf-
um sér fyrir þá lánastarf-
semi, sem efling búnaðarsjóð-
anna hefur gert mögulega í
þágu uppbyggingarinnar í
sveitunum.
Þetta er að kunna vel til
vígs. Tíminn mun vafalaust
halda áfram að rægja ríkis-
stjórnina fyrir hina nýju
stofnlánadeild landbúnaðar-
ins. En úti í sveitunum hæla
Framsóknarmenn sér af
myndun hennar og reyna að
kaupa sér fylgi með því að
bjóða úr henni lán!
EFLUM KRABBA-
MEINSVARN-
IRNAR
Daráttan gegn krabbamein-
” inu verður stöðugt víð-
tækari. í öllum löndum, einn-
ig hér á íslandi, heyja vís-
indamennirnir þrotlausa bar-
áttu við hinn skæða sjúkdóm.
Þessa baráttu ber að styðja
og efla eftir fremsta megni.
UTAN ÚR HEIHin
Kapitalismi í Sovétríkjum
HELZT lítur nú út fyrir, að
bylting sé í aðsigi á efnahags-
sviðinu í Sovétríkjunum. Verið er
að gera ráðstafanir til að auka
framleiðná, og er það aukin
ágóðavon, er verða skal verka-
mönnum hvatning. Er hér siegið
á nokikuð annan streng en vani
er í sósíaliskum ríkjum.
ITndanfarinn mánuð hefur
Moskvublaðið ,,Pravda“ ritað
mikið um þetta mál. Snúast bau
skrif einkum um tillögur hag-
fræðiprófessors nokkurs í Khark-
ov í Ukrainu. Tillögurnar gera
m. a. ráð fyrir auknu svigrúmi
og sjálfstæði ráðamanna ein-
stakra verksmiðja, er leiða skuli
til meiri framleiðslu með minni
tilkostnaði.
I»ótt ýmissa skoðana hafi gætt
um þetta mál, þá virðist grunn-
tónninn vera sá, að núverandi
skipulag nái ekki þeim tilgangi
sínum að auka framleiðslu, og
því þurfi breytinga við.
Gert er ráð fyrir að miðstjóm
rússneska kommúnistaflokksins
taki málið til umræðu í næsta
mánuði.
Eins og titt er um skipulags-
breytingar í Sovétríkjunum, þá
virðast umræður um þær fyrst
hefjast fyrir alvöm, þegar æðstu
menn hafa þegar tekið sína á-
kvörðun, og hafizt hefur verið
handa um skipulagningu ein-
stakra atriða.
Kjarni tillagnanna nýju er,
eins og áður segir, hugmynd hag-
fræðiprófessors í Kharkov. Y.
Libermans, en hann er mikill
stuðningsmaður þess, að auka-
greiðslur hækki hlutfallslega til
starfsmanna þeirra verksmiðja,
er framleiða meira, en fyrir-
framgerðar áætlanir segja til um.
Aukagreiðslufyrirkomulagið á
að hvetja starfsmenn verksmiðj-
anna til að auka ágóðann eins
og hægt er með hámarksfram-
leiðslu og nýtingu starfskrafta
og véla.
Fyrra skipulag brást f
Það fyrirkomulag hefur verið
haft um langan tíma, að starfs-
menn verksmiðja. er fara fram
úr framleiðsluáætlun, fá auka-
greiðslur. Hins vegar hefur skipu
lagið verið á þann veg, að flestar
verksmiðjur hafa stefnt að lítilli
framleiðslu, þannig að tryggt sé,
að farið verði fram úr settu
marki. Boginn hefur ekki verið
/penntur það hátt, að svari til
"framleiðslugetu. og áhætta starfs
manna því lrtil.
öll fyrir tæki og verksmiðjur
í Sovétríkjunum eru í eign ríkis-
ins. Því fer mestur hluti ágóða
þeirra í ríkissjóð, Og mun hann
nema um 25% bekna ríkisins.
V erksmið jusjóðir
Lítill hluti ágóðans hefur runn
ið í sérstakan verksmiðjusjóð.
Stjórn hans er í höndum for-
stjóra verksmiðjunnar og full-
trúa verkamanna. Sjóðurinn
stendur undir aukagreiðslum til
iðnverkamanna, er gera á þeim
—■ Hingað til hefur fjár-
skortur valdið forustumönn-
um krabbameinsvarnanna
hér á landi miklum erfið-
leikum. En vaxandi skilning-
ur ríkir á nauðsyn þessarar
starfsemi. Krabbameinsfélag
íslands fær væntanlega á
næstunni nýja tekjustofna til
að standa undir starfsemi
sinni. En betur má ef duga
skal. Einskis má láta ófreist-
að til þess að bæta aðstöðu
vísindamannanna í starfi
þeirra.
Kennedy og Ben Bella,
auðveldara að bæta húsakynni
sín og fara í sumarleyfi. Auk
þess er fé veitt úr honum til að
baeta framleiðslutækni og starfs-
hætti.
Efling þeirra —
Liberman-áætlunin gerir ráð
fyrir því, að slíkir sjóðir eflist
mjög. Jafnframt eigi ráðaimenn
sjóðsins að fá meira sjálfstæði
og frelsi til að ráðstafa fé úr
honum.
Prófessorinn vill að einstakar
verksmiðjur fái að starfa á frjáls
ari hátt, en hins vegar eigi að
gera allar framleiðsluáætlanir af
sérstökum aðilum, er starfi ó-
háðir verksmiðjunum og verði
stjórnendur þeirra að lúta þeim
aðilum í því efni.
Ákveðin framleiðsla
og afgreiðslufrestur
Þannig myndu skipulagsyfir-
völdin ákveða fyrirfram fram-
leiðslumagn einstakra vöruteg-
unda og kveða á um afgreiðslu-
tíma. Fram til þessa hefur mikill
misbrestur orðið á því, að verk-
smiðjur afhentu vörur á tilsett-
um tíma og jafnframt hefur
verið erfitt að gera -viðeigandi
ráðstafanir gegn þeim starfs-
mönnum, sem hafa staðið sig illa.
Áætlunin gerir einnig ráð fyrir,
að yfirmenn hverrar verksmiðju
leggi fram sérstaka fjárhags-
áætlun, þ. e., hve marga starfs-
menn hún hyggst hafa, hve mik-
ið kaup skuli greiða þeim, með
hve miklum ágóða sé reiknað,
o. s. frv. ~
Þeim mun meiri ágóði —
Síðan á breytingin. til hins
betra aðallega að vera fólgin í
því, að þeim mun meiri ágóða,
sem verksmiðjan skilaði, þeim
mun meiri yrðu aukagreiðslurn-
ar til starfsfólksins. Þannig yrði
það í þágu verkafólksins að
stefna að sem mestri framleiðslu,
því að aukin framleiðsla gefur í
flestum tilfellum meiri ágóða.
Þetta er aðalfrávikið frá núver-
andi skipulagskerfi.
Hins vegar myndu allar auka-
greiðslur falla niður, ef verk-
smiðjunni tækist ekki að standa
við áætlun sína, bæði um fram-
leiðslu og afgreiðslufrest.
Prófessor Liberman kennir við
Efnahags- og verkfræðistofnun
Kharkov. Hann er einnig formað
ur rannsóknarnefndar efnahags-
mála í héraðinu.
Kapltalismi?
Ekki verður annað séð, en það
komi nú æ betur í ljós, hverja
vankanta það hefur í sósíaliskum
löndum, að engin atvinnutæki
skuli vera i einkaeign. Sú breyt-
ing, sem hér á sér stað, viður-
kennir „gróðatilbneiginguna". —.
svo notað sé eitt af slagorðum
kommúnista, og það seim meira
er, hyggst hagnýta hana. Það
virðist ekki vera nóg hvatning
að vinna eingöngu í þágu ríkis-
ins — eða framtíðarskipulagsins,
kommúnisma, sem um síðir á að
færa öllum allt — eftir þörfum.
Skiptalögin verði
endurskoðuð
ÓLAFIJR Jóhannesson og Ásgeir
Bjarnason hafa flutt á Alþingi
þingsályktunartillögu um að
skora á ríkisstjórnina, að bún
láti fara fram endurskoðun á
skiptalögunum, 1 3/1878. Fluttu
flutningsmenn tillögu sama efnis
á síðasta þingi, en hún lilaut þá
ekki aégreiðslu.
í greinargerð með tillögunni
vekja flutningsmenn athygli á
því, að á síðasta þingi voru sett
ný erfðalög. En milli erfðalaga
og skiptalaga séu ■ svo náin
tengsl, að endúrskoðun sikipta-
laga hljóti að sigla í kjölfar nýrra
erfðalaga. Auk þess benda þeir
á, að núgildandi skiptalög séu
orðin úrelt í mörgum efnum,
bæði vegna breyttra aðstæðna og
breyttrar löggjsfar á öðrum
sviðum. ... -i.