Morgunblaðið - 30.10.1962, Blaðsíða 10

10
MORGVNBLifílfí
Þriðjudagur 30. október 196&

MAMéMh
‘
■
ÍTALSKI auðjöfurinn Enrico
Mattei lét lífið s.l, Ijiugar-
dagskvöld, þegar einkaþota
hans hrapaði til jarðar
skammt frá Milanó á Norð-
ur ítaliu. Mattei var á leið
til Milanó frá Sikiley, og var
forstöðumaður Rómarskrif-
stofu bandariska vikuritsins
TIME, William McHale, með
honum í vélinni, en flugimað-
ur einn af reyndustu flug-
stjórum Alitalia flugfélags-
ins. Var McHale að kynna
sér störf Matteis, á vegum
TIME.
Slys þetta er nú í rann-
sókn, því grunur liggur á að
hér geti verið um skemmdar-
Enrico Mattei við laxveiðar i Haffjarðará sl. sumar.
Tók ástfóstri viö Isiand
Italski olíukóngurínn Mattei fórst á sunnudag
verk að ræða, og að Mattei
hafi verið myrtur.
Mattei var með afbrigðum
duglegur og ötuli maður og
vann að jafnaði 18 tíma á
sólarhring. En eitt var það,
sem hann lét eftir sér á
hverju sumri, og það var að
fara til laxveiða. Hann hafði
nokkur sumur skroppið til
Skotlands og Noregs í þessu
skyni, og síðasta sumar kom
hann hingað til íslands. Var
Mattei í 10 daga við veiðar
í Haffjarðará á Snæfellsnesi
ásamf tveimur ítölskum vin-
um sínum og einum Breta.
Hafði hann gert ráðstafanir
til að koma hingað á hverju
sumri framvegis.
Hingað kom Ma'ttei imeð
einkaflugvél sinni hinn 30.
júní s.l. og lenti á Keflavíkur-
flugvelli. Var þetta ný
tveggja hreyfla þota af gerð-
inni Eockheed JetStar, sú
sama og hann fórst með á
laugardag. Ekkert mátti segja
frá komu hans hingað fyrr
en hann var farinn, og var
það af öryggisorsökum. Björn
Pálsson, flugmaðue, flutti
Mattei að Haífjarðará og sótti
hann þangað þegaT Mattei
þurfti að bregða sér til Reykja
víkur í verzlunarerindum, og
flutti hann til Keflavíkur þeg
hér, hafa sömu sögu að segja.
Hann var yfirlætislaus, alþýð
legur og hver manns hugljúfi.
Sagðist hánn þurfa að köm-
ast á laxveiðar örfáa daga
á ári „til að hlaða geymana",
eins og hann orðaði það. Matt
ei tók miklu ástfóstri við land
ið og var ákveðinn í að koma
hingað á hverju surnri. Hann
léik við hvarn sinn fingur
þarna í sumarleyfinu, og dró
um 60 laxa.
~X
' OAS
Á síðastliðnum vetri voru
tvær tilraunir gerðar til að
ráða Mattei af dögum með
því að fremja skemmdarverk
á flugvél hans. Seinni tilraun
in var gerð í febrúar, og var
þá talið að OASmenn í Alsír
stæðu á bak við hana. En
Mattei var fylgjandi því að
Serkir fengju yfirráð í Alsír,
og hafði gert samninga við
út'Jagastjórnina um réttindi
til olíuvinnslu þar.
-X
Foringi skæruliða
Enrico Mattei var einn af
Hannfvar andfasisti og á stríðs
árunum stjórnaði hann skæru
liðaflokki kristilegra demó-
krata, sem börðust gegn Þjóð-
verjum.
Fé það, sem ríkið veitti, gekk
til þurrðar, en Mattei lét það
ekki á sig fá og hélt áfram.
Fann hann nýjar olíu og gas-
lindir á Ítalíu, og samdi um
Aðaistöðvar E.N.I. í Metanopoli, skammt
Milano
Eftir heimstyrjöldina síðari
var Mattei kosinn á þing sem
fulltrúi kristilegra demókrata,
stærsta flokks Ítalíu.
Mussolini eínræðisherra
ítai.u hafði á árunum fyrir
heimstyrjöldina stofnað ríkis-
olíukaup í Sovétríkjunum
Arabalöndunum.
og
~X
Lockhead JetStar þota af sömu gerð og flugvél Matteis.
ar Mattei hélt heim hinn 9.
júlí. í viðtali við Mbl. dag-
inn eftir brottför Matteis,
sagði Björn Pálsson m.a. um
hann: Enrico Mattei forðast
að vekja á sér athygli þar
sem hann fer. Hann er há-
vaxinn og grannvaxinn, mjög
geðslegur maður, látlaus og
prúður.
Aðrir, sem kynntust Mattei
fimm sonum liðsforingja í
ítalska riddaraiiðinu, fæddur
árið 1906. 14 ára að aldri
hæiti hann námi 02 hóf vinnu
í verksmiðju. Smám saman
óx honum fiskur um hrygg
og rúmlega tvitugur varð
hann forstjóri fyrii sútunar-
stöð, en um þrítugt eignað-
ist hann fyrsta fyrirtæKÍ s.itt,
sem var efnaverKsuuOja.
fyrirtæki til að leita að olíu
og jarðgasi á Ítalíu. í styrj-
ajdariiok var félag þetta í
mestu vanmtðu og fjárhags-
el;fiðieikum. Fói ríkisstjórnin
þá Mattei að gera félagið upp,
og tók hann það að sér. En
1 stað þess að gera félagið
upp, vann Mattei að því að
eha það og láta fara fram
freKan leit að oliu og gasi.
Fjármálaundrið
Brátt varð Mattei einn af
voidngustu olíukóngum í
heimí. Og þótti félag hans,
Ente Nationale Idrocarburi
(E.N.I.) væri eiign ríkisins,
rak Mattei það eins og einka-
fyrirtæki sitt, og réði þar
lögum og lofum. Mikið hefur
verið ritað um „fjármálaund-
rið á Ítalíu" á síðustu árum,
og á það undur ekki sizt rót
sína að rekja til framkvæmda
Matteis. Sú stórkostlega iðn-
væðing, sem bar hefur farið
fram á undanförnum árum,
byggist fyrst og fremst á orku
lindum E.N.I.
-x
Þjóðarhetja
Heima fyrir er Mattei dýrk
aður sem þjóðarhetja. Ein-
sta-ka raddir hafa þó verið
uppi um það á Ítalíu að Matt
ei hafi verið veitt of mikil
völd. Þannig var t.d. tillaga
lögð fyrir þingið um að stofna
nýtt ráðuneyti í Róm, sem
hefði eingöngu með mál E.N.I.
að gera. Var þessi tillaga
rædd nokkuð í þinginu, og
loom þar m.a. fram að reikn
ingar E.N.I. væru ebki lagð
ir fyrir rikisendurskoðun. Að
lokum var samþykkt að at-
huga málið nánar innan ríkis-
stjórnarinnar, en jafnframt
samiþykkt að ef nýtt ráðu-
neyti yrði stofnað, væri sjálf-
sagt að fela aðaliáðgjafa og
perónulegum vini Matteis for
stöðu þess.
Meðal starfsmanna E.N.I.
var Mattei mjög vel liðinn,
enda er allur aðbúnaður
þeirra til fyrirmyndar. Hann
lét m. a. byggja nýja-borg,
Metanopoli, skammt utan við
Milano fyrir aðalstöðvar E.N.I.
og var þar ekkert sparað fyrir
starfsfólkið. Einnig hefurhann
flutt ótal fjölskyldur frá
þeim héruðum á Suður ítaliu,
þar sem atvinnuleysið og neyð
in eru mest, og veitt þeim at-
vinnu og ný heimili á Norður-
Ítalíu Var svo komið að um
400 pús. manns áttu afkomu
sína undir Mattei. Ekki var
Mattei alls staðar jafn vin-
sæll. Eins og fyrr er getið
reyndu OAS menn að ráða
hann af dögum vegna samn-
inga hans við Serki. En það
voru fleiri, sem höfðu horn í
síðu hans. Með hagkvæmum
samningum við Araba náði
hann víðtækum viðskiptum
frá eldri og þekktari olíu-
hringum, og þótti þeim Mattei
harður í viðskiptum. Var jafn
vel talið að fleiri en OAS
menn vildu hann feigan.
-x.
Olíukóngurinn eldsneytlslaus
Hvert, sem Mattei fór,
fylgdi honum lífvörður, og
alltaf var hafður vörður um
Lockheed JetStar flugvél
hans hvar sem hún kom. Á
sunnudag hélt Mattei ásamt
McHale fulltrúa TIME og flug
manni sínum frá Sikiley til
Milano. Fyrir brottförina var
flugvélin að sjálfsögðu skoð-
uð gaumgæfilega eins og
venja er til. En skammt frá
Milanó kallar flugmaðurinn
til flugvallarins og segir mjög
undrandi: Það er eins og við
séum að verða eldsneytis-
lausir. Fleira heyxðist ekki frá
flugvélinni, en brak hennar
fannst við þorpið Bascape,
um 15 kílómetrum fyrir sunn-
an Milanó.
1
1