Morgunblaðið - 02.02.1963, Side 11

Laugardagur 2. febrúar 1963
MORCVNBLAÐIÐ
11
Áfengisvariíarnefnd kvenna fagnar
w
Spröngupeyarnir þrír Guðjón, Ásbjörn og Birgir.
dansarar eða loftfimlei'ka-
menn.
— Kemur ekíki fyrir að
menn meiði sig á þessu?
— Jú, stöku sinnum. Þeir
sem kunna ekki n£gu vel. Það
Ihefir komið fyrir að strák-
ar hafa__handleggsbrotið sig
og fótbrotið. Þá er þetta tek-
ið niður af „löggunni". En
(það er alltaf sett upp aftur.
— Spranga stelpur líka?
— Jú, jú,. En það eru samt
miklu meira strákar. '
— Hafið þið ekki reynt að
setja káðilinn hærra en_ hann
er héma?
— Jú, en þá tekur „löggan“
hann niður strax. Það þýðir
ekkert.
— Hver gefur ykkur svo
band í þetta og setur það
upp fyrir ykkur?
— Við verðum alltaf að
stela bandi. Víð setjum það
svo upp sjálfir.
— Lítur enginn eftir þvi
hvort bandið er farið að
siitna?
— Jú, jú. Við gerum það
alltaf annað slagið.
— Ég hef farið niður á því,
alveg ofan af brún, segir Guð-
jón. — Það voru einhverjir
Bretar að renna sér niður á
því á stígvélum og við fór-
um á eftir.
— Spranga margir strákar
í Eyjum?
— Já, margir.
— Hvað eruð þið flestir í
einu?
— Svona um 20 mest.
— Og ykkur finnst þetta
skemmtilegt?
— Já, það er ofsa fjör að
spranga, maður, segja strák-
hjallarnir geta verið óörugg-
ir, holt undir brúnir og lausir
steinar. Það hafa hlotist af
því slys. Eiginlega þyrfti að
segja strákunum til við þetta
Þingvöllum 1930. Jónas lenti
einnig í því, er hann var kaf-
ari við Vestmannaeyjahöfn
að sækja gamVn sigfélaga
sinn, sem hrapað hafði úr
Heimakletti.
Guðjón sprangar á annari hendi.
arnir er við kveðjum þá. Þeir
hafa sjálfsagt eins og við kom
ið hund’blautir heim úr þees-
ari skemmtiför.
Sigmenn byrja á að spranga.
Undir kvöldið skrepp ég
®ð heimsækja Jónas Sigurðs-
son, sem nú er maður kom-
inn á efri ár og tekinn við
húsvörzlu í Gagnfræðaskól-
anum. Hann er eins og fyrr
eegir einn kunnasti sigmaður
í Eyjum, þótt nú sé hann
hættur þvL
— Já, það byrja allir sig-
menn hér í Eyjum á því að
spranga sem strákar. Svo fara
þeir að stelast í egg, ná sér
í fýlsegg. Það versta er að
þeir fara sjaldnast í bandi
til þess, klifra í bergið. Það
getur verið hœttulegi. Þeir
þekkja ekki bergið. Gras-
og kenna þeim, sem áhuga
háfa, nokkur undirstöðuat-
riði í sigi og að ganga með
byrðar í bratta. Maður á
' alltaf að hafa lausa þá hönd-
ina, sem að brekkunni veit
til þess að geta gripið sér í
ef eitthvað kemur fyrir.
Jónas segir okkur síðan
ýmsar gamlar sigsögur, sem of
langt er hér að telja, enda
þörfnuðust þær skýringa á
staðháttum sem ekki er hægt
að gefa nema í talsvert löngu
máli. Jónas horfði eitt sinn
á eftár einum sínum bezta
vini hverfa fyrir fram af bjarg
brúninni. Þar lét einn fær-
asti sigmaður Vestmannaeyja
lif sitt, fyrir lítilfjörlega
slysni. Sá hinn sami kleif
bergið með jakkann sinn á
handleggnum, vaðlaus á sama
stað og verið var að sýna á
— Ég náði honum í fyrstu
tilraun, er ég kafaði. Höfuð-
ið var klofið. Þetta 'var ekki
alltaf eintóm skemmtun, enda
var þá sigið sér til lífsbjargar.
Fuglatekja og eggja var stór
liðux í lífsbjörg Eyjaskeggja
í þá daga. Egg og dúnn voru
seld og fugl látinn í vöru-
skiptujn upp á land.
— Og ferðu enn til fugla-
tekju?
— Ég fer í lunda á hverju
sumri. Mér finnst eiginlega
að ekkert sumar hafi komið
nema ég komist í lundann,
segir þessi broshýri, hvíthærði
maður, sem enn er kvikur í
hreyfingum og léttur á sér.
vig.
Hundurinn á Hringver eltir
strákana.

cfengislausum shemmtunum
og tomstundustufii æshufóihs
AÐALFUNDUR áfengisvarna-
nefndar kvenna 1 Reykjavík og
Hafnarfirði var haldinn 24. jan-
úar 1963.
Nefndin hefur eins og undan-
farin ár, leitazt við að hjálpa
drykkjusjúku fólki og aðstand-
endum þess, eftir því sem unnt
er. Auk þess sem nefndin lætur
ýmis mannúðar- og menningar-
mál til sín taka.
Eftirfarandi tillögur voru sam-
þykktar á fundinum:
1. Aðálfundur áfengisvarna-
nefndar kvenna í Reykjavík og
Hafnarfirði haldinn 2l4/l 1963
lýsir ánægju sinni yfir danssam-
komum unglinga, sem haldnar
eru í „Lídó“ þar sem áfengis-
veitingar eru ekki leyfðar. Vitað
er að danssamkomur þessar fara
vel fram og unglingunum, sem
sækja þær til ánægju, enda eru
foreldrar og aðstandendur fólks
á aldrinum 16—2il árs þakklátt
fyrir þessa starfsemi. Fundurinn
beinir því til réttra aðila, að
leggja þessari starfsemi það lið,
að „Lídó“ geti haldið áfram á
sömu braut, t. d. með því að
fella niður skémmtanaskatt.
2. Aðalfundurinn fagnar öllu
því mikla starfi sem unnið er
til menningar æskufólki víðs
vegar um landið, með því að
kenna því að verja vel tóm-
stundum sínum, ekki sízt hér í
Reykjavík. Um leið og nefndin'
þakkar öll þessi störf beinir hún
því til allra ménningarfélaga og
einstaklinga, að leggja hér góðu
máli sem bezt lið. Meðal annars
með því að skapa sterkt almenn-
ingsálit gegn lélegu skemmtana-
haldi, skaðlegum kvikmyndum
og áfengisnautn, og öllu öðru
sem skaðað getur dýrmætustu
eign þjóðarinnar, æskufólkið.
Stjórnin var öll endurkosin,
en hana skipa: Guðlaug Narfa-
dóttir, formaður; Fríður Guð-
mundsdóttir, varafomaður; Krist
ín Sigurðardóttir, ritari; Sesselja
Konráðsdóttir, gjaldkeri; Aðal-
björg Sigurðardóttir, meðstjórn-
andi; Jakobína Mathiesen; Þór-
anna Símonardóttir.
— Sildveiðarnar
Framh. af bls. 6.
landssíldinni. Það, sem fyrst og
fremst hefur orðið til þess, að
svo vel hefur tekizt, eru ýms
brautryðjendastörf, sem unnin
hafa verið á undanförnum Qrum
og áratugum í sambandi við
markaðsöflun fyrir þessa síld,
saltaða, frysta og ísvarða, en þá
hafði oft veiðzt vel af henm í
reknet.
Sérstaklega er ánægjulegt,
hversu vel hefur tekizt um sölu
á frystri síld. Á haust- og vetrar-
vertíð 1961—1962 var fryst og
selt til útflutnings 20.000 tonn,
og á þessari vertíð, sem nú stend
ur yfir, er búið að frysta 28.000
tonn, og er það svo til allt selt
Og mikið útflutt. Þó hefur enn
ekkert verið selt til Sovétríkj-
anna, en í nýgerðum milliríkja-
samningi er gert -ráð fyrir allt
að 12.000 tonnum- af frystri síld
þangað á þessu ári. Einnig er
eftir að frysta nokkurt magn af
smásíld og síldarflökum upp í
þegar gerða samninga við V-
Þýzkaland. Það er því enn hægt
að frysta verulegt magn af síld
á þessum vetri og vori vegna
markaðsaðstæðna. Undanfarin ár
hefur nokkuð verið flakað af
Suðvesturlandssíldinni og hafa
flökin verið söltuð og súrsuð í
tunnur til útflutnings. Markaðs-
möguleikar eru nokkuð góðir
fyrir síldina þannig verkaða og
verið gerðir verulegir sölusamn-
ingar um þannig verkaða síld.
En á þessari verkunaraðferð eru
þeir vankantar, að framleiðslu-
kostnaður verður nokkuð hár og
því ekki hægt að greiða viðun-
andi verð fyrir fersksíldina.
Einnig þarf flökunarvélar, sem
eru mjög dýrar í stofnkostnaði.
Af þessum ástæðum hefur ekki
verið framleitt flægilegt upp í
þessa samninga. Þessari fram-
leiðslu fylgja einnig þau vand-
kvæði, að hún hefur mjög tak-
markað geymsluþol, og verður
því að afhenda vöruha svo til
eftir hendinni, eftir því sem
neyzluþörfin er hverju sinni. Á
síðastliðnu hausti tókst að selja
nokkurt magn af frystum síldar-
flökum. En vegna þess að fram-
leiðslukostnaður er einnig nokk-
uð hár á þeirri verkun, varð
ekki mögulegt að greiða viðun-
andi verð fyrir fersksíldina til
þessarar verkunar heldur. Þótt
enn hafi ekki tekizt að selja
fryst síldarflök á því verði, að
jafngildi markaðsverði á heil-
frystri síld, tel ég mjög líklegt,
að þessi verkunaraðferð eigi
mikla framtíð fyrir sér. Þegar
síld eða síldarflök hafa verið
fryst með þeirri tækni, sem við
ráðum nú yfir, er hægt að geyma
hana óskemmda í 2 ár eða meira.
MatvælL sem hafa svo mikið
geymsluþol, eru auðveld til
flutnings og dreifingar svo til
hvert sem er í heiminum. Með
því að flaka síldina, verður hún
fyrirferðarminni, en ef hún er
heilfryst, og því minni kostnað-
ur vegna flutnings og umbúða.
Þá er það mikill kostur, að hægt
er að nota til flökunar gæða-
minni síld en til annarrar verk-
unar til manneldisneyzlu. Síldin,
sem veiðist síðari hluta vetrar
Og á vorin er mögur Og því ekki
hæf til söltunar og jafnvel ekki
til heilfrystingar, en hún er
ágæt til flökunar. Það er því
mjög þýðingarmikið, að fram-
leiðendur eigi kost á hagkvæm-
um stofnlánum til kaupa á flök-
unarvélum, sem eru mjög dýrar
og því flestum framleiðendum
ofvaxið, nema fjárfestingarlán
fáist til þess.
Ég held, að það verði nú varla
um það deilt lengur, að sjávar-
útvegurinn er og verður um
langa framtíð afkastamesti verð-
mætisöflunarmöguleikinn, sem
þjóðin hefur völ á. Vil ég þó á
engan hátt gera lítið úr ýmsum
öðrum möguleikum, svo sem
land'búnaði, neyzluvöruiðnaði,
ferðamannaþjónustu, flugi og
siglingum, og jafnvel stóriðju.
Möguleikar þjóðarinnar eru mikl
ir, en sjávaraflinn er og verður
afkastamestur og hagstæðastur.
Sérstaklega eru það síldveiði-
möguleikarnir, sem gefa mikla
möguleika. Og vitanlega ber a@
keppa að því að nýta þá sem
bezt, og er þá aðalatriðið í því
sambandi að framleiða sem mest
af síldinni til manneldis. Til þess
eru vissulega mjög miklir mögu
leikar, þar sem verulegur hluti
mannkynsins býr við matvæla-
skort. En síldin hefur mikið nær-
ingargildi, sem kunnugt er, svo
sem eggjahvítuefni, fitu og
vítamín, einnig flest steinefni,
sem lífið þarfnast. Það ætti að
vera hægt að auka mjög síldar-
neyzlu í heiminum, en til þess
þarf mikið átak, mikla vinnu,
tækni og fjármagn. Það er mik-
ið talað um samstarf þjóða nú.
Hér er verkefni fyrir þær þjóð-
ir, sem mesta hagsmuni hafa af
sildveiðum. Til dæmis væri ekki
óeðlilegt, að samstarf tækist
með Islendingum, Færeyingum,
Norðmönnum, Svium og ÍDönum
um stórt átak til markaðsöflunar
á síld til manneldis. Væri ekki
rétt, að ráðherrar okkar kæmu
þessu stóra máli á dagskrá á ein-
hverjum þeim mörgu fundum
Norðurlandaráðs eða ráðherra-
fundum Norðurlandanna. Ef
hægt væri að tvöfalda eða marg-
falda tölu þeirra manna, sem
nota sild til. neyzlú í svipuðum
mæli og ýmsar þær þjóðir, sem
mest nota nú, svo sem Svíar,
Þjóðverjar, Tékkar og Pólverjar,
yrði mikil eftirspurn eftir ýms-
um tegundum síldarafurða.