Morgunblaðið - 13.02.1963, Blaðsíða 6

6
MORCVWBLAÐIÐ
Miðvikudagur 13. febrúar 196?
Félag íslenzkra iðn-
rekenda 30 ára
HINN 6. febrúar sl. voru 30 ár
liðin frá stofnun Fé'ags íslenzkra
iðnrekenda. Félagið var stofnað
að frumkvæði Sigurjóns Péturs-
sonar á Áiafossi, sem boðaði til
undirbúningsfundar 27. janúar
1933. Verksmiðjueigendur í
Reykjavik og nágrenni voru
boðaðir á fundinn og mættu
fulltrúar fyrir sjö verksmiðjur.
Hinn 6. febrúar árið 1933, var
síðan stofnfundurinn haldinn,
voru stofnendur félagsins fuli-
trúar frá 13 verksmiöjum í
Reykjavík og nágrenni. Hlutu
sæti í fyrstu stjórn félagsins
þeir sömu og skipuðu undirbún-
ingsnefndina, Sigurjón Péturs-
son, Eggert Kristjánsson og H. J.
Hólmjárn.
Tilgangur félagsins bá og síð-
ar „er að efla og vernda íslenzk-
ani verksmiðjuiðnað og vera
málsvari hans í hvívetna“.
Ekki er rúm til þess hér að
rekja sögu Félags íslenzkra iðn-
rekenda, en hér skal þó drepið
á nokkur verkefni, sem félagið
hefur fengizt við á undanförnum
árum.
Frá stofnun félagsins og ávallt
síðan hefur Félag íslenzkra iðn-
rekenda látið tollamálin sig
miklu varða. Var íslenzk tolla-
löggjöf lengi á flestum sviðum
iðnaðinum óhagstæð, og óþægi-
legur Ijár í þúfu.
Lagfæring á þessu efni þok-
aðist ófram eftir því sem árin
liðu, en stærsta sporið í þá átt
að bæta tollakjör iðnaðarins var
stigið árið 1954 fyrir atbeina
F.Í.I., en það ár var tollskráin
öll endurskoðuð með tilliti til
iðnaðarins. Um þessar mundir
er unnið að heildarendurskoðun
tollskrárinnar og hefur fram-
kvæmdastjóri F. í. I. átt sæti í
nefndinni.
Iðnsýningar og önnur kynning
á íslenzkum iðnaði hefur frá
Ágreiningur kommúnásia
gefur tilefni til bjartsýni
að lokum leiddi til eigin hnign-
unar. „Þetta gefur tilefni til
bjartsýni um framtíð frelsisins
og trú á það að ef við stöndum
fastir fyrir, ef við hvorki þreyt-
umst né hikum mun okkur miða
áfram að réttarstjórn í friðar-
þjóðfélagi,“ sagði ráðherrann.
Með Rusk komu aðstoðar ut-
anríkisráðherrarnir Alexis John-
son og Áverell Harriman, og
Roger Hilsman, forstöðumaður
upplýsingadeildar utanrikisráðu-
neytisins. Allir voru þeir sam-
mála um að einingin innan
kommúnismans væri nú engin
lengur vegna hugsjónaágrein-
ings.
Washington, 11. febr. (AP).
DEAN RUSK utanrikisráðherra
Bandarikjanna sagði í dag að
klofningurinn milli Kína og
Sovétríkjanna gæfi astæðu til
bjartsýni um framtíð frelsis í
heiminum. En hann sagði að
Vesturveldin yrðu áfram að
vera vel á verði. Ógnanir komm-
únista eru enn hinar alvarleg-
ustu, og geta sumsstaðar í heim-
inum orðið enn alvarlegri, sagði
Rusk. Kom hann fram í dag í
sjónvarps-spurningaþætti ásamt
þremur fremstu samstarfsmönn-
um sínum til að ræða deilur
Kínverja og Rússa.
Rusk sagði að deilur þessar
sönnuðu að kommúnisminn —
en ekki nútíma lýðræði — hefði
inni að halda þann kjarna, sem
Aðalfundur
Lúðrasv. Svans
AÐALFUNDUR Lúðrasveitarinn-
ar Svans var haldinn í æfinga-
sal sveitarinnar, Austurbæjar-
skólanum, 27. janúar sl.
Þær breytingar urðu á stjórn
sveitarinnar, að gjaldkerinn Guð-
jón Einarsson baðst undan endur-
kjöri, en í hans stað var kjörinn
Jóhann Gunnarsson. Einnig baðst
undan endurkjöri Sveinn Sig-
urðsson, meðstjórnandi og í hans
stað var kjörinn Snæbjörn Jóns-
son.
Að öðru leyti skipa stjórnina:
Reynir Guðnason, ritari, og Þórir
Sigurbjörnsson, formaður.
Á þessu ári hafa borgar- og
ríkisyfirvöld veitt sveitinni
styrk til kaupa á einkennisbún-
ingum, en þess var. orðin brýn
þörf. Sagði formaður, að hann
vænti þess að Lúðrasveitin Svan-
ur gæti skartað í nýjum bún-
ingum á Þjóðhátíðinni nú í sum-
ar.
■R- 'Wlv '\-r- ■ v> . V"
Á afmælisdegi F.ÍJ. tók félagið í notkun nýtt húsnæði á 4. hæð í húsi Iðnaðarbankans við
Lækjargötu og er meðfylgjandi mynd tekin á fundi í stjórn félagsins þann dag. Á myndinni
eru, talið frá vinstri: Sveinn S. Einarsson, Ásbjörn Sigurjónsson, Hannes Pálsson, Sveinn B.
Valfells, formaður, Gunnar Friðriksson, varaformaður, Sveinn Guðmundsson og Árni Jónsson.
öndverðu verið eitt af aðaláhuga
málum F.Í.I. Mest átak í þessu
efni gerði F.Í.I. árið 1952 í sam-
vinnu við önnur félagssamtök
með Iðnsýningunni miklu, sem
gerbreytti áliti þjóðarinnar á
möguleikum iðnaðarins hér á
landi.
Það hefur því um langt ára-
bil verið dagskrármál iðnrek-
enda og iðnaðarmanna að hér í
bæ yrði sköpuð varanleg aðstaða
til iðnsýninga. Að lokinni iðn-
sýningunni 1952 hófst F.Í.I.
handa um undirbúning málsins
og árið 1957 var stofnaður fé-
lagsskapur, Sýningarsamtök at-
vinnuveganna, til þess að hrinda
máli þessu í framkvæmd. Gerðu
þessi samtök samning við Reykja
víkurbæ um byggingu stórhýs-
is, m.a. til sýningahalds, sem nú
er að rísa á mótum Suðurlands-
brautar og fyrirhugaðs Þvotta-
laugavegar, og verður það vænt-
anlega fo’khelt á þessu ári.
Eitt mikilvægasta málið, sem
F.Í.I. hefur barizt fyrir var stofn
un Iðnaðarbanka íslands h.f., sem
stofnaður var af félaginu og
Landssambandi iðnaðarmanna.
Bankinn hefur nú starfað í 10 ár
og hefur reynzt þess megnugur
að leysa mikinn vanda fyrir iðn-
aðinn.
Meðal þeirra mála, sem efst
voru á baugi hjá F.Í.I. um langt
árabil, var að af hálfu hins
opinbera yrði komið fastri skip-
an á tæknilega fyrirgreiðslu
við iðnaðinn og höfð um það
samráð við hlutaðeigandi sam-
tök. Eftir nokkurra ára undir-
búningsathuganir, þar sem þreif
að var fyrir sér um hagfellasta
fyrirkomulag slíkrar fyr-
irgreiðslu var Iðnaðarmálastofn-
Un íslands stofnuð síðla árs 1953.
Eitt þeirra mála, sem efst eru
á baugi hjá F.Í.I. í dag er efling
stofnlánasjóðs iðnaðarins, Iðn-
lánasjóðs. Á síðasta ári var unn-
ið að endurskoðun gildandi laga
sjóðsins og mun á næstunni
verða lagt fram á þingi frum-
varp til nýrra laga, er væntan-
lega mun miða að verulegri efl-
ingu Iðnlánasjóðs.
Hinn kunni bautryðjandi í is-
lenzkum iðnaði, Sigurjón Péturs
son á Álafossi var formaður
F.Í.I. fyrstu 12 árin. Á þeim ár-
um haslaði félagið sér völl sem
alhliða málsvari verksmiðjuiðn-
aðarins. Síðan var Kristján
Jóh. Kristjánsson formaður um
11 ára skeið, sem var mikill at-
hafnatími í sögu félagsins.
Núverandi formaður félagsins
er Sveinn B. Valfells, en aðrir í
stjóm eru Gunnar J. Friðriks-
son, varaformaður, Hannes Páls-
son, Sveinn Guðmundsson, Ás-
björn Sigurjónsson, Ámi Jóns-
son og Sveinn S. Einarsson.
Eöiðaborgínni útrýmS
ó eftír Kerskálunum
STRAX og herskálunum í Reykja
vík hefur verið útrýmt, mun
verða hafizt handa um að rýma
Höfðaborgina og rífa húsin þar.
Þessar upplýsingar gaf Geir
Hallgrimsson, borgarstjóri, á
fundi borgarstjórnar s.l. fimmtu
dag. Tilefnið var tillaga, er Al-
freð Gíslason (K) hafði flutt um
að láta reisa baðhús með ker-
laugum og steypuböðum til sam
eiginlegra afnota fyrir íibúa Höfða
borgar.
Af þessu tilefni var svohljóð-
andi tillaga frá borgarfulltrúum
Velvakanda hefir borizt bréf
varðandi bankamál og fjallar
það um afgreiðslu banka á spari
sjóðsbókum og réttinn til að
taka innstæður út úr þeim.
Bréfið hljóðar svo:
• Með hvaða rétti
neitar bankinn?
„Herra Velvakandi .
Nýlega átti ég leið í tvo
banka, í báða til þess að segja
upp 6-mánaða bókum, með lít-
illi, eða frekar lítilli innstæðu.
í fyrri bankanum gekk allt eins
og í sögu, en í Kinum síðari, var
sannarlega öðru máli að gegna.
Að vísu fékk ég eftir nokkurt
þóf að segja upp innstæðunni,
en hins vegar var það vandlega
brýnt fyrir mér, að innstæðuna
gæti ég ekki fengið greidda,
nema gegn sérstöku vottorði
þess, sem fyrir bókinni teldist.
Með bókina í höndum taldi ég
mig hafa fullt umboð til þess
að taka út úr henni, ef mér
svo sýndist, en var heldur en
ekki betur bent á, að slíkt sam-
ræmdist ekki reglum bankans
og bæri mér auk bókarinnar að
sýna sérstakt vottorð frá bók-
areiganda (líklega um að ég
hefði ekki stolið henni). Nú veit
ég ekki til að bankinn telji sig
bera ábyrgð á hverjum hann
greiði út úr sparisjóðsbókum og
kom mér því þessi krafa bank-
ans spanskt fyrir, en um það
þýddi ekki að deila. Hins vegar
gleymdi ég að spyrja að þvi,
hvort mér bæri ekki einnig að
útvega mér hegningarvottorð.
Nú langar mig til þess að
spyrja; með hvaða rétti neitar
bankinn að greiða út úr bók,
sem til þess er vísað fram.
Það skal að lokum tekið fram
að nefndri sparisjóðsbók stal ég
ekki og að bankinn hefði alis
enga ástæðu til þess að væna
mig um þjófnað, síður en svo.
Ó. E“.
• Greiða skal handhafa
sem veit nafn eiganda
Út af fyrrgreindu bréfi snér-
um við okkur til fulltrúa eins af
bönkum borgarinnar og lögðum
fyrir hann fyrrgreinda spum-
ingu. Hann svaraði henni- á
þessa leið:
Samkvæmt reglum bankans
ber að segja upp svonefndum
6-mánaða bókum með 6 mánaða
fyrirvara. Ekki er skylda að
greiða innstæðu þeirra fyrr en
að loknum þessum uppsagnar-
fresti. Hitt er þó alla jafna gert
að greiða strax, einkum ef sér-
4__0 _____
Sjálfstæðisflokksins samþykkt
með 8:5 atkvæðum:
„Borgarstjórn telur, að bað-
hús og aðrar slíkar stofnanir, er
borgin lætur reisa, eigi að mið-
ast við skipulögð íbúðarhverfi
og vera til frambúðar. Hún tel-
ur því ekki rétt að láta reisa bað
hús vegna bráðabirgðahúsa á ó-
skipulögðu svæði og bendir i
þessu sambandi á, að baðhús þau
sem þegar eru fyrir hendi í borg
inni eru ekki fullnýtt. Með vís-
un til þessa er tillögu Alfreðs
Gíslasonar visað frá.“
staklega stendur á, og er þá
reiknað með venjulegum spari-
sjóðsvöxtum af bókinni siðustu
6 mánuðina áður en greiðsla fer
fram. Bækur með uppsagnar-
fresti eru á hærri vöxtum, 8
mánaða með 1% hærri, en 12
mánaða með 2% hærri vöxtum.
Varðandi spurningu Ó. E. er
það að segja, að þetta er nokkuð
á reiki hjá hinum ýmsu bönk-
um. Sumir borga strax og án
skilyrða einkum ef upphæðirn-
ar eru ekki háar, hins vegar
leitar bankinn nánari upplýs-
inga ef um stórar upphæðir er
að ræða. Hitt skal þó tekið
fram að handhafi sparisjóðsbók-
ar á lögum samkvæmt rétt á að
taka út úr henni án sérstaks
umboðs, ef hann gefur upp rétt
nafn eiganda bókarinnar. (Nöfn
bókareigenda eru ekki skráðar
á bækurnar). Samkvæmt þessu
á Ó. E. fullan rétt á að taka út
úr fyrrgreindri bók, hafi hann
gefið upp rétt nafn eiganda. Á
bókinni er númer og samkvæmt
því getur bankinn gengið úr
skugga um hver er skráður eig
andi.
Bankafulltrúinn bað Velvak-
anda að geta þess úr því mál
þetta væri komið á dagskrá, a3
fólk ætti ekki að skrá nöfn sín
eða uppba.fsstafi á bækur siin-
ar. Til þess væru þær nafnlaua
ar, að kæmust þær í hendur
óhlutvandra manna gætu þeir
ekki notfært sér þær til úttekt*
ar.
Þetta nafnleysi bókanna hefir
oft komið sér vel og það er ekki
óalgengt að handhafi bókar hef-
ir reynt að taka út úr henni.
en strandað hefir á því að hann
gæti gefið upp rétt nafn.
Velvakandi vonar að þessar
umræður verði Ó. E. til glöggv
unar og almenningi til fróð-
leiks.