Morgunblaðið - 19.02.1963, Blaðsíða 15

Þriðjudagur 19. febrúar 1963
MORC U fl BL AÐIB

ÁRIÐ 1897 samdi Paul Duk-
as tónverk, sem byggt er á
þekktu kvæði eftir Göthe og
gaf því naifnið „L ’apprenti
sorcier", eða ,,Galidraneminn“.
Dukas reynir að lýsa í tón-
um efini kvæðisins, sem seg-
ir frá nemanda gal'dramanns,
er reynir í fjærveru meistara
síns, að gera töfrakúnstir til
þess að létta sér þau störf,
sem hann átti að leysa af
hendi. Eitt af því, sem hann
þurfti að gera, var að sækja
vatn niður að á og bera inn
í húsið. Með töfraorðum magn
ar hann kúst til þess að vinna
verkið fyrir sig. Altt gengur
að óskum til að byrja með,
en þar sem nemandinn kann
ekki hin réttu töfraorð til
þess að stoppa kústinn við
vinnu sína, endar uppátæk-
ið með ósköpum. Kústurinn
heldur áfram að sækja vatn
og þegar allt er kornið á flot,
grípur nemamdinn til þess ör-
þrifaráðs að höggva kústinn
í sundur með öxi. En ekki
tekur þá betra við, því að
hinir sundurhöggnu bútar
halda áfrám starfi sinu og
nú með enn rosalegri áramgri
en áður. í»e<gar hér er komið,
sér nemandinn sitt óvænna,
og hrópar á hjálp. Kemur þá
lærimeistarinn sjálfur og skip
ar hinum sundurhöggna kústi
að láta af iðju sinni, hvað
hann gerir og hypjar sig í
burtu. Þetta er í fáum orð-
um efni það, sem verkið er
byggt á. Sagan er samt miklu
eldri en kvæði Göthes, því
hann síuddist við verk, sem
gríski satíristiinn Lucian
samdi, en hann var uppi ár-
in 120—180. Margir hafa séð
hvernig Walt Disney með-
höndlaði þetta viðfangsefni í
mynd sinoi „Fiantasia", en
þar fór gamall kunningi með
hlutverk galdramannsins, sem
sé Mikki Mús. Verk Dukas
er scherzo og minnir miklu
fremur á hin sinfónisku ljóð
Saint-Saens en hin impress-
íonisku verk Debussy og er
mjög framskit í anda, saman-
ber útsetningu o.fl. Þetta verk
er eitt af þeim, sem sérstak-
lega er hægt að mæla með
fyrir þá, sem eru að byrja
að hlusta á sígilda tónlist,
þar sem það er í mesta máta
aðgengilegt, án þess þó að
vera um of leioigjarnt.
Ein af nýrri útgáfum þessa
verks, er á hljómplötu frá
Columibia, en á henni.er einn-.
ig annað og leng>ra verk og
ekki síður áheyrilegt, en það
er ballettinn „La Boutique
Famtasque“, sem er útsetning
Respigtoi á ýmsum smálögum,
sem Rossini sarmdi eftir að
hann var að mestu hættur að
kompónera og seztur í helg-
an stein, þá 37 ára, en Ross-
ini varð 76 ára gamall. Sum-
ir hafa verið svo harðir í dóm-
um um Respi'hi, að segja að
þessi útsetning hans sé það
bezta sem hann hefur. gent.
En hvað um það ballettinn
ólgar af fjöri og lífsgleði.
Þessi verk eru hér flutt af
hlj'ómsveitinni Philharmonia
í London umdir stjórn Alceo
Galliera. Flutningurinn á „La
Boutique Fantasque“ er betri
en á „Galdranemanum“, sem
er leikinn nokkuð hratt. Um
túlkun á þessum verkum báð-
um, er það að segja, að húm
er með miklum glæsibrag
svo sem vera ber, er þessi
verk eiga í hlut. Hljóðritun
er mjög góð, einkum er neðra
tónsvið og bassd. með mikil'li
fyllingu. Þetta er trúlega
bezta upptakam, sem völ er
Þær plötuir sem
„Monfhly Letter“ veuur
sem hinar beztu í jan-
úarmánuði eru þessar:
BRAHMS: Fiðdusónötur
(Szeryng og Rubinsteim)
R.C.A.
BRAHMS. WAGNER:
Altorapsódía o.fl. (Lud-
wig). Coluimibia.
COUPERIAN, MARIAS
o.fl. Ýmis verk. Deutsc-
he Grammopihom.
KHACHATURIAN: Gay
ane og Spartacus
(Khaehaturian). Decca.
MOZART: Píanókonsert
ar K. 246 og K. 595
(Ketmpf) Deutsche
Grammophon.
MOZART: Píanókonsert
K. 503 (Bremdel) Vox.
Sömglög eftir Bethoven,
Hapdn og Weber (Dies-
kau) Deutsche Gramm-
ophon.
Spönsk sönglö'g (Vic-
toria de los Angeles)
His Miasters Voice.
TCHAIKOVSKY: Þyrni
rósa (Monteux) R.C.A.
TOHAIKO VSKY: Sin-
fónía no. 6 (Markev-
itoh) Philips.
f fe<brú'armán.uði vel-
ur tímaritið „Monthiy
Letter" þessar sem beztu
plötur mámaðarins:
B'BETHOVEN: Kvart-
ettar op. 18 no. 3 og
no. 6 (Drolc) Columhia.
BEETHOVEN: Sónötur
nefna aðra, sem hefur stór-
um merkari og veigameiri
tónverk að geyma, en engu
síður að'gengileg eins og him
fyrri. Plata þessi kom út hjá
Coltombia síðastliðið vor en
á henni stjórnar Otto Klemp-
erer hljómsveitimni Philharm-
onia í London í þremur for-
leikjum eftir Weber eða að
þessum óperum: „Töfraskytt-
an“, „Euryanthe" og „Ober-
oa“. Ennfremuir fóirleiiknum
að „Iphigénie en Aulide" eft-
ir Gluck og atriðum úr óper-
unni „Hans og Gréta“ (for-
leikur og milhspil) eftir
Huperdimck. Á þessari plötu
er flutningurinn á verki
Glucks tvímælalaust beztur.
Weber forleikirnir hefðu áð
skaðlausu mátt njóta meiri
ljóðrænna tilfinninga en
op. 7, op. 13 og op. 14,
no. 1 (Foldes). Deutsche
Grammiopihon.
BIZET: L’Arlesienne og
Carrmen svítur (Otter-
loo). Deutsohe Graanm-
ophon.
BORODIN, MUSSORG-
SKY, RIMSKY-KORSA
KOV: Nótt á fjiallinu
auða o.fl. (Pretre)
M.M.V.
BORODIN, SHOSTA-
KOVIT'S: Kvartettar
(Borodin strengjakvart-
ettinn). Decca.
BRUCH, HINDEMITH:
Skozk fantasiía. Fiðdu-
koinsert. (Oistrach).
Decca.
JON BULL: Harpsi-
kord verk (Dart). Ois-
eau-Lyre.
HAYDN: Sinfóníur no.
88 og 98 (Jochum)
Deutsche Grammophon.
MEND'ELSOHN; SCHU
BERT: Sinfónía í c-
moll. Menúettar o.fL
(I Musici). Philips.
MOZART: Serenada K.
361 fyrir blásturshlj óð-
tfæri (Joohum). Deut-
sohe Grammophon.
RIMSK Y-KORSAKO V:
Stíheherazade (Mont-
eux). R.C.A.
SIBELIUS: Simfónáur
no. 3 og no. 7 (Collins).
Decoa.
VAUG'HAN WILL-
IAMS: Sinfóniía no. 5
(Barbirolli). H.M.V.
tJr mynd Disn’ey’s
á aif „La Boutique Fantas-
qu.e“. Númer eru: CX,1776(m),
SAX 2419 (s).
Þar sem bent hefur verið
hér að framan á hljóðritun,
sem einkum er mælt með
fyrir byrjendiur, er ■ rétt að
Klemperer er gefið. Svo kem-
ur það furðulega. Það iiggur
»við að Klemparer sé stund-
um dálítið sentimental í at-
riðunum úr „Hans og Grétu“.
Ekki svo að skilja, að hanin
gangi á neinn hátt út í öfg-
ar, síðu.r en svo. Klemperer
sýni rbara meiri hlýju en mað-
ur á að venjast frá hans hendi.
Flutningur allra þessara verka
er mjög svo germanskur, og
er það vel. Um leið og byrj-
oindlinn kynnist þarna önd-
vegis verkum, kynnist hann
um leið einhverjum fræg*sta
hljómsveitarstjóra, sem nú er
uppi. Hljóðritun er með því
bezta sem heyrzt hefur frá
Columbia og númer eru: CK
1770(m), SAX 2417(s). Báð-
ar framannefndar hljómpiöt-
ur munu fáanlegar hér.
Abhygli var vakin á tveim-
ur upptökum, sem út komu
á árinu 1962, Mattbeusar
Passíunni í útgáfu Columbia
og Jóhannesar Passíunni í út-
gáfu Eleotrola, ekki alls fyrir
löngu. Bæði eru verk þessi
nokkuð löng og talsvert fyrir-
tækd að ráðast í að kaupa
þau, ednkum séu menn í vafa,
hvort þeir hafi ánægju af að
hlusta á þau. En fyrir þá,
sem eru í vaf um slíkf, 'er
rétt að benda á hljóðritun
frá Electrola á Magnificat eft-
ir Ðaoh, sem mun nú fáanlegt
hér. Verkið tekur rúnrnn hálf-
tíma í flutningi og er á einni
19 tommu plötu. Það gefur
ágæta hugmynd um snilii
Bacihs á þessu sviði tónlistar
og er forsmekkur að hinum
irismeiri Paaslum, em áður
var getið. Er eindiregið mædt
með, að menn kynni sér þetta
farm tónli'Star, þar sem ekki
er mi.k'lu til kostað við kaup
á þessu verki, og líki h.lust-
andanum tónlistin, getur hann
ótrauður ráðizt í hin stærri
verk. Á þessari upptöfcu er
Maginificatið flutt af Gewand-
haushljómsveitinni í Leipzig,
Thomanerkórnum og einsöngv
urum og einleikurum undir
stjórn Kurt .Thomas. Upptak-
an er gerð í Támasarkirkj-
unni í Leipizg, og er hljóm-
burður hennar, eftir upp'tök-
unni að dæma, mjög góður.
Magnifica't Batíhs er að öllum
líkindum samið árið 1723 og
telst hiklaust til hans önd-
vegisverka. Það hefst á stutt-
um hljómsveitarinngangi og
eru þar notaðir m.a. þrír
trompetar. Inngangurinn ein-
kennist af gleði og birtu, sem
er tekin upp af kórnum, þeg-
ar hann tekur við í fyrsta
vocai hluita . verksins. Hamn
byijar að sjálfsögðu á orðun-
um Magnificat anima mea.
Kórinn syngur mjög staccato,
sem reyndar er vani þýzkra
kóra a.m.k. í verkum Bachs,
og- hefur það vissulega siin
áhrif til þess, að hinn marg-
raddaði söngur verður snarp-
ari og greinist betur í sund-
ur. Sarna stemmning og gleði
ríkir einnig yfir næsta at-
riði, sem er fyrir mezzosopr-
an — Et exultavit spiritus
meus — sem sungið er af
Marga Höffgen, og er rétt að
geta þess strax. að hún er
tvímælalaust bezti einsöngv-
arinn í þessari upptöku, bæði
hvað varðar raddfegurð og
túlkuin. Ekki er ætlunin að
telja upp hvert atriði verks-
ins fyrir sig, heldur drepa á
það helzta. Við lok fyrri plötu-
síðu syngur Hermann Prey
bassaarl'una Quia fecit. Oft
hefur hann sungið betur, en
er hér eigi að síður góður.
Hljóðritun er sömuieiðis
einna lökust í þessu atriði
og í eina skiptið sam hægt
er að segja, að hún sé ekki
mjög góð. Sérstaklega skal
getið ariunnar fyrir alt — Es-
uirientes impiivit bonis, —
sem er eitt af mest heillamdi
a'triðum þessa fagra veitks.
Undirleikurimn er: tvær flaut-
ur, pizzioatostrengir og orgel.
Mjög er lofsvert hve óbóið
kemur vel út í terzettinum,
sem á eftir kemiur, en það
gegnir þar veigamiklu hlut-
verki, sem oft vill drukkna í
bljómsveit og söng. Verkinu
lýkur svo með tveimur kór-
um, sá hinn fyrri — Siout
locutus est — formfasitur
mjög, en hinn síðari — Gloria
Patri — bendir ótvirætt til
þess, sem síðar kom, eða
Sanotus í h-rnoll messunni.
Um stjórn Kurt Thomas er
það að segja, að hún er bæði
blíð O'g kraf’tmikil eftir því
sem við á, með silfuxskær-
um trompetum, og kórinn er
gersamlega óaðfinnanlegur.
Hljóðritun- er mjög góð og
í steireoupptökunni dreyfast
hinir einstöku raddlhópar yfir
mjög stórt svið. Sam.a er að
segja um hljómsveitina, hún
er mjög vel aðgreind. Númer
eru: E 60635(m) Ste 6083'5(s).
Birgir Guðgeirsson.
síarvsemi Sjálvs-
bjargar á ísafirði
AÐALFUNDUR Sjálfsbjargar
i ísafirði var haldinn sunnu-
daginn 3. febrúar. Fundinn sótti
Trausti Sigurlaugsson, framkv.-
stjóri Landssambandsins, og tal-
aði hann á fundinum og sagði frá
■tarfsenni sambandsfélaganna.
Formaður félagsins, Ingibjörg
Magnúsdóttir, flutti skýrslu
stjórnarinnar og sagði m.a. frá
húsakaupum félagsins, en á sl.
hausti tóku Sjálfsbjörg og Berkla
vörn höndum saman og festu
kaup á húseign Útvegsbankans
við Mjallangötu 5 á ísafirði. Fé-
lögin hafa þar komið upp sam-
eiginlegri verzlun, þar sem seld-
ar verða vörur frá öryrkjavinnu-
stofunum öllum á landjnu. Var
sú verzlun opnuð í desember, eins
og getið hefur verið hér í blað-
inu. í þessu húsi verða einnig
fundaherbergi beggja félaganna,
vinnustofur og íbúð fyrir fram-
kvæmdastjóra félaganna, en Sig-
urður J. Jóhannsson hefur verið
ráðinn framkvæmdastjóri og tek-
ur við því starfi 1. marz. Sjálfs-
björg fékk 150 þús. kr. að láni
frá Landssambandinu vegna húsa
kaupanna, og er ætlunin að
sækja um framlag úr nýstofnuð-
um Styrktarsjóði fatlaðra, sem
á að ganga upp í þetta lán. Fé-
lags- og skemmtifundir voru
samtals átta á starfsárinu og
vikuleg föndurkvöld voru hald-
in. Sl. sumar fóru félagsmenn
skemmtiferð að Staðarfelli í Döl-
um, sem tókst mjög vel. Þá hélt
félagið jólabazar í desember, og
seldist allt upp á einum stundar-
fjórðungi. Virkir félagsmenn eru
nú 55 og styrktarfélagar 48.
Stjórn Sjálfsbjargar á ísafirði
skip® nú: Ingibjörg Magnúsdóttir
formaður; Helga Marzellíusdóttir
varaformaður, og meðstjórnend-
ur Sigurður Th. Ingvarsson, Pá-
lína Snorradóttir og Guðmundur
Guðmundsson. — H. T.
ATHUGIÐ !
að borið saman við útbreiðslu
er iangtum ódyrara að auglýsa
í Morgunbladinu, en öðrum
blöðum.