Morgunblaðið - 28.02.1963, Blaðsíða 10

10
MORCVNBLAÐ1D
Fímmtudagur 28. febrúar 1963
HVÍ REKA SOVÉTRÍKIN NJÓSNIR?
A UNDANFÖRNUM ár-
um hefur 76 sendifulltrú-
um Sovétríkjanna, víða
um heim, verið vísað til
föðurhúsanna, þar eð þeir
hafa verið taldir personae
non gratae. Orsökin er
njósnir og undirróðurs-
starfsemi.
Hví njósna Rússar? Því
verður ef til vill bezt svar-
að með því að vísa til yfir-
lýsingar Krúsjeffs, for-
sætisráðherra Sovétríkj-
anna, sem rússneska frétta-
stofan „Tass“ birti 28. júní
1962. Yfirlýsingin hafði áð-
ur verið send formanni
kommúnistaflokks Japan,
Saneo Nozaka, og hljóðar
þannig:
„Aðeins þeir, sem búa
sig undir árás hafa þörf
fyrir að reka njósnir. Sov-
étríkin stuðla að friði um
heim allan. Þau hafa ekki
í hyggju að ráðast á neinn.
Þess vegna hafa þau enga
þörf fyrir að reka njósnir".
Svo mörg eru þau orð.
Staðfestingar þeirra má
leita í skjölum ríkisstjórna
víða um heim. Þar greinir
frá njósnamálum, sem full-
trúar sovézku stjórnarinn-
ar hafa verið riðnir við. Á
undanförnum tveimur ár-
um hefur hvert málið af
þessu tagi rekið annað. —
Skömmu eftir áramótin nú
voru þau orðin tólf, og sl.
mánudag bættist það 13. í
hópinn, er tveir fulltrúar
sovézka sendiráðsins á ís-
landi voru staðnir að
verki, er þeir reyndu að
afla sér upplýsinga um
varnarmál Atlantshafs-
bandalagsins hérlendis.
Hér á eftir skal farið nokkr
um orðum um njósnamál þau,
sem upplýst hafa verið á
undanförnum 26 mánuðum.
Skal stiklað á stóru, en ein-
stök mál þó rakin nokkru
nánar.
2 \ Montevideo, Uruguay. — f
janúar 1961 var einn af
starfsmönnum sovézka sendi-
ráðsins þar rekinn úr landi,
er upplýstist, að hann hafði
3) Bonn, V-Þýzkalandi. Oleg
' Yakolevich YENAKIYEV,
fréttaritara „Isvestia", var vís-
að úr landi í ágúst 1961, vegna
grunsamlegs hátternis.
4) V-Berlín.
lavovich
PROKHOROV, njósnari Rússa
hjá SÞ.
reynt að skipuleggja undir-
róðursstarfsemi. — Maðurinn,
Mikhail Kuzmich SAMOYL-
OV, fyrsti sendiráðsritari,
hvarf heim til Moskvu nokkr-
um dögum síðar.
2j Köln, V-Þýzkalandi. Val-
' erian PRIPOLTSEV, með-
limur verzlunarsendinefndar
frá Sovétríkjunum, var rek-
inn úr landi í júlí 1962. Hann
hafði verið tekinn höndum í
ágúst 1961, var síðar dæmdur
fyrir njósnir í febrúar 1962, og
sat í fangeisi þar til hann
hvarf til Moskvu.
Vladislav Stanis
SHUMISKIY,
fréttaritara TASS í V-Berlín,
var sömuleiðis vísað úr landi
í september 1961 vegna grun-
samlegs hátternis.
5) Aþena, Grikklandi. Feo-
' dor MITITEL, þriðja rit-
ara sovézka sendiráðsins, var
vísað úr landi í nóvember
1961, þar eð hann hafði haft í
frammi atferli, sem braut í
bága við hefðbundnar venjur
erlendra sendimanna, þ.e.
hafði „óleyfileg afskipti af
innanríkismálum“.
gj Haag, Hollandi. í október
1961 var Fanteleyemon
PONOMARENKO, a.nbassa-
dor Sovétríkjanna í Haag,
Anatolye Dimitriyevich POP-
OV, öðrum sendiráðsritara,
og Sergey VASILYEVICH,
verzlunarfulltrúa, vísað úr
landi fyrir afskipti af Golub-
málinu, svokallaða. Golub var
rússneskur vísindamaður, sem
baðst landsvistar í Hollandi,
og taldi sig pólitískan flótta-
mann. Til alvarlegra átaka
kom á Schipol-flugvellinum í
Amsterdam, og varð hollenzk
VYROROV, njósnari Rússa
hjá SÞ.
lögregla að skakka leikinn.
Allir þessir menn voru við-
riðnir ólöglegt athæfi vegna
Golubs og konu hans, sem
sneri aftur til Sovétríkjanna.
' Rússar brugðust illa við, og
ráku ambassador Hollendinga
í Moskvu, Henry Heller, úr
landi.
^ j Karachi, Pakistan. Mik-
hail Vasilyevich MATK-
IN, fréttaritari TASS, var rek-
inn úr landi í nóvember 1961
fyrir að skipuleggja og efna
til óeirða stúdenta í Karachi.
Þá hafði hann gerzt sekur um
13. njósnamálið á 26
13) tveirÁNstarfsmenn BH
jSSgwWí
SOVÉZKA SENDIRÁÐSINS
í REYKJAVÍK, L. DIMITRI-
EV OG L. KISILEV STAÐN- |gipB.
ir að verki við hafra- wBBt' Wfm
VATN, ER ÞEIR REYNDU
Wt ENN EINU SINNI AÐ FÁ ÍS- | ^ 1
jHBpp5* LENDING TIL AÐ AFLA
LEYNILEGRA UPPLÝSINGA , ” 'W,
jSjM UM HERSTÖÐ NATO Á Ív
wjjjjíí KEFLAVÍKURFLUGVELLI. í $ >*‘*°'*—
DEGI SÍÐAR VAR ÞEIM 1 t J
mgL VÍSAÐ ÚR LANDI.
kom'izt aðFðvUarrpakframJ þeúrí H i'>
spurningu: HVAÐ ERU ^HL H
STARFSMENN SOVÉZKA j

jeffs: ,,AÐEINS ÞEIR SEM ||
mmm BÚA SIG UNDIR ÁRÁS HB/Wi H
L. Dimitriev, staðinn að verki
á íslandi.
HAFA ÞORF FYRIR
REKA NJÓSNIR"
L. Kisilev, staðinn að verki
á fslandi.
að fara um landamærahéruð
landsins án leyfis og vega-
bréfs.
gj Ottawa, Kanada. Aðstoð-
arhermálafulltrúi sovézka
sendiráðsins í Ottawa, Ana-
toly Fedorovich LOGINOV,
var vísað úr landi í desember
1961. Var hann staðinn að því
að reyna að afla leynilegra
upplýsinga frá opinberum
starfsmönnum.
9j SÞ, New York. — Yuriy
MISHUKOV, sovézkum
túlki hjá SÞ, og Yriy V. ZAT-
SEV, stjórnmálafulltrúa hjá
samtökunum, var báðum vís-
að frá Bandaríkjunum á miðju
ári 1962, er upp komst, að
þeir höfðu reynt að afla leyni
legra upplýsinga hjá starfs-
mönnum bandarísku ríkis-
stjórnarinnar.
2Qj SÞ, New York. — Ivan
' V. VUROROV og Yev-
gehiy M. PROKHOROV, sem
báðir voru meðlimir í sendi-
nefnd Sovétríkjanna hjá SÞ,
var vísað frá Bandaríkjunum
í október 1962 fyrir njósnir.
Höfðu þeir borið fé á starfs-
mann bandaríska flotans,
Drummond að nafni, og feng-
ið hann til að afhenda leyni-
skjöl. Voru allir mennirnir
þrír staðnir að verki. Stjórn
Sovétríkjanna mótmælti sekt
sovézku sendimannanna. —
Fjöldi sönnunargagna, 12 tals-
ins, fundust, þar á meðal sér-
stök myndavél til að ljós-
mynda skjöl, en hana hafði
Drummond fengið hjá sovézk-
um sendiráðsstarfsmanni.
11) Wellington, Nýja Sjá-
landi. Vladislav Sergeye-
vich ANDREYEV, Verzlunar-
fulltrúi sovézka sendiráðsins,
og Nikolai Ivanovich SHYT-
KOV, öðrum sendiráðsritara,
var vísað úr landi 1962, en
þeir höfðu reynt að fá nokkra
af æðstu starfsmönnum stjórn
ar landsins til að njósna fyrir
Sovétríkin.
12) ðsló, Noregi. — Norska
stjórnin neitaði í janúar
sl. að framlengja dvalarleyfi
fréttaritara TASS, VAVILOV,
en hann var staðinn að verki
í húsakynnum norska Stór-
þingsins, þar sem hann var
að blaða í leyniskjölum. Varð
hann því að fara úr landú
Lá við stórslysi
á Öxnadalsheiði
Þungur vörubíll fór út af á Klifinu
AKUREYRI, 27. febr. — Um kl. 4
í gærdag fór stór vöruflutninga-
bifreið út af veginum norðan til
í svonefndu Klifi á öxnadals-
heiði. Staðurinn er stórhættu-
legur, eins og þeir vita sem ekið
hafa um heiðina. Vegurinn ligg-
ur utan í snarbröttum mel, um
60—100 m. háum, en neðan hans
tekur við farvegur Heiðarár. Svo
heppilega vildi til, að bíllinn
skorðaðist í gilskoru um það bil
einni bíllengd fyrir neðan veginn
og bílstjórann, sem var einn í
bílnum, sakaði ekki. Ekki þarf
getum að því að leiða, að þarna
hefði orðið alvarlegt slys, ef bíU-
inn hefði oltið niður í ána.
Eftir hádegi í gær lagði stór
vörubíll frá Bifreiðastöðinni Bif-
röst á Akureyri af stað áleiðis
til Reykjavíkur. Bílstjóranum
segist svo frá, að er hann kom
á Öxnadalsheiði hafi verið kom-
inn hörkubylur og mikil blinda.
Um 4 leytið var hann staddur í
Klifinu, sem fyrr segir, og sá
þá ekkert til vegarins heldur mið
aði stefnuna við stikur, er standa
upp úr snjónum í vegarbrún-
inni. Þarna mun ein stikan hafa
verið brotin, því að í ómerktri
beygju á veginum lenti bíllinn
út af og skipti engum togum, að
hann rann aftur á bak niður snar
brattann melinn, þar til hann
stöðvaðist í gilskorningi skammt
neðan við vegarins og stóð þar
nær lóðrétt upp á endann. Má
telja það hina mestu mildi að svo
lánlega skyldi til tákast úr- því
sem komið var.
Bílstjórinn, sem var alveg
ómeiddur, hélt nú fótgangándi
austur af heiðinni, en mætti brátt
bíl, sem flutti hann í Bakkasel,
Þaðan var. símað eftir aðstoð frá
Akureyri. Ekki tókst að ná bíln-
um upp í gærkvöldi vegna ónógs
útbúnaðar, enda aðstaða örðug.
En í morgun sendi Vegagerð rík-
isins þrjá kranabíla og veghefil
á staðinn. Þá var vörubíllinn kom
inn á kaf í snjó. Var unnið að
því í dag að afferma bílinn, en
hann var með rúmlega 6 lestir
af vörum frá verksmiðjum SÍS
og KEA á Akureyri.
í kvöld bárust þær fréttir að
tekizt hefði að ná bílnum upp á
veginn, lítt skemmdum og öku-
færum og var hann á leið til
Akureyrar.
Tveir af bílum vegagerðarinn-
ar urðu eftir á öxnadalsheiði til
AÐFARANÓTT þriðjudagsins tók
pilturinn, sem sífellt er að stela
bílum, ásamt félaga sínum bíl
föður þess síðarnefnda trausta-
taki og þurfti lögreglan að elta
piltana uppi. Þetta gerðist nótt-
ina eftir að þessi sami piltur
fannst inni í fataskáp eftir að
hafa stolið bíl, eins og áður hef-
ur verið skýrt frá.
Piltarnir tveir voru góðglaðir
þetta kvöld og er þeir voru að
fá sér að borða á heimili annars
þeirra, kom þeim saman um að
stela bíl húsráðandans og föður
að aðstoða bíla, er hjálpar kynnu
að þurfa við á heiðinni, en þar
var hellirigning í kvöld og krapa«
elgur mikill. — Sv. P.
annars þeirra, sem stóð fyrir
után. Tókst þeim að ná bíllykl-
unum undan kodda hins sofandl
eiganda, ásamt lyklum að fyrir-
tæki hans og hugðust þéir halda
þangað. Óku þeir síðan á víxl,
báðir réttindalausir og undir
áhrifum áfengis.
Skömmu seinna varð einhver
þess var að bílinn vantaði og var
stuldurinn kærður til lögregi-
unnar, sem fór að leita þjófanna,
Fann hún þá, þar sem þeir vons
að leggja bílnum fyrir utan fyrr
nefnt fyrirtæki og flutti þá I
fangageymslu lögreglunnar, -
Bílaþjófurinn stel-
ur enn einum híl