Morgunblaðið - 28.02.1963, Blaðsíða 12

12
MORCUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 28. febrúar 1963
JMwðpnitÞIflfófc
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson,
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðálstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 65,00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakiö.
RÚSSNESKAR
MAL-MAt leiðtogi
í útlegð í fSRAEL
NJOSNIR
að hefur enn sannazt svo
að eigi verður um villzt,
að Rússar halda uppi víð-
tækri njósnastarfsemi hér á
íslandi. Þetta er vissulega
uggvænleg staðreynd, sem
allir þjóðhollir íslendingar
hljóta í §enn að harma og víta
harðlega. Sovétríkin eru eitt
mesta hernaðarstórveldi
heims. íslendingar eru hins
vegar smáþjóð, sem á þá ósk
heitasta að lifa í friði við alla.
Að þessu sinni hefur það
sannazt á tvo rússneska sendi
ráðsmenn að hafa lagt mikla
áherzlu á að bera fé á ís-
lenzkan mann til þess að fá
hann til að afla upplýsinga
um fjölmörg atriði, þar á
meðal um þær vamir íslands,
sem haldið er uppi af Banda-
ríkjamönnum á vegum Norð-
ur-Atlantshafsbandalagsins.
Það hlýtur að vekja sér-
staka athygli hvílíka áherzlu
Rússar hafa lagt á að beina
njósnum sínum að Keflavík-
urflugvelli og starfsmönnum
á flugvellinum. Til þess að fá
sem gleggsta vitneskju um
varnarviðbúnaðinn þar, töldu
Rússar sig ekkert þurfa til
að spara. Alls konar brögð-
um skyldi beitt til þess að
komast yfir upplýsingar um
það sem þar væri að gerast.
Allir vita, að þær öryggis-
ráðstafanir, sem gerðar hafa
verið hér á landi á vegum
Bcmdaríkjanna og Atlants-
hafsbandalagsins eru. ein-
göngu gerðar í vamarskyni.
Þrátt fyrir það er Rússum svo
mikið í mun að njósna um
þessar ráðstafanir, að þeir
halda uppi stöðugum njósn-
um um þær. íslendingum eru
í ferslcu minni heimsóknir
rússneskra „togara“ uppi í
landssteina við radarstöðvarn
ar fyrir vestan og norðan og
jafnvel í námunda við sjálfar
vamarstöðvarnar á Reykja-
nesi.
Af skýrslu dómsmálaráðu-
neytisins og framburði þess
íslendings, sem Rússar hafa
nú síðast reynt að fá til sam-
starfs við sig, verður auðsætt
að það er margt fleira en
sjálfar vamimar, sem þeir
hafa áhuga á og halda uppi
njósnxun um. Engum skyldi
heldur koma til hugar, að
þegar hafi komizt upp um
alla þá njósnara, sem Rússar
hafa haft hér á landi og hafa
áreiðanlega enn.
Þetta síðasta rússneska
njósnamál sannar íslenzku
þjóðinni enn einu sinni hví-
lík hætta vofir yfir henni og
öðrum þjóðum hins frjálsa
heúns, af hálfu hinnar komm
únísku útþennslu og yfir-
gangsstefnu.
ÞÁTTUk
ÍSLENZKRA
KOMMÚNISTA
Fn það eru ekki aðeins rúss-
neskir menn og starfs-
menn sendiráðs Sovétríkj-
anna í Reykjavík sem eru við
riðnir þetta njósnamál. Ragn-
ar Gunnarsson, sem rúss-
neska sendiráðið reyndi að
bera á fé og fá til njósna-
samstarfs við sig, hefur skýrt
frá hinu nána sambandi sem
er á milli umboðsmanna rúss-
nesku stjómarinnar hér í
Reykjavík og forystumanna
íslenzka kommúnistaflokks-
ins. Ragnar Gunnarsson hef-
ur góða aðstöðu til þess að
kunna glögg skil á þessu sam-
.bandi, þar sem hann hefur
um langt skeið verið meðlim-
ur í Sósíalistaflokknum og
gegnt ýmsum trúnaðarstörf-
um fyrir hann, m.a. verið í
stjórn Verkamannafélagsins
Dagsbrúnar, sem kommúnist-
ar telja höfuðvígi sitt hér á
landi. Hann hefur skýrt frá
forgöngu „Menningartengsla
íslands og Ráðstjómarríkj-
anna“ um að útvega boðs-
gesti til Rússlands, en það var
einmitt á vegum þessara sam-
taka sem „andfasistanefnd
sovétæskulýðsins“ bauð hon-
um til Rússlands. Það var
m.a. fyrir það boð sem hann
átti að borga með því að
njósna fyrir Rússa um vam-
ir föðurlands síns. Ragnar
Gunnarsson hefur sýnt mann
dóm og kjark með því að
fletta ofan af hinni rússnesku
njósnastarfsemi og skýra frá
þeim tengslum, sem jafnan
hafa verið milli rússneska
sendiráðsins og forystumanna
íslenzkra kommúnista. í sam-
tali því sem hann átti við
Morgunblaðið og birtist hér
í blaðinu í gær, sýnir hann
inn í myrkviði hinnar komm-
únísku moldvörpustarfsemi.
Hann telur það skoðun sína,
að samstarf hafi verið milli
Rússa og Tékka um njósnir
hér á landi. En eins og kunn-
ugt er var tékkneskum njósn-
ara ekki alls fyrir löngu vís-
að úr landi.
Það sem sannazt hefur í
þessu seinasta njósnamáli er
í fyrsta lagi það, að Rússar
leggja mikla áherzlu á að
njósna um varnir íslands og
öryggismáL 1 öðru lagi að
LANGT er síðan Mau-Mau-
hreyfingin í Kenya var helzta
fréttaefni blaðanna. 1 mörg
ár voru ógnaröldin og mann-
vígin í Kenya á allra vörum,
og allir þekktu nöfn leiðtog-
anna Jomo Kenyatta og „Gen-
eral China“. Kenyatta er á-
framhaldandi í fréttum öðru
hvoru, en ekki lengur vegna
hryðjuverka Mau-Mau heldur
vegna friðsamlegrar irelsis-
baráttu blökkumanna.
Um General China, eða
Kína hershöfðingja er öðru
máli að gegna. Hann var um
tín.a yfirmaður herráðs Mau-
Mau, og á árunum 1952—54
leiðtogi Mau-Mau-manna þar
til Bretar handtóku hann og
vörpuðu honum í fangelsi.
Nýlega fréttist af hershöfð-
Íingjanum þar sem hann dvel-
ur undir fölsku nafni í ísrael.
General Ohina var'mjög á-
ræðinn herforingi og einn
slungnasti leiðtogi Mau-Mau
manna, og handtaka hans var
mikill sigur fyrir Breta. Eft-
ir það var yfirstjórn Mau-
Mau öil í molum, en jafn-
framt fór hryðjuverkum
skæruliða fjölgandi. Stutt er
síðan General Ohina var lát-
inn laus úr fangelsi, og eftir
að hafa dvalið í tvo mánuði
með konu sinni og átta börn-
um, ákvað hann að flytja úr
Xandi og kynna sér nýjustu
tækni varðandi garðyrkju.
ísraei varð fyrir valinu, og
þar býr nú Wario Itoto, eins
og hann nefnist, á samyrkju-
búi og bíður þess að hvenfa
heim til sjálfstæðs Kenya.
Nafnið misskilið.
Itoto segir að nafnið Gen-
eral Ohina eigi ebkert skylt
við Kína. Hann tók sér. þetta
nafn 1950 eftir að hann gekk
í neðanj arðarhreyfingu Mau-
Mau, en það er myndað úr
upphafsstöfum málsháttar
Kikuyu-ættílokksins, sem
tekin í fangabúðum Breta.
hljóðar svo: „Ef þú leitar að-
seturs, munt þú finna hann“.
Um tíma héldu Englendingar
að nafnið væri sönnun þess
að Kínverjar styddu Mau-
Mau hreyfinguna og að Gen-
eral China væri aðalfulltrúi
þeirra í Kenya. Gerðu Eng-
lendingar ítrekaðar tilraunir
til að koma upp um tengsli
þessi^ en að sjálfsögðu án
árangurs. „Við létum þá halda
þetta“, sagði Itoto, „þá höfðu
þeir eitthvað að hugsa um“,
General Ohina fæddist í
þorpi einu í nánd við Nairobi,
gekk í trúboðsskóla og lauk
þaðan nokkurs konar stúdents
prófi. Að því loknu gerðist
hann sjálfboðaliði í brezika
hernum árið 1940. Itoto var
fljótlegia skipaður undir-lið-
þjálfi og þjónaði fyrst í Ind-
landi og Ceylon, en tók
seinna þátt í bardögum gegn
Japönum í Burma. „í frum-
skógum Burma lærði ég að
berjast, og það hvernig tveir
eða þrir skæruliðar geta gert
líf heillar herdeildar að hreinu
Víti“,
þeir hafa náið samband og
samvinnu við forystumenn
íslenzka kommúnistaflokks-
ins.
ALVARLEG
ÁMINNING
etta rússneska njósnamál
er enn ein alvöruþrungin
áminning til íslenzku þjóðar-
innar um þá hættu, sem frelsi
hennar og öryggi stafar af
hinum alþjóðlega kommún-
isma. Það uggvænlegasta í
þessu máli er ekki það, að hið
rússneska herveldi lætur
sendiráðsstarfsmenn sína hér
á landi reka víðtæka njósna-
starfsemi. Hitt er miklu al-
varlegra að hér skuli rekinn
heill stjórnmálaflokkur,
kommúnistaflokkurinn, sem
sannanlega er i nánum tengsl
um og samvinnu við njósn-
arana.
Margir íslendingar eiga
erfitt með að trúa því, að til
séu íslenzkir menn sem taki
hagsmuni hins rússneska her-
veldis fram yfir hagsmuni ís-
lenzku þjóðarinnar. En það er
þó margsönnuð staðreynd,
sem enginn maður getur geng
ið opnum augum fram hjá.
Viðbrögð Moskvumálgagns
ins hér á 1 andi í gær við
njósnafréttinni eru athyglis-
verð. Það leggur áherzlu á,
að Ragnar Gunnarsson „hafi
verið meðlimur í Sósíalista-,
flokknum af annarlegum
hvötum“. En blaðið getur þó
ekki breitt yfir þá staðreynd,
að þessum manni hafði verið
sýndur mikill trúnaður inn-
an flokksins. Hann hefur m.a.
verið stjórnarmeðlimur 1
Dagsbrún, stærsta verkalýðs-
félagi landsins, sem kommún-
istar hafa um langt skeið tal-
ið höfuðvígi sitt Honum
hafði ennfremur verið boðið
Mismunun kynflokka.
Itoto lærði fleira meðan
hann dváldi í Asíu. „Ég heyrði
í fyrsta sinn getið uim þjóð-
frelsishreyfingar á Indlandi.
Og í brezika hernum kynntist
ég mismunun þeirri, sem rík-
ir milili hvítra og svartra.
Enskur undir-liðþjálfi fékk
margfalt hærri laun ©n 28
shillingana, sem voru greidd-
ir. Meðan við lifðum
ríkti þesisi mismunun. Það var
ekki fyrr en við féilum að
við urð'um jafn réttháir Bret-
um“. i
í Burma hitti Itoto einnig
hlökkumenn úr bandaríska
hernum, og kynntist í fyrsta
skipti kj-örum þeirra í Banda-
rikjunum. „Það dró úr mér
allan kjark“, segir hann. „Ef
bandarískir negrar eftir 250
ára sambúð í heimi hinna
hvítu höfðu ekki náð lengra
að því er varðar jafnrétti,
hvaða von var þá fyrir okkiur
í Kenya?“
Að stríðinu loknu hélt Itoto
heim til Kenya. Brezku yfir-
völdin aðstoðuðu hvíta her-
menn á allan hátt, óg mörg-
um þeinra voru fengnar jarð-
ir í Kenya með góðum kjör-
um. En negrarnir fengu eng-
ar jarðir. Þeir sneru heim til
þorpa sinna jafn snauðir og
þeir fóru. Itoto fékk fyirst
vinnu við járnbrautirnar, en
sneri sér síðan að stjórnmál-
um og gekk í flokk blöbku-
manna, KAU (Kenya Afrioan
Union). Þar kynntist hann
fyrst Jomo Kenyatta, sem var
forseti KAU.
Morð samkvæmt
fyrirskipun.
General Ohina vill lítið ræða
um það þegar hann var yfir-
maður Mau-Mau, en frá öðr-
um heimildum er vitað að
hann var strangur leiðtiogi.
Áður höfðu allir nýliðar í
Mau-Mau svarið þess eið að
hlýða öllum fyrirskipunum og
Framhald á bls. 14
til Ráðstjómarríkjanna, enda
félagi í MÍR.
Þegar á þetta er litið verða
tilraunir Moskvumálgagnsina
í gær til þess að breiða yfir
það, að þessi maður hafi ver-
ið virkur flokksmaður I
kommúnistaflokknum einkar
vandræðalegar og bjálfaleg-
ar. ;
Það sýnir svo venjulega
þjóðhollustu kommúnista að
blað þeirra skuli ráðast á ís-
lendinginn, sem flettir ofan
af njósnurum og taka málstað
hinna rússnesku flugumanna.
Hitt þarf heldur enginn að
undrast, þó sendiherra Sovét-
ríkjanna á íslandi lýsi frétt-
ina um hinar rússnesku njósa
ir tilhæfulausar og tilefnis-
lausar „ögranir“. Það er jafn-
an háttur Rússa, þegar kom-
izt hefur upp um njósnir
þeirra í einstökum löndum,
að mótmæla harðlega og þykj
ast vera saklausir eins og dúf-
ur af öUu slíku atferli!!