Morgunblaðið - 23.08.1963, Page 8

Morgunblaðið - 23.08.1963, Page 8
8 MORGUNBLADIÐ Fðstudagur 23. ágúst 1963 Rannsdknir á ísienzka hestsins A Svaðástaðakynið arabiska forfeður ? Victoria á leið inn í Nýhöfn 26. júli sL í HAtJST hefjast rannsóknir á blóðflokkun íslenzka hrossa- stofnsins, og verða fyrst um sinn athuguð þúsund hross. Dansk-ís- lenzk samvinna verður um rann sóknirnar. Tveir Norðmenn a /e/ð til ísrael á 70 ára seglskútu Var saknað 1 hálfan mánuð, en sáust á laugardag á Norðursjó t MAÍLOK i vor lögðu fimm Norðmenn af stað frá Fauske í Noregi á gamalli seglskútu. Huðust þeir sigla til fsrael. Fyrstu viðkomustaðirnir voru Osló, Skagen og Mölle, og til Kaupmannahafnar komu fimmmenningarnir 26. júlí. Þaðan lá leiðin um Kilar- skurð út á Norðursjó. Um mánaðamótin júlí og ágúst bárust fregnir af ferð- um skútunnar til Noregs, þá höfðu þrír af áhöfninni farið í land og aðeins tveir sigldu henni. Síðan spurðist ekkert til skútunnar fyrr en sl. laug- ardaig. Hafði þá verið lýst eftir henni bæði í Noregi, Danmörku, V-Þýzkalandi og Englandi, en þar hugðist á- höfnin hafa viðkomu. Það voru tveir fiskibátar, sem urðu skútunnar varir á laugardaginn. Voru þeir báð- ir frá Esbjerg og voru að veiðum á Norðursjó. Annar skipstjórinn, sem sá skútuna, Martin Nielsen, sagði, að hún ' hefði siglt í vestur. Veður var gott og sagði skipstjór- inn, að þær þrjár klukku- stundir, sem skútan sást frá skipi hans, hefði ekkert bent til þess, «ð hún þyrfti að- stoðar með. Skútan, sem er í þessari ævintýraferð, er 20 metrar á lengd, heitir Victoria o^ var smíðuð 1890 til veiða við Lofoten. Mennirnir tveir, sem eru um borð í skútúnni heita Jens Henrik Stemland og Odd Sörensen, sá fyrr- nefndi er blaðamaður. Unnið fyrir 3 millj. kr í Strákavegi í sumar Siglufirði, 21. ágúst: — IJnnið hefur verið að gerð Strákavegar frá í júníbyrjun í sumar, og hefur verkinu miðað vel áfram, enda unnið með fimm stórum ýtum á vakta- vinnu allan sólarhringinn. Þegar verkið hófst í vor, var vegargerðin komin að Hrólfs- vallaá á Almenningum, og hefur vegurinn lengzt um þrjá km. í sumar. Er hinn kominn út yf- ir Mánárskrið ir í Úlfsdaíi, þar gem nú er hafinn mikill skurð- gröftur beggja vegna fyrirhug- aff- vegarstæðis. Vegurinn yfir Mánárskriður er þó ekki í fullri breidd enn sem kómið er. Vegaverkstjórinn, Gísli Felix- son, telur kostnað við fram- kvæmdir í sumar nema hartnær þremur milljónum króna. Verði unnið fyrir milljón króna til viðbótar á sumrinu, sem Sigl- firðingar vonast eftir, gerir verkstjórinn ráð fyrir, að takast Kaupstefnan í Leipzig HAUSTKAUPSTEFNAN í Leip- zig verður að þessu sinni haldin frá 1. til 8. september. Á sýning- unni verður neyzluvarningur og léttiðnaður, og sýna þar um 6.500 framleiðendur frá 50 löndum. Að þessu sinni sýna þrjú ís- lenzk fyrirtæki á kaupstefnunni. Erji það Síldarútvegsnefnd, Sölu- miðstöð hraðfrystihúsanna og Samband íslenzkra samvinnufé- laga. Hafa fyrirtækin haft sam- vinnu um að leigja rúmgott sýn- ingarsvæði, og hefur Skarphéð- inn Jóhannsson, arkitekt, séð um fyrirkomulag þess. Fyrirtækið Kaupstefnan í Reykjavík veitir allar upplýsing- ar um markaðinn í Leipzig. megi að ryðja veg að Herkonu- gili fyrir haustið, en það er einn helzti vegartálminn. Vegurinn á að liggja ofarlega í Herkonugili, sem verður þar fyllt upp. Verð ur það mikið verk. Vegur þessi er hið mesta mannvirki og afbragðs góður. Hin nýja leið um Almenninga og ÚlMdali er fádæma fögur, og ekki setur síðasti áifanginn í vegargerðinni V- 900 metra jarð göng gegnum Stráka, sem fyrir hugað er að vinna að á næstu tveimur árum — minni reisn á þennan framtíðarveg til Siglu fjarðar. — Stefán. Steypubíllinn Þegar Bifreiðaeftirlit ríkisins athugaði steypubílinn, sem olli slysinu á Suðurlandsbraut á þriðjudag, kom í ljós, að ýmislegt var athugavert við bílinn. Sumt af því var þó smávægilegt og ekki í neinu samibandi við slysið. Notkun á bílnum hefur verið bönnuð, unz viðgerð hefur farið fram og gallar lagfærðir. Bifreiða eftirlitið tjáði Mbl., að steypubíl- ar þessir væru . yfirleitt í góðu lagi, og væri áreiðanlega vilji fyrir hendi, til þess að hafa þá í góðu standi. Dani vinnur sam- keppni um skáldsögu Osló, 21. ágúst (NTB): — f dag var tilkynnt í Osló, að danski rithöfundurinn Leif Jörg ensen hefði borið sigur úr bítum í samkeppni um skáldsögur rit- höfunda frá Danmörku, Noregi og Svíþjóð. Keppninni var þann i hagað, að rithöfundar í lönd unum þremur sendu skáldsögur til dómnefndar í heimalandi sínu. Síðan var bezta sagan frá hverju landi send sameigin- legri dómnefnd. Verðlaunin í keppni þessari nema um 600 þús. ísl. kr. Saga Leifs Jörgen- sen, sem verðlaunin hlaut, nefn ist „Dagen för i morgen". Brezkur leigu- togari tekur fisk í Eyjum Vestm.eyjum 21. ágúst.: — Fiskvinnslustöðvarnar í Vest- mannaeyjum hafa tekið á leigu brezkan Norðursjávartogara, til þess að flytja fisk á markað í Bretlandi. Kom hann hingað á sunnudag og heitir Ross Jackal, Grimsby 637, 340 tonna með 8 manna áhöfn. Hér tekur hann 50 tonn af ýsu og 70 tonn af flatfiski, sem á að selja í Grirns by á þriðjudag. Kraftur ■ hafnarfram- kvæmdum í Þorlákshöfn Þorlákshöfn, 19. ágúst. FRAMKVÆMDIR VIÐ hafnar- gerðina hér ganga nú af fullum krafti. Byrjað er að steypa fyrsta kerið og gamla kerið, sem hér stóð uppi, er komið við enda Norðurvararbryggju og nú unn- ið að undirbúningi að steypa það Einnig er unnið við endann á Suðurvararbryggju til að koma fyrsta kerinu þar fyrir. unnið til miðnættis í frystihús- inu, jafnt helgar sem aðra daga. — Magnús. Prýðisafli hefur veríð hér hjá humarbátunum. Hingað til lands er kominn danskur prófessor, Joihannes Moustgárd. Á fundi með biaða- mönnum kvað hann þetta vera í fyrsta skipti, sem hann kæmi hingað, þótt segja maetti að und- irbúningur fararinnar hefði stað ið í 32 ár. Árið 1931 hafði hann nefnilega ráðið sig í vinnu- mennsku að Ósi í Eyjafirði á vegum Dansk-Islandsk Sam- fund, en förin hingað fórst fyrir. J. Moustgárd varð búnaðar- kandídat árið 1936, dýralæknir 1042, og fram til ársins 1951 var hann starfsmaður og námsmaður í Danmörku, Englandi, Banda- ríkjunum og víðar. Árið 1951 varð hann prófessor í líflfræði og ldf- eðlisfræði við Búnaðarháskólann í Kaupmannahötfn og jafnframt florstöðumaður þá nýstotfnaðrar blóðfllokkunardeildar við háskól ann, sem reist hafði verið fyrir Marshall-fé, eins og svo margar vísindasbofnanir í Evrópu á þeim árum. Við blóðflokkunar- stjofnunina hefur Moustgárd prófessor unnið höfuðstarf sitt síðan. Upphaflega voru aðsboð- armenn hans tveir, en nú eru þeir rúmil. 30. Hér fer á eftir greinargerð, sem fréttamenn fengu um þetta mál ,en þess má geta til gam- ans, að nú fæst væntanlega úr því skorið, hvort arabiskt blóð rennur að eimhverju leyti í Svaðastaðakyninu. Sumir telja ekki ólíklegt ,að svo sé, og hetfði kynblöndunin þá væntanlega átt sér stað á Sturlungaöld, þegar tengsl íslenzkra höfðingja við út lönd voru náin, svo að ekki væn neitt ósennilegt við þá tilgátu, að einhver eða einhverjir þeirra hefðu flutt inn arabiskan gæðing, til þess að geta státað atf fögru reiðhestakyni. Öðrum þykir þetta aftur all-ólíklegt. Einnig verður fróðlegt að vita um skyldleika íslenzka hestsins við útlenda hrossastofna, t. d. norska fjarða- kynið og skozku smáhestana. Greinargerðin er svöbljóð- andi: Um rannsóknir á íslenzka hrossastofninum með blóð- flokkun hans Um þessar mundir er að hefj- ast dansk-íslenzk samvinna um blóðfllokkun íslenzka hrossa- stofnsins Starf þetta verður í meginatr- iðum framkvæmt á vegum blóð flokkunarstofnunar Den Kgi. Veterinær- og Landhöjskole í Kaupmannahöfn undir yifir stjórn prófessors Johs. Moust- gárds, en starfið hér á landi, við blóðtöku o. fl., verður unn- ið af samstartfsmanni prófessors- ins, M. Hessellholdt, í samvinnu við yfirdýralækni hér og vænt- anlega aðstoð frá hálfu Búnað- arfélags íslands. Starfið verður að mestu kostað af fjármagni frá Vísindasjóði danska ríkisins. Tilgangurinn með framkvæmd þessa verks er: A. Að ákvarða arfgengisatriði, er staðfest verða með blóðflokk un. Árangur af blóðfllakkun danskra hrossa hetfur sýnt 14—16 sérkenni. Erfðaauðkennin eru þrátt fyrir það ekki öH augljós, en prófessor Moustgáard álítur, að blóðflokkun islenzkra hrossa kunni að leiða menn í frekari sannleika á þessu sviði, af því að hér á Íslandi hagar þannig til í hrossaræktinni, að auðvelt er að rannsaka tiltölulega stóra hópa náskyldra hrossa og hóp af- kvæma eftir hvern stóðhest, Þannig er hægt að nálgast örugg ari árangur en annars og stað- festa ákveðin erfðaauðkenni. B. Rannsóknir á ákveðnum hópum íslenzkra hrossa geta gef- ið til kynna hve mikill eðlism-un ur er í arfgengum þáttum hinna einstöku stofna og ætta, t. d. Svaðastaðastotfns og Hornafjarð- arsbofns eða milli ætta í Skaga- firði og Rangárþingi Hóprann- sóknir atf hliðstæðu tagi eru framkvæmdar hjá mannkyninu til þess að staðfesta eiginleika t. d. hvítra manna og litaðra og meta ertfðaauðkennin eftir for- sendum fundnum við flokkun- ina. Blóðflokkun nautpeninga hefur verið framkvæmd á ýms- um stöðum bæði í Evrópu og Asíu í sama tilgangi. C. Svo sem kunnugt er, er blóðrannsókn stundum notuð við ákvörðun faðernis. Með þvi að blóðflokka föður og móður ákveðinna atfkvæmahópa er með nokkurri vissu hægt að segja til um ættartengslin hjá búfénu rébt eins og hjá mannkyninu. Þess vegna eru bióðrannsóknir og blóðflokkun í vaxandi mæli notað sem hjálpargögn í þessu skyni í nautgriparækt og svína rækt. Danska blóðflokkunarstotfnun- in í Kaupmannahötfn, sem prótf- essor Moustgárd stýrir, blóð- flokkar nú 7—8000 nautgripi og 2—3000 svín á ári og öll naut, sem notuð eru nú til kynbóta í landinu skulu vera blóðflokk- uð áður en kynbótahlutverk þeirra byrjar fyrir alvöru. Auk þessa blóðflokkar stofnunin tals vert fyrir nokkrar þjóðir aðrar, þar á meðal Breta. Rannsóknirnar, sem fram- kvæmdar verða innan íslenzka hrossastofnsins, munu í byrjun gerðar á allt að 1000 einstakl- ingum og framkvæmdir hetfjast á komandi bausti. STJÖRNUBÍÓ sýnir um þessar mundir bandarísku stórmyndina „The Mountain Road“ (Fjallavegurinn), sem gerð hefir verið eftir samnefndri metsölubók Theodor White. Myndin gerist í Kína í sið- ari heimsstyrjöldmni. lames Stewart fer með aðalhlutverkið í myndinni.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.